Reglementaire benaming	Wielrijderseskadron der 1ste Infanteriedivisie | Wi Esk 1ID Escadron Cycliste de la 1ère Division d’Infanterie | Esc Cy 1DI
Type	Verkenningseenheid van de infanterie
Ontdubbeld van	2de Regiment Lansiers
Onderdeel van	Groepering Ninitte
Bevelhebber	Kapitein G. Jones
Standplaats	Vooruitgeschoven Stelling Anti-tankcentrum As
Samenstelling	1ste Peloton (Onderluitenant Res H. Bauchau)
	2de Peloton (Onderluitenant Res  J. Degroux)
	3de Peloton (Onderluitenant Res E. Libion)
	4de Peloton (Onderluitenant Res A. D’herde)

Staf/EskCy 1Div
Op 1 september 1939, bij afkondiging van Fase C van het mobilisatieplan, wordt het Eskadron Wielrijders van de 1ste Infanteriedivisie (EskCy 1Div) gemobiliseerd te Meetkerke nabij Brugge met oudere reservisten (klas 35) van het 2de Regiment Lansiers (2L). Het EskCy 1Div wordt als organiek eskadron verkenners toegevoegd aan de 1ste Infanteriedivisie (1Div), een actieve infanteriedivisie wiens hoofdkwartier (HK) in vredestijd te Gent gestationeerd was en die vanaf 5 september ’39 ook het commando voert over het 3de Linieregiment (3Li), het 4de Linieregiment (4Li) en het 24ste Linieregiment (24Li).

Het eskadron wordt bevolen door Kapitein Jones,  een  officier in actieve dienst, overgekomen van het 1ste Regiment Lansiers (1L). De wielrijders worden tijdens de eerste maand van de mobilisatie naar Poperinge gestuurd voor de bewaking van de Frans-Belgische grens. Op 21 september 39 verhuist het eskadron samen met de rest van de 1Div  naar Antwerpen om ten zuiden van de stad een sector te bezetten achter de anti-tankgracht tussen het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten en het Albertkanaal. Het EskCy 1Div kantonneert tot 8 januari in Wommelgem waarna het eskadron naar Veurne wordt overgeplaatst. Na een periode van ongeveer een week aan de kust wordt vervolgens stelling genomen te Meerbeek in de Sector Leuven van de K.W. Stelling waar het eskadron verblijft tot 26 januari. Hierna wordt het eskadron van de 1Div gescheiden en opnieuw voor twee weken naar Veurne gestuurd om uiteindelijk vanuit Veurne via Oudenaarde en Kortenberg op 15 februari de 1Div te vervoegen in de Sector Hasselt van de Dekkingsstelling. De 1Div komt nu onder bevel van het Cavaleriekorps (CK) te staan. Op 7 maart wordt het eskadron door de Staf/CK weggenomen bij de 1Div en overgeplaatst naar de Groepering Ninitte (Gpg Ninitte) die ten noorden van het Albertkanaal staat opgesteld [1].  Wanneer een peloton pantserwagens van het 1ste Regiment Jagers te Paard (1JP) aangeduid wordt om het hoofdkwartier van het CK in Sint-Truiden te verdedigen wordt het EskCy 1Div door de Staf/Gpg Ninitte ter compensatie in versterking van het 1JP gegeven. De opdracht van 1JP bestaat enerzijds in het bezetten van een aantal alarmposten op de Belgisch-Nederlandse grens langsheen de Maas en anderzijds in de tijdelijk verdediging van de Vooruitgeschoven Stelling achter de Zuid-Willemsvaart tussen Neeroeteren en Eisden.

De nieuwe standplaats van het EskCy 1Div wordt Zevenhuizen nabij As waar de commandopost (CP) van het 1JP staat opgesteld. De gemeente As wordt ingericht als anti-tankcentrum dat verdedigd wordt door het Eskadron Pantserwagens van het 1JP ondersteund door het EskCy 1Div. Beide eenheden houden zich ook klaar om ingezet te worden als mobiele reserve van het 1JP.

Staf/EskCy 1Div
Het eskadron wordt om 01u00 in staat van alarm gebracht waarna de vier pelotons worden uitgestuurd om diverse steunpunten in het anti-tankcentrum van As te bezetten. Wanneer het voor 1JP duidelijk wordt dat de vijandelijke hoofkrachtinspanning bij de brug van Eisden ligt wordt het 2de Peloton van OLt Degroux even voor 09u00 naar Eisden gestuurd om er de Iste Groep van 1JP (I/1JP) te versterken. Het peloton neemt rond 14u00 stelling ten noorden van Eisden. De rest van de eenheid wordt intussen gevraagd om in de bossen ten zuidoosten van As te patrouilleren. Om 13u00 wordt ook het 1ste Peloton van OLt Bauchau uitgestuurd naar het I/1JP om de vijandelijke druk nabij de brug van Eisden het hoofd te bieden. Alleen het 3de en 4de Peloton blijven nog onder bevel van het eskadron te As. Het eskadron wordt om 21u00 teruggestuurd naar het Albertkanaal en komt om 23u00 aan te Kortessem in de divisiesector van de 1Div.

