29ste Linieregiment

Situatie op 10 mei 1940

Type Infanterieregiment van de eerste reserve
Ontdubbeld van 14de Liniegregiment
Taalstelsel Nederlandstalig
Onderdeel van 11de Infanteriedivisie
Bevelhebber Kolonel Emile Guillaume
Standplaats Leopoldsburg, Kamp van Beverlo
Samenstelling I Bataljon (Majoor Joseph Hosdey) 1ste Compagnie Fuseliers (Cdt Berger)
2de Compagnie Fuseliers (Cdt Jacques Ruth)
3de Compagnie Fuseliers (Cdt Jean Marres)
4de Compagnie Mitrailleurs (Lt Pauwels)
  II Bataljon (Kapitein-commandant Defrène) 5de Compagnie Fuseliers (Cdt Lebrun)
6de Compagnie Fuseliers (Lt Vreven)
7de Compagnie Fuseliers (Cdt Defrène)
8ste Compagnie Mitrailleurs (Cdt Victor Tirtiaux)
  III Bataljon (Majoor Van Hoecke) 9de Compagnie Fuseliers (Cdt Henri Devigneaud)
10de Compagnie Fuseliers (Lt Defraiteur)
11de Compagnie Fuseliers (Cdt Désiré Rillaers)
12de Compagnie Mitrailleurs (Lt Sienlet)
  IV Bataljon (Luitenant-kolonel Armand Pardoen) 13de Compagnie Mitrailleurs (Cdt Richard Peeters)
14de Compagnie Anti-Tankkanonnen C47 (Lt Vandenameele)
15de Compagnie Mortieren M76 (Lt Thys)
  Stafcompagnie (Luitenant H. Kleinkenberg)
Geneeskundige Compagnie (Geneesheer Kapitein Casier)
Peloton Verkenners (Onderluitenant Paul Piraprez)

Tijdens de mobilisatie

Staf/29Li
Het 29ste Linieregiment (29Li), een infanterieregiment van eerste reserve, mobiliseert op 28 augustus 1939 te Ans nabij Luik als ontdubbelingsregiment van het 14Li. Echter door wijzigingen aan het taalregime van de eenheden eind jaren dertig zijn vrijwel alle opgeroepen reservisten voor 29Li oud-miliciens van het 1ste Linieregiment. Het 29Li wordt tezamen met het 14Li en het 20Li onder bevel geplaatst van de 11de Infanteriedivisie (11Div). Tijdens het grootste deel van de mobilisatie bezet de 11Div als onderdeel van het IIIde Legerkorps een divisiesector nabij Luik. Het regiment verblijft tot eind maart 1940 in kantonnementen te Seraing. Vervolgens verhuist het 29Li naar Lexhy ten zuidwesten van Bierset.

Op 29 november 1939 wordt Luitenant Maurits Menschaert te Ougrée neergeschoten in de woning waar hij ingekwartierd was door Soldaat Jean-Louis Porton.  Deze laatste was motorwielrijder bij de Stafcompagnie en was eerder op de dag door Menschaert gestraft tot acht dagen zwaar arrest na een laattijdige bestelling van een hem toevertrouwde brief.  Nog geen maand later zal Porton in een enkele zittingsdag ter dood veroordeeld worden door de krijgsraad te velde van het IIIde Legerkorps.  Deze straf wordt bekrachtigd door het Krijgshof in februari 1940 en door het Hof van Cassatie in april 1940.  De advocaat van Jean Porton zal hierop een gratieverzoek indienen bij de Koning.  Of het vonnis ook werd uitgevoerd, is niet bekend [1].

De 11Div wordt op 23 april 40 te Luik afgelost door de 2de Infanteriedivisie (2Div) en wordt rechtstreeks onder bevel van het Groot Hoofdkwartier (GHK) geplaatst als algemene reserve van het leger. Op 23 april 1940 verlaat de 11Div met uitzondering van zijn Wielrijderseskadron het IIIde Legerkorps. De divisieartillerie vertrekt naar de K.W. Stelling en het 29Li vervoegt in twee dagmarsen het Kamp van Beverlo te Leopoldsburg om er een oefenperiode af te werken.

Op de vooravond van de oorlog bevindt het 29Li zich bijgevolg samen met de meeste overige formaties van de 11Div op oefening in het Kamp van Beverlo waar gedurende 12 dagen gerepeteerd wordt voor een groot manoeuvre dat zal plaatsvinden op 10 mei 1940 in aanwezigheid van Koning Leopold III.

Staf/29Li
Omstreeks 00u20 ontvangt het 29Li de algemene alarmmelding van de divisiestaf. In een kort telefoongesprek meldt de divisiestaf dat de geplande oefeningen opgeschort worden en dat het 29Li stand-by moet blijven voor een mogelijk algemeen alarm. Aangezien het Kamp van Beverlo zich ten noorden van het Albertkanaal bevindt, en bijgevolg aan de verkeerde kant van de Dekkingsstelling lag, voorzag het oorlogsplan dat het kamp in geval van alarm onmiddellijk ontruimd moest worden. De aanwezige troepen, waaronder het 29Li, moeten zich voorbereiden om zich in de streek van Diest te hergroeperen.

Omstreeks 00u50 laat de divisie weten dat:

  • alle verloven ingetrokken zijn
  • alle verlofgangers teruggeroepen worden naar hun eenheden
  • het regiment onmiddellijk het Kamp van Beverlo dient te verlaten om naar zijn aangeduide hergroeperingszone in de streek van Averbode en Testelt (ten noordwesten van Diest) te marcheren.

Tijdens manoeuvres diende de denkbeeldige ‘vijand’ een witte band rondom de helm aan te brengen.

Om 02u05 vertrekt het Pl Vknr om de marsroute naar de hergroeperingszone te jalonneren. Iets later, omstreeks 03u00, verlaat het installatiepersoneel het kamp en begeeft zich direct naar Averbode om de hergroeperingszone te verkennen. Ondertussen laadt het regiment zo snel mogelijk alle bagage en uitrusting op de paardenkarren en vrachtwagens. De colonnes worden gevormd en om 04u00 meldt de regimentsstaf aan de divisie dat de eenheden klaar voor vertrek zijn. Het IVde Bataljon marcheert op kop, gevolgd door het Iste, IIde en IIIde Bataljon. Omstreeks 07u00, meer dan drie uur nadat de kop van de colonne de mars inzette kunnen de eerste elementen van III/29Li vertrekken en het kamp van Beverlo achter zich laten.

Tussen 07u30 en 08u00 vallen vijandelijke Stuka duikbommenwerpers het Kamp van Beverlo aan waarbij heel wat schade wordt aangericht en enkele tientallen militaire en civiele slachtoffers gemaakt worden. Door de gevatte reactie op de afkondiging van het alarm en de daaropvolgende snelle ontruiming van het kamp is erger voorkomen, het merendeel van het 29Li had het kamp van Beverlo reeds verlaten voor de aanvang van het luchtbombardement. Enkel de staart van de colonne gevormd door het IIde en het IIIde Bataljon, die nog maar pas het kamp verlaten hadden, worden eveneens bestookt van uit de lucht. De manschappen van het IIIde Bataljon duiken tussen Heppen en Kwaadmechelen de bossen in wanneer een vijftiental bommen van klein kaliber neerkomen. Er vallen gelukkig geen slachtoffers. De paardenwagens zijn op de baan moeten blijven staan. Een trekdier wordt gewond en een veldkeuken wordt vernield.

Om 07u35 trekken de eerste militairen van IV/29Li over de brug van Kwaadmechelen. De verschillende detachementen marcheren voorbij en het laatste detachement van III/29Li passeert de brug rond 11u00. Enkele soldaten van III/29Li zijn besmeurd met bloed en hebben gescheurde kledingstukken om hun lijf. De militairen van het 1ste Regiment Grenadiers die de wacht optrekken aan de brug zijn bijzonder onder de indruk. De divisiecommandant, Generaal-majoor Lebert, heeft zich opgesteld aan de brug en schouwt er de troepen die voorbijmarcheren. De eenheden stappen verder richting Tessenderlo.

