Artilleriepark

Situatie op 10 mei 1940

Reglementaire benaming Troepen van het Artilleriepark
Troupes du Parc d’Artillerie | TPA
Type Logistieke steuneenheid voor de artillerie
Ontdubbeld van n.v.t.
Onderdeel van Directie voor aan- en afvoer bij het Leger
Bevelhebber Kolonel SBH Clément Thomas
Adjunct Luitenant P. Charlier
Standplaats Diverse
Samenstelling Staf    
  1ste Regiment Artilleriepark
(LtKol Louis Louvau)
I Groep
(Cdt SBH André Hanon de Louvet)
1ste Batterij (Lt R. Cabooter)
2de Batterij (Lt R. Marechal)
3de Batterij (Lt Res H. Boulpaep)
    II Groep
(Kapt Robert Bruyère)
4de Batterij (Lt C. Doucet)
5de Batterij (Lt G. Meunier)
6de Batterij (Lt M. Gottignies)
    III Groep
(Cdt Georges Dangoise)
7de Batterij (Lt M. Lejour)
8ste Batterij (Lt M. Laurencin)
9de Batterij (Lt J. Bernier)
  2de Regiment Artilleriepark
(Maj Leon Masy)
I Groep
(Cdt Res Jean Michel)
1ste Batterij (Lt Res Gaston de Behaut)
2de Batterij (Lt Res Jules Fery)
3de Batterij (Lt Res M. Cornet)
    II Groep
(Cdt Raymond Heyndrickx)
4de Batterij (Lt Res Maurice Peronnet)
5de Batterij (Lt Res Raymond Willems)
6de Batterij (Lt Edgard Mainil)
    III Groep
(Lt Philibert Dutron)
7de Batterij (Lt E. Stein)
8ste Batterij (Lt W. Farcy)
9de Batterij (Lt J. Wieers)
  3de Regiment Artilleriepark
(LtKol Gaston Dewaet)
I Groep
(Cdt Jean Morel)
1ste Batterij (Lt F. Thirion)
2de Batterij (Lt J. Washer)
3de Batterij (Lt J. Mauhin)
    II Groep
(Cdt Lonce Longfils)
4de Batterij (Lt R. Vanhove)
5de Batterij (Lt G. Jeanty)
6de Batterij (Lt A. Hopchet)
    III Groep
(Cdt Achilles Nossent)
7de Batterij (Lt J. Laperre)
8ste Batterij (Lt J. Descy)
9de Batterij (Lt J. Herbecq)
  4de Regiment Artilleriepark
(Maj Odilon Demerre)
I Groep
(Cdt Louis Williame)
1ste Batterij (Lt Poot)
2de Batterij (Lt M. Dumas)
3de Batterij (Lt R. Evrard)
    II Groep
(Kapt Pierre Gillet)
4de Batterij (Lt H. Delcuignies)
5de Batterij (Lt J. Dupuis)
6de Batterij (Lt J. Bary)
    III Groep
(Cdt Edmond Stas)
7de Batterij (Lt J. Lambert)
8ste Batterij (Lt M. Lauwens)
9de Batterij (Lt Robert Flanneau)

Tijdens de mobilisatie

Staf/TPA
In volle vredestijd beschikt elk munitiedepot over een vaste ploeg personeel bestaande uit actieve militairen, dienstplichtige militairen en burgers. Met de mobilisatie van het Groot Legerpark (GLP) in september 1939 wordt deze vredesvoet bezetting versterkt met één artilleriegroep (benaming voor een bataljon bij de artillerie) bestaande uit drie batterijen. De uitbreiding van de bezetting van de depots volstond om de nieuw opgerichte artillerieregimenten tijdens de mobilisatie van munitie te voorzien maar zal niet volstaan om de bevoorrading in artilleriemunitie te blijven verzekeren na de start van de vijandelijkheden. Om dit tekort aan mankracht te verhelpen voorzag het mobilisatieplan dat elke groep van het GLP vanaf de afkondiging van de algemene mobilisatie versterkt zal worden met een regiment van het Artilleriepark (TPA). Het Artilleriepark bestaat uit vier regimenten van ongeveer 1.800 man die elk drie groepen tellen van drie batterijen. Voor het vullen van de slagorde van deze regimenten wordt in hoofdzaak beroep gedaan op oudere reserveofficieren die bij de artillerie gediend hebben en op reservisten van de artillerie die eveneens tot de oudste militieklassen behoren en die administratief beheerd worden door de legerdepots. De mobilisatie van de groepen van het Artilleriepark dient te gebeuren door de Batterijen Depot Artillerie van de verschillende legerdepots.  Deze eenheden zullen na hun mobilisatie verantwoordelijk zijn voor de opslag, bewaking en distributie van de diverse munitievoorraden van de artillerie. De Troepen van het Artilleriepark werden een eerste keer in januari 1940 gemobiliseerd, maar al snel weer naar huis gestuurd. 

Op 25 april 1940 beslist de 3de Afdeling van het Groot Hoofdkwartier (GHK) om de mobilisatieplaats van vijf groepen te wijzigen.  Het GHK wil hiermee een aantal in het oosten van het land gelegen legerdepots (oftewel mobilisatiekernen) ontlasten.  Al de gestockeerde persoonlijke uitrusting en korpsmateriaal bestemd voor deze groepen moet verhuisd worden. De plaatselijke Rijkswachtbrigades dienen nieuwe mobilisatiebevelen klaar te maken.  Volgens plan verhuist het III/2AP van het 6de Legerdepot (6LD) te Diest naar het 5LD te Sint-Niklaas, het III/3AP van het 4LD te Sint-Truiden naar het 1LD te Dendermonde, de Staf/3AP en II/3AP van het 3LD te Gembloers naar het 1LD Dendermonde, het II/4AP van het 4LD te Sint-Truiden naar het 2LD te Hemiksem en het III/4AP van het 6LD te Diest naar het 2LD te Hemiksem. Deze laattijdige aanpassing zal enige wanorde veroorzaken bij de mobilisatie op 10 mei. Met de verhuis van het materieel van III/3AP en II/4AP uit het 4LD te Sint-Truiden naar respectievelijk het 1LD en het 2LD wordt geen haast gemaakt en aan de vooravond van de oorlog is het materieel nog steeds niet overgebracht. 

