Wielrijderseskadron der 7ID

Situatie op 10 mei 1940

Reglementaire benaming Wielrijderseskadron der 7de Infanteriedivisie | Wi Esk 7ID
Escadron Cycliste de la 7ème Division d’Infanterie | Esc Cy 7DI
Type Verkenningseenheid van de infanterie
Ontdubbeld van 1ste Regiment Gidsen
Onderdeel van 7de Infanteriedivisie
Bevelhebber Kapitein-commandant Georges Ganshof van der Meersch
Standplaats Glons
Samenstelling 1ste Peloton Fuseliers (Onderluitenant Res Jean Delva)
  2de Peloton Fuseliers (Luitenant Res baron François de Selys-Longchamps)
  3de Peloton Fuseliers (Luitenant Christian Lancksweert)
  4de Peloton Mitrailleurs (Onderluitenant Res burggraaf F. de Jonghe d’Ardoye)

Tijdens de mobilisatie

GidsenStaf/EskCy 7Div
Het Wielrijderseskadron van de 7de Infanteriedivisie (EskCy 7Div) wordt op 1 september 1939, bij afkondiging van Fase C van het mobilisatieplan, onder de wapens geroepen te Drogenbos ten zuidwesten van Brussel. Het eskadron wordt samengesteld met oudere reservisten (klas 35) van het 1ste Regiment Gidsen. Het EskCy 7Div wordt als organiek eskadron verkenners toegevoegd aan de 7de Infanteriedivisie (7Div), een infanteriedivisie van eerste reserve die vanaf 5 september ’39 ook het commando voert over het 2de Regiment Karabiniers (2C), het 2de Regiment Grenadiers (2Gr) en het 18de Linieregiment (18Li). Het EskCy 7Div komt onder bevel te staan van Kapitein-commandant Georges Ganshof van der Meersch die tot voor kort instructeur was aan de Koninklijke Militaire School [1].  

De eerste maand van de mobilisatie bezet de 7Div de Sector Leuven van de K.W. Stelling, de divisiestaf beveelt de regimenten vanuit Brussel [2]. In die periode verblijft het eskadron te Brussel waar ze initieel gestationeerd worden in de Rolinkazerne van Etterbeek en vervolgens in de Panquinkazerne van Tervuren. Wanneer de 7Div begin oktober de Sector Eindhout-Beringen van de Dekkingstellling achter het Albertkanaal inneemt, vestigt het eskadron zich in de Citadel van Diest waar het 6de Legerdepot (6LD) gekazerneerd is. Vanuit Diest wordt het eskadron naar Mol gestuurd met een beveiligingsopdracht ten noorden van het Albertkanaal. Het eskadron blijft te Mol tot eind maart 1940 waarna het eskadron verhuist naar Lombardsijde aan de kust om er een schietoefening uit te voeren. Wanneer de 7Div op 10 april de Sector Halle-Ninove van de dwarsstelling Leuven – Ninove overneemt wordt het eskadron in Ternat gestationeerd. Op 30 april 1940 verhuist de divisie naar het oostelijk uiteinde van het Albertkanaal om er de Sector Eigenbilzen – Lixhe te bezetten. Cdt Ganshof van der Meersch installeert zich te Glons waar zijn pelotons het IVde Bataljon van het 2de Regiment Grenadiers (IV/2Gr) versterken. Zo wordt een gedeelte van de reserve van de 7Div ingezet bij één van de regimenten in lijn waardoor de divisiecommandant al van bij het begin van de operaties niet over zijn mobiele reserve kan beschikken.

Staf/EskCy 7Div
Het EskCy 7Div ontvangt om 01u15 het algemeen alarm en vertrekt onmiddellijk vanuit Glons naar de ondersector van het 2Gr. Het volledige eskadron wordt in versterking gegeven van het IVde Bataljon van 2Gr (IV/2Gr) waar ze vier pelotonssteunpunten (f, g, h en i) bemannen in tweede echelon van 2Gr. Het 3de Peloton van Lt Lancksweert wordt in versterking gegeven van 1/I/2Gr en bezet een pelotonssteunpunt in het onderkwartier van de 1Cie, de andere pelotons blijven onder bevel van de Staf/EskCy 7Div die de verantwoordelijkheid krijgt over een onderkwartier bij IV/2Gr. Omstreeks 03u15 zijn de manschappen op post rond de tunneluitgang van de spoorlijn Tongeren-Visé. De manschappen kunnen hier duidelijk waarnemen hoe even na 04u00 het Fort van Eben-Emael aangevallen wordt door Duitse zweefvliegtuigen. Er wordt niet tussenbeide gekomen. Gelijktijdig met de aanval op het Fort van Eben-Emael voeren Duitse luchtlandingstroepen ook een verrassingsaanval uit op de bruggen van Vroenhoven, Veldwezelt en Kanne. Hierdoor zijn de infanterieregimenten van de 7Div vanaf 04u30 over de ganse lijn in volle strijd verwikkeld.