De colonnes komen vanaf 13u00 aan te Averbode en Testelt. Het IIIde Bataljon die de colonne afsluit komt als laatste aan te Testelt rond 16u30. Hier wordt eerst het bevel gegeven om in defensieve stelling te gaan. Dit bevel wordt echter geannuleerd en de manschappen blijven gewoon ter plekke om de duisternis van de komende nacht af te wachten. De eenheden te Testelt bevinden zich tussen de kantonnementen van het Iste Bataljon van het 4de Regiment Hulptroepen (I/4HuT).

De 11Div verspreidt die avond nog de orders om de hergroeperingszone te verlaten en richting K.W. Stelling te vertrekken. Om 23u00 loopt een bevel binnen van de divisiestaf om verder te trekken naar Begijnendijk. Het voorziene vertrekuur is 23u30, maar in een half uur kunnen de colonnes onmogelijk gevormd worden en het duurt dan ook tot ongeveer 02u00 eer het regiment weer op weg kan.

Pl Vknr/29Li
Het Peloton Verkenners van 29Li (Pl Vknr/29Li), bevolen door OLt Piraprez, vertrekt om 02u05 naar de brug van Kwaadmechelen om de marsroute te verkennen en de terugtocht van het regiment te jalonneren. De marsroute zal via Heppen, Ham, Kwaadmechelen en Tessenderlo naar Averbode lopen. Het regiment wordt op deze route vervoegd door het 20Li. Het Pl Vknr/29Li neemt bij de brug contact op met het 1Pl van het Wielrijderseskadron van de 9de Infanteriedivisie (Esk Cy 9Div) die instaan voor de beveiliging van de brug.

ArW/29Li
Net zoals bij de andere regimenten van de 11Div wordt ook bij het 29Li een achterwacht (ArW/29Li) samengesteld uit detachementen van de verschillende bataljons. De ArW zal in het kamp van Beverlo blijven met de uitrusting van de verlofgangers en ander materieel dat bij de spoedontruiming van het kamp niet kon worden meegenomen. Bij het laden van een trein in het station van het kamp van Beverlo wordt de achterwacht verrast door de Duitse luchtmacht die tussen 07u30 en 08u00 het kamp en het rangeerterrein bombardeert. Korporaal L’Hoyes en de Soldaat Bancken van het 29Li komen om in dit luchtbombardement.

Staf/29Li
Het 29Li vangt omstreeks 02u00 de nieuwe etappe aan naar Begijnendijk. De colonnes marcheren via de Blaubergsesteenweg naar Herselt, volgen dan een eindje de Aarschotsesteenweg en slaan dan de Ramselsesteenweg in tot Begijnendijk. Vier uur later, omstreeks 06u00 komen de troepen aan op hun nieuwe bestemming. De manschappen worden ingekwartierd en opnieuw wordt de ganse dag gerust om te recupereren voor de volgende nachtmars. De manschappen ontvangen het bevel om zich zo weinig mogelijk buitenshuis te vertonen teneinde aan de aandacht van de Duitse luchtmacht te ontsnappen. Ook de paarden worden ondergebracht in schuren en stallingen om ze aan luchtwaarneming te onttrekken. Er wordt gerust tot ongeveer 20u00 waarna de colonnes weer gevormd om tegen 22u00 bij het invallen van de duisternis opnieuw de baan op te gaan. De regimentsstaf realiseert zich immers dat door het Duitse luchtoverwicht verplaatsingen overdag te veel gevaar opleveren. Tijdens de nachtelijke mars kruist het 29Li een aantal colonnes van de Franse artillerie die naar het noorden oprukken.

III/29Li
Op de eerste oorlogsdag is reeds heel wat materieel verloren gegaan. Zo is de vrachtwagen met de bagage van de verlofgangers van het IIIde Bataljon niet tijdig uit Leopoldsburg kunnen vertrekken en vast komen te zitten voor de reeds vernielde brug over het Albertkanaal. De camion werd het kanaal in geduwd. De verlofgangers van het bataljon die nog niet toegekomen zijn, zullen dan ook niet over hun gevechtsuitrusting en persoonlijk wapen kunnen beschikken.

Luchtfoto van de streek van OLV-Waver met de bunkers bezet door 29Li.

Staf/29Li
Het regiment volgt de hoofdwegen. Via de Liersesteenweg gaat het tot Heist-op-den-Berg om vervolgens de Mechelbaan naar Putte in te slaan. Het gros van 29Li komt tussen 03u30 en 04u00 aan op het eindpunt van de mars tussen Onze-Lieve-Vrouw-Waver en Sint-Katelijne-Waver. De colonnes houden halt langsheen de Leliestraat en het begin van de Mechelsesteenweg. Na drie achtereenvolgende nachtmarsen is iedereen doodmoe. De manschappen krijgen enkele uren rust. De divisie heeft zijn bevoorrading voor die dag nog niet ontvangen van de Dienst der Dagelijkse Ravitailleringtreinen en de compagnies moeten het dan ook stellen met het weinige voedsel dat hen nog rest. Bij de aanloop naar Onze-Lieve-Vrouw-Waver vergist de colonne van het IVde Bataljon zich van marsroute en stuit op een smalle kasseiweg op het 14de Linieregiment. Het duurt even voor de verkeersknoop ontward kan worden. Het bataljon zal pas om 05u00 op zijn eindbestemming kunnen aankomen. Het 29Li heeft zich nu volledig ontplooid in kantonnementen ten westen van de K.W. Stelling.

De K.W. Stelling bestond uit één of twee rijen gevechtsbunkers en waar mogelijk werden kanalen, spoorwegbermen en overstromingsgebieden geïntegreerd in de stelling. Waar een sterke hindernis voor handen was volstond één rij bunkers, in open terrein waar men geen gebruik kon maken van hindernissen werd een tweede lijn bunkers aangelegd. Belangrijke plaatsen werden met bijkomende gevechtsbunkers beschermd en uitgebouwd tot anti-tankcentra. Een honderdtal meter voor de bunkers werden talrijke hindernissen zoals prikkeldraadversperringen, anti-tankgrachten en Cointet-elementen aangebracht. De constructiewerken op de K.W. Stelling werden voor de oorlog uitgevoerd. De staf ontvangt in de loop van de morgen het innamedossier en verspreidt de nodige schriftelijke instructies en schetsen van de in te nemen stellingen onder de bataljons. Die starten vanaf de late namiddag met de inplaatsstelling van de troepen. Er wordt een klassieke defensieve opstelling in de diepte gebruikt met twee bataljons in eerste echelon (I/29Li en III/29Li) en één bataljon in tweede echelon (II/29Li). De commandopost van het regiment wordt opgesteld op zo’n 1.200 meter van de kerk van Onze-Lieve-Vrouw-Waver. Het regiment heeft een observatiepost geplaatst in het Sint-Ursula Instituut aan de Bosstraat.

De IIde Groep van 9A (II/9A) heeft schootsposities te Sint-Katelijne-Waver toegewezen gekregen en is in directe vuursteun van het 29Li geplaatst. De medische hulppost regiment is geïnstalleerd in de Bemortelhoeve ten noorden van de dorpskern.

Bunker L15 voor het Sint-Ursula Instituut oost van de Bosstraat (hedendaagse foto).

I/29Li
Het Iste Bataljon bezet het noordelijke kwartier van de ondersector, vanaf de zuidrand van het Fort van Koningshooikt, dwars over Berlaarbaan, tot Onze-Lieve-Vrouw-Waver (exclusief – de linies van I/29Li liepen tot een 400 tal meter ten noorden van de kerk van OLV-Waver). Het bataljon bezet in eerste lijn de bunkers L10 tot en met L15, in diepte worden ook de bunkers P8 tot P12 (TBC) bezet. De commandopost bataljon staat aan de Berlaarbaan, tussen het Gasthuisbos en de Zuurbossen. Hoofdkrachtinspanning voor I/29Li ligt bij het afgrendelen van de Berlaarbaan waar er een afsluitbare doorgang was in de Cointet-hekkens. Ten noorden van het I/29Li bevindt zich het 1ste Regiment Grenadiers (1Gr) van de 6Div.

