7de Regiment Artillerie

Situatie op 10 mei 1940

Reglementaire benaming 7de Regiment Artillerie | 7ème Régiment d’Artillerie | 7A
Type Regiment veldartillerie van de eerste reserve
Ontdubbeld van 1ste Artillerieregiment
Onderdeel van 12de Infanteriedivisie
Bevelhebber Kolonel SBH Etienne Baele
Adjudant-majoor Kapitein H. Kessels
Standplaats Dekkingsstelling – Versterkte Positie Antwerpen
Sector Kanaal van Turnhout-Massenhoven
Commandopost in Fort 2 te Wommelgem
Samenstelling I Groep (Majoor B. De Ridder) 1ste Batterij van 4 x C75 GP kanonnen (Lt A. Van Langenhove)
2de Batterij van 4 x C75 GP kanonnen (Cdt M. Couvreur)
3de Batterij van 4 x C75 GP kanonnen (Lt P. Abbeloos)
  II Groep (Majoor L. Baekelandt) 4de Batterij van 4 x C75 TR kanonnen (Cdt E. Charon)
5de Batterij van 4 x C75 TR kanonnen (Cdt René Marmier)
6de Batterij van 4 x C75 TR kanonnen (Lt G. Dubois)
  III Groep (Majoor Raymond Jottrand) 7de Batterij van 4 x C75 TR kanonnen (Lt G. Aertsen)
8ste Batterij van 4 x C75 TR kanonnen (Cdt August Vanderschaeghe)
9de Batterij van 4 x C75 TR kanonnen (Cdt Robert Muuls)
  IV Groep (Majoor Jean Van Treel) 10de Batterij van 4 x Ob105 GP howitzers (Lt R. Verbruggen)
11de Batterij van 4 x Ob105 GP howitzers (Cdt Jacques Weyler)
12de Batterij van 4 x Ob105 GP howitzers (Lt C. Caesens)
  Stafbatterij (Luitenant J. Mommens)  

Tijdens de mobilisatie

Staf/7A
Het 7de Regiment Artillerie (7A) wordt na zijn mobilisatie in september 1939 onder bevel geplaatst van de 12de Infanteriedivisie (12Div) als divisieartillerie. Na een korte periode in het Bruggenhoofd Gent verhuist 7A met de divisie op 4 oktober naar het Albertkanaal om er de Sector Massenhoven – Herentals te bezetten. Eind november wordt de 12Div naar Bergen gestuurd. Op 4 januari 1940 verlaat de divisie Bergen om te verhuizen naar het zuidoostelijk gedeelte van de Versterkte Positie Antwerpen (VPA). De divisie neemt stelling achter de nieuw aangelegde anti-tankgracht [1] tussen het Kanaal Dessel – Turnhout – Schoten [2] en het Albertkanaal.

Opstelling van het 7de Regiment Artillerie in steun van de 12Div aan de vooravond van de oorlog.

Aan de vooravond van de oorlog vervult het 7A nog steeds de taak van divisieartillerie van de 12Div. Kolonel SBH Baele is bijgevolg de Commandant van de artillerie van de divisie (ook wel CADI genoemd – Commandant d’ Artillerie de la Division d’ Infanterie). De staf van het regiment bevindt zich bij Fort 2 te Wommelgem waar het hoofdkwartier van de 12Div staat opgesteld. Het vuurplan van de 12Div is even eenvoudig als klassiek; de vuren van telkens één groep 75mm TR worden gedecentraliseerd naar elk van de infanterieregimenten in lijn, de groep Ob105mm wordt in algemene vuursteun van de divisie gehouden.

I/7A 
De Iste Groep van 7A (I/7A) staat opgesteld langsheen de Turnhoutsebaan tussen Wijnegem en Schilde. De groep is in directe steun van het 2de Linieregiment (2Li).

II/7A
De IIde Groep (II/7A), in directe steun van het 23ste Linieregiment (23Li), heeft stelling genomen op de zuidelijke oever van het Albertkanaal nabij het Wommelgemse gehucht Eenhoorn.

