Reglementaire benaming	17de Regiment Artillerie | 17ème Régiment d’Artillerie | 17A
Type	Gemotoriseerd regiment veldartillerie van het actieve leger
Ontdubbeld van	Iste Groep Regiment Artillerie Cavaleriekorps
Taalstelsel	Nederlandstalig
Onderdeel van	Staf, II/17A: Groepering Keyaerts I/17A: 18de Infanteriedivisie
Bevelhebber	Kolonel Frédéric Le Bon
Adjudant-majoor	Kapitein-commandant Albert Leurquin
Standplaats	Vooruitgeschoven Stelling – Verbindingskanaal Maas-Schelde, Kasterlee Vooruitgeschoven Stelling – Ardennen, Saint-Hubert
Samenstelling	I Groep (Majoor Hermon Boerave)	1ste Batterij van 4 x C75GP/III kanonnen (Cdt Louis Hermanne) 2de Batterij van 4 x C75GP/III kanonnen (Lt J. Van Den Berghen) 3de Batterij van 4 x C75GP/III kanonnen (Cdt Jean Haegeman)
	II Groep (Kapitein-commandant Georges Bertrand)	4ste Batterij van 4 x C75GP/III kanonnen (Cdt Marcel Greyson) 5de Batterij van 4 x C75GP/III kanonnen (Lt Germain Dufour) 6de Batterij van 4 x C75GP/III kanonnen (OLt E. Rennotte)
	Stafbatterij (Luitenant E. Boudru)

Staf/17A
In volle vredestijd beschikte het Cavaleriekorps (CK) over een eigen gemotoriseerd artillerieregiment, het Regiment Artillerie Cavaleriekorps (RACC), dat gevestigd was in de Sint-Maartenskazerne te Leuven. Dit regiment zal op 26 augustus 1939, tijdens Fase A van het mobilisatieplan, opgesplitst worden in drie gemotoriseerde artillerieregimenten namelijk het 17de, het 18de en het 19de Regiment Artillerie. Het 17de Regiment Artillerie (17A) wordt opgebouwd rond de Iste Groep van het RACC. Het regiment beschikt over 24 stuks 75mm GP/III veldkanonnen, netjes verdeeld over de zes batterijen. De stukken worden getrokken door  Latil M2TL6 artillerietractoren.

17A mobiliseert in de Sint-Maartenskazerne te Leuven en wordt als divisieartillerie aangehecht bij de 1ste Cavaleriedivisie (1CavDiv) die eveneens op 26 augustus gemobiliseerd wordt. De IIde Groep wordt al op 27 augustus doorgestuurd naar kantonnementen te Korbeek-Lo. Het regiment vertrekt op 29 augustus samen met de 1CavDiv naar de Ardennen.

Tijdens de mobilisatieperiode wordt het regiment samen met de 1CavDiv veelvuldig verplaatst. Daarbij worden de Iste en de IIde Groep al snel van elkaar gescheiden om als onafhankelijke formaties te gaan opereren. 17A was immers door zijn grote mobiliteit uitermate geschikt voor de ondersteuning van eenheden die instonden voor de bewaking van de grens en die, in geval van een Duitse inval, een vertragend manoeuvre moesten uitvoeren tussen de Vooruitgeschoven Stelling en de Dekkingsstelling.

I/17A
De Iste Groep (I/17A) is gedetacheerd bij de 18de Infanteriedivisie (18Div) die de Vooruitgeschoven Stelling langsheen het Verbindingskanaal Maas-Schelde in de Antwerpse Kempen bezet. De opdracht van de divisie bestaat er in om het grensgebied te bewaken en bij een vijandelijke inval de bruggen over het kanaal te vernielen teneinde de agressor af te remmen. De divisie dient zich daarna terug te trekken achter het Albertkanaal.

De 18de Infanteriedivisie is ver van volledig. Van het 3de Regiment Grenadiers (3Gr) zijn er twee bataljons afgedeeld naar de Maritieme Basis voor een beveiligingsopdracht aan de kust. Het 39ste Linieregiment (39Li) verlaat op 2 mei 1940 het Verbindingskanaal Maas-Schelde en neemt kantonnementen in binnen de Versterkte Positie Antwerpen.  Er resten de 18Div op 9 mei nog slechts vier van de voorziene negen infanteriebataljons, aangevuld met twee verkenningsbataljons (de eigen Wielrijdersgroep en de Wielrijdersgroep van de 15de infanteriedivisie). Deze relatief kleine formatie moet een zone van 40 Km bewaken.

Ook het 26ste Regiment Artillerie (26A), de divisieartillerie van de 18Div die enkel met paardengespannen is uitgerust, wordt naar Antwerpen gestuurd om er aangehecht te worden bij de 13de Infanteriedivisie. I/17A vervangt 26A als divisieartillerie van de 18Div. Aan de vooravond van de oorlog is I/17A als volgt ontplooid:

• De schootsstelling van de 1ste Batterij ligt op Den Brand te Retie. De eenheid heeft zijn echelons ondergebracht te Werbeek en levert directe vuursteun aan de Wielrijdersgroep van de 18de Infanteriedivisie (GpCy 18Div).
• De 2de Batterij staat opgesteld te Schotelven nabij Arendonk en heeft zijn echelons te Schoonbroek.
• De 3de Batterij bevindt zich te Oud-Turnhout en staat verspreid over twee schootsstellingen. De echelons van deze eenheid bevinden zich op het grondgebied van Tielen.
• De commandopost (CP) van de groep opereert op de locatie van het divisiehoofdkwartier te Kasterlee.
• De echelons van de groep en het voertuigatelier zijn opgesteld te Turnhout onder bevel van Luitenant Rossel. Deze officier merkt op dat zijn groep helaas niet over veldkeukens op luchtbanden kan beschikken, maar zich tevreden moet stellen met veldkeukens op traditionele karrenwielen die voor de wielrijdersformaties bestemd waren.