Opstelling van 2Gr op de zuidflank van de sector van de 7de Infanteriedivisie.

Even na 07u00 wordt het eskadron gehergroepeerd en ingezet voor de nabije verdediging van het hoofdkwartier van de 7Div te Genoelselderen. Door deze reorganisatie beschikt de Staf/7Div opnieuw over een onmiddellijk inzetbare reserve ingeval van nood. De staf van de divisie meldt aan de Staf/EckCy 7Div dat een luchtlanding heeft plaatsgevonden in de buurt. Het eskadron wordt erop afgestuurd maar het blijkt om een Duits afleidingsmanoeuvre met aangeklede poppen te gaan. De beveiligingsopdracht van het hoofdkwartier wordt kort daarna al afgebroken omdat de Staf/7Div het eskadron zal inzetten om de regimenten in lijn te ondersteunen. Het is inmiddels duidelijk geworden dat de situatie aan de kanaalbruggen uit de hand gelopen is en dat er dringend bijkomende manschappen nodig zijn om de Duitse aanval af te slaan. De pelotons wielrijders zullen samen met de pelotons C47/T13 van de divisie een geplande tegenaanval ondersteunen. De tegenaanval die zal uitgevoerd worden met twee compagnies van het Iste Bataljon van het 11de Linieregiment (I/11Li) en twee compagnies van het Bataljon Grenswielrijders Limburg (Bn CyF Lim) heeft als doel de bruggen van Veldwezelt en Vroenhoven te heroveren op de vijand. De verwachtte versterkingen van 11Li en het Bn CyF Lim worden echter opgehouden door de vijandelijke luchtmacht die elke troepenbeweging richting bruggen onverbiddelijk aanvalt. Wanneer de beloofde versterkingen niet komen opdagen op het afgesproken rendez-vous punt (oftewel RV) worden de pelotons wielrijders dan maar samen met de pelotons C47/T13 afzonderlijk ingezet.

Het kasteel van Genoelselderen waar het HK van de 7Div zich vanaf  30 april bevond (naoorlogse foto).

1Pl/EskCy 7Div
Het 1ste Peloton (1Pl) van Onderluitenant Delva bezet vanaf 03u00 een steunpunt in het onderkwartier van IV/2Gr dat werd toegewezen aan het EskCy 7Div. Wanneer om 07u00 de opdracht binnenkomt om zich naar het HK van de 7Div te begeven wordt het steunpunt bij IV/2Gr ontruimd. Eens aangekomen in Genoelselderen krijgt het 1ste Peloton een beveiligingssector toegewezen rond het HK van de 7Div. Het 1Pl neemt deel aan de beveiliging van het HK/7Div tot OLt Delva om 19u00 het bevel krijgt de bescherming te verzekeren van het vernielingsdetachement van het 6de Bataljon Genie (6Gn) dat de brug van Briegden in de ondersector van het 2de Regiment Karabiniers (2C) moet opblazen. Het vernielingsdetachement versterkt met het Pl wielrijders wordt uitgestuurd om de niet vernielde brug van Briegden over het Albertkanaal terug in handen te krijgen en te vernielen. OLt Delva krijgt van Majoor Tilot, commandant van 6Gn, om 20u00 een RV op het einde van de holle weg van Kleine Spouwen naar Mopertingen net bij de ingang van Mopertingen. Hij vertrekt naar Mopertingen waar hij anderhalf uur tevergeefs wacht op het vernielingsdetachement van 6Gn. Hij besluit dan maar onverrichter zake naar Genoelselderen terug te keren. Op de terugweg rijdt de vrachtwagen van zijn sectie mitrailleurs zich vast in een gracht. Achteraf blijkt dat het detachement van 6Gn pas rond 22u00 in Mopertingen is aangekomen. Omwille van het gemiste rendez-vous voert het Peloton Delva de gekregen opdracht in Briegden niet uit en krijgt het Pl later in de nacht nog bevel om samen met het 2de Peloton van Lt de Selys een beperkte zuiveringsactie in Riemst op te zetten.

De stellingen van het 2Gr aan het Albertkanaal ligger er verlaten bij (foto: Patrick Leenders).

De stellingen van het 2Gr aan het Albertkanaal ligger er verlaten bij (foto: Patrick Leenders).