II/29Li
Het IIde Bataljon dekt de positie in de diepte en bezet het anti-tankcentrum van Gasthuisbos (GH) achter de twee bataljons in lijn. Er dient nog heel wat werk verricht te worden door de eenheden. Daar waar het Iste en IIIde Bataljon vaststellen dat er in de frontlinie voldoende veldwerken voorbereid zijn voor het inrichten van de steunpunten stelt het IIde Bataljon vast dat op de tweede linie alleen de betonnen bunkers aanwezig zijn. Het bataljon bezet de bunkers GH1 tot GH8 (TBC). Het IIde Bataljon moet nog alle veldwerken zelf uitvoeren.

III/29Li
Het IIIde Bataljon neemt het zuidelijke kwartier in, vanaf OLV-Waver (inclusief) tot aan de Mechelbaan. De 9de Compagnie bezet het onderkwartier van Onze-Lieve-Vrouw-Waver. Het bataljon bezet de bunkers L15 tot L17 in eerste lijn en P12 tot P15 (TBC) in diepte. De observatiepost van het bataljon wordt in de kerktoren van OLV-Waver geplaatst. De hoofdkrachtinspanning voor III/29Li ligt bij het afgrendelen van de Waversesteenweg (Molenstraat) waar er eveneens een afsluitbare doorgang was in de Cointet-elementen.

IV/29Li
De zware wapens van het IVde Bataljon worden verdeeld. Zo krijgt het Iste Bataljon het 1ste Peloton M76 mortieren van de 15de Compagnie in steun, en het IIIde Bataljon het 2de Peloton.

Staf/29Li
Het 29Li blijft op positie aan de K.W. Stelling. De doorgangen in de anti-tankbarrière worden tijdens de voormiddag een eerste keer versperd wanneer de stalen Cointet-hekkens over de wegen gedraaid worden en vergrendeld worden. De meeste inwoners van Onze-Lieve-Vrouw-Waver vluchten het dorp uit en de militairen blijven alleen achter. De veldwerken worden verder gezet. Het regiment ontvangt een grote partij prikkeldraad. De militairen maaien ook alle gewassen neer die het schootsveld van de bunkers en steunpunten zouden kunnen belemmeren.

De ontplooiing van de Belgische troepen op de K.W. Stelling is nu min of meer compleet. Tussen Lier en Rijmenam staat het IIde Legerkorps opgesteld met de 6de Infanteriedivisie en de 11de Infanteriedivisie in eerste lijn en de 9de Infanteriedivisie in reserve. Tussen Rijmenam en Leuven ligt het VIde Legerkorps met de 2de Infanteriedivisie en de 5de Infanteriedivisie in eerste lijn en de 10de Infanteriedivisie in reserve. De grens tussen de beide korpsen loopt langs de noordrand van Hever, door Rijmenam tot aan de anti-tankmuur.

II/29Li
Om 13u30 loopt een alarmmelding binnen op de regimentsstaf: er zouden parachutisten-wielrijders geland zijn ten noordwesten van het fort van Sint-Katelijne-Waver. II/29Li dat in tweede lijn staat opgesteld moet zijn rangen uitdunnen om twee patrouilles te leveren die elke verdachte persoon op een fiets dienen te onderscheppen

Pl Vkr/29Li
Ook het peloton verkenners wordt om 13u30 uitgestuurd om de zaak van de gelande parachutisten-wielrijders te gaan uitzoeken.

Staf/29Li
De allerlaatste Belgische troepen komende van het Albertkanaal trekken doorheen de K.W. Stelling en het 29Li opent vanaf 02u30 de Cointet-hekkens op de Berlaarbaan en de Waversesteenweg om de colonnes van het 16Li door te laten. De Cointet-hekkens worden na de middag alweer gesloten, met uitzondering van een smalle doorgang voor de buurtspoorlijn van Mechelen naar Heist-op-den-Berg. Rondom 21u30 dient zich hier een konvooi van vijf tramstellen aan, met aan boord vluchtende militairen en burgers. De provoost van de 11de Infanteriedivisie heeft een detachement voor de opvang van verdwaalde militairen geïnstalleerd in de Mechelse Dossinkazerne. Ook aan het 29Li wordt gevraagd om alle dergelijke militairen die zich in hun ondersector aandienen van munitie te ontdoen en door te sturen naar Mechelen.

Tussen 18u00 en 19u00 ontvangen de bataljons op het eerste echelon versterking van telkens één sectie van twee T13 tankjagers. De voertuigen vatten post nabij de Berlaarbaan en de Waversesteenweg (Molenstraat).

I/29Li
Eenheden van de 9Div die tijdens de nacht 13 op 14 mei het Albertkanaal verlaten hebben, komen in de vroege ochtend toe te Peulis en Onze-Lieve-Vrouw-Waver waar ze rustkantonnementen zoeken net achter de voorste echelons van het 29Li. Omdat de voorbereidingen aan de K.W. Stelling volop bezig zijn komt het tot enkele belangrijke incidenten tussen de enerzijds het 8Li en het 16Li en anderzijds het 29Li. Zo wordt het 8Li dat zich had geïnstalleerd in het kasteelpark van Koningshooikt, op bevel van de 11Div rond 13u00 al weer doorgestuurd .

II/29Li
Het Iste Bataljon van het 16Li houdt halt in een bebost terrein ten westen van Sint-Katelijne-Waver (Gasthuisbos), waar zich ook troepen van het 29Li schuil houden. Een officier van II/29Li is helemaal niet tevreden met de aankomst van deze ongewenste gasten en vreest dat het bos veel te vol komt te zitten en dat Duitse vliegtuigen de troepenconcentratie zullen ontdekken. Een woordenwisseling loopt uit de hand en Kapitein Crabbe van het 16Li wordt met een revolver bedreigd door de officier van het 29Li. De korpscommandant van het 16Li moet tussenbeide komen om de beide mannen tot bedaren te brengen.

III/29Li
Talrijke burgers die uit Peulis gevlucht zijn trekken eveneens door de stellingen van het 29Li. Majoor Van Hoecke van het IIIde Bataljon gaat zelf op verkenning en laat zich met zijn side-car tot in Peulis rijden. Het dorp is zo goed als leeg. Van de vijand is er geen spoor.

Staf/29Li
Talrijke vluchtelingen blijven toestromen aan de nu volledig gesloten Cointet-versperring. Om de druk te verlichten wordt in de eerste helft van de nacht de barrière meermaals geopend. De hekkens gaan op bevel van de divisiestaf om 06u30 definitief dicht. Burgers die zich nog aandienen, moeten weggestuurd worden. De troepen wordt de uiterste waakzaamheid gevraagd en de legerleiding verwacht dat het contact met de vijand niet lang meer zal uitblijven. Enkele burgers melden dat reeds omstreeks 08u00 een viertal pantserwagens te Putte gesignaleerd werden en deze Duitse verkenners een kort onderhoud met de burgemeester hadden.

I/29Li
Om 10u20 wordt de sector van de divisie enigszins verkort. Het Iste Bataljon geeft zijn meest noordelijke steunpunten over aan het 1Gr. De bunkers P8 en P9 worden ontruimd en aan de grenadiers overgegeven. Het Iste Bataljon meldt omstreeks 19u00 een eerste contact met de vijand. Een C47 anti-tankkanon neemt enkele motorwielrijders onder vuur.

III/29Li
Bij het IIIde Bataljon meldt een burger kort voor 13u00 dat 2 vijandelijke pantserwagens en 1 motorwielrijder aangekomen zijn op de Waversesteenweg, op anderhalve kilometer van de anti-tankbarrière. Er zou een Duitse verkenner in een boom gekropen zijn. Het duurt dan ook niet lang eer de eerste vijandelijke troepen opduiken aan de Cointet hekkens ter hoogte van Onze-Lieve-Vrouw-Waver. De 9de Compagnie wordt door een drietal automatische wapens even onder vuur genomen. De mortieren van het peloton van Onderluitenant Beaufils openen samen met de artillerie het vuur en verjagen de vijand. De Duitse troepen kunnen riposteren en er vallen enkele gewonden bij het 29Li.

Café “In den Tinnen pot” langs de Molenstraat, op 16 mei door de Duitsers ingenomen.

