Reglementaire benaming | 23ste Bataljon Transmissietroepen | 23ème Bataillon de Troupes de Transmissions | 23TTr | |
Type | Transmissietroepen | |
Ontdubbeld van | Regiment Transmissietroepen | |
Onderdeel van | IIIde Legerkorps | |
Bevelhebber | Majoor Ernest Herbays | |
Standplaats | Versterkte Positie Luik Commandopost in de Citadel te Luik |
|
Samenstelling | 1ste Compagnie Telegrafisten (Kapitein J. Mercier) | |
2de Compagnie Radiotelegrafisten (Onderluitenant F. Vandeuren) | ||
3de Compagnie Hulptroepen (Luitenant A. Théate) | ||
Peloton Reisduiven (Luitenant A. Rennette) |
Staf/23TTr
Het 23ste Bataljon Transmissietroepen (23TTr) verzorgt de communicatie per radio, telegraaf en postduiven van het IIIde Legerkorps (III/LK). Dit legerkorps is verantwoordelijk voor de verdediging van de Versterkte Positie Luik en heeft zijn troepen ontplooid langsheen de oude en de nieuwe fortengordel in een wijde boog omheen de stad. Het bataljon beschikt over één compagnie telegrafisten, één compagnie radiotelegrafisten en een peloton reisduiven, aangevuld met een compagnie hulptroepen.
Compagnie Radiotelegrafisten
De compagnie kan in eerste instantie een radionetwerk uitbaten tussen het legerkorps en de divisiestaven met behulp van vijf E.R.M. (Emetteur-Récepteur Mobile) zend- en ontvangststations die op aanhangwagens vervoerd worden. Daarnaast beschikt de compagnie nog over een aantal E.R.P. (Emetteur-Récepteur Portatif) en E.R.T.P. (Emetteur-Récepteur Très Portatif) zender-ontvangers voor de communicatie op de lagere echelons. Tenslotte zijn er nog een vijftal R.P. (Récepteur Portatif) ontvangers die ingezet kunnen worden voor berichten van de verkenningstoestellen van de militaire luchtvaart.
Aan de vooravond van de Duitse aanval kantonneert het gros de compagnie in het rusthuis van de paters Jezuïeten te Namiette-Xhovemont. De staf van de compagnie bevindt zich op de Citadel te Luik.

Soldaat Gerard Storm en zijn collega’s bij een radiowagen (foto: Karel Storm).
Compagnie Radiotelegrafisten
De compagniestaf begint zijn veldtocht bij het hoofdkwartier van het IIIde Legerkorps op de Citadel van Luik. De stafgroep worden hier reeds rond 01u00 ‘s nachts in staat van alarm gesteld. De radioploegen die nog niet op het terrein zijn, vertrekken zo snel mogelijk. Tegen 04u00 heeft de compagnie zijn middelen als volgt verdeeld:
- Op het hoofdkwartier van het III/LK zijn twee E.R.M, 1 E.R.P. en 1 R.P. post operationeel
- Het Voortuitgeschoven Inlichtingencentrum van het legerkorps te Fleron heeft 1 E.R.M. zender-ontvanger.
- De Stafbatterij van het Vestingsregiment Luik krijgt 1 E.R.P. toestel op de Kazerne Saint-Léonard.
- De staf van het 15A, de IIIde, IVde en VIde groep worden versterkt met telkens 1 E.R.P. Daarnaast ontvangst de staf, IVde, Vde en VIde groep elk een R.P. ontvanger, en krijgt de IIIde groep 2 R.P. ontvangers.
- De IIIde Groep van het 1ste Luchtvaartregiment krijgt eveneens 1 E.R.M. zender-ontvanger.
- Tenslotte wordt het 3de Bataljon Transmissietroepen versterkt met vier radioploegen.
De staf van de compagnie brengt de eerste oorlogsdag door op de citadel. De manschappen zijn er getuige van de voortdurende Duitse luchtaanvallen op de omgeving van de stad en zien verschillende vijandelijke toestellen neerstorten. De forten rond Luik komen in actie.
Compagnie Radiotelegrafisten
Even na middernacht komen Franse verbindingstroepen aan op de Citadel om de communicatie tussen het IIIde Legerkorps en de eigen troepen mogelijk te maken.