2Pl/EskCy 7Div
Het 2de Peloton (2Pl) van Luitenant de Selys bezet vanaf 03u00 eveneens een steunpunt in het onderkwartier van IV/2Gr dat werd toegewezen aan het EskCy 7Div. Wanneer om 07u00 de opdracht binnenkomt om zich naar het HK van de 7Div te begeven wordt het steunpunt bij IV/2Gr ontruimd. Eens aangekomen in Genoelselderen krijgt het 2Pl een beveiligingssector toegewezen rond het HK van de 7Div. Tegen de middag breekt het 2Pl de beveiligingsopdracht van het HK van de 7Div af en vertrekt  naar een door 2Gr opgelegd RV aan kilometerpaal 14 op de baan Riemst-Eben-Emael. Op dit RV zal het 2Pl samen met de andere eenheden die door de 7Div in versterking gegeven werden aan 2Gr, toegevoegd worden aan een pas opgerichte mobiele reserve. Deze mobiele reserve, die een aanval moet uitvoeren tegen de Duitse parachutisten op de superstructuur van het Fort van Eben-Emael, zal geleid worden door Majoor Notterman, commandant van I/2Gr. Volgens planning zal de mobiele reserve bestaan uit  één compagnie van I/11Li, één compagnie van het Bn CyF Lim, het 2de Peloton van het EskCy 7Div en een peloton van 1/I/2Gr, gesteund door drie groepen van het 20ste Regiment Artillerie (20A), divisieartillerie van de 7Div. Het peloton Grenadiers van Lt Wagemans (1/I/2Gr) wordt door een foute communicatie voorop gestuurd naar het fort en zet de aanval alleen in. Het peloton loopt vast op de flanken van het fort en moet zich ingraven vlak bij de superstructuur van het fort. De verwachtte versterkingen voor de tegenaanval komen door de hevige activiteit van de Duitse luchtmacht, die elke verplaatsing van troepen haast onmogelijk maakt, maar met mondjesmaat toe; een eerste peloton (ongeveer 30 man) van 1/I/11Li om 13u15, een half peloton (ongeveer 15 man) om 13u45, het 2Pl/EskCy 7Div om 14u15. Er wordt gewacht op de Cie Grenswielrijders tot 17u00 maar door een misverstand tussen de Staf/7Div en het commando van het fort wordt de aanval op bevel van de Staf/7Div afgelast. De Staf/7Div had  verkeerdelijk begrepen dat het Peloton Wagemans de superstructuur van het fort reeds gezuiverd had. De manschappen van Lt de Selys keren dan maar terug naar Genoelselderen waar ze ‘s avonds nog deelnemen aan een beperkte zuiveringsactie te Riemst samen met het 1Pl van OLt Delva.

Actie van het Peloton Lancksweert nabij de brug van Vroenhoven (projectie op recente kaart)

Actie van het Peloton Lancksweert nabij de brug van Vroenhoven (projectie op kaart van 1939)

3Pl/EskCy 7Div
Het 3de Peloton (3Pl) bezet vanaf 03u00 een pelotonssteunpunt in het onderkwartier van 1/I/2Gr. De 1Cie van I/2Gr stond voor de gelegenheid onder bevel van IV/2Gr. Wanneer om 07u00 de opdracht binnenkomt om zich naar het HK van de 7Div te begeven wordt het steunpunt van het 3Pl bij de 1Cie ontruimd. Eens aangekomen in Genoelselderen krijgt het 3Pl een beveiligingssector toegewezen rond het HK van de 7Div. Het 3Pl wordt uitgestuurd naar Grote Spouwen op zoek naar Duitse parachutisten. Het peloton van Lt Lancksweert kan er geen Duitsers vinden en krijgt aansluitend opdracht om zich naar de CP van het 18de Linieregiment (18Li) te Vlijtingen te begeven. Het 18Li plant vanuit Lafelt een tegenaanval op de door de Duitsers intact veroverde brug van Vroenhoven maar beschikt zelf niet over een reserve om die actie uit te voeren. De enige drie compagnies van het regiment die nog niet zijn aangeklampt door de vijand staan opgesteld in tweede echelon en moeten samen 4,6 Km front houden. Het 3Pl zal de actie alleen moeten uitvoeren, weliswaar ondersteund door een peloton C47/T13 van de 7Div. In afwachting van de aankomst van het peloton C47/T13 besluit Lt Lancksweert een verkenning in de richting van Vroenhoven uit te voeren om zich een idee te vormen van de situatie in het terrein. Hij wordt echter gestuit door hevig geweervuur uit de dekkingen en de huizen in de buurt van de wegvertakking Lafelt – Vroenhoven – Veldwezelt. Het kost hem veel moeite zich los te werken en terug te keren naar Lafelt, waar hij op het peloton C47/T13 blijft wachten. Dit peloton wordt echter opgemerkt door een waarnemingsvliegtuig van de vijand en enige ogenblikken later stelt een luchtaanval drie van de vier T13 buiten gebruik. Lt Lancksweert besluit toch een poging te ondernemen om op te rukken naar Vroenhoven. Hij heeft hiervoor echter de steun van slechts één enkele C47/T13 tankjager. De overblijvende C47/T13 komt in actie en vernietigd een door de vijand bezet huis aan de wegvertakking naar Lafelt. Bij deze actie wordt de richter zwaar gewond en de stukscommandant geraakt aan het hoofd. De C47/T13 moet achteruit en 3Pl/EskCy 7Div kan maar met moeite het gevecht afbreken en terugkeren naar Lafelt.