2/EskCy 1Div
Uit de eerste contacten met de vijand kon de commandant van 1JP afleiden dat de hoofdkrachtinspanning van de Duitse aanval zich tegenover het steunpunt van het 1ste Eskadron van I/1JP te Eisden bevindt. Hij beslist om 08u50 om het peloton wielrijders van OLt Degroux en het peloton pantserwagens van Adjt KAO baron de Biber van 1JP als versterking naar Eisden te sturen. Tegen 09u45 heeft I/1JP contact met de vijand over de ganse lengte van zijn dispositief. Bij de door de Belgische genie vernielde brug van Eisden wordt hevig gevochten. De brug wordt beschermd door een weerstandsnest van één C47mm en een zware mitrailleur die de oostelijke toegangswegen naar de brug onder schot houden en de kanaalbunkers 45, 46 en 47 op de westelijke kanaaloever. OLt Degroux verzamelt zijn peloton in de boerderij Vierveld nabij kanaalbunker 44 en moet van daar uit zijn peloton wielrijders ten noorden van bunker 45 opstellen.  Hij ondervindt grote moeilijkheden om de kanaaloever te bereiken omdat de vijand zich reeds in enkele huizen op de oostelijke kanaaloever heeft geïnstalleerd en de tegenoverliggende kanaaloever onder schot houdt. Het peloton wielrijders gesteund door de pantserwagens van Adjt de Biber ruimen de vijandelijke weerstandsnesten op waarna het peloton om 14u00 stelling kan nemen en de rust tijdelijk terugkeert in dit frontgedeelte. In de loop van de namiddag slaan enkele obussen in nabij bunker 45 echter zonder noemenswaardige schade te veroorzaken.  Omstreeks 19u00 ontploffen enkele artilleriegranaten midden in de stelling van het 2de Peloton. OLt Degroux, WM Serruys, Brigadier Lesnino en Sdt Provost raken hierbij zwaar gewond. De gewonden worden naar de boerderij Vierveld gebracht waar de fietsen van het peloton zich bevonden. OLt Degroux blijft het peloton bevelen vanuit de boerderij Vierveld. Het 2de Peloton blijft op zijn stelling tot 21u00 en trekken zich samen met de Jagers te Paard terug richting Albertkanaal. Op bevel van de pelotonscommandant worden de gewonden bij hem in de boerderij achtergelaten. Het commando van het peloton wordt overgenomen door WM Themissen. OLt Degroux zal als enige van de achtergebleven gewonden overleven en wordt door de Duitsers naar een Nederlands ziekenhuis overgebracht. De drie andere militairen overlijden in de boerderij Vierveld aan de gevolgen van hun verwondingen [2]. 

1/EskCy 1Div
Om 13u00 vraagt Majoor Gijsels, commandant van I/1JP, opnieuw versterking aan het regiment om het 1ste Eskadron dat onder zware vijandelijke druk staat te ontlasten. De regimentscommandant van 1JP stuurt  het 1Pl van OLt Bachau en het peloton van OLt Rolin van EskPzW/1JP naar de Iste Groep. Ze worden samen met het Pl Delrue van het 2Esk/1JP in reserve gehouden ten zuidwesten van Eisden om offensief te reageren indien de vijand erin zou slagen de vaart over te steken. Bij het vallen van de avond keert het 1/EskCy 1Div terug naar As waar het peloton de rest van het eskadron vervoegt om rond 21u00 samen te vertrekken naar Kortessem ten zuiden van het Albertkanaal waar in veiligheid gereorganiseerd kan worden. 

Staf/EskCy 1Div
Het 2de Peloton wordt door WM Themissen veilig en wel over het Albertkanaal geloodst en bereikt als laatste element van het EskCy 1Div Kortessem om 03u00 waarna het eskadron weer compleet is. De uitgeputte manschappen wordt tijdens de ochtend van 11 mei de kans geboden wat te rusten terwijl de staf op de hoogte wordt gebracht van de toestand. In de sector van de 7de Infanteriedivisie (7Div) steken Duitse pantsertroepen het Albertkanaal over gebruik makend van de door parachutisten intact veroverde bruggen van Vroenhoven en Veldwezelt.  ‘s Morgens zijn de linies van de 7Div nagenoeg over de ganse lijn doorbroken en de vijand begeeft zich op weg naar Tongeren om de stad in te nemen. Dit stelt een probleem voor het Cavaleriekorps (CK) dat nog altijd achter het Albertkanaal staat opgesteld en dat in de flank bedreigd wordt. Vooral de 1Div die staat opgesteld op de rechterflank van het CK zou als eerste in moeilijkheden komen in geval van een Duitse opmars naar het westen.

Het EskCy 1Div wordt toegevoegd aan de flankhoede van het CK die de opdracht krijgt om een dwarsstelling haaks op het Albertkanaal in te nemen. De in te nemen defensieve lijn, die de naam Bretel van Kortessem meekrijgt en die tijdens de mobilisatie al werd voorbereid door eenheden van de 1Div, loopt in grote lijnen van Kerniel tot Gors en vervolgens langs de Mombeek van Guigoven via Wintershoven tot Vliermaalroot. Vanaf Vliermaalroot loopt de stelling langs de bossen rond het kasteel Jongenbos tot Krijt en Diepenbeek. Het commando van de eenheden ontplooid op de Bretel van Kortessem berust bij Generaal-majoor De Droog, Commandant Infanterie van de 1ste Infanteriedivisie (1Div) die weliswaar onder rechtstreeks bevel staat van Luitenant-generaal de Neve de Roden, commandant van het CK. 