2AP
Staf/2AP
Het regiment werd, naar aanleiding van een algemeen alarm, een eerste keer gemobiliseerd op 14 januari 1940 maar werd zeven dagen later, op 21 januari opnieuw gedemobiliseerd. Het 2de Regiment Artilleriepark (2AP) is in principe samengesteld uit oudere reservisten van de artillerie van de klassen ’26 en ’27 die bij het 11de Regiment Artillerie (11A) en het 14de Regiment Artillerie (14A) gediend hebben. Van de officieren op de slagorde van het regiment zijn alleen Majoor Mazy, de Kapiteins-commandanten Heyndrickx en Michel en de Luitenanten de Behaut en Cornet gewezen actieve officieren die nog deelnamen aan de Eerste Wereldoorlog. Lt Dutron is de enige officier gevormd aan de Koninklijke Militaire School. De andere officieren zijn dienstplichtige reservisten die opgeleid werden door de schoolbatterijen van 11A en 14A.

4AP
Staf/4AP
Ook het 4de Regiment Artilleriepark wordt een eerste keer gemobiliseerd op 14 januari door het 2de Legerdepot (2LD) te Hemiksem. Op 21 januari wordt het 4AP opnieuw ontbonden.

Staf/TPA
Het Artilleriepark wordt voor een tweede keer gemobiliseerd bij de afkondiging van de algemene mobilisatie, naar aanleiding van de Duitse inval in België. Door de beslissing van 25 april 1940 worden groepen van eenzelfde regiment gemobiliseerd door verschillende legerdepots waardoor deze groepen over gans het land verspreid zijn. Eens de groepen gemobiliseerd, worden ze zo snel mogelijk onder bevel geplaatst van de regimenten Artilleriepark om de verschillende depots van artilleriemunitie met mankracht te versterken. Sommige groepen zullen echter bij het legerdepot blijven waar ze gemobiliseerd werden. Het Artilleriepark wordt bevolen door Kolonel SBH Thomas.

1AP
Staf/1AP
Het regiment wordt gemobiliseerd bij afkondiging van Fase E van het mobilisatieplan naar aanleiding van de start van de Duitse inval. Het regiment wordt bevolen door Lt-Kol S. Louvau.
I/1AP
De Iste Groep van het 1ste Regiment Artilleriepark (I/1AP) wordt bevolen door Kapitein-commandant SBH A. Hanon de Louvet.
II/1AP
De IIde Groep van het 1ste Regiment Artilleriepark (II/1AP) wordt bevolen door Kapitein Bruyère.
III/1AP
Deze groep staat onder bevel van Kapitein-commandant Dangoise.

2AP
Staf/2AP
Het regiment wordt eveneens gemobiliseerd bij afkondiging van het algemeen alarm naar aanleiding van de Duitse inval. Wanneer tijdens de eerste mobilisatie van januari 1940 de  manschappen nog op behoorlijke wijze uitgerust werden, is dit op 10 mei 1940 niet meer het geval. Talrijke militairen die het regiment vervoegen, worden op die dag voor de eerste keer gemobiliseerd en er is dan ook een groot tekort aan persoonlijke uitrusting. De mobilisatie vindt onder andere plaats in het 5de Legerdepot (5LD) te Sint-Niklaas. Het regiment stuurt de eerste detachementen naar een alarmkantonnement nabij de Lepelhoek. In een straal van een goede halve kilometer rondom dit kruispunt zullen de manschappen in burgerwoningen ondergebracht worden. Majoor Masy wordt bijgestaan door Luitenant Res Collard als officier adjuct en Luitenant Med Debersaques als regimentsarts. De totale staf bestaat uit drie officieren, twee onderofficieren en elf manschappen.
I/2AP
De Iste Groep van het 2de Regiment Artilleriepark (I/2AP) wordt te Grand-Manil nabij Gembloers onder de wapens geroepen en gemobiliseerd door het 3de Legerdepot (3LD). De Batterij Depot Artillerie van 3LD stelt de 1ste, 2de en 3de Batterij van I/2AP met de reservisten die zich aanmelden bij het 3LD. I/2AP staat onder bevel van Kapitein-commandant Michel. De staf van een groep van het 2AP bestond doorgaans uit vier officieren, twee onderofficieren en 12 manschappen.
III/2AP
De IIIde Groep van het 2de Regiment Artilleriepark (III/2AP) wordt tesamen met de Staf/2AP gemobiliseerd in het 5LD te Sint-Niklaas. III/2AP staat onder bevel van Luitenant Dutron.

3AP
Staf/3AP
De Staf van het 3de Regiment Artilleriepark (Staf/3AP) wordt gemobiliseerd in Dendermonde door het 1ste Legerdepot (1LD). Het regiment wordt bevolen door Lt-Kol Dewaet.
I/3AP
De Iste Groep  (I/3AP) wordt te Grand-Manil nabij Gembloers onder de wapens geroepen en gemobiliseerd door het 3LD. De Batterij Depot Artillerie van het 3LD stelt de 1ste, 2de en 3de Batterij van I/3AP samen naarmate de reservisten toestromen. I/3AP staat onder bevel van Kapitein-commandant Morel.
II/3AP
Deze groep, bevolen door Kapitein-commandant Longfils, wordt samen met de regimentsstaf gemobiliseerd in het 1LD te Dendermonde.
III/3AP
De IIIde Groep van het 3de Regiment Artilleriepark (III/3AP) had volgens het bevel van 25 april 1940 van de 3de Afdeling van het GHK gemobiliseerd moeten worden in het 1LD te Dendermonde maar om een of andere reden is dit niet doorgegaan. De groep wordt op 10 mei gemobiliseerd door de Batterij Depot Artillerie van het 4de Legerdepot (4LD) te Aalst nabij Sint-Truiden. Wanneer de reservisten zich aanmelden bij het 4LD wordt gestart met de mobilisatie van de batterijen. De 7de, 8ste en 9de Batterij van III/3AP worden hier samengesteld.