4Pl/EskCy 7Div
Het 4de Peloton bezet vanaf 03u00 eveneens een steunpunt in het onderkwartier van IV/2Gr dat werd toegewezen aan het EskCy 7Div. Wanneer om 07u00 de opdracht binnenkomt om zich naar het HK van de 7Div te begeven wordt het steunpunt bij IV/2Gr ontruimd. Eens aangekomen in Genoelselderen krijgt het 4de Peloton een beveiligingssector toegewezen rond het HK van de 7Div.

EskCy 7Div (-)
Generaal Van Trooyen, commandant van de 7Div, heeft het contact met de naburige divisies verloren en geeft het EskCy opdracht verkenningen uit te voeren om na te gaan of de beloofde versterkingen voor het bezetten van een door het I/LK opgelegde dwarsstelling reeds zijn toegekomen. Cdt Ganshof van der Meersch laat in de vroege ochtend de pelotonscommandanten van het 1ste, 2de en 4de Peloton op verkenning vertrekken naar Rosmeer, Vlijtingen, Riemst en Herderen om na te gaan of de troepen van de Grenswielrijders en het 11Li zich al op de geplande dwarstelling bevinden. De rest van het eskadron gaat intussen in stand-by te Genoelselderen. De pelotonscommandanten kunnen slechts melden dat Vlijtingen, Rosmeer en Riemst reeds door de vijand ingenomen zijn en dat de Duitsers op het punt staan de Vde Groep van 14de Regiment Artillerie (V/14A) in Herderen aan te vallen. Genoelselderen bevindt zich slechts op vijf kilometer van Herderen en het is hoog tijd om het HK te verplaatsen. Even na 08u00 volgt tenslotte het bevel tot de aftocht, het eskadron moet zo snel mogelijk naar Piringen ten westen van Tongeren voor verdere orders. De wielrijders trekken zich terug onder voortdurende luchtaanvallen. Cdt Ganshof van der Meersch begeleidt met zijn 4Pl het divisiehoofdkwartier tot Piringen. Terwijl de staf verder trekt richting Leuven, blijft het eskadron achter onder bevel van de Wielrijdersgroep van de 17de Infanteriedivisie (GpCy 17Div) die rond het dorpje diverse steunpunten opgezet heeft en daarbij ook gebruik maakt van gevluchte militairen van diverse eenheden. Om 12u50 wordt ook Piringen opgeheven nadat de divisie de algehele aftocht naar Leuven bevolen heeft. Aan het eind van de dag komt het eskadron aan in Leuven en wordt er nog doorgefietst naar het park van Tervuren waar de nacht van 11 op 12 mei wordt doorgebracht.

3Pl/EskCy 7Div
Het Peloton Lancksweert is nog steeds bij het 18Li waar rond 04u30 verzameld wordt voor een tegenaanval met één van de bataljons. De T13 voertuigen die vuursteun moeten leveren, dagen echter niet op waardoor de actie niet tijdig van start raakt. Wanneer de Duitsers Vlijtingen innemen, wordt het plan afgeblazen en trekt het 18Li zich om 0500 Hr terug. De wielrijders van het 3Pl moeten noodgedwongen op hun stappen terugkeren en het eskadron te Genoelselderen vervoegen.

Staf/EskCy 7Div
Bij het aanbreken van de dag bevindt het eskadron zich in het park van Tervuren en heeft alle verbinding met het HK van de 7Div verloren. Het HK van de 7Div bevindt zich op dat ogenblik op de Keizersberg te Leuven. Cdt Ganshof van der Meersch neemt die ochtend telefonisch contact op met het Groot Hoofdkwartier (GHK) en krijgt te horen dat de 7Div zich tijdens de voormiddag naar de Heizel in de noordrand van Brussel zal verplaatsen waar de divisie zal hergroeperen. Het eskadron krijgt Peutie als kantonnement toegewezen en brengt er de nacht van 12 op 13 mei door.

Staf/EskCy 7Div
Het hoofdkwartier van de 7Div is inmiddels al operationeel op de Heizel te Brussel. Het eskadron wielrijders verlaat Peutie en wordt te Heizel ingezet voor de nabije verdediging van de staf. Er worden ook talrijke anti-parachutistenpatrouilles gelopen. De staf/7Div is druk in de weer om de verschillende onderdelen van de divisie op een geordende wijze te hergroeperen en maakt plannen om de 7Div terug operationeel te maken.

Staf/EskCy 7Div
Het eskadron blijft te Heizel verantwoordelijk voor de beveiliging van het divisiehoofdkwartier. Op het einde van de dag wordt duidelijk dat slechts 3.500 van de oorspronkelijk 16.679 man van de 7Div erin geslaagd zijn de hergroeperingszone te Heizel  te vervoegen.

Staf/EskCy 7Div
De 7Div kan niet meer paraat gesteld worden en zal verder westwaarts moeten trekken. Generaal-Majoor Van Trooyen verlaat de divisie voor een nieuw commando en wordt vervangen door Kolonel SBH Duez, voormalig commandant van 18Li, die wordt aangesteld als bevelhebber ad interim van de 7Div. De divisie krijgt bevel Brussel te verlaten en nieuwe kantonnementen op te zoeken in de buurt van Aalst. De gemotoriseerde eenheden vertrekken ogenblikkelijk langs de weg en installeren zich in Serskamp tussen Aalst en Wetteren. Het eskadron wielrijders vertrekt tijdens de late namiddag naar Lede ten zuidoosten van Serskamp.