II/17A
De IIde Groep (II/17A) is aangehecht bij de Groepering Keyaerts (Groepering K), een tijdelijke formatie die de Ardennen bewaakt en bij een vijandelijke inval een vertragingsmanoeuvre moet uitvoeren. De Groepering Keyaerts bestaat uit elementen van de 1ste Cavaleriedivisie en de 1ste Divisie Ardeense Jagers en bezet de Vooruitgeschoven Stelling in de Ardennen. De eenheden van de Groepering K zijn verdeeld over een alarmstelling langsheen de Belgisch-Duitse grens en een opvangstelling langsheen de rivieren de Hoyoux en de Ourthe.

De kanonnen van de II/17A zijn ontplooid in de ondersector Somme-Leuze van de Hoyoux/Ourthe-Stelling. De staf van de groep is ingekwartierd op het kasteel te Clavier. Het geschut van de 4de en 6de Batterij staat op twee stellingen tussen de dorpjes Bassine en Chardeneux en vormt het direct steunelement van het 1ste Regiment Gidsen (1G). De 5de Batterij is opgesteld te Bonsin en is aangehecht bij het 3de Regiment Karabiniers-Wielrijders (3Cy).

Staf/17A
De staf van het regiment is aangehecht bij het hoofdkwartier (HK) van de Groepering Keyaerts en bevindt zich te Saint-Hubert. Gedurende de dag verlaat het HK van de Groepering K  Saint-Hubert om zich in Mache-en-Famenne te  installeren. Tegen het eind van de dag wordt de staf verder teruggeplooid tot Soheit-Tinlot waar ze zich installeren om de nacht door te brengen.

I/17A
De artilleristen wachten de ganse dag af en komen de 10de mei niet in actie.

II/17A
De groep wordt om 01u50 per telefoon gealarmeerd door Kapitein-commandant Leurquin, de Adjudant-majoor van 17A, die zich op het HK van de Groepering Keyaerts bevindt. De batterijen bemannen onmiddellijk hun stellingen en vijf ploegen voorwaartse waarnemers gaan het terrein op. De 5de Batterij meldt om 02u55 als eerste klaar tot vuren te zijn, gevolgd door de 4de Batterij om 03u45 en de 6de Batterij om 04u15. De commandopost van de groep wordt geïnstalleerd te Ocquier. Ook de medische hulppost komt in het dorp te staan en wordt geleid door Geneesheer Luitenant Ketelaer. Het munitie- en levensmiddelenechelon wordt opgesteld te Ouffet. Tenslotte wordt het radionet opgestart tussen de Groepering K, het 1G, 3Cy en de II/17A.

Tijdens de voormiddag wordt met behulp van de Rijkswachtbrigade van Soheit-Tinlot twee bijkomende vrachtwagens en twee motorfietsen opgevorderd. Eén van de vrachtwagens wordt aangeduid voor het medisch personeel dat zonder eigen transportmiddelen zit.

De groep zoekt contact met het Autopeloton voor Ravitaillering (PARA) van de 1ste Cavaleriedivisie om bevoorraad te kunnen worden met benzine. Het peloton is echter onderweg naar zijn alarmkantonnement en kan niet bereikt worden. De staf van de Groepering K geeft dan maar toestemming om tot opeising van brandstof bij burgers in de buurt over te gaan.

In de namiddag komt de logistieke keten gelukkig wel op gang. De II/17A verneemt dat het PARA tussen 19u00 en 20u00 levensmiddelen en benzine zal leveren op het kerkplein te Terwagne. Het veldlazaret van de 1CavDiv heeft zich te Fraineux ontplooid en is klaar voor het opvangen van eventuele zieken en gewonden. Het Autopeloton voor Infanteriemunitie (PAMI) van de divisie levert eveneens in de loop van de avond de bijkomende patronen voor de persoonlijke wapens en lichtspoormunitie voor de mitrailleurs.

Aan het eind van de dag wordt de aftocht bevolen van de alarmstelling naar de Hoyoux/Ourthe-Stelling. De staf van de Groepering K verplaatst zich van Marche-en-Famenne naar Soheit-Tinlot. De eenheden van de 1ste Divisie Ardeense Jagers zijn onderweg naar hun posities op de Ourthe.

Staf/17A
Het HK van de Groepering K bevindt zich op 11 mei in het kasteel van de markies Jean Impériali te Soheit-Tinlot. De Staf/17A brengt de nacht van 10 op 11 mei eveneens door te Soheit-Tinlot en meldt dat rond 08u00 de laatste elementen van de 1ste Divisie Ardeense Jagers de Ourthe overgestoken zijn. Na de middag wordt de staf opgeschrikt door een luchtlandingsalarm waardoor het personeel van de staf van de Groepering K in alle haasten naar Vieux-Waleffe ten westen van de Maas wordt gedirigeerd. Wanneer blijkt dat het om een vals alarm gaat keert de rust terug en blijft het HK ter plaatse. De Duitsers nemen ondertussen Barvaux en Durbuy in en maken rond 21u00 contact met de Ardeense Jagers tussen Barvaux en Petit-Han. Hierop beslist Luitenant-generaal Keyaerts om zijn HK te verplaatsen naar de linkeroever van de Maas.  Het HK steekt omstreeks 21u15 de Maas over via de wegbrug te Hoei. De nieuwe standplaats voor het hoofdkwartier zou het dorp Oteppe worden, maar dit plan wordt gewijzigd wanneer Keyaerts verneemt dat de dekkingstelling langs de Maas wordt opgegeven en dat de eenheden zich naar de Versterkte Positie Namen dienen te begeven. De generaal stuurt zijn staf richting Namen en duidt Saint-Gérard ten zuidwesten van Namen aan als nieuwe locatie.