4AP
I/4AP
De Iste Groep van het 4de Regiment Artilleriepark (I/4AP) wordt gemobiliseerd in de Sint-Bernard kazerne van het 2de Legerdepot (2LD) te Hemiksem. De Batterij Depot Artillerie van 2LD stelt de 1ste, 2de en 3de Batterij van I/4AP samen naarmate de reservisten toestromen. I/4AP wordt bevolen door Kapitein-commandant Williame die wordt bijgestaan door twee adjuncten, Lt Berger en Lt Dupuis.
II/4AP
De IIde Groep van 4de Regiment Artilleriepark (II/4AP) wordt gemobiliseerd door de Batterij Depot Artillerie van het 4LD te Aalst nabij Sint-Truiden. Deze groep staat onder bevel van Kapitein Gillet die kan beschikken over de 4de, 5de en 6de Batterij van zodra ze zijn samengesteld door het legerdepot.
III/4AP
Deze groep, bevolen door Kapitein-commandant Stas, wordt gemobiliseerd in het 2LD te Hemiksem.

3AP
I/3AP
De mobilisatie van de groep door de Batterij Depot Artillerie van het 3LD te Gembloers gaat verder. In de loop van de dag komt het bericht binnen dat het 3LD Gembloers moet verlaten. Gembloers ligt namelijk op een belangrijk wegenknooppunt midden in de ontplooiingszone van het 1ste Franse Leger dat in Gembloers een defensieve stelling wil opbouwen. De drukke militaire activiteit in en rond Gembloers ontgaat de vijand niet waardoor tijdens de eerste twee oorlogsdagen Gembloers enkele vijandelijke luchtaanvallen moet ondergaan.
III/3AP onder bevel van 4LD
Naar aanleiding van de Duitse doorbraak in de sector van de 7de Infanteriedivisie(7Div) aan het Albertkanaal, krijgt Kapitein-commandant Nossent omstreeks 14u00 het bevel om het kwartier van het 4LD in het Limburgse Aalst vlakbij het vliegveld van Brustem te ontruimen en zijn eenheid te evacueren. Niettegenstaande de mobilisatie nog niet volledig voltooid is wordt het marsorder gegeven omstreeks 17u00. Tongeren is reeds in handen van de vijand en vijandelijke pantsertroepen rukken door Haspengouw op richting Sint-Truiden. De groep zal tijdens de nacht van 11 op 12 mei geëvacueerd worden waarbij de manschappen in eerste instantie richting Racour marcheren om uiteindelijk in de vroege ochtend Landen te bereiken. De drie batterijen worden afzonderlijk op pad gestuurd om zoveel mogelijk aan de aandacht van de Luftwaffe te ontsnappen. Uiteindelijk zal III/3AP zijn regiment nooit vervoegen en onder bevel van het 4LD blijven.

 

Voorziene opstelplaats van II/4AP binnen het mobilisatiekantonnenent van 4AP te Hemiksem.

Voorziene opstelplaats van II/4AP binnen het mobilisatiekantonnenent van 4AP te Hemiksem.

4AP
I/4AP
De pas gevormde batterijen van het I/4AP worden vanuit de Sint-Bernardkazerne doorgestuurd naar Schelle, iets ten zuiden van Hemiksem waar I/4AP een alarmkantonnement inneemt. De mobilisatie wordt in Schelle verder gezet.
II/4AP onder bevel van 4LD
Kaptitein Gillet krijgt omstreeks 14u00 het bevel om het kwartier van het 4LD in het Limburgse Aalst vlakbij het vliegveld van Brustem te ontruimen en zijn eenheid te evacueren. Niettegenstaande de mobilisatie nog niet volledig voltooid is wordt het marsorder gegeven omstreeks 17u00. Tongeren is reeds in handen van de vijand en de pantserdivisies stormen richting Haspengouw. De groep zal tijdens de nacht van 11 op 12 mei geëvacueerd worden en volgt een gelijkaardige volgweg als III/3AP richting Geldenaken. Ook II/4AP zal zijn regiment nooit vervoegen en blijf onder bevel van het 4LD.

3AP
I/3AP
De groep kan zijn mobilisatiewerkzaamheden afronden en is klaar om zijn regiment vervoegen. Intussen wordt het 3LD ontruimd en verplaatst zich via de baan richting Destelbergen naar het oorlogskantonnement van het 1ste Versterkings- en opleidingscentrum (1VOC). Het ontbreekt het depot echter aan alle transportmiddelen en er zit niets anders op dan de manschappen op weg te sturen in kleine groepjes die afzonderlijk zullen reizen. I/3AP blijft voorlopig achter te Gembloers in afwachting van orders voor zijn toekomstige opdracht.
III/3AP onder bevel van 4LD
De verschillende batterijen bereiken Landen in de vroege ochtend. Hier wordt even halt gehouden tot wanneer het bevel komt te voet verder te trekken richting Kasteel-Brakel.

4AP
I/4AP
De mobilisatie van I/4AP wordt verder gezet in zijn alarmkantonnement te Schelle.
II/4AP onder bevel van 4LD
De groep vordert iets sneller dan III/3AP en bereikt Geldenaken tijdens de ochtend van 12 mei. Vervolgens wordt te voet verder getrokken naar Waver en Rixensart.