Staf/EskCy 7Div
De 7Div moet zich naar West-Vlaanderen verplaatsen en zal worden ondergebracht in de buurt van Torhout en Lichtervelde. Hier neemt de divisie enkele geïsoleerde detachementen onder bevel. Het EskCy 7Div hoeft geen geïsoleerde militairen in zijn rangen op te nemen.

Staf/EskCy 7Div
De 7Div wordt gekantonneerd te Torhout, Lichtervelde, Koekelare, Gits en Werken. Te Torhout verneemt Cdt Ganshof van der Meersch van Kol SBH Duez dat de 7Div zich de volgende dag tezamen met de versterkingen naar Poperinge moet begeven om daar per spoor naar Frankrijk geëvacueerd te worden. De verplaatsing naar Frankrijk wordt gedurende de rest van de dag voorbereid. 

Staf/EskCy 7Div
Om 17u00 vertrekt het eskadron langs de weg naar Poperinge.  Opnieuw wordt een kantonnement ingericht, ze bekomen levensmiddelen voor vier dagen toegeleverd uit de depots van Poperinge. De nacht van 18 op 19 mei wordt te Poperinge doorgebracht. 

Staf/EskCy 7Div
Wanneer er geen treinen beschikbaar blijken te zijn verzamelt Kol SBH Duez de commandanten van de ondereenheden en beveelt ze onmiddellijk de grens met Frankrijk over te steken daar waar ze kunnen. Ze zullen de verplaatsing afzonderlijk moeten uitvoeren in de algemene richting Cassel, Le Wast (Wassen), Boulogne, Montreuil, enkel gesteund door controlepunten onderweg. De eerste twee controlepunten zijn Cassel en Boulogne. Het EskCy 7Div dat vanuit Proven vertrekt kan de grens in Houtkerque zonder problemen oversteken. De divisiestaf stelt zich op te Cassel om de voorbijtrekkende eenheden te volgen en ze direct door te sturen naar Amiens en Abbeville waar ze zullen moeten proberen de Somme over te steken. De tijd dringt aangezien de Duitsers op 13 mei een doorbraak geforceerd hebben in Sedan en in snel tempo oprukken naar de kust.

Duitse opmars van 16 tot 20 mei 1940

Duitse opmars van 16 tot 20 mei 1940

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
De volledige colonne van de 7Div is Cassel gepasseerd voor het aanbreken van de dag en alle eenheden zijn op weg naar Amiens en Abbeville. Ze bereiken de Somme op het moment dat ook de voorste elementen van de Duitsers in de regio toekomen. In de grootste verwarring slaagt het eskadron erin de Somme over te steken en de hergroeperingszone van de 7Div in Conches (Eure) ten zuiden van de Seine te vervoegen. In de nacht van 20 op 21 mei bereiken de Duitsers Noyelle-sur-Mer aan de monding van de Somme.

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
De 7Div is door het oog van de naald gekropen en profiteert van de relatieve kalmte ten zuiden van de Seine om te hergroeperen in Conches en L’Aigle. De Duitsers rukken niet verder op naar het zuiden aangezien hun hoofdkrachtinspanning nu ten noorden van de Somme ligt waarbij ze zullen proberen te beletten dat de Britse troepen die ingezet zijn op het vaste land terugkeren naar Engeland. Kol SBH Duez installeert zich met een beperkte Staf in het gemeentehuis van Conches-en-Ouche, de rest van het HK van de divisie staat opgesteld in Le Coudray op 5 kilometer ten noorden van Conches. Het EskCy 7Div krijgt het dorp Caugé, zo’n 7 kilometer meer naar het noordoosten, als kantonnementsplaats toegewezen. Nagenoeg het volledige eskadron, ongeveer 205 man is erin geslaagd de Somme over te steken

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Het eskadron blijft in de streek van Caugé kantonneren om te reorganiseren en uit te rusten. De 7Div krijgt opdracht om alle geïsoleerde militairen die samentroepen tussen Conches en L’Aigle, alles tezamen zo’n 15.500 manschappen, te bevoorraden. Kol SBH Duez beseft dat ze nog niet buiten schot zijn en dat het maar een kwestie van tijd is vooraleer de Duitsers hun opmars naar het zuiden zullen verder zetten. Hij vraagt om richtlijnen wat er moet gebeuren met de 7Div, de geïsoleerden die zijn aangehecht aan de 7Div in Lichtervelde en met alle andere eenheden die zich in Frankrijk bij de 7Div gevoegd hebben.

Hergroeperingszones Conches en L’Aigle van de 7Div ten zuiden van de Seine.