I/17A
De nacht verloopt relatief rustig. Tijdens de ochtend rukken de eerste eenheden van het Franse 7ème Armée op doorheen Turnhout en Arendonk richting Tilburg. Enkele Nederlandse detachementen vluchten dan weer in de omgekeerde richting. De Franse troepen zijn intussen in gevechten verwikkeld op Nederlands grondgebied. Er wordt gemeld dat de Nederlanders de Peel-linie in het oosten van het land niet kunnen verdedigen.

Even na 18u00 meldt een door de GpCy 18Div uitgestuurde officiersverkenning dat de Duitse voorhoede Eindhoven bereikt heeft en nog geen drie kwartier later wordt de alarmpost aan de grensovergang te Postel aangevallen. De ploeg wielrijders die de alarmpost bemant rapporteert de grensoverschrijding  en trekt zich conform de gekregen consignes onmiddellijk terug. 1/I/17A opent gericht vuur op de Duitse voorhoede. De uitwerking van het artillerievuur wordt waargenomen en bijgestuurd vanuit de OP in de abdij van Postel. De vijand dringt niet verder aan en zal de komende dag afwachten alvorens in grote getale de grens over te steken.

II/17A
De Groepering K laat omstreeks 05u20 de waakrichtingen van de batterijen aanpassen. De stellingen dienen continu bemand te blijven en de grootse waakzaamheid wordt gevraagd aan de voorwaartse waarnemers. De staf van de groepering verwacht dat de vijand zal aankomen zodra de laatste Ardeense Jagers binnengekomen zijn. In de praktijk zal het zo’n vaart niet lopen en zullen de eerste Duitse troepen pas in de late namiddag opduiken.

Rond het middaguur vertrekken het 2JP en het 1G van de Hoyoux/Ourthe-Stelling naar Haspengouw als onderdeel van de in der haast samengestelde Groepering Goffinet. Het 1ChA zal de linies van het 1G overnemen.

De staf van de Groepering Keyaerts meldt om 17u20 dat een Duitse colonne gesignaleerd is op de baan van Melreux naar Grand-Han. De 5de Batterij moet tussenbeide komen en dient 100 artilleriegranaten af te vuren op de drie aangeduide punten langsheen deze weg. Het eerste salvo van vier schoten vertrekt om 17u40, maar dan volgt onmiddellijk een staakt-het-vuren. De voorwaartse waarnemer kan geen vijandelijke troepen meer waarnemen.

Een uur later volgt een nieuw vuurbevel voor de 5de Batterij. Er wordt een bombardement van 100 granaten op de oostelijke toegangsweg tot de brug van Durbuy gevraagd. De vier kanonnen openen het vuur om 18u57 en werken de opdracht af binnen de tien minuten.

Om 19u30 krijgt de groep het bevel om de Hoyoux/Ourthe-Stelling te verlaten en de linkeroever van de Maas te vervoegen. De 4de en de 6de Batterij vormen hun marscolonnes en wachten het vertreksein af in het Bois du Mont. De beide batterijen rijden vervolgens via Vervoz, Tinlot, Fraineux, Ombret, Rausa en Amay naar Jehay-Bodegnée. De staf, echelons en de 5de Batterij vertrekken via Clavier, Ochain en Terwagne om zo te Tinlot te marsroute van de 4de en 6de Batterij te vervoegen. De echelons zullen doorgestuurd worden naar Villers-Bouillet.

Staf/17A
Tijdens de mars naar Namen wijzigt Luitenant-generaal Keyaerts zijn plannen. De nieuwe standplaats voor het HK wordt Malonne waar de staf wordt ondergebracht in het Institut Saint-Berthuin, een grote school voor secundair onderwijs. De staf van 17A begeeft zich naar Suarlée in de buurt van Malonne. Hier wordt de IIde Groep opgewacht die in de vroege ochtend van Jehay-Bodegnée in de buurt van Amay werd doorgestuurd naar Suarlée.

I/17A
Bij I/17A komen de Duitsers rond 13u00 binnen het bereik van de kanonnen in de ondersector van het 3de Regiment Karabiniers (3C) en worden er onder vuur genomen door twee batterijen. De 2de Batterij vuurt vanop zijn stellingen te Ardendonk waar ze voor het kantonnement van het I/3C opgesteld staat. Te Retie opent de 1ste Batterij het vuur. De Duitsers stoppen hun opmars en wachten de duisternis af. Om 22u30 vallen de Belgen onder mortiervuur en raken de Duitsers over het grenskanaal met behulp van opblaasbootjes. Tezelfdertijd trekt de Franse 1er Division Leger Méchanisé zich terug richting Turnhout en Lier.