3AP
Staf/3AP
Het regiment meldt dat, op de IIIde Groep na, de mobilisatie afgerond is en dat zij hun opdracht kunnen aanvatten. Luitenant-kolonel De Waele krijgt te horen dat zijn eenheid naar Eeklo zal gestuurd worden om de IIIde Groep van het Groot Legerpark (III/GLP) in het munitiedepot van de artillerie te versterken.
I/3AP
De groep vertrekt langs de baan naar het station van Villers-la-Ville ten westen van Gembloers. Hier worden manschappen en materieel aan boord van een trein geladen voor de tocht naar Eeklo waar zich een munitiedepot van de artillerie bevond.

4AP
Staf/4AP
Het regiment meldt dat, op de IIde Groep na, de mobilisatie afgerond is en dat zij hun opdracht kunnen aanvatten. Majoor Demerre krijgt opdracht zijn eenheid naar Merelbeke te sturen om de IVde Groep Park op Rail van het Groot Legerpark (IV/GLP) te versterken.
I/4AP
De mobilisatie van de groep is nu compleet. Alle bewapening en uitrusting is verdeeld onder de aanwezige manschappen. 
II/4AP onder bevel van 4LD
De volgende etappe van de terugtocht verloopt van Rixensart naar Itter en Woutersbrakel.

Staf/TPA
De staf krijgt te horen dat III/3AP en II/4AP, die nog steeds onder bevel stonden van het 4LD, niet naar hun respectievelijke regimenten zullen worden doorgestuurd maar met het 4LD naar Frankrijk zullen terugtrekken. Door de snelle opmars van de Duitsers was het voor het Groothoofdkwartier (GHK) snel duidelijk dat de verdere opleiding van de rekruten van de VOC’s enkel in Frankrijk, ver achter de linies, kon gebeuren. Het Versterkings- en Opleidingscentrum van de Ardeense Jagers (VOC/ChA) ontving op 13 mei het schriftelijk bevel van de Generale Staf van de Versterkings- en Opleidingstroepen (oftewel Etat-Major des Troupes de Renfort et d’Instruction – EM/TRI) om zich klaar te maken voor de verplaatsing naar Frankrijk. III/3AP en II/4AP die samen met 4LD worden aangehecht aan het VOC/ChA zullen bijgevolg deze eenheid naar Frankrijk moeten volgen. De verplaatsing naar Frankrijk was echter totaal niet voorbereid. Er was geen voorafgaandelijke regeling met de Franse militaire noch burgerlijke overheid, er waren geen voorafgaandelijke verkenningen van kantonnementen, er was slechts proviand voor twee dagen en er bestond geen logistieke organisatie voor herbevoorrading in Frankrijk. Het bevel om de VOC’s naar Frankrijk te evacueren kwam echter geen dag te vroeg want de 13de mei om 16u00 steken de Duitsers de Maas over te Sedan en begint hun opmars naar de Atlantische kust met als opzet zoveel mogelijk geallieerde troepen te omsingelen.

2AP
Staf/2AP
Het regiment meldt dat de mobilisatie voldoende ver gevorderd is om alle eenheden operationele status te geven. Ook het wagenpark is voldoende aangevuld met opgeëiste voertuigen en Majoor Masy meldt klaar te zijn voor een eventuele opdracht. Hij krijgt te horen dat zijn eenheid naar het munitiedepot van Zedelgem zal gestuurd worden in versterking van de IIde Groep van het Groot Legerpark (II/GLP).

3AP
Staf/3AP
Het 3AP komt aan te Eeklo. LtKol Dewaet wordt bij zijn aankomst aangesteld tot plaatstcommandant van Eeklo [1].
I/3AP

De groep onder bevel van Kapitein-commandant Morel komt eveneens aan in Eeklo en wordt aan het werk gezet in het munitiedepot. De manschappen van I/3AP leveren wachtdetachementen en worden eveneens ingezet als handlangers.
III/3AP onder bevel van 4LD
Door gebrek aan training zijn de colonnes uitgestrekt en verloopt de mars te voet moeizaam. Onderweg hebben heel wat manschappen moeten afhaken en de batterijen, die bijlange niet op volle sterkte waren op de eerste oorlogsdag, zijn hierdoor nog meer uitgedund. De groep bereikt Kasteel-Brakel waar de manschappen door de Legerautogroepering (LAuGpg) met autobussen van de Nationale Maatschappij der Buurtspoorwegen van Brussel naar Ligne ten westen van Ath gevoerd worden. Er wordt gekantonneerd in Ligne.

4AP
I/4AP
De groep maakt zich klaar voor een evacuatie naar Merelbeke nabij Gent.
II/4AP onder bevel van 4LD
De groep krijgt een dag rust te Woutersbrakel. Van de rustpauze wordt gebruik gemaakt om vrachtwagens op te eisen teneinde de evacuatie naar Frankrijk te kunnen verderzetten.

1AP
III/1AP
De 9de Batterij van III/1AP wordt overgeplaatst naar Westrozebeke om ingezet te worden in het munitiedepot van Houthulst.

2AP
Staf/2AP
Het regiment verlaat Sint-Niklaas en vervoegt het munitiedepot van Zedelgem. Het installatiepersoneel vertrekt langs de baan, de rest van het regiment wordt per spoor vervoerd. De verplaatsing verloopt vlot. Te Zedelgem zullen de manschappen niet in het depot zelf verblijven, maar worden gekantonneerd in het dorp zelf (Iste Groep) en in de fabriek voor landbouwmachines Remi Claeys in het gehucht Zuidweg (IIde en IIIde Groep). In het depot van Zedelgem bevindt zich reeds de IIde Groep van het Groot Legerpark (II/GLP) die onder bevel staat van Kapitein-commandant Gilson. Na de aankomst van het 2AP beschikt het Munitiedepot Zedelgem nu over II/GLP, I/2AP, II/2AP en III/2AP (alles bijeen 12 batterijen) om de nodige opdrachten van het depot uit te voeren.