Het Groot Hoofdkwartier heeft na de Duitse overval op Vroenhoven, Veldwezelt en Eben-Emael besloten dat de Versterkte Positie Luik gedeeltelijk moet verlaten worden om een mogelijke vijandelijke omsingeling te vermijden. Reeds tijdens de nacht werd werden alle troepen van de PFLII lijn op de rechteroever naar de linkeroever van de Maas bevolen. Tijdens de ochtend van 11 mei worden de bruggen over de rivier vernield. De 2de Infanteriedivisie wordt per vrachtwagen en trein naar de K.W. Stelling gevoerd.
Om 08u00 wordt het 23TTr naar Viemme bevolen. De 3Cie, 1Cie en 3Cie zullen de mars in deze volgorde afleggen. Omdat de verplaatsing overdag zal uitgevoerd worden en de vijandelijke luchtmacht alom tegenwoordig is, zullen de colonnes opgebroken worden in kleine detachementen die om de vijf minuten moeten vertrekken. De vrachtwagens met de elektrogeengroep, accu’s en de E.R.M toestellen van het hoofdkwartier van het III/LK zullen op de Citadel blijven onder leiding van Luitenant Behin.
In de late namiddag beveelt het Groot Hoofdkwartier dat Luik dient verlaten te worden. Het IIIde legerkorps tijdens de nacht van 11 op 12 mei parallel met de Maas naar het zuidwesten terugtrekken om zich op de zuidelijke oever van de rivier de Mehaigne in veiligheid te stellen.
Ook de radiotelegrafisten verlaten Luik. Het radionet tussen de diverse staven van het IIIde Legerkorps wordt al rondom 15u00 gesloten. Deze bijzonder ijverige uitvoering van het bevel tot evacuatie zal een bijzonder negatieve impact hebben op het verloop van de afmars van de nog aanwezige elementen van het korps.
Bij de 2Cie vertrekken de eerste colonnes om 16u00. De wielrijders worden geleid door Duquesne, en de motorvoertuigen door 1ste Sergeant Pire. Onderluitenant Vandeuren verlaat Namiette-Xhovemont omstreeks 18u00. De compagnie komt aan te Viemme rondom 18u00. Ook het detachement dat de achterwacht leverde op de Citadel bereikt het dorp. De elektrogeengroep werd te Luik achtergelaten door motorpanne.
De Luftwaffe ontdekt de aangekomen Belgen al snel, en voert een luchtaanval uit waarbij de soldaat Emiel Colpaert gedood wordt. Majoor Herbays beveelt om 20u00 om naar Burdinne door te trekken. Een uur later zetten de colonnes zich op weg via Les Waleffes en Tourinne naar de brug van Moxhe over de Mehaigne. Hier wordt het batajon tegengehouden door Franse troepen van het 29eme Regiment de Dragons en doorgestuurd in de richting van Wasseiges.
Compagnie Radiotelegrafisten
Tijdens de nacht van 11 op 12 mei bereikt het bataljon het dorpje Forville. De manschappen houden zich de ganse dag schuil in een bos en wachten het vallen van de nacht af alvorens zich naar Namen te begeven. Nieuwe luchtaanvallen laten echter niet op zich wachten en er worden drie vrachtwagens vernield.
Compagnie Radiotelegrafisten
Bij het ochtendgloren komen de radiotelegrafisten aan te Emines op zo’n vijftal kilometer ten noorden van Namen. De Duitse luchtmacht overheerst nog steeds het luchtruim boven de Belgen. De compagnie gaat dringend op zoek naar benzine voor zijn vrachtwagens en vertrekt rond 20u030 richting Charleroi.

Soldaat Gerard Storm en zijn collega’s bij een radioantenne (foto: Karel Storm).
Compagnie Radiotelegrafisten
De tocht naar Charleroi verloopt bijzonder moeizaam. De wegen zitten propvol met Belgische militairen die naar het westen willen en eenheden van het Franse leger die dan weer naar het zuidwesten trachten te ontkomen. Omstreeks 04u00 is de compagnie niet verder dan het dorp Spy. Hier wordt alweer omwille van het gevaar uit de lucht halt gehouden tot de komende nacht. Rond 20u00 zet de compagnie zich op nieuw op weg. Via Charleroi wordt naar Bergen getrokken.