III/7A
De IIIde Groep (III/7A) levert vuursteun ten behoeve van het 22ste Linieregiment (22Li) van op posities in de omgeving van het gehucht  Schoten-Bos

IV/7A
De 105mm houwitsers van de IVde Groep (IV/7A)  staan opgesteld in de buurt van Schoten en vormen het algemeen steunelement van de divisie.

Kolonel SBH Etienne Baele.

Staf/7A
Iets na middernacht wordt het regiment door de  12Div op de hoogte gebracht van het algemeen alarm. De stellingen van het 7A worden bemand. Om 06u00 verneemt de regimentsstaf de afkondiging van de algemene mobilisatie naar aanleiding van de Duitse inval in ons land.

Staf/7A
In de loop van de dag wordt het regiment op de hoogte gebracht van de vijandelijke doorbraak ter hoogte van de sector van de 7de Infanteriedivisie (7Div). De divisies opgesteld langs het Albertkanaal ten oosten van de Demer-Gete stelling worden teruggetrokken en moeten herontplooien achter de K.W. Stelling. Het 7A blijft op zijn stellingen maar krijgt geen vuuropdrachten gezien de vijand niet binnen bereik van de kanonnen is.

I/7A
Vanop hun stellingen langs de Turnhoutsebaan zien de artilleristen vanaf de ochtend van 11 mei stromen Franse colonnes voorbij passeren. De eenheden behoren tot het 7de Franse Leger [7(FRA)Leger] en zijn onderweg naar Nederland om er zoals afgesproken onze noorderburen bij te staan en de verbinding te vormen tussen de Nederlandse en de Belgische legers.

Staf/7A
Het 7A blijft op zijn stellingen.

Staf/7A
Het 7A blijft op zijn stellingen.

Staf/7A
Het 7A blijft op zijn stellingen.

Staf/7A
Het 7A blijft op zijn stellingen.

Staf/7A
Het Groot Hoofdkwartier besluit tot het verlaten van Antwerpen en de K.W. Stelling. Het veldleger moet in drie nachtelijke etappes naar een nieuwe linie tussen Terneuzen, Gent en Oudenaarde. De 12de Infanteriedivisie zal zich tijdens de nacht van 17 op 18 mei moeten terugtrekken. Het 7A blijft nog een laatste dag op zijn stellingen.

Staf/7A
Tijdens de loop van de dag krijgt de infanterie van de 12Div contact met de vijand en vinden er sporadische vuurgevechten plaats. Het 7A voert een reeks vuuropdrachten uit. In de avond van 17 mei trekt het 7A zich terug naar de noodbrug van Hemiksem om aldaar met de rest van de divisie de Schelde over te steken richting Vlaanderen.

I/7A
Bij aanvang van de aftocht naar Hemiksem wordt de 1ste Batterij verrast wanneer de laatste brug over het Albertkanaal door de overijverige genie opgeblazen wordt alvorens de kanonniers de zuidelijke oever kunnen bereiken. Er rest de 1ste Batterij geen andere optie dan de kanonnen en wagens in het kanaal te duwen en de manschappen op eigen houtje de overkant te laten bereiken. De 1ste Batterij verdwijnt van de slagorde.

Staf/7A
De regimenten van de divisie komen aan in hun dispersiegebied op de linkeroever tussen Hoboken en de samenvloeiing van de Durme en de Schelde. De 12Div krijgt die middag nieuwe bevelen en zal nu in reserve geplaatst worden achter het Afleidingskanaal van de Leie. Het gros van de infanterie moet per trein in een ruk tot achter het kanaal gebracht worden. De overige eenheden moeten zich te voet verplaatsen. De divisie zal er de sector Zomergem gaan bezetten. De verschillende regimenten moeten er kantonneren het gebied Zomergem-Hansbeke-Bellem-Ursel. Het 7A zet zich die avond op weg door het Waasland richting Gent.

Het 7A trekt door het Waasland richting Westen.