3AP
Staf/3AP
De evacuatie van het munitiedepot van Eeklo komt langzaam op gang. Een trein met 45 wagons zet koers naar Adinkerke om als magazijn op rails te fungeren. Acht wagons worden naar het Park op Rails rond Gent gestuurd.
III/3AP onder bevel van 4LD
De groep heeft Ligne bereikt en wordt om 15u00 in het plaatselijke station aan boord van een trein geplaatst die hen in eerste instantie naar Moeskroen zal brengen. Hier werd besloten om de eenheid naar Frankrijk te evacueren. De trein wordt op een zijspoor gezet en de mannen blijven op de trein overnachten.

4AP
Staf/4AP
Het regiment verlaat Schelle en vervoegt Merelbeke waar het regiment in steun geplaatst wordt van de IVde Groep Park op Rail van het Groot Legerpark (IV/GLP). Niet alle artilleriemunitie van het leger bevond zich in munitiedepots. Een gedeelte van de munitievoorraad was permanent gestockeerd op treinwagons die geparkeerd stonden in de rangeerbundels van enkele stations in de omgeving van GentAl deze munitietreinen samen vormen het Park op Rail. Dit park staat in voor de opslag van munitie in een reeks mobiele magazijnen op treinwagons en is ook verantwoordelijk voor het verdelen van diverse types munitie per spoor naar de distributiepunten van de divisies van het veldleger. Het bureau van de magazijnbeheerder bevindt zich in het station van Merelbeke. De commandopost van IV/GLP is dan weer opgesteld in het station van Melle. De munitietreinen moesten bewaakt worden en op regelmatige basis naar het front gestuurd worden om de stocks van de divisies in lijn aan te vullen. Tijdens de mobilisatie beschikte IV/GLP over twee batterijen om het Park op rail te beheren. Vanaf 15 mei wordt IV/GLP versterkt met 4AP(-).
I/4AP
De groep verplaatst zich naar het station van Merelbeke waar het bureau van de magazijnbeheerder van het Park op Rails van het Groot Legerpark zich bevindt.
II/4AP onder bevel van 4LD
Met de opgeëiste voertuigen worden de troepen verplaatst via Tubize en Doornik naar Warchies.

Schets nabije verdediging munitiedepot van Zedelgem uit dossier 2AP.

Schets nabije verdediging munitiedepot van Zedelgem uit dossier 2AP.

2AP
Staf/2AP
Het 2AP wordt tewerkgesteld in het munitiedepot van Zedelgem en begint met de opleiding van de manschappen. Het regiment zal worden ingezet voor de nabije luchtverdediging, de bewaking van de buitenperimeter, de afhandeling van munitie (oftewel coltinage des munitions), het uitvoeren van anti-parachutistenpatrouilles en het vormen van interventiepiketten en karwijploegen voor het depot van Zedelgem. Aangezien de manschappen tot nu toe geen enkele vorm van instructie kregen en een heropfrissing van hun basiscompetenties hoogst noodzakelijk is, wordt een opleidingsprogramma opgezet. In eerste instantie dienen de mitrailleurploegen opgeleid te worden zodat de nabije luchtverdediging van het depot verzekerd kan worden. Er moet ook onmiddellijk gestart worden met  de beveiliging van de buitenperimeter van het munitiedepot van Zedelgem. Hiertoe wordt door Maj Mazy tesamen met Cdt Gilson een verkenning uitgevoerd om na te  gaan hoe die beveiliging best georganiseerd wordt. Er wordt besloten om permanent, zowel over dag als ‘s nachts patrouilles uit te voeren langs de buitenperimeter van het depot. De beveiliging van het depot wordt als volgt opgezet: het wachtlokaal en de luchtafweermitrailleur aan de hoofdingang (Post 1)  worden bezet door een bemanning geleverd door II/GLP. Aan elke andere zijde van het kamp wordt een mitrailleurploeg opgesteld (Posten 2, 3 en 4) bemand door ploeg van een peloton MiCA van 2AP. Deze posten zijn per telefoon verbonden met Post 1. Bij elke mitrailleurpost is een patrouille aangeduid bestaande uit 1 wachtmeester, 5 brigadiers en 20 soldaten die gedurende 24 uur patrouilles lopen langs één zijkant van het depot. 
I/2AP
Lt Res Geronnez, pelotonscommandant van de 2de Batterij van I/2AP, start met de instructie nabije luchtverdediging. Groep per groep wordt het voor deze opdracht geselecteerde personeel voorbereid voor zijn opdracht gedurende vier uur per dag. Tegen 24 mei zijn er drie pelotons MiCA (oftewel Mitrailleurs Contre Avions) opgeleid en worden ze op stellingen rond het depot ontplooid. In afwachting van de opleiding van de mitrailleurploegen van 2AP worden deze posten bezet door ploegen van II/GLP.

3AP
III/3AP
Om 15u00 komt de trein van het 4LD toe in Moeskroen en de wagons van het III/3AP worden aan deze trein gekoppeld. Een 1.200 tal jongeren van de Rekruteringsreserve (CRAB) stapt ook nog op in Moeskroen. Uiteindelijk wordt om 18u00 de treinreis naar Frankrijk ingezet.

4AP
I/4AP
Onder het operationele bevel van Majoor Havenith van de IV/GLP start I/4AP met zijn eigenlijke werkzaamheden. Deze omvatten zowel de bewaking van de munitievoorraden als het versjouwen van obussen en andere munitie. Er worden onder meer munitietreinen begeleid naar Westrozebeke en Houhulst. Er vertrekt ook een ploeg naar Dendermonde om daar een grote hoeveelheid munitie te gaan evacueren naar Merelbeke.
II/4AP onder bevel van 4LD
De groep verlaat Warchies en rijdt verder naar Esplechin aan de Frans-Belgische grens.