Om 08u30 wordt Kapitein Jones ontboden op de commandopost van de Groepering De Droog te Wimmertingen. De commandanten krijgen hun orders voor de verdediging van de flank van het CK. De eenheden worden verdeeld over de twee ondersectoren van de dwarstelling.  Majoor Souka, bataljonscommandant van het Iste Bataljon van het 4de Linieregiment (I/4li) zal het bevel voeren over de noordelijke ondersector en het eerste echelon van deze ondersector verdedigen met zijn bataljon, aangevuld door de  Compagnie C47 op T13 van de 1Div (Cie C47/T13 1Div) en het EskCy 1Div. Het tweede echelon van Ondersector Noord zal worden ingenomen door de Iste Groep van het 2de Regiment Gidsen (I/2G). De Ondersector Zuid zal bezet worden door eenheden die overkomen van de net binnengelopen Gpg Ninitte. Het 1ste Regiment Jagers te Paard (1JP) krijgt het bevel over de zuidelijke ondersector en zal stelling nemen in eerste echelon van Kerniel over Gors-Opleeuw en Guigoven tot Wintershoven. De kruispunten van Kortessem en van Wellen zullen in tweede echelon verdedigd worden door de IIde Groep van 2G en de Wielrijdersgroep van de 14de Infanteriedivisie (GpCy 14Div).  De Groepering De Droog kan rekenen op de artilleriesteun van twee tijdelijk daartoe samengestelde artilleriegroeperingen van het 19de Regiment Artillerie (19A), korpsartillerie van het CK. De flankhoede krijgt de opdracht om de terugtrekkende eenheden van het Iste Legerkorps (I//LK) op te vangen en weerstand te bieden op de dwarsstelling tot de rest van het CK is geïnstalleerd op de Demer/Gete Stelling.

In de late voormiddag vertrekken de manschappen van het EskCy 1Div naar de dwarsstelling en nemen hun posities in nabij Vliermaalroot met op links het I/4Li en op rechts de IIde Groep van 1JP (II/1JP). De Iste Groep van 19A (I/19A) die in vuursteun is gegeven van de Ondersector Noord installeert een waarnemingspost in de kerktoren van Vliermaalroot. II/1JP, die de orders om de dwarsstelling te bezetten iets later kreeg, kan zijn stellingen niet meer innemen voor de aankomst van de Duitse voorhoede en moet terugtrekken [3]. Hierdoor is de rechterflank van het EskCy 1Div niet langer beschermd. De vijand maakt gebruik van de opening gelaten door II/1JP om te infiltreren in de dwarsstelling. Kapt Jones brengt het CP van I/4Li hiervan op de hoogte en wijst erop dat de zuidflank van zijn eskadron niet langer gedekt is. De Duitse flankhoede dringt echter niet aan en beperkt zich tot de beveiliging van de Duitse hoofdkrachtinspanning richting Gembloers [4]. De ganse dag trekken restanten van de 4de Infanteriedivisie (4Div) door de dwarsstelling. Pas rond 21u30 wordt ten oosten van Diepenbeek contact gemaakt met de vijand en breken er vuurgevechten uit. Rond 23u00 wordt ook het compagniesteunpunt van I/4Li, dat zich in de bossen ten noorden van het EskCy 1Div bevindt, aangevallen. Het I/4Li wordt nu over de ganse lijn aangeklampt. Om de aanval af te slaan wordt een afsluitingsvuur aangevraagd door Maj Souka aan I/19A. Het EskCy 1Div wordt ongemoeid gelaten en heeft om middernacht nog steeds geen contact gehad met de vijand.  

Staf/EskCy 1Div
Vanaf 00u30 worden de compagnies van I/4Li over de ganse breedte van het front aangeklampt door de vijand. Het bataljon vraagt een afsluitingsvuur aan dat prompt door I/19A wordt uitgevoerd. I/19A vuurt een 180-tal schoten af in het voorgebied van I/4Li hetgeen de aanvalslust van de vijand bekoelt. Voor de stellingen van het eskadron blijft alles echter rustig en wordt er geen contact met de vijand gemaakt. Om er zich van te vergewissen dat de vijand niet infiltreert langs de zuidflank van zijn stelling stuurt Kapt Jones patrouilles uit langs de limiet van de ondersector. Om 01u00 verspreidt Maj Souka een waarschuwingsorder met de melding dat de opdracht van de flankhoede volbracht is en dat de Bretel van Kortessem om 02u00  zal worden opgeheven. Het EskCy 1Div bezet zijn stellingen te Vliermaalroot tot ongeveer 01u30 en begeeft zich aansluitend naar het opgelegde rendez-vouspunt (RV) voor de terugtocht aan kilometerpaal 82.500 op de Steenweg (N2) ten westen van Diepenbeek. Tijdens de terugtocht van I/4Li moet het EskCy 1Div de colonne beveiligen tussen Diepenbeek en Hasselt. Het I/4Li zal de terugtocht noodgedwongen te voet aanvatten. De staf, 2Cie en 3Cie van I/4Li bevinden zich reeds op het RV wanneer het EskCy 1Div toekomt. De colonne wacht nog vergeefs op de 1Cie van I/4Li die moeite heeft om het gevecht af te breken. Kapitein Jones besluit niet langer te wachten en vraagt om 02u30 aan Maj Souka om al naar Hasselt te mogen vertrekken om de terugtochtweg te verkennen, hetgeen wordt toegestaan. De 1Cie komt uiteindelijk om 04u00 toe op het RV te Diepenbeek waarop de colonne van I/4Li vertrekt. Om 06u00 bereikt de colonne te voet Hasselt waarna het EskCy 1Div van zijn opdracht ontheven wordt.  Het eskadron bereikt zonder problemen Halen waar de Gete wordt overgestoken. Op de bevriende oever van de Gete wordt de manschappen een korte rustpauze gegund. I/4Li heeft minder geluk want het bataljon wordt ter hoogte van Hasselt I/4Li ingehaald door de vijand en uiteengeslagen.