Compagnie Radiotelegrafisten
De manschappen bereiken Bergen rond 06u00 en worden na een korte pauze doorgestuurd richting Brussel. Het IIIde legerkorps heeft intussen zijn 2de Infanteriedivisie moeten afstaan aan de troepen op de K.W. Stelling en heeft de 3de Infanteriedivisie doorgestuurd naar kantonnementen rond Aalter. Het III/LK wordt verantwoordelijk voor de verdediging van het Kanaal van Willebroek, om de opstelling langsheen de K.W. Stelling in de diepte te dekken.
Na een lange tocht over Aalst bereikt de compagnie radiotelegrafisten aan het eind van de dag het Scheldedorp Schoonaarde.
Compagnie Radiotelegrafisten
De radiotelegrafisten kantonneren te Schoonaarde. De legerkorpsstaf installeert zich intussen te Steenhuffel. De compagnie opent een radionet ten behoeve van het hoofdkwartier met de E.R.M. zender-ontvangers.
Compagnie Radiotelegrafisten
Ook op de tweede dag te Schoonaarde wordt uitgerust van de vermoeiende aftocht uit Luik. De manschappen worden rond middernacht gewekt voor een verplaatsing naar Voorde nabij Zingem. De marsroute loopt van Schoonaarde naar Wetteren, Westrem, Sint-Lievens-Houtem, Nieuwege, Hundelgem en Nerderzwalm.
Compagnie Radiotelegrafisten
Na enige tijd westwaarts te zijn getrokken, buigt de compagnie af naar Oudenaarde. De manschappen komen aan te Huise en kunnen hier enkele uren slapen.
Ondertussen komt een bevel aan om verder westwaarts te trekken. Het bataljon moet nu naar Egemkapel via Kruishoutem, Waregem, Wakken, Dentergem en Meulebeke. Tijdens deze etappe worden ook enkele elementen van het 1ste Regiment Legerartillerie ontmoet. Na een tocht via Tielt bereikt het bataljon het dorp Egem in de loop van de namiddag. De compagnies worden verdeeld tussen Egem en Egemkapel, en er ingekwartierd voor de nacht.
Te Egemkapel komt ook de radioploeg aan die afgedeeld was bij de IIIde Groep van het 15A. Het personeel is voltallig, en al het materieel intact.
Compagnie Radiotelegrafisten
Na een ganse nacht rust te Egem en Egemkapel vertrekt het bataljon in de late voormiddag richting Roeselare. Er wordt omstreeks 13u00 halt gehouden te Most nabij Oostnieuwkerke, even ten westen van de stad.
In de namiddag arriveert ook de radioploeg van de VIde Groep van het 15A. Deze ploeg liet al hun materieel achter te Luik.
Compagnie Radiotelegrafisten
De troepen rusten uit te Most nabij Oostnieuwkerke. Er wordt een laatste keer post bedeeld aan de manschappen. De compagnie blijft ter plekke tot 22 mei.
Compagnie Radiotelegrafisten
Ook de tweede dag te Oostnieuwkerke wordt in de kantonnementen doorgebracht. Het IIde Legerkorps zal niet meer aan het front ingezet worden, en wordt dan ook van zijn radiomiddelen ontdaan. De compagnie gaat over naar het VIde Legerkorps.
Onderluitenant Vandeuren bezoekt de staf van dit legerkorps te Astene en overlegt met Majoor Renaut van het 21TTr die de transmissietroepen van het VIde Legerkorps leidt. Hij keert terug naar Most rondom het middaguur en brengt de compagnie over naar Tielt. Van hier uit wordt de eenheid doorgestuurd naar Poeke. De manschappen worden ingekwartierd in de bijgebouwen van het kasteel van Poeke.
Compagnie Radiotelegrafisten
Het hoofdkwartier van het VI/LK wordt opgesteld in het kasteel van Poeke. De radioploegen gaan opnieuw aan de slag. De manschappen in overtal van de compagnie- en pelotonsstaven worden samen met de echelons ondergebracht te Ondank. Dit detachement vertrekt via Ruiselede, Klaphulle, Hekke, Wingene en Scheewege.