3AP
III/3AP in Frankrijk
De groep is inmiddels per trein Frankrijk binnengereden en passeert op 17 mei de Franse havenstad Calais.

4AP
I/4AP
De groep werkt verder van uit Merelbeke.
II/4AP in Frankrijk
De colonne vrachtwagens steekt de grens over en zet koers naar het Noord-Franse Meurchin. De route loopt verder naar Orchies en Douai.

3AP
III/3AP in Frankrijk
De trein met aan boord de militairen van de III/3AP rijdt door Rouen en zet koers naar Le Mans.

4AP
Staf en I/4AP
Het Park op Rails start met het overbrengen van de treinstellen met munitie vanuit de regio Gent naar de regio Torhout. De commandopost van de IV/GLP zal naar het station van Torhout overgebracht worden en het park zal hier opgesteld blijven tot de capitulatie. De staf van het regiment en de Iste Groep krijgen het bevel om naar Torhout uit te wijken. Ook het Park op Rails verhuist naar deze stad.

4AP
I/4AP
De groep hervat zijn taken ten voordele van IV/GLP van uit Torhout.

3AP
III/3AP
De IIIde Groep passeert Angoulême. De trein rijdt vervolgens via Nantes, Bordeaux, Narbonne, Toulouse, Montpelier en Nîmes naar Pont-Saint-Esprit in het departement van de Gars.

4AP
II/4AP in Frankrijk
Wanneer de colonne de Franse stad Frévent passeert wordt ze onder vuur genomen door de Duitse Luchtmacht. Bij dit incident komt Soldaat Karel Goossens om het leven.

Duitse opmars van 16 tot 21 mei waarop Abbeville aan de Somme bereikt wordt.

3AP
I/3AP
Het depot van Eeklo wordt ontruimd nu het Belgische leger de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde zal opgeven en zich zal terugtrekken achter het Schipdonkkanaal en de Leie. De manschappen worden ingezet bij het verladen van de munitie. Een detachement onder Luitenant Kreglinger vertrekt naar Gent om er nabij de dokken enkele opslagplaatsen van het Magazijnstation te gaan evacueren. Tot 23 mei wordt dag en nacht gewerkt aan de evacuatie van levensmiddelen naar West-Vlaanderen.
III/3AP in Frankrijk
De IIIde Groep komt aan op zijn bestemming in Pont-Saint-Esprit in de Franse Midi. Van hieruit worden de mannen per autobus naar hun kantonnementen te Vénéjan gebracht. III/3AP blijft er administratief aangehecht bij het 4de Legerdepot van het Versterkings- en Opleidingscentrum van de Ardeense Jagers.

4AP
II/4AP in Frankrijk
De colonne vrachtwagens komt toe in Emanville ten noorden van de Seine en is net de Somme kunnen oversteken vooraleer de Duitsers in de nacht van 20 op 21 mei Noyelle-sur-Mer, aan de monding van de Somme, bereiken. II/4AP is door het oog van de naald gekropen en ternauwernood aan krijgsgevangenschap ontsnapt.

Le Fidelaire op zo’n 15 km ten oosten van Conche waar II/4AP tot 26 mei kantonneert.

4AP
II/4AP in Frankrijk
Op 22 mei steekt II/4AP de Seine over te Rouen en wordt doorgestuurd naar Conches-en-Ouche (Eure) waar ze een kantonnement krijgen toegewezen door de 7de Infanteriedivisie (7Div) in Le Fidelaire, op 15 km van Conches. Hier bevindt zich reeds een detachement Vestingsartillerie van het Versterkings- en Opleidingscentrum Artillerie (VOC/Aie). Het betreft een detachement dat de reservebemanningen van de Luikse en Naamse forten groepeert. Het II/4AP komt onder bevel te staan van de 7Div die verantwoordelijk is voor de opvang en bevoorrading van Belgische eenheden die zijn kunnen ontsnappen aan de Duitse omsingeling. Het 4LD is niet langer verantwoordelijk voor II/4AP. De 7Div blijft in de streek van Conches – L’Aigle kantonneren om terug op krachten te komen en krijgt opdracht om alle geïsoleerde militairen die samentroepen tussen Conches en L’Aigle, alles tezamen zo’n 15.500 manschappen, te bevoorraden. De divisiecommandant beseft dat ze nog niet buiten schot zijn en dat het maar een kwestie van tijd is vooraleer de Duitsers hun opmars naar het zuiden zullen verder zetten. Hij vraagt om richtlijnen wat er moet gebeuren met de 7Div en met alle andere geïsoleerde eenheden die zich in Frankrijk bij de 7Div gevoegd hebben.

3AP
I/3AP
De ontruiming van het grote munitiedepot van Eeklo gaat de voorlaatste dag in.

4AP
II/4AP in Frankrijk
Het Transportkorps van de 7Div staat in om de dagelijkse rantsoenen in Evreux af te halen. De Franse militaire overheid bewust van de geringe draagkracht van de streek verspreidt de toestromende manschappen over 59 kantonnementen. Een speciale organisatie wordt opgezet om de bevoorrading te verzekeren. Naast de Transportcompagnie van de 7Div wordt een netwerk met dertien verdelingscentra opgezet om de kantonnementen te ravitailleren.

2AP
Staf/2AP
Het regiment bevindt zich nog steeds in het munitiedepot van Zedelgem. Per circulaire worden alle dienstplichtigen vanaf de klas 1925 en jonger, vader van vijf kinderen, op bevel van de Minister van Landsverdediging van hun dienstverplichting ontheven en naar huis gestuurd. Voor velen zal dit een dode letter zijn omdat ze de frontlinie moeten passeren om terug thuis te geraken.

3AP
I/3AP
Nu Eeklo verlaten is, plooit de groep zich terug naar Torhout.

4AP
Staf en I/4AP
De Staf/4AP en I/4AP verhuizen naar Leffinge.

Limoux in de Aude waar de Staf van het VOC/Aie zich bevond.