Het 7A rijdt van de buurt van Gent naar zijn nieuwe kantonnementen achter het Afleidingskanaal. De verschillende regimenten van de 12Div zullen kantonneren in het gebied Zomergem-Hansbeke-Bellem-Ursel.

Het 7A krijgt een dag rust in zijn nieuwe kantonnementen.

III/7A
Majoor Jottrand van de IIIde Groep valt te Most nabij Ursel in Duitse handen samen met een handvol officieren van zijn staf.

II/7A
Nabij Ursel wordt een belangrijk deel van de IIde Groep van het regiment gevangen genomen. Na de gevangenname wordt Luitenant Dubois van de 6de Batterij door de Duitsers afgemaakt met een geweerschot.

Reisweg van de Rhenus 127 op 30 mei 1940 van Walsoorden tot Willemstad.

Krijgsgevangenen/7A
Na de Belgische capitulatie is de bezetter geconfronteerd met een grote massa Belgische en Franse krijgsgevangenen die op één of andere manier naar Duitsland moeten worden overgebracht. Om de evacuatie snel te laten verlopen wordt geopteerd voor het vervoer per rijnaak. Vanuit het Gentse wordt een gedeelte van de krijgsgevangen militairen van 7A via Axel en Zaamslag naar Walsoorden in Zeeuws-Vlaanderen gebracht. Hier wordt ingescheept om via het “Kanaal door Zuid-Beveland”, het Hollands Diep, de Waal en de Rijn richting Duitsland te varen. Op donderdag 30 mei vertrekt rond 09u00 een konvooi van vier schepen richting Duitsland.

Meerdere Rijnaken, volgepakt met krijgsgevangen militairen werden richting Duitsland gestuurd.

Het schip de “Rhenus 127”, met aan boord uitsluitend Belgische krijgsgevangenen, vaart als tweede in het konvooi. Rond 19u30 wordt het Hollands Diep bereikt ter hoogte van Willemstad. Hier loopt het schip op een magnetische mijn die door de Duitse luchtmacht werd gedropt aan het begin van de oorlog. Aangezien er geen inschepingslijsten werden opgesteld is niet geweten hoeveel Belgische militairen aan boord waren. Er wordt aangenomen dat er ongeveer 1.200 man werd ingescheept, onder hen een groot aantal van het 7de Linieregiment (7Li). In totaal worden 167 lichamen geborgen, vermoedelijk ligt het aantal slachtoffers nog hoger. Het 7A telt vier geïdentificeerde slachtoffers; de Soldaten Crabbe, Hutsebaut, Jacques en Verstraete.