Staf/29Li
Tijdens de nacht van 15 op 16 mei wordt aanhoudend melding gemaakt van lichtsignalen, motorgeluid en andere tekens die de aanwezigheid van de vijand lijken te bevestigen. Het komt evenwel niet tot gevechten. De sporadische contacten met de vijand houden dan weer wel aan. Het regiment vraagt enkele vuuropdrachten aan bij de artillerie.

In de loop van de dag komt van de divisiestaf onverwachts het bericht binnen dat moet worden teruggetrokken naar het westen. Zonder dat men de K.W. Stelling ten volle verdedigd heeft moet op bevel van het geallieerd oppercommando, de stelling worden prijsgegeven. In het zuiden wist het Duitse leger immers een doorbraak te forceren over de Maas in de streek van Sedan en in het noorden heeft Nederland zich overgegeven. Het veldleger zal om aan een zekere omsingeling te ontsnappen aan het eind van de dag de K.W. Stelling ontruimen en terugtrekken naar de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde. De Belgen dienen in drie etappes een nieuwe verdedigingslinie te bereiken die van Terneuzen over Gent naar Oudenaarde zal lopen.

Het regiment geeft het bevel om een maximum aan munitie uit te delen aan de manschappen en zich klaar te houden voor de mars. De regimentsstaf weet dat dit de aftocht naar Londerzeel betreft, de compagniecommandanten zijn er echter van overtuigd dat het regiment een tegenaanval naar het oosten zal uitvoeren. Om 16u00 vernemen deze laatsten met grote verbazing dat de mars de andere richting zal uitgaan en dat de K.W. Stelling opgegeven wordt nog voor er strijd geleverd is. Vanaf 22u30, na het invallen van de duisternis, zet het regiment zich op weg richting Mechelen onder dekking van Belgisch artillerievuur.

I/29Li
Het Iste Bataljon meldt in de vroege ochtend dat de Duitsers enkele woningen op de Boterhoek (tussen de Berlaarbaan en de Waversesteenweg) bezet hebben. Ook in het café “In Den Tinnen Pot” langs de Molenstraat wordt de vijand gemeld. Tussen 11u00 en 14u00 wordt vaak over-en-weer geschoten. De Duitsers nemen het Iste Bataljon met mitrailleurs onder vuur. De Belgen riposteren met vuur van hun C47 anti-tankkanonnen en DBT granaatwerpers. Een vijandelijke pantserwagen krijgt een voltreffer. Vervolgens blijft de Duitse toestroom op de Boterhoek toenemen, maar blijven de vuurgevechten beperkt.

IV/29Li
De achterhoede komt onder bevel van Luitenant-kolonel Pardoen te staan en wordt verzekerd door detachementen van de pelotons in eerste lijn, aangevuld met twee C47 anti-tankkanonnen en twee T13 tankjagers. De achterhoede moet er voor zorgen dat de rest van het regiment het contact met de vijand kan afbreken zonder aangeklampt te worden. Als laatste verlaten zij de stelling er zorg voor dragend dat er voldoende afstand blijft tussen de oprukkende Duitsers en het terugtrekkend regiment. Hierbij maken ze gebruik van goed verdedigbare stellingen om terrein om te ruilen tegen tijd. Door te vuren op maximum dracht vanaf goede schootsstellingen wordt de vijand verplicht zich te ontplooien om de stelling te bestormen. Net voor de vijandelijke aanval wordt ingezet trekt de achterwacht zich terug om een nieuwe stelling in te nemen en hetzelfde procedé te herhalen.

Staf/29Li
Het regiment moet zich op 19 mei aan het Kanaal Gent-Terneuzen melden. De verplaatsing zal te voet gebeuren in drie etappes. De eerste nacht van 16 op 17 mei moet het Kanaal van Willebroek overgestoken worden. Tijdens de nacht van 17 op 18 mei mei moet men over de Dender en de Schelde. De laatste nacht is voorzien voor het laatste stuk van de tocht naar de nieuwe eindbestemming te Doornzele.

Het regiment wordt omstreeks 02u00 bij het binnen marcheren van Mechelen gedurende een tweetal uren opgehouden door de drukte aan de Dijlebrug. De colonnes steken onder het waakzaam oog van Kolonel Gillaume de Dijle over en richten zich naar Kapelle-op-den-Bos waar het Kanaal van Willebroek overschreden wordt. Bij de oversteek wordt zowel van de brug als van de sasdeuren gebruik gemaakt. Om 06u00 komen de eerste elementen van het regiment aan te Ramsdonk. Zodra iedereen ter plekke is, gaat het nog even verder naar Londerzeel waar om 11u00 halt gehouden wordt voor de rest van de dag. De troepen verblijven in open lucht in en om het dorp. Het voetbalplein, weiden en tuinen worden gebruikt om de manschappen te laten rusten. Om 18u00 wordt verzamelen geblazen om de marscolonnes opnieuw samen te stellen. Het vertreksein laat op zich wachten tot 22u00, na het vallen van de duisternis.

Staf/29Li
Het regiment verliet Londerzeel op 17 mei om 22u00 en marcheert tijdens de nacht van 17 op 18 mei richting Lebbeke, de paardenwagens en het Peloton Verkenners rijden op kop. Terwijl de regimentscommandanten in het gemeentehuis van Lebbeke vergaderen met de divisiestaf om de verdere orders in ontvangst te nemen, houdt de kopgroep halt te Lebbeke om de colonnes te voet de kans te geven om aan te sluiten. Om 05u30 gaat het dan verder via Denderbelle naar de oever van de Dender.

Het gros van het regiment steekt de Dender over via de militaire bootbrug tegenover Oudegem en kruist de stellingen van de Ardeense Jagers op de linkeroever. Enkele verloren gelopen detachementen vinden op eigen houtje hun weg naar de stad Dendermonde en steken hier de rivier over. Tussen 07u00 en 08u00 houdt het 29Li halt in de bossen van het kasteel van Gijzegem nabij Oudegem. Hier wordt gewacht op een colonne autobussen van de Legerautogroepering  (LAuGpg) die het regiment in één ruk naar het Kanaal Gent-Terneuzen zouden moeten brengen. Het transport komt echter niet opdagen en na ettelijke uren afwachten verneemt Kolonel Gillaume dat hij te voet verder moet. Even voor 14u00 wordt de mars hervat. Het 29Li trekt verder via Schoonaarde en Wichelen, steekt de Schelde over en passeert Uitbergen om dan omstreeks 18u00 in Overmeire aan te komen. Hier zou het regiment alsnog opgepikt worden door motortransport, maar daar komt eveneens niets van in huis. De bataljons marcheren elk afzonderlijk verder naar het Kanaal Gent-Terneuzen. De manschappen zitten aan het eind van hun krachten. Voor de meesten loopt de verdere route over de heirweg naar Destelbergen en van hier uit naar de kanaalbrug te Langerbrugge.

III/29Li
Het IIIde Bataljon moet door de complete uitputting van het personeel halt houden wanneer kort voor middernacht de Antwerpsesteenweg bereikt wordt. Majoor Van Hoecke laat de regimentscommandant, weten dat hij niet meer vooruit kan en de mars pas tegen de ochtend zal hervatten.

IV/29Li
Het IVde Bataljon geraakt niet zover en zal rondom 22u00 een grote halte inlassen bij de doortocht van Vissershoek nabij Destelbergen.

Staf/29Li
De Belgische verdedigingslinie aan het Kanaal Gent-Terneuzen neemt zijn definitieve vorm aan. In het noorden bewaakt de 1ste cavaleriedivisie de sector rond Terneuzen. In het centrum ligt het Vde legerkorps met de 17de en 6de Infanteriedivisies. Het zuidelijke deel van het kanaal is voor rekening van het IIde legerkorps met de 13de en 11de Infanteriedivisies. De staf van het regiment heeft zich voorlopig te Wippelgem geïnstalleerd. Bij de brug van Langerbrugge is personeel geplaatst dat de aankomende eenheden moet opvangen en doorsturen naar hun posities in Doornzele nabij de brug van Terdonk.