3AP
I/3AP
De groep kantonneert rondom Wijnendale. De geëvacueerde munitiestocks blijven aan boord van een aantal goederentreinen die verspreid worden op de lijn Torhout-Oostende (voormalige lijn 62). Ondermeer te Wijnendale, Moere, Ichtegem, Eernegem en Gistel staat telkens een trein. De trein in het station van Eernegem wordt bewaakt door het XXXIste Bataljon van de Wachters van Verkeerswegen en Inrichtingen (XXXI/GVCE).

4AP
I/4AP
De installatie te Leffinge gaat verder.
II/4AP in Frankrijk
De Duitsers rukken verder op naar het zuiden en de streek van Conches moet ontruimd worden. Op 26 mei wordt een gezamenlijke colonne van de Vestingsartillerie en II/4AP samengesteld en doorgestuurd naar Limoux (Aude) in het zuiden van Frankrijk waar het VOC/Aie zich bevindt. Deze stad wordt op 5 juni bereikt na een tocht in verschillende etappes waaronder Poitiers.

1AP
III/1AP
9/III/1AP verhuist van het depot van Houthulst naar Staden.

3AP
I/3AP
De Luftwaffe heeft de munitietreinen ontdekt en alle stations op de lijn Torhout-Oostende krijgen er van langs. De trein te Wijnendale wordt meermaals geraakt en gaat in vlammen op. Een deel van de munitie explodeert. De groep kan toch enkele detachementen samenstellen om de trein te ontkoppelen en zoveel mogelijk wagons op veilige afstand te brengen.

4AP
I/4AP
Bij een luchtaanval op de kanaalbrug te Leffinge komen de Brigadier Peeters en de Soldaten Heylen, Lomme en Scohy om het leven. Soldaat Haurez wordt levensgevaarlijk gewond en overlijdt de volgende dag aan zijn verwondingen.

1AP
I/1AP
De 3de Batterij (3Bij) bevindt zich bij de capitulatie samen met de rest van de Iste Groep op de linker oever van de IJzer wanneer Cdt Hanon de Louvet bevel geeft de IJzer terug over te steken. Met veel moeite lukt het de volledige 3Bij om de IJzer over te steken terwijl de andere batterijen op de linker oever achterblijven.
III/1AP
De 9Bij bevindt zich bij de capitulatie te Staden. Van Staden verplaatst de batterij zich gedurende de volgende dagen achtereenvolgens naar Diksmuide, Pervijse, Nieuwpoort, Sint-Pieterskapelle en Sint-Andries Brugge waar de batterij op 30 mei toekomt. 

2AP
Staf/2AP
Het volledige regiment bevindt zich in het munitiedepot van Zedelgem op het ogenblik van de capitulatie. De staf verneemt het bericht van de capitulatie om 04u00, in de loop van de dag wordt de boodschap overgebracht in beiden landstalen naar de manschappen.

4AP
Staf/4AP en I/4AP
De Staf/4AP en I/4AP bevinden zich nog steeds te Leffinge waar ze het bericht vernemen van de capitulatie. Beide staven en de drie batterijen worden onder bevel geplaatst van de 12de Infanteriedivisie (12Div) in afwachting van gevangenname door de Duitsers.

1AP
I/1AP
De 3Bij krijgt bevel van Generaal-majoor Van Rollegem, provinciecommandant van de provincie West-Vlaanderen, om zich naar Oostkamp te begeven en zich bij de 11de Infanteriedivisie (11Div) te voegen.

1AP
I/1AP
De commandant van de 11Div stuurt de 3Bij door naar het Groot Legerpark (GLP) dat zich te Zedelgem bevindt. Luitenant-kolonel Belpire, commandant van het GLP weigert de 3Bij onder zijn bevel te nemen bij gebrek aan orders. Daarop wendt Lt Boulpaep zich rechtstreeks tot de staf van de Directie voor aan- en afvoer bij het Leger (DREA), en vraagt om orders. Hierop stuurt Luitenant-Generaal Verhavert, commandant van DREA het bevel naar het GLP dat 3/I/1AP dient aangehecht te worden nieuwe 8ste Batterij van III/GLP bevolen door Cdt Lenders.
III/1AP
De IIIde Groep wordt op 30 mei onder bevel gesteld van de Generale Staf der Legerartillerie (GS/LA) bevolen door Generaal-majoor Lepoivre. De groep voert samen met GS/LA de verplaatsing naar Sint-Andries Brugge uit waar de nacht van 30 op 31 mei wordt doorgebracht.

3AP
III/3AP in Frankrijk
Op 30 mei verlaat III/3AP Vénéjan en wordt doorgestuurd naar het 1ste Versterkings- en Opleidingscentrum (1VOC) dat zich in Rouquefort-Soulzon (Hérault) bevindt.

Na de capitulatie

1AP
I/1AP
De 3Bij verlaat op 31 mei Zedelgem om zich met III/GLP naar het munitiedepot van Eeklo te begeven. Hier wordt het GLP onder bevel geplaatst van de 13de Infanteriedivisie (13Div). De 3Bij wordt samen met de 13Div op 11 juni vrijgelaten.
III/1AP
Op 31 mei wordt een verplaatsing uitgevoerd van Sint-Andries Brugge naar Sint-Kruis Brugge waar de nacht van 31 mei op 1 juni wordt doorgebracht. Vanuit Sint-Kruis Brugge vertrekt III/1AP op 1 juni samen met een door Duitse schildwachten geëscorteerde colonne richting Maele en Sijsele naar Middelburg. Te Sijsele stellen ze vast dat ze in een verkeerde colonne zijn terecht gekomen en verlaten de ingeslagen volgweg om zich te Vivenkapelle bij de colonne van de GS/LA te voegen. Van daar gaat het via Zuidzande naar Breskens waar ze op 6 juni toekomen. Van 6 tot 11 juni verblijft de III/1AP in een geïmproviseerd krijgsgevangenkamp van Breskens. Op 12 juni worden de resterende 460 manschappen van III/1AP door de bezetter vrijgelaten.