II/17A
De groep komt rond 02u00 aan te Jehay-Bodegnée en wil in stelling gaan. Kapitein de Sellier van de Groepering Keyaerts laat echter weten dat de dekkingsstelling aan de Maas opgegeven werd en de troepen zich naar de Versterkte Positie Namen dienen terug te trekken. De colonne wordt naar Suarlée gedirigeerd, via Villers-Bouillet, Vinalmont, Moha, Lavoir, Bierwart, Marchovelette, Cognelée en Namen. De marssnelheid wordt vastgelegd op 25Km/h. De staf rijdt voorop, gevolgd door de 6de, 5de en 4de batterij en het echelons.

De tocht duurt ongeveer vier uur en de vrachtwagens rijden rond 08u35 het dorp binnen. De staf zal in de dorpskern ondergebracht worden, terwijl de schootsbatterijen in de nabijgelegen bossen verscholen worden.

Er wordt de ganse dag gewacht. Het nabijgelegen fort van Suarlée ondergaat tussen 10u00 en 19u00 een reeks luchtaanvallen, waarbij ook bij de II/17A slachtoffers vallen. Kapitein-commandant Greyson, bevelhebber van de 4de Batterij, raakt dodelijk gewond en zal na evacuatie enkele uren later te Flawinne overlijden. Bij de 6de Batterij raken drie militairen gewond.

Om 16u00 krijgt de groep nieuwe marsorders: de staf en de 4de Batterij moeten zich naar het kasteel van Lonzée verplaatsen, de 6de Batterij en de echelons naar het Bois de Vieilles Ferrières nabij Ferooz, en de 5de Batterij naar de oostrand van het dorp Lonzée. De groep bereikt zijn nieuwe bestemming omstreeks 19u00.

Kapitein-commandant Bertrand verneemt dat de 1ste Divisie Ardeense Jagers tussen Perwez, Aische en Liernu zal ontplooid worden langsheen de anti-tankbarrière die Waver met Namen verbindt. De groep zal de 4de en 6de Batterij in vuursteun plaatsen van de ondersector noord tussen Perwez en Aische die door het 3ChA zal ingenomen worden. De 5de Batterij batterij zal vuursteun leveren aan ondersector centrum die bezet wordt door het 2ChA.

Staf/17A
Samen met de staf van de Groepering K belandt de Staf/17A tijdens de nacht van 12 op 13 mei in Corroy-Le-Chateau ten zuiden van Gembloers. Ook hier wordt het een verblijf van korte duur. Aan het eind van de dag vervoegt de staf van de Groepering K het kasteel van Ways-Ruart te Glabais, ten noordoosten van Genappe. De Staf van 17A begeeft zich tijdens de nacht van 13 op 14 mei naar Thy ten oosten van Genappe.

I/17A
Tijdens de nacht van 12 op 13 mei wordt de 3de batterij verplaatst naar Oud-Turnhout. Te Postel kan de vijand het Kempisch Kanaal oversteken. De 1ste batterij kan door bijzonder hevig vuur de Duitsers overtuigen om de zuidelijke oever te ontruimen. Op vier uur tijd worden maar liefst 1780 obussen verschoten, wat tot gevolg heeft dat de kanonnen technische problemen beginnen te vertonen.

De invaller bereikt Bergen-op-Zoom en het Franse 7de leger begint aan zijn terugtocht. De 1ste batterij wordt rond het midden van de dag naar Retie teruggetrokken. De 2de en 3de batterijen zullen afgelost worden door elementen van het Franse 74ème Régiment d’Artillerie. De commandopost van de groep wordt eveneens overgebracht naar Retie.

II/17A
De 1ste Divisie Ardeense Jagers, versterkt met het 3de Regiment Karabiniers-Wielrijders en het Bataljon Motorwielrijders Ardeense Jagers bezetten de sector Perwez-Aische-Liernu tijdens de tweede helft van de nacht van 12 op 13 mei. Ook het geschut van II/17A wordt ontplooid. De 4de en de 6de Batterij worden opgesteld aan de noordoost rand van het Bois de Grand-Lez. De 5de Batterij komt aan de zuidoost rand van dit uitgestrekte bos te staan. Cdt Bertrand en zijn staf vervoegen de commandopost van het 3ChA op de Ferme de la Sarthe. Er worden twee observatieposten uitgezet: post O1 bevindt zich op de Ferme Gadane ten zuiden van de dorpskern van Perwez en post O2 installeert zich in de kerktoren van Perwez.

De groep is tijdens de verplaatsing de vrachtwagen met het medisch materieel en de ziekenwagen verloren. De voertuigen zijn vermoedelijk verkeerd gereden en kunnen niet teruggevonden worden.

De zone net voor de anti-tankbarrière wordt ter hoogte van de ondersector van het 3ChA tussen 16u00 en 1630 kort beschoten door Duitse artillerie. Te Perwez komt het ook tot schermutselingen. Verder wordt een pantsercolonne opgemerkt op de baan van Grand-Rosière naar Perwez. De Belgische artillerie wacht af.

Om 18u30 laat de staf van de Groepering Keyaerts weten dat de groep tijdens de nacht van 13 op 14 mei naar de streek van Genappe zal gezonden worden. Het vertrekt zal om 21u30 plaatsvinden.

Staf/17A
De Staf/17A bevindt zich te Thy nabij Genappe.

I/17A
De 18Div wordt teruggetrokken naar de Versterkte Positie Antwerpen. De I/17A zet koers naar Boechout. De 1ste Batterij ontvangt twee nieuwe vuurmonden van het 34ste Regiment Artillerie (34A). Na aankomst volgt een bevel tot ontplooien te Vremde. Dit bevel wordt echter ingetrokken en er volgt een stellingname te Boechout. De kanonnen worden naar het noordoosten gericht. Intussen trekt het Franse 7de leger zich definitief terug.