De brug van Terdonk over het kanaal Gent-Terneuzen wordt bewaakt door de 3Cie van I/29Li.

De eerste elementen van het 29Li komen aan op het Kanaal Gent-Terneuzen rondom 07u30. Het regiment heeft sinds de eerste oorlogsdag zo’n 175 Km te voet afgelegd, waarvan het leeuwenaandeel in nachtelijke etappes. De troepen zijn niet onmiddellijk inzetbaar en hebben dringend rust nodig. De inplaatsstelling aan het kanaal zal dan ook op pas in de vooravond starten. Het regiment krijgt de ondersector van Terdonk toegewezen die een breedte heeft van ongeveer 3,8 Km en als zwaartepunt de brug van Terdonk zal hebben. De commandopost van het regiment blijft te Wippelgem. Ten noorden van de ondersector van het 29Li bevindt zich het 32ste Linieregiment (32Li) behorende tot de 13Div en in het zuiden worden de linies verder gezet door het 20Li. Na een dag verbleven te hebben in rustkantonnementen te Doornzele trekt het regiment op naar de westelijke kanaaloever ter hoogte van Terdonk. De verplaatsing gebeurt tijdens de nacht van 19 op 20 mei waarbij de tijdens de dag verkende stellingen onder dekking van de duisternis worden ingenomen.

I/29Li
Het Iste Bataljon neemt de noordflank van het eerste echelon in, versterkt met twee pelotons mitrailleurs van de 13de Compagnie, de mortieren van de 15de Compagnie en twee pelotons plus drie bijkomende C47 anti-tankkanonnen van de 14de Compagnie. Het commando installeert zich te Doornzele Dries Nr 80 in het gelijknamige dorp. Het bataljon plaatst van noord naar zuid de 3de, 1ste en 2de Compagnie in lijn. De overgebleven mortieren van de 15de Compagnie worden in het park van kasteel Ten Dries opgesteld. De moeilijkste zone voor de verdediging vormen de reusachtige olietanks van de firma’s Belgo-Petroleum en Sinclair die bezet worden door een steunpunt van de 1ste en 2de Compagnies. Deze stellingen zijn niet alleen gevaarlijk maar ook bijzonder onoverzichtelijk.

Initiële opstelling voor de verdediging van de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde.

III/29Li
Het IIIde Bataljon bezet de zuidflank, aangevuld met drie C47 anti-tankkanonnen en één peloton mitrailleurs. De commandopost komt op de weg van Kerkbrugge naar Hoeksken te staan. De 11de Compagnie ligt op de linkerflank, vanaf de reeds eerder vermelde olietanks. De 9de en 10de Compagnie bezetten het centrale en het zuidelijke onderkwartier van de eerste linie in een nog niet bebouwd gedeelte van de kanaaloever. De steunpunten zijn hier in de zandduinen ingegraven en relatief goed beschut.

II/29Li
Het IIde Bataljon wordt ontplooid op het tweede echelon. Dit echelon wordt in twee tactische commando’s verdeeld: een noordelijke groepering van één compagnie en drie C47 kanonnen onder Luitenant-kolonel Pardoen en een zuidelijke groepering van twee compagnies en één C47 onder Commandant Defrène. De beide officieren hebben hun samengevoegde commandopost te Wippelgem.

IV/29Li
De zware wapens van het IVde Bataljon zijn dank ook verdeeld onder de eenheden. Het anti-tankgeschut wordt op het eerste echelon geconcentreerd op de verdediging van de oostelijke toegangsweg tot de brug van Terdonk en de oostelijke parallelweg aan het kanaal. Op het tweede echelon worden de kanonnen gebruikt om de oost-west wegen van Terdonk naar Wippelgem en naar Kerkbrugge af te sluiten.

Staf/29Li
Het regiment versterkt zijn posities achter de westelijke kanaaloever. Voor de inrichting van de stellingen kan het 29Li beroep doen op de steun van de 2de Compagnie van het 11Gn. De linies worden regelmatig overvlogen door Duitse observatievliegtuigen. De brug van Terdonk wordt omstreeks 14u15 opgeblazen door het wachtdetachement van het 11Gn.

I/29Li
Voor het onderkwartier van het Iste Bataljon duiken rond 18u15 enkele Duitse verkenners op. De waarnemers van het bataljon openen het vuur en kunnen de vijand zonder problemen verdrijven. De Duitsers wachten op de aankomst van het gros van hun troepenmacht en zijn nog bijlange niet bereid een aanvalspoging te wagen. Buiten dit incident blijft het dan ook rustig.

Zicht op de westkant van de Purfina (latere Petrofina) raffinaderij te Rieme.

Staf/29Li
Tijdens de nacht van 20 op 21 mei start de vijandelijke artillerie met het inschieten van zijn kanonnen. Regelmatig valt een artilleriegranaat neer binnen de Belgische linies. De Duitsers ondernemen in de sector van de naburige 13de Infanteriedivisie een eerste poging om het Kanaal Gent-Terneuzen over te steken. Omstreeks 05u30 zijn de eerste Duitse mortierinslagen te horen. De aanval uit de opmars wordt echter door de 13Div afgeslagen en de vijand besluit om op versterking te wachten teneinde later een methodische aanval uit te voeren. Een nieuwe aanval moet niet verwacht worden voor 23 mei. Tijdens de vooravond zal de 3de Compagnie wel melden dat er bij het 32ste Linieregiment heel wat militairen uit de stellingen vluchten.

I/29Li
Het Iste Bataljon van het 29Li meldt vroeg in de ochtend dat op de stellingen van de 3de Compagnie gevuurd wordt met mortieren. De mortieren van 15de Compagnie geven tegenvuur en dan wordt het weer rustig. Bij het vuren met een van de M76 mortieren ontploft een granaat bij het verlaten van de loop. Van de vier gewonde bedienaars moeten de soldaten Van Brabant en Van Swijgenhoven afgevoerd worden naar de medische hulppost.

Ook elders bij het 29Li wordt sporadisch over en weer geschoten maar blijven grote incidenten uit. De Belgische en Duitse artillerie start een relatief intens duel vanaf 11u30. De Belgen zijn danig onder de indruk en hier en daar vluchten kleine groepjes militairen weg uit de stellingen. De beschietingen houden de ganse dag aan.

Rondom 20u30 neemt het artillerievuur verder toe en een half uur later worden enkele brandstoftanks van Belgo-Petroleum en Sinclair in lichterlaaie gezet. De kanaaloever zal de komende nacht fel verlicht worden door de hevig brandende olie. De nabijgelegen troepen van het meest zuidelijk gelegen peloton van de 1ste Compagnie, de beide pelotons aan de kanaaloever van de 2de Compagnie en het meest noordelijk gelegen peloton van de 11de Compagnie moeten zich door de intense hitte verwijderen van de brandende petroleumtanks. Er heerst ook hier enige paniek binnen de rangen en een twintigtal weggevluchte militairen zonder wapens wordt al snel onderschept op het tweede echelon. Het artillerievuur houdt enkele uren aan. De steunpunten van de 2de Compagnie worden verschoven en opnieuw bemand. Talrijke veldtelefoonlijnen worden beschadigd en de telefonisten-seingevers zullen de ganse nacht in de weer zijn met het herstellen van de kabels. Aan het noordelijke uiteinde van het onderkwartier van het Iste Bataljon wordt vanaf 21u45 hevig geschoten rondom de brug van Terdonk.

III/29Li
Bij het IIIde Bataljon blijft het de ganse dag relatief rustig.

IV/29Li
De 7de Compagnie van het 14de Linieregiment wordt om 03u00 toegevoegd aan de groepering van Luitenant-kolonel Pardoen op het tweede echelon. De versterkingen zijn meer dan welkom.