Na contactname met het HK/1Div wordt het eskadron doorgestuurd naar Waanrode.  Het eskadron zal hier verblijven van 09u00 tot 20u30 om uit te rusten en te reorganiseren. Intussen heeft het Cavaleriekorps het bevel over de Demer/Gete-Stelling gekregen. Deze dwarsstelling loopt van Tienen over Halen en Diest tot Tessenderlo (aan de Winterbeek) en de sector aan het Albertkanaal ten noorden van Kwaadmechelen. De Demer/Gete-Stelling werd tijdens de mobilisatie al gedeeltelijk voorbereid door de 2de Cavaleriedivisie (2CD). Alle beschikbare cavalerie-eenheden worden zo snel mogelijk naar deze linie gebracht om er de Duitse opmars af te remmen tijdens de terugtocht van het veldleger naar de K.W. Stelling [5].

Wanneer om 20u15 de Staf/2CD op de hoogte wordt gebracht dat de Duitsers oprukken via Schalbroek en Linkhout vraagt de Staf/2CD versterking aan de Staf/CK. Het EskCy 1Div wordt in steun gegeven van de 2CD. Na het invallen van de duisternis ondernemen de wielrijders een korte tocht naar Loksbergen om er door de 2CD onder bevel van het 1ste Regiment Jagers te Paard (1JP) geplaatst te worden. De GpCy 14Div, het EskCy 1Div en het 7de Eskadron van het 2de Regiment Lansiers  (7Esk/2L) worden door 1JP op hun rechter flank opgesteld tussen Halen (exclusief) en Diest (exclusief) achter een brede overstroomde zone tussen de Velpe en de Demer. De manschappen van Kapt Jones komen rond middernacht aan op hun nieuwe posities te Webbekom, Zelk en Velpen.  Deze dorpen worden ingericht tot anti-tankcentra met behulp van de T13 en T15 voertuigen van het 2L. De stad Diest zal verdedigd worden door het 1JP.  Vanaf Halen zal het 2de Regiment Karabiniers-Wielrijders (2Cy) de verdediging overnemen.

Staf/EskCy 1Div
Het eskadron staat op 13 mei nog steeds onder bevel van 1JP en bevindt zich ten zuiden van Diest. De pelotons staan opgesteld in de dorpen Webbekom, Zelk en Velpen die als anti-tankcentrum zijn ingericht. Terwijl er te Diest, Halen en Tienen hevige gevechten uitbreken blijft het tussen Diest en Halen relatief rustig achter het overstromingsgebied tussen de Demer en de Velpe. Om 15u00 wordt het EskCy 1Div door de Staf/1JP op de hoogte gebracht dat de terugtocht voor de nacht van 13 op 14 mei voorzien is en dat, indien de verdediging tot 20u00 stand kan houden, de opdracht als vervuld wordt beschouwd. Om 20u00 worden de bevelen voor de terugtocht uitgedeeld, het Cavaleriekorps heeft zijn dekkingsopdracht volbracht. De commandant van het 1JP legt de volgorde van de terug te trekken eenheden vast. De GpCy 14Div kan als eerste vertrekken gevolgd door het EskCy 1Div. Het 7Esk/2L onder bevel van Kapitein-commandant Robin, zal tijdelijk het gedeelte van het front tussen Diest en Halen overnemen. De Lansiers van Kapt Jones worden rond 22u30 van de frontlinie teruggetrokken en zullen tijdens de nacht van 13 op 14 mei via Aarschot, Keerbergen en Mechelen richting Tisselt rijden. 

Staf/EskCy 1Div
De wielrijders komen tijdens de ochtend aan te Tisselt, gelegen langs het kanaal van Willebroek ten westen van Mechelen. Hier worden ze opgewacht door de gemotoriseerde eenheden van het 1JP. Het eskadron blijft voorlopig onder het bevel van 1JP dat reorganiseert in kantonnementen te Tisselt en Heffen. De eerste vier oorlogsdagen hebben een bijzonder zware tol geëist van de cavalerie. De talrijke acties, vijandelijke luchtaanvallen en lange verplaatsingen hebben tot heel wat verliezen aan manschappen en materieel geleid.  Het 1ste Regiment Jagers te Paard maar ook het EskCy 1Div is dringend aan rust en reorganisatie toe. Beide eenheden worden in reserve geplaatst en de manschappen van Kapt Jones kunnen genieten van een korte rustperiode. De nacht van 14 op 15 mei wordt in kantonnementen te Tisselt doorgebracht.

Staf/EskCy 1Div
De volgende ochtend wordt Kapt Jones op de Staf/1Div ontboden. Hij verneemt er dat het eskadron terug onder bevel van de 1Div komt te staan. De 1Div krijgt een nieuwe opdracht en moet een sector bezetten aan het noordelijke uiteinde van Het Kanaal van Willebroek. De divisie zal het gebied bezetten tussen de monding van de Rupel tot en met Sluis Nr 2 net ten zuiden van Willebroek. Het divisiehoofdkwartier zal voor de duur van deze opdracht te Puurs ontplooid worden. Het eskadron krijgt de opdracht om de omgeving van het HK/1Div te beveiligen tegen mogelijke luchtlandingen. Om 18u30 vertrekken de wielrijders uit Tisselt op weg naar hun nieuwe opdracht.