II/17A
De groep bereikt Baisy-Thy nabij Genappe om 04u30 en houdt halt voor een lange rustpauze. Ook de IVde Groep van 19A komt aan in het dorp.

De Groepering Keyaerts is nu uitgedund tot de 1ste Divisie Ardeense Jagers, het 3de Regiment Karabiniers-Cyclisten en het 7de Eskadron van het 1ste Regiment Gidsen. De overige cavalerie-eenheden werden in de voorbije dagen naar de Demer/Gete-stelling gezonden. De IV/19A wordt vanuit Baisy-Thy eveneens naar Oost-Brabant gestuurd zodat de II/17A de enige overgebleven artillerie-eenheid is.

De artilleristen kunnen de ganse dag bekomen van de eerste vier oorlogsdagen. Voertuigen en materieel worden nagezien en de manschappen slapen tussendoor wat bij. Cdt Betrand stuurt een verzoek naar Kolonel Lebon om een nieuwe ziekenwagen en een nieuwe dotatie medisch materieel te krijgen. Hij laat ook een volledige inventaris van het wagenpark opmaken en stelt vast dat in verhouding tot de voorziene slagorde de volgende voertuigen ontbreken:

• 2 personenwagens
• 7 solo-motorfietsen en 12 side-cars
• 5 vrachtwagens en bestelwagens
• 3 artillerietrekkers en 3 munitiecaissons
• 5 fietsen

Sommige voertuigen bevonden zich op 10 mei voor onderhoud en herstelling bij het Atelier voor Herstelling van het Wagenpark van de 1ste Cavaleriedivisie en zijn na de aftocht uit de Ardennen niet teruggevonden. Een poging om in de omgeving enkele burgervoertuigen op te vorderen levert niets op.

Staf/17A
De Groepering K wordt ontbonden en de beide cavaleriedivisies worden gehergroepeerd achter de K.W. Stelling. De staf van het 17A blijft bij de 1ste cavaleriedivisie die zijn hoofdkwartier te Perk heeft ontplooid in de voege ochtend van 15 mei.

I/17A
I/17A wordt naar het noordoosten verschoven. De commandopost wordt geopend te Millegem. De schootsbatterijen nemen stelling in te Ranst. Er worden diverse vuuropdrachten uitgevoerd om de Duitse opmars naar de Versterkte Positie Antwerpen te verstoren.

II/17A
De groep verplaatst zich tijdens de tweede helft van de nacht van 14 op 15 mei van Baisy-Thy naar het Bois de Clabecq ten oosten van de gelijknamige gemeente aan het Kanaal Brussel-Charleroi. Ook hier wordt overdag halt gehouden en kunnen de manschappen uitrusten. Het echelon levensmiddelen stuurt om 14u00 een vrachtwagen naar de kerk van Kasteel-Brakel om een nieuwe partij levensmiddelen in ontvangst te nemen van het Autopeloton voor Ravitaillering van de divisie. Om 16u00 kan benzine opgehaald worden te Haut-Ittre.

Na het vallen van de duisternis wordt verder gereden naar Tubize, Edingen, Geraardsbergen en Steenhuize tot in Wijnhuize.

Staf/17A
Zowel de staf van het 19A als van het Cavaleriekorps bevinden zich nu te Lokeren. Ook de staf van het 17A komt aan in deze stad. De cavaleristen zullen de terugtocht van het veldleger van de K.W. Stelling naar de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde dekken door zich in het Waasland te ontplooien. De regimentsstaf van 17A vervoegt de staf van de 1ste Cavaleriedivisie te Beervelde.

I/17A
De groep stelt zijn beide batterijen op te Millegem en ondersteunt het 31Li. De divisies van de Versterkte Positie Antwerpen zullen zich tijdens de nacht van 17 op 18 mei terugtrekken doorheen het Waasland naar de nieuwe linie van Terneuzen over Gent tot Oudenaarde. De laatste Franse troepen verlaten Antwerpen. De 1ste en 3de batterij trekken aan het eind van de dag naar Waasmunster. De 2de batterij maakt deel uit van de achterhoede en zal nog enkele uren in Walem op positie blijven.

II/17A
De groep brengt de ganse dag door te Wijnhuize. Commandant Bertrand ontvangt na de middag het bevel om zijn batterijen over te brengen naar de brug van Melle, waar verdere instructies van het Cavaleriekorps zullen volgen. Het verkenningspersoneel vertrekt om 20u00, gevolgd door de rest van de groep om 22u30. Terwijl het gros van de groep een afwachtingsstelling inneemt tussen Merelbeke en Melle, ontmoet Kapitein-commandant Bertrand een stafofficier van het Cavaleriekorps aan de brug van Melle om de nieuwe opdracht voor zijn eenheid te bespreken. De II/17A dient naar Massemen door te rijden en hier de manschappen in te kwartieren, met het oog op een aflossing van de I/19A.

Staf/17A
De staf blijft te Beervelde.

I/17A
De Iste groep is nog steeds te Millegem en blijft vuren om de terugtocht uit Antwerpen te dekken. Om 17u00 krijgt Majoor Boevare het bevel om zijn batterijen dringend te verplaatsen om de 15de divisie ter hulp te schieten: de 1ste batterij moet naar de noordrand van Duffel, de 2de batterij naar het noorden van Walem. De 3de batterij blijft ter plekke.