Staf/29Li
De geallieerden besluiten om de lijn Terneuzen – Gent – Bovenschelde op te geven, maar de Belgische legerleiding dringt er op aan om nog één extra dag aan het Kanaal Gent-Terneuzen stand te houden. De laatste elementen zullen pas terugtrekken tijdens de nacht van 23 op 24 mei om eerst nog het legerdepot te Eeklo te kunnen leegmaken. Het 29Li blijft die dag dan ook op post. Het Duitse artillerievuur neemt tegen de ochtend af, maar de Luftwaffe blijft de ganse dag door actief boven de stellingen van het 29Li. Om een herhaling van de vorige dag te vermijden op de terreinen van Belgo-Petroleum en Sinclair, krijgt het 11de Geniebataljon de opdracht om tijdens de voormiddag de vernieling van de overgebleven olietanks voor te bereiden. Elke petroleumtank krijgt een springlading aan de basis die zal aangezet worden bij de evacuatie van de Belgische linies. Met uitzondering van de omgeving van de brug van Terdonk, lijkt de vijand de oostelijke kanaaloever te hebben verlaten. Een patrouille zal worden uitgestuurd naar de oostelijke kanaaloever om poolshoogte te nemen.

I/29Li
Tijdens de nacht van 22 op 23 mei vuurt Sergeant Remience van de 3de Compagnie op een groepje van drie burgers die nabij de windmolen van Doornzele enkele veldtelefoonlijnen willen doorsnijden. De burgers vluchten en worden niet teruggevonden.

Pl Vknr/29Li
Even na 17u00 vertrekt een patrouille naar de vijandelijke oever. Onderluitenant Piraprez van het Peloton Verkenners en Luitenant Rochus van de 9de Compagnie zullen de ploeg van een twaalftal militairen leiden. De patrouille steekt het kanaal over op een ponton en dringt op de vijandelijke oever door over een afstand van ongeveer 1Km. Wanneer het dorp Desteldonk bereikt wordt keert de patrouille op zijn stappen terug en bevestigt bij hun terugkeer rond 21u00 dat de Duitsers zich ongezien houden. Waarschijnlijk heeft de vijand zich iets teruggetrokken om de methodische aanval voor te bereiden en is de ogenschijnlijke rust slechts de stilte voor de storm.

Staf/29Li
Bij het 29Li wordt reeds vanaf de vroege ochtend over en weer geschoten. Hoewel het duidelijk wordt dat het die dag bijzonder gevaarlijk gaat worden, laat het regiment al om 08u45 alle veldtelefoonlijnen oprollen met het oog op de evacuatie van de kanaaloever tijdens de komende nacht. Die beslissing zal de Belgen nadeel berokkenen bij het verloop van de gevechten.

Na de mislukte aanval uit de opmars van 21 mei hebben de Duitsers een nieuwe aanval op het Kanaal Gent-Terneuzen voorbereid, dit keer ondersteund door artillerie en vliegtuigen. Tussen 02u30 en 11u30 worden de posities van het 29Li bestookt met artilleriegranaten. Het gaat slechts om storingsvuur van de Duitse artillerie dat eerst met trage cadans neerkomt en tijdens de loop van de voormiddag in intensiteit toeneemt. Om 13u15 wordt de aanval ingezet in de ondersector van het 29Li. De vijandelijke infanterie poogt op meerdere plaatsen het kanaal met rubberbootjes over te steken. In het kwartier van I/29Li wordt ter hoogte van de brandende petroleumtanks een klein bruggenhoofd veroverd.

Het 29Li wil er nu alles aan doen om een verdere uitdieping van het Duitse bruggenhoofd tegen te gaan. Er worden dwarsstellingen opgericht ten noorden en ten zuiden van de Duitse penetratie om de uitbreiding van het bruggenhoofd te voorkomen. Een honderdtal vijandelijke soldaten kunnen het kanaal oversteken en het bruggenhoofd versterken, maar tot een verdere Duitse doorbraak komt het hier niet. Dit in tegenstelling tot de situatie ten noorden van het 29Li waar het bij de 13Div wel tot een doorbraak komt. Het 37Li wordt overrompeld en ook het 32Li en 2G krijgen het moeilijk. Na een tussenkomst van het 14Li wordt het front hersteld en tegen de late avond zijn de Belgen voorlopig in staat om een verdere Duitse opmars tegen te houden.

Het veldleger is intussen echter begonnen met de geplande aftocht van het kanaal. Ook het 29Li maakt zich klaar om zijn stellingen te verlaten.

Situatie op de scheidingslijn tussen het I/29Li en III/29Li op 23 mei. (bron: CHD, Evere).

I/29Li
De vuurvoorbereiding voor de aanval wordt uitgevoerd tussen 02u30 en 11u00. Vooral het kwartier van het Iste Bataljon wordt hevig bestookt. Rond 12u30 vervoegt de Luftwaffe de strijd. De steunpunten van het Iste Bataljon worden nu ook gebombardeerd en gemitrailleerd van uit de lucht. Duitse mortieren en artillerie laten om 13u00 een een hevig spervuur neerkomen op de posities van het bataljon. Onder dekking van hun kanonnen onderneemt de vijandelijke infanterie verschillende oversteekpogingen.

Bij de brug van Terdonk wordt om 13u15 een eerste poging afgeslagen door de 3de Compagnie. Meer naar het zuiden slaagt de vijand er in om het kanaal over te steken en een klein bruggenhoofd uit te bouwen ter hoogte van de scheidingslijn tussen de 1ste en de 2de Compagnie. In een eerste aanvalsgolf raken een twintigtal vijandelijke militairen in rubberbootjes tot op de Belgische oever. De vijand heeft duidelijk een voordeel gezien in de brand van de olietanks en heeft correct afgeleid dat de Belgische positie hier het zwakst is. Kapitein-commandant Ruth, compagniecommandant van de 2de Compagnie en twee van zijn pelotonscommandanten raken gewond waardoor de compagnie aan cohesie en leiding verliest. Het meest zuidelijke steunpunt van de 1ste Compagnie en de noordelijke steunpunten van de 2de Compagnie worden door de Belgen opgegeven. De vijand heeft nu vaste voet op de linker oever.

Als reactie geeft de commandant van I/29Li het bevel aan de 15de Compagnie om één van zijn pelotons in te zetten als fuseliers teneinde de positie te verstevigen. Tevens worden op bevel van de regimentscommandant twee dwarsstellingen opgeworpen om de uitbreiding van het bruggenhoofd te beletten. In het noorden wordt een tegenactie op touw gezet onder leiding van Luitenant-kolonel Pardoen die in alle haasten een detachement van zijn groepering vanuit het tweede echelon naar voor stuurt. Het detachement zal het nog stand houdende noordelijke steunpunt van 1/I/29Li verbinden met het tweede echelon van het 32ste Linieregiment. Dit initiatief moet een uitbraak naar het noorden tegenhouden. Aan de zuidelijke rand van het bruggenhoofd worden enkele steunpunten herschikt om langsheen het wegeltje tussen de kanaaloever en het dorp Doornzele eveneens een dwarsstelling uit te bouwen. De pelotons van OLt Behen, OLt De Brabandère en Adjudant KROLt Frère van de 11de Compagnie voeren deze opdracht uit op aangeven van Kapitein-commandant Robert, de adjudant-majoor van het regiment.

Deze formatie tracht eveneens een tegenaanval uit te voeren, maar die mislukt. Enkele militairen worden gevangen genomen en de pelotons kunnen niet anders dan zich achter de weg naar Doornzele gedeisd houden in de hoop een verdere opmars van de Duitsers te kunnen stoppen. Rond 19u00 bereiken de Duitsers de noordrand van de halte van Doornzele. Enkele petroleumtanks nabij het steunpunt van Adjudant Frère hebben inmiddels vuur gevat en ook deze brand maakt de verdediging er niet makkelijker op.

III/29Li
In het kwartier van III/29Li blijft het rustig tot de vijand erin slaagt een bruggenhoofd te slaan bij I/29Li op de scheidingslijn van de 1ste en 2de Compagnie. De 11Cie dient zijn dispositief te herschikken en neemt een dwarsstelling in om te beletten dat het Bruggenhoofd naar het zuiden kan uitbreiden. De drie pelotons van de compagnie worden in lijn opgesteld lang een wegje dat het kanaal verbindt met Doornzele.

Staf/29Li
Tijdens de nacht van 23 op 24 mei verlaten de laatste elementen van het 29Li om 04u00 de buurt van Doornzele om naar het Afwateringskanaal van de Leie te marcheren. Het 29Li trekt richting Zomergem en Ursel.