4AP
I/4AP
Vanuit Leffinge wordt I/4AP op 1 juni, te voet en onder begeleiding van een Duitse bewapende escorte, overgeplaatst naar Sint-Laureins nabij Maldegem. Na een mars van 53 kilometer wordt hen een kantonnement toegewezen waar zich reeds tal van andere eenheden bevinden. De groep zal nog tot 11 juni in Sint-Laureins verblijven waarna iedereen, na ontvangst van zijn “entlassungsschein“, naar huis wordt gestuurd

II/4AP in Frankrijk
De groep die nog enkel uit 250 man bestaat komt op 5 juni toe in Limoux en wordt in Quillan (Aude) gekantonneerd waar ze samensmelten met het detachement van de Vestingsartillerie dat er eveneens in slaagde naar Frankrijk te ontkomen. De manschappen van II/4AP komen nu onder bevel van het VOC/Aie, de groep houdt de facto op te bestaan. Daags na aankomst in Limoux overlijdt Wachtmeester Leonard. (Voor het verdere verloop van de veldtocht voor de manschappen van II/4AP zie het verslag van de Vestingsartillerie van het VOC/Aie)

3AP
III/3AP in Frankrijk

Slachtoffers

EenheidNaamVoornaamFotoGraadStandKlas° op° te+ op+ teNota
4APDAVIDOscarSdtMil03.06.1906Ronse24.05.1940Poperinge
8/III/4APDESMETPierre, H.L.LtRes29.07.1909Elsene24.05.1940Poperinge
4/II/4APGOOSSENSKarel, J.SdtMil23.04.1906Wetteren20.05.1940Frévent (F)
2/I/4APHAUREZFernand, E.SdtMil31.12.1906Houdeng-Aimeries28.05.1940LeffingeGewond bij de luchtaanval van 27 mei.
1APHERMANMarcelSdtMil28.11.1908Gent05.06.1940Zeebrugge
2/I/4APHEYLENLodewijk, A.SdtMil13.03.1907Olen27.05.1940LeffingeGedood bij een luchtaanval
7/III/1APHINNEKENSRené, M.SdtMil06.01.1906Otegem24.05.1940Lichtervelde
2/I/4APLEGAJulesSdtMil30.09.1907Destelbergen30.05.1940Middelkerke
3/I/1APLEICHERHilaire, J.C.SdtMil2610.09.1906Poperinge14.05.1940SchelleGedood bij een luchtaanval
2APLEONARDJean, J.L.WMMil2621.01.1907Gouy-lez-Piéton06.06.1940Limoux (F)Vermoedelijk met II/4AP naar Limoux vertrokken
2/I/4APLOMMERenéSdtMil05.07.1907Merendree27.05.1940LeffingeGedood bij een luchtaanval
1APMEEUWENSTheophielSdtMil2620.01.1906Meldert04.06.1940Dresden (D)Krijgsgevangene
4APPEETERSJulesSdtMil08.01.1907Leuven10.05.1940LeuvenGedood bij luchtbombardement Tiense Poort
4APPEETERSEduard, J.KplMil03.01.1907Deurne27.05.1940LeffingeGedood bij een luchtaanval
4APRASQUINLodewijkSdtMil2707.04.1907Malderen26.08.1940Nurenberg (D)Krijgsgevangene
2/I/4APSCOHYLouis, J.G.SdtMil06.04.1907Marchienne-au-Pont27.05.1940LeffingeGedood bij een luchtaanval

Bibliografie en Bronnen

  1. Getypt verslag opgesteld in het Frans op 28 januari 1948 door OLt BVM Verhelst, commandant van het munitiedepot van Eeklo voor de aanvang van de mobilisatie. Het verslag vermeld de aanwezige troepen in het munitieperiode in de periode van 12 mei. Het is een antwoord op vraag van de naoorlogse Sectie C van MLV. Het verslag bevindt zich in het dossier DREA in het archief van de Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid (ADIV), Ministerie van Defensie
  2. Uitgebreid getypt verslag opgesteld in het Frans op 10 april 1945 (vervolledigd met een kopie van de regimentsorders doorgestuurd op 10 juli 1945) door Majoor Masy, regimentscommandant van het 2de Regiment Artilleriepark. Het  verslag bevindt zich in het dossier AP van het archief van de Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid, Ministerie van Defensie. De documenten opgesteld door Maj Masy zijn zeer gedetailleerd waardoor ze een uniek inzicht verschaffen over de werking van de regimenten AP. De gebeurtenissen bij de het 2de Regiment Artilleriepark zijn representatief voor wat gebeurde bij de andere regimenten van het Artilleriepark.
  3. Summier handgeschreven verslag opgesteld in het Frans door Lt Res Boulpaep, commandant van 3/I/1AP betreffende de situatie van zijn batterij na de capitulatie. Het  verslag bevindt zich in het dossier AP van het archief van de Sectie Classified Archives, ADIV, Ministerie van Defensie.
  4. Zeer summier getypt verslag opgesteld in het Frans door Lt Res Dué A., sectiecommandant van 9/III/1AP. Het  verslag bevindt zich in het dossier AP van het archief van de Sectie Classified Archives, ADIV, Ministerie van Defensie.
  5. Uitgebreid getypt verslag opgesteld in het Frans in 1949 door Cdt Williame, groepscommandant van I/4AP. Het  verslag bevindt zich in het dossier AP van het archief van Sectie Classified Archives, ADIV, Ministerie van Defensie. 
  6. L’armée belge de France en 1940, door Jean Jamart Col BEM Hre, 1994, uitgeverij Schmitz, Bastogne
  7. Dossier Groot Hoofdkwartier, Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid, Ministerie van Defensie