II/17A
De II/17A komt aan te Massemen omstreeks 02u00 en houdt halt. Commandant Bertrand stuurt de verkenningsofficieren van zijn batterijen uit naar de I/19A. Deze artilleriegroep blijkt zich te Zaffelare te bevinden en de officieren stellen zich vragen bij de relatief grote afstand tussen het de beide gemeentes. Bij aankomst wordt de vergissing duidelijk: de groep dient niet de I/19A te Zaffelare af te lossen, maar wel de II/19A te Lede. Kolonel Lebon bevestigt even later dat het Cavaleriekorps inderdaad verkeerde orders heeft uitgedeeld.

Cdt Bertrand kan om 16u00 de overgave-overname starten te Lede met Majoor Verhaeghen van de II/19A. Verhaeghen deelt mee dat de 1ste Divisie Ardeense Jagers langsheen de Dender zal post vatten om de aftocht van het veldleger naar de lijn Gent-Oudenaarde te dekken. De Ardeense Jagers dienen de Dender-linie te behouden tot de avond van 19 mei en zullen zich vervolgens binnen achter de Schelde terugtrekken. De stellingen van de II/19A worden vanaf 17u00 verkend. Drie uur later start de ontplooiing van de batterijen.

Staf/17A
De staf volgt het hoofdkwartier van de 1ste cavaleriedivisie. Na een tussenstop in Sint-Gillis-Waas wordt de commandopost tijdens de avond te Sint-Jan-Steen ten zuiden van Hulst in Nederland ontplooid.

I/17A
De 2de batterij verlaat als laatste eenheid de Versterkte Positie Antwerpen en vertrekt rond 01u00 uit Walem. Vier uur later worden de 1ste en 3de batterij te Waasmunster bijgebeend. Intussen heeft majoor Boerave het bevel ontvangen om zijn groep via Lokeren en Desteldonk naar Evergem te verplaatsen. Terwijl de 1ste batterij enige tijd gedetacheerd wordt te Waasmunster vertrekt de rest van de groep. Rond het middaguur wordt de groep naar het Kanaal Gent-Terneuzen gezonden: de 1ste en 2de batterijen moeten te Mariakerke ontplooien, de 3de batterij te Wondelgem. De groep moet er vuursteun leveren aan de 18de divisie die van Destelbergen tot Oostakker de noordrand van het Bruggenhoofd Gent bezet.

II/17A
De batterijen worden tijdens de nacht van 17 op 18 mei ontplooid om het 1ChA en het 2ChA bij hun missie aan de Dender te steunen. De 4de batterij gaat te Appels in stelling en wordt in steun geplaatst van het 1ChA.  De 5de en 6de batterijen zullen van uit Vogelzang vuursteun leveren aan het 2ChA. De commandopost van de groep wordt eveneens de Vogelzang geïnstalleerd.

In de loop van de ochtend worden de voorwaartse waarnemers uitgestuurd naar hun observatieposten. De batterijen installeren hun veldtelefoonnet en sluiten zich ook aan op het civiele netwerk voor de verbinding met de Ardeense Jagers. Ook worden de nodige routes verkend om een snelle aftocht van de groep naar de Schelde-linie toe te laten. De echelons tenslotte worden overgebracht naar Wanzele.

Het Autopeloton voor Artilleriemunitie van de 1ste Cavaleriedivisie stuurt op het middaguur een sectie vrachtwagens naar Serskamp om de II/17A met bijkomende artilleriegranaten te bevoorraden. De munitie wordt opgehaald en verdeeld onder de batterijen.

De bruggen over de Dender worden na de middag vernield na de doortocht van de laatste elementen van de 2de, 5de en 11de infanteriedivisies. De vijand laat niet lang op zich wachten en de eerste Duitse voorhoedes duiken op te Dendermonde en Aalst. De 4de batterij ontvangt zijn eerste vuuraanvraag om 13u25: een kruispunt ten oosten van Aalst dient beschoten te worden met 60 granaten. De vuurkadans bedraagt drie schoten per minuut. Het te bestrijken terrein meet 100×100 meter. De eerste schoten vertrekken om 13u57 en de missie wordt binnen de voorziene vijf minuten afgewerkt. Een van de stukscommandanten krijgt een uitbrander omdat hij 16 in plaats van de voorziene 15 granaten heeft laten afvuren.

Staf/17A
Tijdens de avond verplaatst de 1ste cavaleriedivisie zijn hoofdkwartier naar Boekhoute.

I/17A
De groep behoudt zijn posities te Mariakerke en Wondelgem. De stellingen worden rond 17u00 verlaten. De colonne vertrekt naar Bassevelde

II/17A
De posities te Appels en Vogelzang worden rond 11u00 verlaten, net voor de Ardeense Jagers de laatste fase van hun terugtrekkend gevecht naar het Bruggenhoofd Gent aanvatten. De groep neemt eerst een tussenliggende stelling in te Bruinbeke en ontplooit tijdens de avond te Wetteren. Wanneer rond 23u00 de opdracht ten voordele van de Ardeense Jagers afloopt, rijdt de groep via Zwijnaarde en Eke naar Zevergem om de 1ste cavaleriedivisie te vervoegen.

Staf/17A
De staf blijft te Boekhoute.