Compagnie Radiotelegrafisten
De staf van de compagnie verblijft te Poeke terwij de radioploegen bij de hun toegewezen eenheden aan het werk zijn, De rest van de eenheid kantonneert te Ondank.

Soldaat Gerard Storm van het 23TTr (links in onderlijfje) en zijn kamergenoten (foto: Karel Storm).
Compagnie Radiotelegrafisten
Rond 10u30 vertrekt de eenheid over Torhout naar Staden. Onderweg wordt echter rechtsomkeer gemaakt en teruggekeerd naar Poeke. De tocht duurt de ganse dag en de manschappen komen pas rond 19u30 aan op hun nieuwe bestemming. De Duitsers zijn er die zelfde dag in geslaagd om ten koste van onze 4de infanteriedivisie een belangrijk bruggenhoofd op het Afleidingskanaal van de Leie te veroveren. De compagnie bevindt zich dan ook voor de eerste keer relatief dicht bij de frontlijn. De manschappen brengen de nacht door te Poeke. Slapen wordt echter onmogelijk door het aanhoudende artillerievuur.
Compagnie Radiotelegrafisten
De posities te Poeke blijven aanvankelijk behouden. Wanneer het gerucht loopt dat het in de buurt gelegen 8ste Artillerieregiment overrompeld is en de vijand op nog geen drie kilometer van het dorp staat, wordt de compagnie doorgestuurd naar Wingene.

Soldaat Gerard Storm (aan de voet van de ladder) en zijn makkers oefenen in het aanleggen van telefoonlijnen (foto: Karel Storm).
Compagnie Radiotelegrafisten
De regen tijdens ochtend is erg lastig voor vijandelijke vliegtuigen en de activiteit van de Luftwaffe neemt dan ook enigszins af. De staf van het VI/LK wordt verplaatst naar Schuiferskapelle. Om de radiopermanentie te verzekeren, installeert de compagnie een van de toestellen uit Ondank op de nieuwe locatie alvorens het toestel te Poeke uitgeschakeld wordt.
In de late namiddag wordt vernomen dat het hoofdkwartier van het VI/LK opnieuw verplaatst zal worden. De nieuwe locatie wordt Blauwhuis, een gehucht ten noordoosten van Wingene. De echelons van de compagnie vertrekken omstreeks 20u00 richting Brugge. Een drietal uur later wordt halt gehouden in Erkegem, net voor Oostkamp.
Compagnie Radiotelegrafisten
De manschappen wachten de verdere gebeurtenissen af en ondergaan opnieuw beschietingen van uit de lucht. Er vallen gelukkig geen slachtoffers. Onderluitenant Vandeuren verneemt om 09u00 dat de staf van het VI/LK naar Aartrijke doorgestuurd wordt. Hij stuurt opnieuw de nodige ploegen naar de nieuwe locatie om een permanent radionet te verzekeren.
De compagnie vertrekt tussen 21u00 en 22u00 verder naar het westen. Via de steenweg naar Oostende wordt tot in Jabbeke gereden, om vervolgens af te slaan naar Eernegem.
Compagnie Radiotelegrafisten
De compagnie bereikt Eernegem rondom 04u00 en verneemt hier het nieuws van de capitulatie.
De wapens worden na de middag verzameld, en rond 19u00 wordt iedereen per vrachtwagen opgehaald. De meeste manschappen zullen na een lange tocht via Nederland de Duitse krijgsgevangenenkampen bereiken.
Eenheid | Naam | Voornaam | Foto | Graad | Stand | Klas | ° op | ° te | + op | + te | Nota |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Onbekend | BERGER | Feuillen, S. | Sdt | Mil | 30 | 03.07.1910 | Gilly | 28.05.1940 | Calais (F) | ||
Onbekend | COLPAERT | Emiel, M.J. | Sdt | Mil | 35 | 21.07.1915 | La Mothe-Saint-Héray (F) | 11.05.1940 | Viemme |
- Dagboek Soldaat Gerard Storms, 2de Compagnie
- Dossier 23TTr, Sectie Classified Archives, Afdeling Veiligheid en Inlichtingen, Ministerie van Defensie