Het regiment bevindt zich nog steeds binnen de zone van ons IIde Legerkorps dat verantwoordelijk wordt voor de verdediging van het gedeelte van het Afleidingskanaal van de Leie dat zich uitstrekt van de omgeving van Langestraat in het noorden tot het Kanaal Gent-Brugge in het zuiden. Deze zone is verdeeld in twee sectoren: de 12de Infanteriedivisie verdedigt de noordelijke sector en de 11de Infanteriedivisie de zuidelijke sector. Bij de 11de divisie worden het 14Li en het 20Li langsheen de kanaaloever geplaatst en krijgt het 29Li het tweede echelon toegewezen.

Het regiment neemt nieuwe posities in ten zuidoosten van Ursel en vormt het tweede echelon van de 11de infanteriedivisie. Van noord naar zuid worden het III/29Li, I/29Li en het II/29Li in één lijn opgesteld. De commandopost van het II/29Li wordt te Pauwelsbos opgesteld. De overige bataljons bevinden zich in de omgeving. Ook hier weer valt de Luftwaffe aan met de regelmaat van de klok.

De Duitsers volgen de Belgische troepen echter op de hielen en rukken bijzonder snel op naar het Afleidingskanaal. Terwijl het 20Li geen contact zal krijgen in zijn nieuwe ondersector, tracht de vijand reeds vanaf de late namiddag rond Ronsele een nieuwe doorbraak te forceren. Verder naar het noorden toe, tracht de vijand ook bij de brug van Balgerhoeke het kanaal over te steken.

Staf/29Li
De posities binnen de zone van het IIde Legerkorps blijven ongewijzigd. In de noordelijke sector van de zone van het legerkorps slagen het I/22Li en het escadron wielrijders van de 12de divisie er in om de vijand van de westelijke kanaaloever te verjagen. Aan het eind van de dag heeft het IIde legerkoprs weer de volledige controle over de zijn toegewezen zone.

Het 29Li werkt verder aan zijn nieuwe stellingen op het tweede echelon van de 11de divisie. Buiten enkele korte luchtbombardementen en artillerieduels valt er weinig noemenswaardigs te melden.

Staf/29Li
De Duitsers vallen de Belgische linies langsheen het Afleidingskanaal van de Leie op meerdere punten aan. Zowel ten noorden als ten zuiden van Balgerhoeke vinden in de zone van ons Vde legerkorps twee oversteken plaats. Ook in de zone van ons IIde Legerkorps komt het tot een nieuwe aanval over het kanaal.

In de sector van de 12de Infanteriedivisie wordt rond 17u00 het 23Li het kanaal overgestoken tegenover Oostwinkel. Wat later volgt ook nabij Ronsele een oversteek bij het 2Li. De Wehrmacht slaagt er in een bruggenhoofd uit te bouwen. Het II/22Li en het III/22Li worden als eerste naar voren gestuurd om een tegenactie uit te voeren.

Het 29Li blijft intussen onder artillerievuur vallen. Het regiment heeft voorlopig geen contact met de vijand maar moet toekijken hoe de vijandelijke granaten regelmatig slachtoffers maken.

Cdt G. Defrène, bevelhebber van het IIde Bataljon.

II/29Li
Om 13u00 krijgt Kapitein-commandant Defrène het bevel om zijn IIde Bataljon klaar te maken om een eenheid in eerste linie te Zomergem af te lossen. De aflossing moet na het vallen van de nacht plaatsvinden. Het bevel wordt even later echter alweer ingetrokken.

Tijdens de avond wordt besloten dat de 11Div ter hulp moet komen van de zwaar gehavende 12Div. Rond 20u00 wordt het III/29Li naar de sector van de 12Div gestuurd. De tegenaanval van het 22Li is immers doodgebloed en de divisie heeft dringend versterking nodig.

Even voor middernacht ontvangt Kolonel Guillaume het bevel om ook het I/29Li naar het noordoosten van Ursel te sturen om er linkerflank van de 11de divisie veilig te stellen nadat de Belgische tegenaanval door de vijand afgeblokt is. Guillaume vertrekt naar de staf van het IIde legerkorps om er precieze orders in ontvangst te nemen en draagt tijdelijk het bevel over aan Luitenant-kolonel Pardoen.

Staf/29Li
Kolonel Guillaume maakt contact met de staf van het 22Li in een bosrand ten noorden van Ursel. De officieren van de staf van het 22Li zijn op post, maar hun manschappen hebben het hazenpad gekozen. De troepen van het Iste en IIIde Bataljon arriveren eveneens te Ursel en verspreiden zich over het bos en de omliggende velden. De ganse streek is echter verzadigd met Duitse eenheden en de Belgen die het 22Li ter hulp moeten schieten, vallen zelf onder hevig vuur van automatische wapens. De opdracht van het I/29Li en het III/29Li om Leischoot en Oostwinkel te ontzetten, lijkt gedoemd te mislukken. Bovendien zijn twee compagnies van het IIIde Bataljon tijdens de nachtelijke verplaatsing verloren geraakt.

Om 07u30 zijn beide bataljons volop betrokken in vuurgevechten met de vijand. De vijand maakt handig gebruik van de hoge graangewassen om de bataljons van het 29Li te omsingelen en in de rug en de flank aan te vallen. De compagnies van het Iste en IIIde Bataljon moeten terrein prijs geven en trekken zich al snel terug van Ursel. Bij de chaotische terugtocht worden talrijke Belgen gevangen genomen. De regimentsstaf met Kolonel Guillaume dreigt alleen achter te blijven. Rond het middaguur besluit Guillaume de aftocht te blazen, maar de toepen van de regimentsstaf vallen ten prooi aan een luchtaanval.

II/29Li
Het IIde Bataljon wordt eveneens naar het noorden gestuurd om het bos ten even ten westen van Rijvers te gaan bezetten. De 11Div wil met deze actie de linies van het 14Li en het 20Li afdekken. Ook dit bataljon maakt al snel contact met de vijand. Vooral de 5de Compagnie is zwaar aangeslagen en verliest een belangrijk aantal manschappen die krijgsgevangen gemaakt worden.

Het Iste en IIIde bataljon trekken zich terug via de zuidrand van Knesselare, waar aansluiting gezocht wordt met het IIde en IVde bataljon. Ook de overige eenheden van de 11Div plooien terug in de richting van Knesselare. Via Sint-Joris en de zuidrand van Beernem gaat het vervolgens naar Nachtegaal waar het regiment toekomt vanaf 18u00. De Duitsers achtervolgen voorlopig niet en Guillaume maakt van de adempauze gebruik om zijn troepen te herschikken. De 5de Compagnie wordt toegevoegd aan de 1ste Compagnie, die eveneens zware verliezen heeft geleden voor Ursel.

Die zelfde avond krijgt Kolonel Guillaume te horen dat het regimentsvaandel moet ingeleverd worden op het Groot Hoofdkwartier aan de abdij van Sint-Andries.

De troepen vernemen het nieuws de capitulatie en blijven ter plekke.

Na de capitulatie

Op 29 mei worden de soldaten van het 29Li te Nachtegaal ontwapend en afgeleid als krijgsgevangenen. De meesten komen relatief snel weer vrij. Op 10 juni worden de manschappen, onderofficieren en reserveofficieren gedemobiliseerd. De beroepsofficieren worden afgevoerd naar de Duitse krijgsgevangenkampen.