Staf/EskCy 1Div
Op 16 mei deelt de Staf/1Div de onverwachte beslissing van het geallieerd opperbevel mee om naar het westen terug te trekken. Zonder dat de K.W. Stelling ten volle verdedigd werd moet de stelling op bevel van de Franse Generaal Bilotte worden prijsgegeven. In het zuiden wist het Duitse leger immers een doorbraak te forceren over de Maas in de streek van Sedan en in het noorden heeft Nederland zich overgegeven. Het veldleger, dat riskeert langs beide flanken overvleugeld te worden, zal aan het eind van de dag de K.W. Stelling ontruimen en terugtrekken naar de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde onder dekking van het Cavaleriekorps. Het Belgische plan voorziet dat deze terugtocht in twee nachtelijke etappes zal verlopen die beschermd worden door tijdelijke verdedigingslinies, één langs het Kanaal van Willebroek en een tweede langs de Dender. Tijdens de eerste nachtelijke etappe moeten moeten de legerkorpsen die opgesteld staan achter de K.W. Stelling het Kanaal van Willebroek overschreden hebben. Tijdens de tweede nachtelijke etappe moeten de legerkorpsen die het Kanaal van Willebroek zijn overgestoken de westelijke oever van de Dender bereikt hebben. Tijdens deze fase wordt ook de Versterkte Positie Antwerpen ontruimd. De tijdelijke verdediging van het Kanaal van Willebroek zal op 16 en 17 mei uitgevoerd worden door de 1ste Infanteriedivisie, de beide Regimenten Grenswielrijders (1ste Regiment Grenswielrijders en 2de Regiment Grenswielrijders) en de Lichte Regimenten van de Rijkswacht (1ste Licht Regiment en 2de Licht Regiment). 

Te Puurs worden de manschappen van het eskadron opgesteld rond het hoofdkwartier van de 1Div en rond de militaire telefooncentrale van de divisie in het station van Puurs. Een sectie mitrailleurs van het 4de Peloton wordt als luchtafweer ingezet.

Staf/EskCy 1Div
Terwijl de fuseliers de nabije verdediging van het HK/1Div verzekeren, zorgt het peloton mitrailleurs voor de luchtafweer. De ontruiming van K.W. Stelling verloopt tijdens de nacht van 16 op 17 mei zoals gepland. De ganse nacht en ochtend trekken duizenden Belgische militairen door de sector van de divisie op weg van de K.W. Stelling naar het westen. Het Kanaal van Willebroek vormt de nieuwe tijdelijke frontlinie.  De Duitsers vorderen behoedzaam en het blijft dan ook rustig tussen de monding van de Rupel en Willebroek. Ten zuiden van de 1Div komt het al snel tot een hevig treffen. De vijand kan er de Belgen in de loop van de avond wegdrukken van de kanaaloever zodat de rechter flank van de 1Div bedreigd wordt. De 1Div moet echter op post blijven tot de ontruiming van de Versterkte Positie Antwerpendoor het IVde Legerkorps en het Vde Legerkorps voltooid is op 18 mei. Om de rechter flank te beveiligen, wordt een bataljon van het 4Li verplaatst naar een dwarsstelling. Het eskadron wielrijders stelt zich op in tweede echelon achter dit bataljon. De marsroute naar de brug van Temse wordt op op die manier beveiligd.

Staf/EskCy 1Div
Rond 07u00 slaagt de vijand er in om na de oversteek van het Kanaal van Willebroek te infiltreren tussen de posities van het 3Li en het 4Li. Beide regimenten zullen zich terugplooien. Om dit manoeuvre mogelijk te maken blokkeert het eskadron wielrijders te Pullaar het kruispunt van de autobaan Brussel-Antwerpen en de baan naar Willebroek. De wielrijders worden hierbij ondersteund door een C47 antitankkanon. Wanneer om 14u00 het gros van de infanterie veilig weggetrokken is, verlaat het eskadron samen met de laatste detachementen van het 3Li zijn stellingen om de divisie achterna te trekken. Hierbij wordt een terugtochtroute naar het noorden gekozen. Via Wintham, Hingene en Bornem zetten de wielrijders koers naar de brug te Temse. Tijdens de aftocht wordt het voorop marcherende 4Li beveiligd. Om 17u30 krijgt Jones de toestemming om de Schelde over te steken. Anderhalf uur later blaast de genie onder dekking van het II/4Li de Scheldebruggen op. De infanterie van de divisie zal per trein verplaatst worden naar Gent.

Staf/EskCy 1Div
De wielrijders nemen de baan naar Tielrode, Waasmunster en Zele en zetten vervolgens koers naar de Arteveldestad om enkele uren later aan te komen in Mariakerke. Het eskadron wordt in het nabijgelegen Drongen weer bij de 1Div gevoegd. Om 14u00 krijgen de manschappen de opdracht om de textielfabriek Alsberghe & Van Oost langs de Drongensesteenweg [6] in te nemen om er de ontplooiing van het divisiehoofdkwartier voor te bereiden. De rest van de divisie wordt te Gent opgesteld.

Staf/EskCy 1Div
Terwijl de 1Div te Gent aan zijn nieuwe stellingen werkt, blijft het eskadron wielrijders bij het divisiehoofdkwartier aan de Drongensesteenweg.

Staf/EskCy 1Div
De 1Div houdt nog steeds de stad Gent. De posities blijven ongewijzigd te Drongen. De Duitsers komen die dag aan op de rand van het Bruggenhoofd Gent. Die dag besluit het geallieerde opperbevel op de Conferentie van Ieper dat de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde moet worden opgegeven door de Belgen. Ten zuiden van Oudenaarde is de Duitse leger immers doorgebroken in de Britse sector en daarom moet het ganse front achteruit. De Belgen zullen zich terugtrekken tot achter het Leopoldkanaal, het Afleidingskanaal van de Leie en de Leie zelf. Aanvankelijk zullen de Britten te Kortrijk te verdediging naar het zuiden overnemen, maar dan wordt aan de Belgen gevraagd ook de zone tussen Kortrijk en Menen voor hun rekening te nemen. Het Groot Hoofdkwartier gaat op zoek naar troepen voor deze nieuwe sector en wijst de 1Div aan.