Na de capitulatie

Slachtoffers

EenheidNaamVoornaamFotoGraadStandKlas° op° te+ op+ teNota
OnbekendBAERTGeorges, C.SdtMil3104.07.1910Eke24.05.1940Ronsele
7/IIIBEKEJosephSdtMil3412.03.1913Oostrozebeke18.05.1940Sint-Niklaas
OnbekendBLANCKAERTDominicSdtMil3114.03.1911Waarschoot19.05.1940LokerenGesneuveld op de wijk Puttenen
Staf/IIBONNEFrans, J.SdtMil3129.08.1911Wingene26.05.1940Beernem
Staf/IICLAUWSAlbrecht, J.SdtMil3001.05.1910Eeklo26.05.1940Zomergem
3/ICORRYNJuliaan, P.SdtMil3326.01.1913Gent26.05.1940Ursel
OnbekendCRABBENabor, GerardSdtMil3131.07.1911Oostnieuwkerke07.07.1940Willemstad (NL)KG op Rhenus 127 op 30/05
OnbekendDE NOYETTERobert, C.A.SdtMil3407.08.1914Gentbrugge26.05.1940Beernem
4/IIDE PAUWPetrus, M.SdtMil3225.06.1912Vlierzele27.05.1940Beernem
OnbekendDE RUDDERAlfons, F.N.BrigMil2726.04.1907Oostende28.05.1940Sint-AndriesVerwond op 26.05 te Ursel
5/IIDUBOISGeorges, M.O.Lt04.06.1910Liège27.05.1940UrselGedood na gevangenname.
4/IIDUBRULLEMarcel, F.A.WMMil3402.08.1914Sint-Amandsberg26.05.1940BeernemVerwond in Ronsele 26/5
8/IIIENGELENJoseph, A.BrigMil3201.02.1912Bocholt25.05.1940MaldegemGedood op Kasteel Prinsenveld.
9/IIIENGELENEugène, E.SdtMil3322.06.1913Oevel26.05.1940Adegem
8/IIIFANSSENSVictorSdtMil3211.04.1912Boom27.05.1940MaldegemVerwond 25/05.
OnbekendGEVAERTAndréSdtMil3411.12.1914Eeklo28.05.1940Ruiselede
OnbekendHUTSEBAUTRichardSdtMil3019.09.1910Evergem07.06.1940Willemstad (NL)KG op Rhenus 127 op 30/05
8/IIIHUYGENSJean, E.SdtMil2802.04.1908Vorst25.05.1940Knesselare
Staf/IIJACQUESRenéSdtMil3102.01.1911Ursel06.06.1940Willemstad (NL)KG op Rhenus 127 op 30/05
Staf/IILAMOTEJean, M.J.WMMil3401.02.1914Gent12.05.1940Wommelgem
OnbekendMARONAimé, J.SdtMil3015.08.1910Saint-Hubert15.05.1940Jemappes
4/IINOPPEMichel, H.A.WMMil3411.08.1912Menen25.05.1940Zomergem
8/IIISOENENFirmin, S.SdtMil2826.05.1908Houtem27.05.1940Sint-Andries
9/IIISWARTENBROEKXJozef, L.SdtMil3316.03.1913Runkelen30.05.1940Brugge
12/IVVAN HOVERenaat, A.SdtMil3319.05.1913Gent26.05.1940Knesselare
8/IIIVAN LOCOAlfonsSdtMil3409.10.1914Haarlem (NL)25.05.1940MaldegemGedood op Kasteel Prinsenveld.
8/IIIVAN MEIRJosephSdtMil3201.08.1912Berendrecht25.05.1940MaldegemGedood op Kasteel Prinsenveld.
8/IIIVAN SANTJean, B.M.WMMil3112.10.1911Antwerpen25.05.1940Beernem
8/IIIVAN SOMPELRichardSdtMil3217.07.1912Gent25.05.1940MaldegemGedood op Kasteel Prinsenveld.
6/IIVANDENBROUCKEGerard, R.C.SdtMil3010.09.1910Beveren-aan-de-Ijzer27.05.1940Ursel
5/IIVANDENDRIESSCHEAdriën, P.P.OLt13.01.1914Menen27.05.1940Ursel
8/IIIVENNEMANGeorges, P.SdtMil2717.03.1907Destelbergen25.05.1940Knesselare
8/IIIVERHULSTRemi, F.B.BrigMil3130.04.1911Ekeren25.05.1940MaldegemGedood op Kasteel Prinsenveld.
10/IIIVERSTRAETEAndré, R.I.SdtMil02.07.1914Oostrozebeke07.06.1940Willemstad (NL)KG op Rhenus 127 op 30/05

Bibliografie en Bronnen

  1. De oude forten en schansen van de VPA zijn verbonden door een nieuw aangelegde anti-tankgracht. De graafwerken voor de anti-tankgracht werden gestart in 1937 en de gracht werd pas voltooid in mei 1940. Vanuit de forten en de schansen kan scherend vuur afgegeven worden over de anti-tankgracht.  De hoofdwegen die de anti-tankgracht kruisen konden worden afgesloten met Cointet-elementen, de secundaire wegen waren voorzien van wegneembare militaire bruggen.
  2. Het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten is één van de zeven Kempische kanalen die de Maas met de Schelde verbinden. [On line beschikbaar]: https://binnenvaartinbeeld.com/nl/kanaal_dessel_turnhout_schoten/kanaal_dessel_turnhout_schoten [Laatst geraadpleegd 09 februari 2019].