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Meer en meer geïsoleerden stromen toe te Conches, het aantal Belgen in de streek van Conches – L’Aigle groeit tot 20.000. De 7Div staat in om de dagelijkse rantsoenen voor al deze militairen in Evreux af te halen. De Franse militaire overheid, bewust van de geringe draagkracht van de streek, verspreidt de toestromende manschappen over 59 kantonnementen. Een speciale organisatie wordt opgezet om de bevoorrading te verzekeren. Naast het dagelijks transport naar Evreux voor de bevoorrading in levensmiddelen wordt een netwerk met dertien verdelingscentra opgezet om de verschillende kantonnementen te ravitailleren.

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Het eskadron reorganiseert in Caugé.

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Het eskadron reorganiseert in Caugé.

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Het eskadron reorganiseert in Caugé.

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
De Franse legerstaf (oftewel EMA – Etat-major des Armées) laat om 09u45 via zijn verbindingsofficier in L’Aigle, de Franse Commandant de Dampierre, weten dat de 7Div zich naar Malestroit in het Bretoense departement Morbihan moet verplaatsen om er paraat gesteld te worden. Twee treinen worden voorzien in het station van L’Aigle om de divisie naar Bretagne te brengen. Een eerste trein vertrekt om 21u45, de tweede net na middernacht.

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Uitgerekend op de dag van de Belgische capitulatie komt de voorhoede van de 7Div aan in het Bretoense departement Morbihan. Amper 24 uur na het begin van de verplaatsing heeft de laatste eenheid Bretagne bereikt. In tegenstelling tot andere Franse steden waar zich Belgische eenheden bevonden, worden in Malestroit geen incidenten gemeld met de Franse bevolking. De Belgische regering in ballingschap in Frankrijk beslist dat de Belgische eenheden, die zich niet in de zone van ons veldleger in Vlaanderen bevonden op 28 mei, buiten de capitulatie blijven. Ze zullen onder bevel van de Minister van Landsverdediging (MLV), Luitenant-generaal Denis, de strijd voortzetten aan de zijde van de geallieerden. De 7Div is vanaf nu de enige grote eenheid van het veldleger die na de capitulatie overblijft en zal zijn orders rechtstreeks van MLV ontvangen. Het eskadron wielrijders krijgt een kantonnement toegewezen in het Bretoense dorp Pleucadeuc.

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Morbihan beschikt niet over veel mogelijkheden tot huisvesting waardoor de eenheden over vele dorpen en gehuchten verspreid worden. Sommige eenheden zijn zelfs verplicht soldaten onder te brengen in tenten. De Franse Kapitein Carloër, plaatscommandant van Malestroit, doet zijn uiterste best om de installatie van de 7Div vlot te laten verlopen. Het HK van de 7Div installeert zich te Saint-Marcel op een drietal kilometer van de stad Malestroit. Pleucadeuc bevindt zich op 6 kilometer van het HK van de 7Div.

 

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Onder druk van de Fransen stemde de Belgische regering in ballingschap op 29 mei in om de 7Div terug operationeel te maken met de bedoeling deze grote eenheid zo snel mogelijk in te zetten aan de zijde van het Franse leger. De Belgische regering denkt er aan een nieuw veldleger van zes infanteriedivisies en een tankdivisie samen te stellen waarbij de 7Div als eerste paraat zal gesteld worden. Kol SBH Duez wordt op 30 mei op de hoogte gebracht van de ambitie van de regering en brengt het EskCy 7Div samen met de andere eenheden hiervan op de hoogte. Initieel wordt er aan gedacht om de divisie op zijn originele sterkte terug te brengen. Dit stelt voor het wielrijderseskadron geen al te groot probleem gezien er nagenoeg geen verliezen geleden werden. Voor het vervolledigen van de infanterieregimenten moet Kol SBH Duez op zoek naar 4 majoors, 137 lagere officieren en 4.500 onderofficieren en manschappen. Deze manschappen moeten in eerste instantie worden gezocht onder de naar Frankrijk gestuurde geïsoleerde militairen, in tweede instantie onder de ervaren, maar meestal ook oudere, reservisten van de versterkingsbataljons van de Versterkings- en Opleidingscentra (VOC’s). Deze laatsten werden al die tijdens de beginfase van de oorlog naar het zuiden van Frankrijk doorgestuurd.

2 juni

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Er wordt snel gereageerd op de oproep van de 7Div om versterkingen naar Bretagne te sturen. Vanaf 4 juni komen de versterkingen druppelsgewijs toe te Ploërmel. In totaal sturen de Versterkings- en Opleidingstroepen 4 majoors, 140 officieren en 5.200 onderofficieren en manschappen naar de 7Div. Dit aantal wordt nog aangevuld door van hun eenheid geïsoleerde militairen die op eigen initiatief in Zuid-Frankrijk zijn terechtgekomen. Intussen woedt de oorlog in Frankrijk in alle hevigheid verder.