Staf/EskCy 1Div
Om 09u30 ontvangt het eskadron het bericht om zich klaar te maken voor de komende verplaatsing. Even voor twaalf vertrekken de troepen naar het Leiefront. De marsroute loopt over Deinze, Tielt, Ingelmunster en Izegem. Rond 16u30 fietsen de manschappen Sint-Eloois-Winkel binnen. Er wordt beslist om het eskadron te ontplooien aan de bruggen over de rivier tussen Kortrijk en Menen in afwachting van de aankomst van de Belgische troepen. De Belgen moeten er de bruggen beveiligen tot onze infanterie de sector kan overnemen. De wielrijders ontvangen hun orders te Gullegem en rijden vervolgens naar de hun toegewezen steunpunten aan de rivier. Kapt Jones installeert zich te Wevelgem. Het 1ste en het 3de peloton krijgen de bruggen te Kortrijk toegewezen. Het 2de peloton gaat naar Bissegem. Het peloton mitrailleurs ten slotte bewaakt de bruggen te Wevelgem zelf. Het reservebataljon van het 4Li lost om 22u45 het eskadron wielrijders af en neemt de bewaking over van de bruggen te Kortrijk, Bissegem en Wevelgem. Het divisiehoofdkwartier is eerder op de dag ontplooid te Sint-Eloois-Winkel.

Staf/EskCy 1Div
Kapt Jones brengt rondom 02u00 zijn pelotons opnieuw samen te Gullegem. Daarna krijgen ze opnieuw de bewaking van het divisiehoofdkwartier toevertrouwd. De ontplooiing van de Belgische troepen langsheen de Leie is nu volbracht. Wanneer de Duitsers de rivier naderen, breken de eerste artillerieduels uit.

Staf/EskCy 1Div
Na een kort maar hevig bombardement steken de Duitse infanteristen tegenover het 3Li de Leie over. De Belgen worden al snel teruggedreven, en de flank van het 4Li en 24Li worden bedreigd. De 1ste divisie krijgt het nauw wanneer ten zuiden van de stad Kortrijk de Duitsers enkele vierkante kilometers terrein stevig in handen hebben.

Het I/1LR en II/1LR worden omstreeks 17u00 samen met het Wielrijderseskadron van de 1ste divisie naar voren gestuurd om de Belgische linies te versterken. De troepen moeten zich op de lijn Moorsele-Gullegem-Heule opstellen een verdere vijandelijke opmars naar het westen te blokkeren. Met ondersteuning van elementen van het 1A krijgen de Rijkswachters het bevel om een tegenactie te ondernemen naar de spoorlijn Kortrijk-Menen. Het EskCy 1Div zal naar het zuidoosten trachten te vorderen om een verbinding tot stand te brengen met de troepen van het 4Li.

De Rijkswachters bereiken slechts met veel moeite het front en krijgen even later te horen dat de tegenaanval niet doorgaat. Verwarrende bevelen volgen mekaar op en tenslotte buigt het 1LR af naar Gullegem waar de gendarmen een defensieve stelling innemen tussen Gullegem en het gehucht Poeselhoek. Het 1LR moet hier stand houden terwijl voor ‘s anderendaags een tegenaanval door de 10de infanteriedivisie wordt gepland.

Omstreeks 18u00 slaagt het 1LR en het Wielrijders­eskadron van de 1ste Infanteriedivisie erin om de Duitse opmars tijdelijk te stuiten. Het 3Li intussen zo goed als uitgeschakeld. Op de noordflank van het 4Li werd Wevelgem ingenomen maar blijft een verdere doorbraak voorlopig uit. Het 24Li blijft rond Kortrijk heftige tegenstand bieden.

Het 4Li krijgt de opdracht om een opmars richting Menen te verijdelen. Te Kapelhoek kan het Iste Bataljon van het 4Li een aansluiting tot stand brengen met het Wielrijderseskadron der 1ste Infanteriedivisie dat de Belgische linies van de Kapelhoek (1ste peloton) over de Kloefhoek (2de peloton) en tot aan de wijk Schoonwater (3de peloton) verlengt. Hier neemt het 1LR de verdediging over tot Gullegem.

De opstelling van het 3de peloton van het Wielrijderseskadron van de 1ste divisie te Schoonwater loopt echter bijna faliekant af wanneer de manschappen er op Duitse infanteristen stuiten. De Rijkswachters van het 1LR moeten er tussenbeide komen met twee T13 en een C47 om de lansiers toe te laten hun stellingen in te nemen.

Omstreeks 19u30 krijgen de manschappen te horen dat de tegenaanval met de 10de Infanteriedivisie ook niet zal plaatsvinden. Het 4Li wordt bovendien weggedrukt uit e westrand van Wevelgem zodat ook het Wielrijderseskadron en het 1LR zich naar het westen moeten uitdunnen om de linies intact te houden.

Staf/EskCy 1Div
Tijdens de nacht kan het 4Li melden dat het nu vanaf de westrand van Wevelgem opnieuw opgesteld staat langsheen de Leie en dat de verbinding met de ten westen gelegen Britse 22nd Division intact is. Het Bataljon Motorwielrijders Ardeense Jagers is zich komen opstellen achter het regiment om er een opvangstelling bij een mogelijke aftocht van de Leieoever in te richten.