Slachtoffers

EenheidNaamVoornaamFotoGraadStandKlas° op° te+ op+ teNota
4/IABEELSFerdinand, JosephSdtMil3327.10.1913Mechelen-Bovelingen27.05.1940Ursel
2/IALLAERTSFelixSdtMil3413.01.1914Leuven28.05.1940Evergem
1/IARENSJules, L.SdtMil3316.05.1912Anderlecht21.05.1940Montreuil-sur-Mer (F)
15/IVBANCKENAlbert, Joseph MartinSdtMil3507.09.1915Bree10.05.1940LeopoldsburgGesneuveld tijdens luchtbombardement kamp Beverlo
11/IIIBENAETSErnest, AntoineSdtMil3309.12.1913Voort08.06.1940GentOverleden in hospitaal.
Verwond 23.05 te Doornzele
3/IBOELENNicolas, LambertSdtMil3418.02.1913Rijkhoven20.05.1940De PanneOverleden aan zijn verwondingen in hospitaal
2/IBOOGMANSFrans, ConstantSdtMil2931.01.1909Merchtem06.06.1940GentOverleden in hospitaal. Verwond op 23.05 te Terdonk
4/ICOOLMANRené, ArthurSgtMil3217.09.1912Jette27.05.1940Knesselare
StafDE BREUCKERConstant, AlbertSdtMil3516.03.1915Anderlecht27.05.1940Ursel
3/IDE COSTERJozefSdtMil3429.10.1914Haacht07.06.1940GentOverleden in hospitaal. Verwond op 23.05 te Terdonk
12/IIIDEBASSEFelicien, Hyppolite AlphonseSdtMil3330.11.1913Tongeren26.05.1940Ursel
4/IDELIEFJoseph, LambertSdtMil3419.04.1914Mechelen-Bovelingen24.05.1940Doornzele
10/IIIDESAEGERFransSdtMil3315.01.1913Machelen25.05.1940Ursel
Staf/IEELKEEmile, Octave EmmanuelSgtMil3527.10.1914Sint-Jans-Molenbeek27.05.1940Ursel
12/IIIGOYENSLambert, Maria JozefSdtMil3427.04.1913Veulen27.05.1940Nieuwkerken-Waas
2/IGROOTAERSPieterSdtMil3401.12.1914Tongeren02.06.1940Sint-Niklaas
1/IGYSBREGHTSJean, Pierre PhilémonOLtRes3416.03.1910Liège26.05.1940Oostwinkel
10/IIIHENDRICKXKarel, HendrikKplMil3413.11.1914Heverlee26.05.1940Oostwinkel
4/IHOFMANSFelix, AlbertOLtRes3616.12.1917Sint-Pieters-Leeuw23.05.1940EekloOverleden in veldlazaret. Verwond op 23.05 te Terdonk
7/IIHOUSENAlfons, Marie VictorOLtRes3429.09.1913Welkenraedt08.06.1940Gent
Staf/IIIHUQUERaymond, Louis GhislainLtRes3216.06.1910Landenne-sur-Meuse27.05.1940Zomergem
12/IIIJACQUESCharles, JosephKplMil3421.05.1914Veulen26.05.1940Aalter
8/IIJANSSENSLodewijkSgtMil17.01.1913Humbeek27.05.1940Zomergem
OnbekendJARRETIEREGaston, F.SdtMil14.07.1914Terbank-Heverlee26.05.1940Cassel (F)Vermist
4/IJORISSENLodewijk, JozefSdtMil3301.02.1913Vliermaalroot26.05.1940Ursel
15/IVL'HOYESJoannesKplMil3110.04.1911Hasselt10.05.1940LeopoldsburgGesneuveld tijdens luchtbombardement kamp Beverlo
OnbekendLEMOINEEmile, J.SdtMil3123.11.1911Brussel26.05.1940Ursel
2/ILOYENJean, PhilippeSdtMil3408.10.1914Tongeren11.05.1940BorgloonOverleden in veldlazaret I/LK
OnbekendMASSONETAlbert, JozefSdtMil3506.07.1915Borgloon08.06.1940Evergem
3/IMELSENSEliscus, JozefSdtMil3913.09.1919Kortrijk23.05.1940Gent
StafMENSCHAERTMaurits, FransLtRes20.01.1908Woubrechtegem29.11.1939OugréeNeergeschoten door Soldaat Jean Porton
Staf/IIIMINGUETRené, Joseph FrançoisLtRes2819.12.1908Sint-Martens-Voeren27.05.1940Ursel
3/IMOERSLouis, JosephSdtMil3915.12.1919Landen23.05.1940TerdonkGedood door artillerievuur nabij brug Terdonk
9/IIIMOLDENAERSGustaaf, GeprgesSdtMil3319.07.1913Zaventem27.05.1940Ursel
OnbekendNOBENEmiel, FerdinandSdtMil16.06.1913Hoelbeek07.06.1940Willemstad (NL)KG op Rhenus 127 op 30.05
12/IIIOYENFrans, AlbertSdtMil3519.02.1915Eksel27.05.1940TorhoutOverleden in militair hospitaal
13/IVPEETERSLouis, Alphonse RichardCdtAct24/11/1895Schaffen27.05.1940Ursel
OnbekendPLATTEBORZECélestin, JulienSdtMil3423.08.1914Sterrebeek28.05.1940Evergem
OnbekendPOLLENUSEmiel, Justin SébastienSdtMil3407.06.1914Niel-bij-Sint-Truiden06.06.1940Gent
OnbekendPURNELLELouis, Nestor GhislainKplMil2919.02.1909Zétrud-Lumay08.06.1940Pont-Sainte-Maxence (F)
2/IROELANTSJozef, TheodoorSgtMil3427.06.1914Lier23.05.1940Gent
2/ISCHREVENSJulien, Ferdinand J.KplMil3311.08.1913Sint-Gillis08.06.1940Evergem
OnbekendSEGERSJeromeSdtMil2705.01.1907Denderwindeke26.05.1940Bellem
OnbekendSIEBENSAlbert, JozefSdtMil3520.06.1915Londerzeel11.05.1940Gent
Staf/Cie MedSMOLDERPierre, Joseph CasimirSdtMil3904.10.1919Paal27.05.1940Sint-AndriesOverleden in hospitaal Adbij Zevenkerken
OnbekendSOMERSMichel, AdrienSdtMil3331.07.1913Etterbeek13.07.1940Wien (A)
12/IIISTOUTENJoseph, LibertOLtRes26.01.1912Ieper28.05.1940GentGevangen genomen op 23/5 te Doornzele
OnbekendSTROOBANTSFransSdtMil3923.01.1920Herent23.05.1940Gent
2/IVAN CASTERENPierre, Joseph1SgtWDieN07.11.1911Antwerpen08.06.1940Evergem
14/IVVAN DER EECKENGustaaf, EtienneSgtMil4004.11.1920Gent06.06.1940Brugge
OnbekendVAN GEELLeopoldSdtMil3523.02.1914Sint-Truiden09.06.1940Willemstad (NL)KG op Rhenus 127 op 30.05
OnbekendVAN RATINGENLeonard, AlbertSdtMil3503.04.1915Neeroeteren26.05.1940Sleidinge
1/IVANDER RASIERENMaurits, J.SdtMil13.09.1914Eine24.05.1940Gent
4/IVANSCHOENWINKELUrbainSdtMil3525.10.1915Wellen08.06.1940Gent
11/IIIVANWIJNGAERDENNicolasKplMil3407.10.1914Leuven27.05.1940Ursel
1/IVRANCKXDésiré, Léopold MauriceKplMil3322.12.1913Kanne23.05.1940Gent
10/IIIWITTEMANSMichaël, IsidoorSdtMil3409.06.1914Holsbeek26.05.1940Oostwinkel

Bibliografie en Bronnen

  1. Beschrijving moord op Luitenant Maurits Menschaert en processen van Soldaat Jean Porton: http://www.belgicapress.be [Laatst geraadpleegd: 22 februari 2023].
  2. Dossier 29ste Linieregiment, Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid, Ministerie van Defensie.
  3. Van Opstal W., 2012, De Duitse Luchtaanval op het Kamp van Beverlo op 10 mei 1940, Tijdschrift van het museum van het Kamp van Beverlo.
  4. Detailbeschrijving van de K.W. Stelling [on line beschikbaar]: http://www.kwlinie.be/databank [Laatst geraadpleegd: 24 september 2016].
  5. Persoonlijk dossier Soldaat milicien Louis Moers, stamnummer 114/44872, fuselier bij de 3Cie van I/29Li. Hij kwam om op 23 mei 1940 bij een artilleriebeschieting nabij de brug van Terdonk over het Kanaal Gent – Terneuzen. Zijn lichaam werd pas gevonden langs het kanaal op 18 juni 1940. Verklaring betreffende de omstandigheden van zijn overlijden afgelegd door OLt Vloebergh.