4 juni 1940

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Op 4 juni 1940 wordt Kolonel SBH Duez als commandant a.i. van de 7Div vervangen door Generaal-majoor Victor Van Daele, voormalig commandant van de Koninklijk Militaire School en sinds de algemene mobilisatie hoofd van het Bureau Wetenschappelijk Onderzoek ten dienste van de Nationale Verdediging bij het Ministerie van Landsverdediging. Eveneens op 04 juni worden een 400-tal Belgisch militairen, die aan het eind van de veldtocht Engeland hadden kunnen bereiken, afgezet in de haven van Brest in Bretagne. Het detachement verliet in de morgen van 03 juni Tenby in Wales en scheepte in op het Nederlands schip de Hr.Ms. Batavier II. Vanuit Brest wordt het detachement doorgestuurd naar Malestroit waar ze op 6 juni aankomen. Onder hen Lt Terlinden en OLt Res Vanderstraeten van 2L (TBC) die worden toegevoegd aan het EskCy 7Div (TBC) .

8 juni 1940

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
De integratie van de pas aangekomen versterkingen verloopt moeizaam en het blijkt niet mogelijk te zijn om in de schoot van de 7Div de drie regimenten behoorlijk te reorganiseren. Generaal-majoor Van Daele heeft zijn twijfels over de motivatie van de oudere militairen van de Versterkingsbataljons en weigert de ongeveer 2.400 militairen van de bataljons versterking in zijn rangen op te nemen. De Staf/7Div beslist dat met de overtollige militairen van de versterkingsbataljons vier werkbataljons zullen worden samengesteld om tegemoet te komen aan de vraag van de Franse legerstaf. Daarenboven laten de Fransen ook verstaan dat zij niet in staat zijn om meer dan twee infanterieregimenten uit te rusten met Frans matrieel. 

13 juni 1940

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Op 13 juni wordt het Dagelijks Order Nr 14 van de 7Div uitgevaardigd waarmee generaal Van Daele kenbaar maakt dat het 2Gr niet heropgericht zal worden en dat de divisie zal reorganiseren naar het model van de Franse lichte divisies a ratio van twee infanterieregimenten. De volgende reorganisatie vindt plaats:

  • De 7Div zal slechts twee infanterieregimenten meer bevatten het 18Li en het 2C;
  • De militairen die behoorden tot het oorspronkelijke 2Gr en die vanuit België met de divisie mee naar Frankrijk zijn getrokken worden gegroepeerd in één bataljon en aangehecht aan het 2C maar mogen hun kentekens behouden en zullen in 2C verder blijven bestaan als het Bataljon Grenadiers (II/2C);
  • Het Wielrijderseskadron van de 7Div komt onder bevel van het 18Li te staan.

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Het nieuw samengestelde 18Li onder bevel van Kol SBH Duez ziet er als volgt uit:

  • I/18Li (Majoor Verschueren),
  • II/18Li
  • III/18Li (Majoor Vanderghinste) gevormd met de versterkingen van Iste Bataljon Instructie van het 54ste Linieregiment (54Li).
  • Het EskCy 7Div.

17 juni 1940

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Op 17 juni om 13u30 kondigt Maréchal Pétain in een radiotoespraak aan de Franse bevolking de nakende capitulatie van Frankrijk aan. De Belgen kunnen de verdere heruitrusting van de 7Div met Frans materieel nu wel vergeten. De Minister van Landsverdediging, Luitenant-generaal Denis gooit het nu over een andere boeg, hij vat het plan op om de 7Div zonder bewapening noch materieel naar Engeland over te brengen. De uitvoering van dit plan mislukt echter en de 7Div is op zichzelf aangewezen om eventueel nog in Engeland terecht te komen. Nu het er ook voor de Fransen bijzonder slecht begint uit te zien en het land dreigt te capituleren onder de snelle vooruitgang van de Duitse Wehrmacht, geeft generaal Van Daele opdracht aan het 18Li om zich naar Saint Nazaire te verplaatsen met het oog op een mogelijke inscheping naar Engeland [3]. De bataljons worden klaargemaakt voor de verplaatsing.

18 juni 1940

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Het gros van het 18Li vertrekt te voet uit Morbihan, maar raakt al snel verstrikt in de chaos van de algehele uittocht van het Franse leger uit het Bretoense schiereiland. De Duitsers zitten hen op de hielen en zullen die dag nog de Franse grootstad Nantes bereiken. Het wielrijderseskadron dat wordt toegevoegd aan de gemotoriseerde colonne van de 7Div slaagt erin de Loire tijdig over te steken en uit de greep van de Duitsers te blijven. Te Bouaye, ten zuidwesten van Nantes, vindt het eskadron op een door de Britten verlaten vliegveld voldoende brandstof om met de voertuigen tot aan Bordeaux te geraken. Het eskadron rijdt dezelfde dag nog door naar Le Champ-Saint-Père waar de nacht van 18 op 19 juni wordt doorgebracht. 

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Het eskadron trekt verder naar het zuiden. Tegen de avond wordt Dompierre-sur-Charente ten oosten van Saintes bereikt waar kantonnementen opgezocht worden voor de nacht. De nacht van 19 op 20 juni wordt doorgebracht in kantonnementen te Dompierre-sur-Charente. 