I/17A
Tijdens de nacht van 19 op 20 mei verlaat de groep de 18de infanteriedivisie om zich opnieuw bij de 1ste cavaleriedivisie aan te hechten. De groep wordt in rechtstreekse steun geplaatst van het 1Cy aan het noordelijke uiteinde van het Kanaal Gent-Terneuzen, tussen Terneuzen en Sluiskil. De kanonnen zullen te Hoek en Sluiskil ontplooid worden.

II/17A
De groep wordt gekantonneerd te Sint-Denijs-Westrem en rust uit. Om 21u00 ontvangt commandant Betrand het bevel om te De Pinte en Nazareth te ontplooien. Elk van de drie batterijen wordt gedetacheerd bij een regiment van de 1ste Divisie Ardeense Jagers die rond Zevergem in reserve werd geplaatst, maar nu in staat van alarm werd gebracht om zo mogelijk tussenbeide te komen in de sector van de 2de infanteriedivisie na de gevechten te Kwatrecht en Gijzenzele.

Staf/17A
De situatie blijft ongewijzigd.

I/17A
De groep vuurt vanop posities rond Hoek ten voordele van het 1Cy.

II/17A
Na aankomst de De Pinte de vorige avond worden de kanonnen ontplooid. De commandopost van de groep wordt opgesteld bij de staf van de 1ste Divisie Ardeense Jagers te Deurle. Het III/1ChA is inmiddels ter beschikking gesteld van de 2de infanteriedivisie om een tegenaanval te helpen uitvoeren bij de zware gevechten te Kwatrecht en Gijzenzele. Ook het I/2ChA is aan de 2de divisie toegevoegd. De batterijen voeren talrijke vuuropdrachten uit.

Staf/17A
De situatie blijft ongewijzigd.

I/17A
De batterijen bevinden zich nog steeds in de buurt van Hoek. De 1ste batterij voert tijdens de namiddag een stellingswissel uit en verplaatst zich een eind naar het zuiden. Er wordt gewacht op de vijand.

II17/A
Van op zijn stellingen in De Pinte en Nazareth worden talrijke vuuropdrachten uitgevoerd op aanvraag van het III/1ChA en het I/5Li. De Scheldestelling zal die avond opgegeven worden en de 2de divisie zal zich achter het Afleidingskanaal van de Leie terugtrekken. De 1ste Divisie Ardeense Jagers zal de aftocht uit het Bruggenhoofd Gent dekken en zal vervolgens in reserve gaan rond Lotenhulle. De 2de divisie verbreekt het contact vanaf 23u00.

Staf/17A
De situatie blijft ongewijzigd.

I/17A
De groep opent het vuur van op zijn stellingen te Hoek en Sluiskil wanneer het 1Cy rond Terneuzen contact maakt met de vijand. Op het middaguur wordt de groepsstaf en de 1ste en de 2de batterij naar Groede gestuurd. Vijf uur later zijn de kanonnen van deze batterijen klaar tot vuren op hun nieuwe stellingen. De 6de batterij die de Schoondijke opgesteld staat, wordt tijdelijk aangehecht bij de groep. Het geheel zal vuursteun leveren aan het 3L.

De 3de batterij blijft aan het Kanaal Gent-Terneuzen vuren ten voordele van het 3Cy. Rond 23u00 krijgt de batterij het bevel zich klaar te maken tot de aftocht. Het 3Cy zal vanaf middernacht de kanaaloever opgeven.

II/17A
De IIde groep blijft vuren van op stellingen te De Pinte. Door een voortijdige ontploffing van een obus in een kanon van de 4de batterij vallen drie gewonden. Om 15u00 wordt het bevel gegeven om naar Veldekens terug te trekken. De stellingen worden drie uur later verlaten.

Staf/17A
De 1ste cavaleriedivisie heeft zijn hoofdkwartier te Sint-Margriete.

I/17A
De groepering rond de Staf, 1ste en 2de Batterij vertrekt om 11u00 naar Sluis. De kanonnen worden net over de Belgische grens ontplooid tussen Lapscheure en Hoorn. De groep zal vuursteun leveren aan het 2G dat de opdracht heeft gekregen om Middelburg te verdedigen. De commandopost wordt bij de staf van het 2G geplaatst in dit dorp. Omstreeks 19u00 wordt het 2G echter naar Sluis gestuurd om er het 2Cy te gaan aflossen.

De 3de Batterij rijdt die dag naar Watervliet om er samen met de 1ste Batterij van het 18A het 4Cy te ondersteunen op hun nieuwe stellingen aan het Leopoldkanaal. Er wordt die zelfde avond nog gevuurd. De batterij van het 18A verlaat de sector rond 20u00.

II/17A
De groep komt aan te Veldekens en rust de ganse dag uit. Om 23u00 vertrekt de colonne naar Roeselare om aansluiting te zoeken met de 9de infanteriedivisie die dringend bijkomende artilleriesteun kan gebruiken.

Staf/17A
De 1ste Cavaleriedivisie heeft zijn hoofdkwartier te Sint-Margriete.

I/17A
Het 2G is tijdens de nacht naar Sluis vertrokken. De staf, 1ste en 2de Batterij van I/17A verlaten Zeeland om zich eveneens naar het bedreigde Leie-front te begeven. De groepering zal aangehecht worden bij de 10de Infanteriedivisie die in de strijd geworpen is om de Duitse opmars vanuit het bruggenhoofd rond Kortrijk trachten in te dijken. De colonne rijdt dwars door Vlaanderen en komt aan rond Roeselare na een helse rit via Brugge en Torhout. De 1ste Batterij gaat te Sint-Eloois-Winkel in stelling ten voordele van het 3de Jagers te Voet. De 2de Batterij ondersteunt het 5de Jagers te Voet van op nieuwe stellingen te Rollegem-Kapelle. De batterijen komen in actie vanaf ongeveer 19u00. De 10de Infanteriedivisie tracht een verdedigingslinie te behouden van Ledegem over Sint-Eloois-Winkel tot Izegem. Er wordt de ganse nacht door gevuurd.