De wielrijders worden nu ingezet om de verbinding met de Britten te vrijwaren. De Duitsers vallen nu in westelijke richting aan en even voor 10u00 wordt Wevelgem definitief ontruimd. Het 4Li gaat er samen met het eskadron wielrijders van door. De troepen van Kapt Jones moeten zich zo’n 10 Km verderop hergroeperen te Vijfwegen en komen rondom 13u00 aan in een boerderij te Dadizele.

De ganse 1Div bevindt zich nu in de buurt van Dadizele en Ledegem en moet toekijken hoe de Duitsers van de tussen de Belgen en Britten geforceerde opening gebruik maken om naar Geluwe door te stoten. Het GHK stuurt in allerijl de 2de cavaleriedivisie naar deze sector om er de nieuwe bres trachten te dichten.

Het eskadron wielrijders wordt overgeplaatst naar de op komst zijnde 2de cavaleriedivisie en moet zich naar Moorslede verplaatsen. Kapitein Jones komt hier rond 19u00 en stelt zich onder het bevel van het 2L. De manschappen worden aangehecht bij het II/2Cy dat het tweede echelon van het 2L zal bemannen.

De formatie rond de 2de cavaleriedivisie zal een nieuwe verdedigingslinie van Dadizele over Geluwe tot Wervik trachten op te werpen. Het II/2Cy en het eskadron wielrijders bezetten Dadizele.

Staf/EskCy 1Div
Tijdens de vroege ochtend stoten de Duitsers door naar Geluwe en zetten er het 3L onder bijzonder zware druk. Het eskadron wielrijders wordt omstreeks 06u00 de baan opgestuurd om zich naar het gehucht Molenhoek ten noordwesten van het dorp te begeven en het 3L te gaan ondersteunen. Kapt Jones komt even na 08u15 in de buurt aan en slaagt er aanvankelijk niet in om contact te maken met het 3L. In de buurt bevinden zich detachementen van het 1L die zich terugtrekken uit Geluwe. De commandopost van het 3L blijkt nu in Terhand te staan een heeft de aftocht bevolen naar de spoorlijn Roeselare-Ieper. Het eskadron verplaatst zich naar Passendale en trekt vervolgens door Westrozebeke. Onderweg stuurt Generaal-Majoor de Droog, infanteriecommandant van de 1ste divisie, de verkenners door naar Oostnieuwkerke om er opnieuw de divisie te vervoegen. De wielrijders worden echter onmiddellijk doorgestuurd naar Vijfhoek, deelgemeente van Roeselare, om in reserve van het Iste legerkorps te worden geplaatst.

Enkele uren later keert de eenheid alsnog terug naar de 2de Cavaleriedivisie voor deelname aan de gevechten op de lijn Ieper-Roeselare.   Vanaf de nacht van 25 op 26 mei werd op deze spoorverbinding een geïmproviseerde anti-tankhindernis aangelegd met honderden goederenwagons die buffer-aan-buffer geplaatst zijn. Bezorgd over een vijandelijke omsingeling op de zuidflank, had het Iste Legerkorps op 26 mei om 16u45 reeds bevolen om een dwarsstelling tussen Zonnebeke en Langemark-Poelkapelle te bezetten.  d’Orjo wordt verantwoordelijk voor deze dwarsstelling en krijgt hiervoor de volgende troepen  toegewezen:

• De Wielerijdersgroep van de 17de Infanteriedivisie (nog onderweg)
• Het Wielrijderseskadron van de 1ste Infanteriedivisie
• Het Bataljon Motorwielrijders Ardeense Jagers
• Twee van de drie pelotons van het Eskadron Luchtafweermitrailleurs van de 2de Cavaleriedivisie
• Het 7de Eskadron van 2L
• De mitrailleurs en C47 anti-tankkanonnen van 2L

Om 17u30 vertrekken Jones en zijn mannen naar Langemark. De rit duurt een goed uur. Langemark is op dat ogenblik bezet door een samenraapsel van territoriale eenheden.

Staf/EskCy 1Div
De poging om de vijand op de spoorlijn Roeselare-Ieper tegen te houden, zal zijn doel missen: er dagen immers geen Duitse tanks op, maar wel infanteristen die makkelijk tussen de wagons door komen. Daarenboven staan de gewassen in de meeste velden nagenoeg op volle lengte, zodat de vijand op de meeste plaatsen ongezien kan naderen. En op de koop toe heeft de gemeente Passendale kort voordien de sloten laten uitdiepen zodat de Duitsers nu ook dit handig weten te gebruiken om te naderen.

Kolonel d’Orjo besluit twee kwartieren in te richten: kwartier noord op de rechterflank met de wielrijders van de 1ste en 17de infanteriedivisies in de diepte gedekt door het Eskadron Luchtafweermitrailleurs en kwartier zuid op de linkerflank met het Bataljon Motorwielrijders Ardeense Jagers gedekt door de mitrailleurs van 2L.  De scheidingslijn tussen deze beide kwartieren komt te Sint-Juliaan te liggen.  Hij plaatst zijn eigen commandopost te Poelkapelle.

Deze divisiestaf laat weten dat achter de dwarsstelling Zonnebeke-Langemark het Iste bataljon van het 43Li een tweede echelon heeft ingenomen.  Omstreeks 10u45 wordt Kolonel SBH Libbrecht van de 2de Cavaleriedivisie aangeduid als bevelhebber van de dwarsstelling Zonnebeke-Langemark.  Hij wordt zo de tussenschakel tussen de Groepering d’Orjo en het 3L enerzijds en staf van de 15de Infanteriedivisie anderzijds.