20 juni 1940

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
De volgende ochtend ontbreken een tiental manschappen op het appel. De mannen vreesden dat het eskadron zich naar Bordeaux zal begeven om er ingescheept te worden naar Engeland om daar de oorlog aan de zijde van de Britten verder te zetten. Gedurende de dag wordt doorgereden naar Magnon ten zuiden van Naujan-et-Postiac (Departement van de Gers). De nacht van 20 op 21 juni wordt doorgebracht in Magnon. 

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
De rust keert terug in het eskadron nadat vernomen wordt dat de 7Div niet zal worden overgebracht naar Engeland. Het eskadron dient zich samen met de rest van de divisie meer naar het oosten te verplaatsen richting het niet bezet gedeelte van Frankrijk om aan krijgsgevangenschap te ontsnappen. Magnon wordt verlaten en tegen de avond wordt Le Houga bereikt waar gekantonneerd zal worden. Het aan de Duitsers ontsnapte gedeelte van de 7Div hergroepeert net ten oosten van de demarcatielijn in vrij Frankrijk. Het EskCy 7Div richt een kantonnement in te Le Houga ten oosten van Mont-de-Marsan en ten noorden van Pau.  Langzaam maar zeker wordt het duidelijk waarom een evacuatie naar Engeland niet meer mogelijk is wanneer de voorwaarden van de wapenstilstand die Frankrijk op 22 juni met Duitsland zal ondertekenen bekend raken [4]. Het eskadron zal in Le Houga verblijven tot eind augustus 1940 waarna het naar België gerepatrieerd wordt.

Na de capitulatie

Staf/EskCy 7Div in Frankrijk
Luitenant Lancksweert zal bevelhebber ad interim worden van het eskadron op 21 juli 1940.

Slachtoffers

Geen gesneuvelden bekend.

Bibliografie en Bronnen

  1. George Ganshof van der Meersch was tevens een bekend ruiter en nam deel aan de Olympische Spelen te Berlijn in 1936.  Zijn broer was Auditeur-Generaal Walter Ganshof van der Meersch.
  2. Doorheen de ganse mobilisatie heeft het Groot Hoofdkwartier (GHK) op roterende basis drie divisies als algemene reserve van het leger behouden. Eén divisie bevond zich steevast in het Kamp van Beverlo om er een ver doorgedreven training uit te voeren. De twee andere werden ingezet om de Sector Leuven van de K.W. Stelling preventief te bemannen en om de Sector Halle – Ninove te beveiligen. Tot begin oktober bevond de 7Div zich te Leuven als algemene reserve van het leger.
  3. Er bevonden zich nog heel wat Britse troepen (vooral RAF) in Bretagne die via Brest, Saint-Nazaire en Nantes terug naar Engeland verscheept moesten worden. De evacuatie van Britten vanuit Saint-Nazaire en Nantes kreeg de codenaam “Operation Aeriel” (zoals de evacuatie van Britten vanuit Duinkerke gekend is als “Operation Dynamo”) en vond plaats van 15 tot 25 juni. Allicht hoopte GenMaj Van Daele gebruik te kunnen maken van de schepen die de Britse troepen terug naar Engeland moesten brengen. Achtergrondinformatie [On Line beschikbaar] https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Aerial  [Laatst geraadpleegd 9 mei 2021]. In Saint-Nazaire loopt de evacuatie trouwens desastreus af. De HMS Lancastria met meer dan 7.000 personen aan boord wordt gebombardeerd en zinkt. Er zijn slechts 2.700 overlevenden [On Line Beschikbaar]:
    https://www.cnrs-scrn.org/northern_mariner/vol20/tnm_20_407-418.pdf [Laatst geraadpleegd op 9 mei 2021].
  4. Achtergrondinformatie over de ondertekening van de wapenstilstand tussen Duitsland en Frankrijk. Het verdrag stipuleert onder meer dat de Belgische militairen die zich in het vrije gedeelte van Frankrijk bevinden door de Fransen ontwapend en aan de Duitsers uitgeleverd moeten worden. Deze militairen mogen onder geen enkel beding ontsnappen naar Engeland.  [On Line beschikbaar] https://nl.wikipedia.org/wiki/Wapenstilstand_van_22_juni_1940 [Laatst geraadpleegd 8 mei 2021].
  5. L’armée belge de France en 1940, door Jean Jamart Col BEM Hre, 1994, uitgeverij Schmitz, Bastogne.
  6. Stassin, G., jaartal onbekend, Cavalerie Motorisée, Brussel: Tank Museum.
  7. Gedetailleerd verslag van Majoor Tilot, opgesteld te Prenzlau op 07 juni 1942, bewaard in het dossier van 6Gn bij de Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid, Ministerie van Defensie.
  8. Slagorde officieren van de divisietroepen 7Div bewaard bij de Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid, Ministerie van Defensie. De slagorde officieren bevat ook een korte beschrijving van waar het EskCy 7Div zich bevond tijdens de mobilisatie.