De 3de Batterij is in Zeeland gebleven en vuurt ter ondersteuning van het 4Cy vanuit Watervliet. Om 22u00 wordt deze stelling verlaten en verplaatst de batterij zich naar Aardenburg. Vervolgens wordt te Lapscheure een nieuwe stelling ingenomen.

II/17A
Rondom 04u00 bereikt de kolonne de stad Roeselare. Drie uur later komen de eerste elementen van het 9Li in de stad aan en wordt de II/17A in verbinding geplaatst met dit infanterieregiment. Rond 09u00 vertrekt het geheel richting Izegem. Tijdens de voormiddag zal de groep in actie komen bij de verdediging van deze stad. Rondom 11u00 beginnen zowel het 9Li als de II/17A aan aan terugtocht richting Abele.

Staf/17A
Tijdens de ochtend wordt het hoofdkwartier van de 1C verplaatst naar Oostkerke.

I/17A
De groepering rond de staf, 1ste en 2de Batterij bevinden zich nu aan het Leie-front en hebben zich de vorige avond ontplooid in de sector van de 10de Infanteriedivisie die de verder expansie van het Duitse bruggenhoofd ten noordwesten van Kortrijk tracht te verhinderen. Rollegem-Kapelle en Ledegem worden door de vijand aangevallen. Vooral het steunpunt van de Jagers te Voet nabij de baan van Menen naar Roeselare wordt geviseerd. De infanterie moet zich al snel terugtrekken. Om 16u00 ontruimt ook de I/17A zijn posities om naar Hoodlede te vertrekken. De 10de Infanteriedivisie zal zijn linies opgeven rond middernacht.

De 3de Batterij staat opgesteld te Lapscheure in Zeeland.

II/17A
Tijdens de nacht heeft de groep nieuwe stellingen bezet rond Abele. Er wordt nog steeds gevuurd ten voordele van het 9Li van de 6de Infanteriedivisie. Dit regiment zal twee belangrijke aanvallen te verwerken krijgen rond 09u00 en 14u00. Tijdens de late namiddag verkent de groepsstaf nieuwe schootsstellingen aan de Spinnekensstraat te Roeselare. De 4de en 6de Batterij verlaten Abele voor deze nieuwe bestemming rond 20u00. De 5de Batterij blijft ter plekke tot 21u00. Het 9Li trekt zich terug naar Armoede en Krachtem.

Staf/17A
De 1ste CavDiv trekt zich terug naar Sint-Pieters-op-den-Dijk aan de rand van Brugge.

I/17A
De kanonnen van de groepering rond de eerste twee batterijen staan in wachtstelling te Hooglede. Rond 10u00 volgt het bevel tot onplooiing: de stukken moeten te Oostnieuwkerke in stelling gaan. Het bevoorradingsechelon wordt opgesteld te Gitsberg. De groepering zal zijn opdrachten ontvangen van het 4L dat strijd levert langsheen de spoorlijn van Roeselare naar Ieper, op de rechterflank van de nabij Roeselare opgestelde 10de infanteriedivisie. Er wordt die dag ook nog gevuurd ten voordele van het 5J en 6J.

II/17A
De groep staat nog steeds rond de Spinnekensstraat ten noordoosten van Roeselare. De vijand breekt die dag door aan het Kanaal van Roeselare naar de Leie (Mandelkanaal) en stoot door richting Ardooie. De groep wordt om 16u30 doorgestuurd naar Hooglede.

Staf/17A
De regimentsstaf verneemt het nieuws van de overgave te Sint-Pieters-op-den-Dijk.

I/17A
De groepering rond de Staf, 1ste en 2de Batterij blijven ontplooid te Oostnieuwkerke.

II/17A
De IIde Groep is onderweg naar Hooglede wanneer de capitulatie vernomen wordt.

Na de capitulatie wordt een detachement krijgsgevangenen van het 17A door de Duitsers in uniform gehouden om de door ons leger achtergelaten explosieven en landmijnen overal te lande op te ruimen. Dit detachement wordt samen met een aantal militairen van het 8ste Bataljon Genie (8Gn) en van het 4de Regiment Lansiers (4L) in de Witte Nonnen Kazerne te Hasselt verzameld en omgevormd tot een bataljon ontmijners. Op 9 juni wordt telkens een detachement uitgestuurd naar Brussel, Luik en Namen. De laatste manschappen worden op 10 augustus 1941 van deze opdracht ontslagen. De ontmijning van de talrijke springtuigen blijft helaas niet zonder ongevallen. Bij diverse incidenten komen zeven militairen van het bataljon ontmijners om, onder meer Soldaat Colson van het 17A.

1. Verslag Kapitein-commandant Massart, dossier 19de Regiment Artillerie, Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid, Ministerie van Defensie
2. Dossier 17de Regiment Artillerie, Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid, Ministerie van Defensie.
3. Historiek Sint-Maartenskazerne te Leuven. [On Line beschikbaar]: https://belgiummilitary.wordpress.com/vastgoed-geklasseerd-per-gemeente/leuven-louvain/ [Laatst geraadpleegd 24 juni 2018].