Kolonel d’Orjo besluit twee kwartieren in te richten: kwartier noord op de rechterflank met de wielrijders van de 1ste en 17de infanteriedivisies in de diepte gedekt door het Eskadron Luchtafweermitrailleurs en kwartier zuid op de linkerflank met het Bataljon Motorwielrijders Ardeense Jagers gedekt door de mitrailleurs van 2L.  De scheidingslijn tussen deze beide kwartieren komt te Sint-Juliaan te liggen.  Hij plaatst zijn eigen commandopost te Poelkapelle.

De manschappen nemen positie in aan de rechterflank van deze nieuwe verdedigingslinie, ten zuidoosten van Langemark langsheen de Steenbeek.  Het eskadron komt even ten westen van Sint-Juliaan te liggen en sluit op rechts aan met de wielrijders van de 1ste Infanteriedivisie en op links met het Bataljon Motorwielrijders Ardeense Jagers.

De manschappen blijven de ganse voormiddag op post en worden omstreeks 14u10 aangevuld met een peloton mitrailleurs van het 2L.

Het bericht loopt binnen dat het Bn Moto zal worden afgelost door de Wielrijdersgroep van de 17de divisie. De mannen van Kapitein Jones zullen ter plekke blijven. Om 15u30 wordt gemeld dat elementen van het 3L zich zullen terugtrekken van uit de richting Zonnebeke. Jones moet deze militairen opvangen en toevoegen aan zijn steunpunten.

Staf/EskCy 1Div
Het eskadron bevindt zich nog steeds tussen Langemark en Sint-Juliaan wanneer de veldtocht ten einde loopt en het Belgische leger de strijd opgeeft.

1. De Groepering Ninitte, een ad hoc samengestelde formatie bestaande uit elementen van het Cavaleriekorps (CK), werd ontplooid  op de Vooruitgeschoven Stelling achter de Zuid-Willemsvaart en het Kanaal Bocholt-Herentals tussen Maasmechelen en De Maat nabij Mol. De formatie moest een dekkingsopdracht uitvoeren ten noorden van de stellingen die het Cavaleriekorps heeft ingenomen aan het Albertkanaal. De Gpg Ninitte werd genoemd naar zijn bevelhebber Generaal-majoor Ninitte, commandant van de cavalerie van de 2de Cavalerie Divisie. Andere eenheden van de Gpg Ninitte voor de dekkingsopdracht in de kempen: 2G, GpCy 14Div, 1JP, 1Cy, Det Kaulille en Det Maaseik van het Bn CyF Lim, I/19A en III/19A.
2. Volgens de overlijdensregisters van de gemeente Lanklaar werden nabij de boerderij Vierveld de lijken van 4 Belgische soldaten gevonden na afloop van de gevechten. Het betreft de lichamen van de drie onfortuinlijke wielrijders van het EskCy 1Div en het lichaam van Sdt Lenaerts van het 1JP.
3. Opvallend bij de stellingname van 1JP op de Bretel van Kortessem is dat de eskadrons van de IIde Groep van 1JP pas gebriefd worden over hun nieuwe opdracht om 11u30, op het ogenblik dat de Iste Groep van 1JP (I/1JP) reeds stelling genomen heeft op zijn nieuwe positie. Ook het 2G dat in 2de echelon stelling moet nemen te Kortessem vertrekt pas om 11u00 te voet uit Zepperen en zal Kortessem pas bereiken om 14u00. Dan moeten ze nog hun stellingen inrichten. I/1JP zal gedurende meerdere uren alleen het hoofd moeten bieden aan de vijandelijke flankhoede die aftast waar de Belgische verdedigingslinie zich bevindt.
4. De Duitsers maken geen aanstalten om de Belgische eenheden die zich nog in het noorden achter het Albertkanaal bevinden op te rollen omdat ze naar het zuidwesten willen oprukken teneinde zo snel mogelijk contact te maken met het 1 (FRA) Leger.
5. Het CK heeft tijdens de mobilisatie al de opdracht gekregen de terugtocht van de Dekkingsstelling naar de K.W. Stelling te beveiligen. Het CK zal dit doen door de Demer/Gete-Stelling in te nemen. Volgens het Belgische verdedigingsplan is het de bedoeling dat de Dekkingsstelling wordt opgeheven van zodra de Britten en de Fransen hebben postgevat in het verlengde van de K.W. Stelling, van Waver over Gembloers tot Namen. Door de vijand tijdelijk op te houden aan de Demer/Gete-Stelling krijgen de infanteriedivisies, die opgesteld stonden achter het Albertkanaal, de kans om zich naar de K.W. Stelling te verplaatsen en er stelling te nemen. De 2CD zal, als eerste eenheid van het CK, deze defensieve stelling voorbereiden door er het 4L, 2Cy en 18A preventief stelling te laten nemen in afwachting van de komst van de andere eenheden van het CK. 
6. Achtergrondinformatie bij de textielfabriek Alsberghe & Van Oost [On Line beschikbaar]: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/26317 [Laatst geraadpleegd op 9 maart 2021].
7. Slagorde officieren EskCy 1Div bewaard bij de Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid, Ministerie van Defensie. De slagorde officieren wordt ingeleid met een korte beschrijving van de locaties en periodes waar het EskCy 1Div zich bevond tijdens de mobilisatie.
8. Historiek van het 1ste Regiment Jagers te Paard opgesteld door de verbroedering 1JP [On Line beschikbaar]: https://drive.google.com/file/d/1y1ZUV1qLeO44CUfqLDS8CpAIE_Hva6iH/view [Laatst geraadpleegd 9 maart 2021].
9. Stassin, G., jaartal onbekend, Cavalerie Motorisée, Brussel: Tank Museum.