Reglementaire benaming | 63ste Linieregiment | 63ème Régiment de Ligne | 63Li | |
Type | Versterkings- en Opleidingsregiment | |
Ontdubbeld van | 13de Linieregiment | |
Onderdeel van | 3de Versterkings- en Opleidingscentrum | |
Bevelhebber | Luitenant-kolonel F. Lambinet | |
Standplaats | Kazerne Generaal-majoor Sabbe, Bergen | |
Samenstelling | I Bataljon Instructie (Kapitein-commandant Arsène Therasse) |
1ste Compagnie Fuseliers (Cdt Adelin Tholomé) 2de Compagnie Fuseliers (Kapt R. Legrand) 3de Compagnie Fuseliers (Cdt Jules Delbeque) 4de Compagnie Mitrailleurs (Cdt E. Halleux) |
II Bataljon Versterking (Luitenant-kolonel Gaston Cambier) |
5de Compagnie Fuseliers (Cdt Fernand Blairon) 6de Compagnie Fuseliers (Lt F. Caprasse) 7de Compagnie Fuseliers (Cdt G. Vervaecke) 8ste Compagnie Mitrailleurs (Cdt R. Parot) 9de Compagnie Klein Geschut (Lt C. Delforge) |
|
Compagnie Depot en Diensten (Kapitein-commandant E. Lacrosse) |
Staf 63Li
In normale omstandigheden stonden de verschillende regimenten van het actieve leger zelf in voor de opleiding van hun nieuwe miliciens. Omdat dit moeilijk lag voor de reeds gemobiliseerde regimenten, die zich zoals het 13de Linieregiment (13Li) al op hun gevechtsstellingen bevonden, werd de laatst opgeroepen lichting dienstplichtigen samengebracht in Versterkings- en Opleidingscentra (VOC’s). Het 63ste Linieregiment (63Li) wordt opgericht op 20 februari 1940 te Bergen als één van de drie Versterkings- en Opleidingsregimenten van het 3de Versterkings- en Opleidingscentrum (3VOC). De eerste miliciens van de klas ’40 werden vanaf februari 1940 onder de wapens geroepen en vervoegden de Bataljons Instructie van hun respectievelijke Versterkings- en Opleidingsregimenten in maart. Het 63Li staat in voor de opvang en opleiding van niet-getrainde rekruten en van mobilisatie vrijgestelde reservisten van het 13Li en zijn ontdubbelingsregimenten het 19de Linieregiment (19Li) en het 43ste Linieregiment (43Li). Net zoals de andere infanterieregimenten van het 3VOC beschikt het 63Li op 09 mei over een Staf, een Bataljon Instructie met de rekruten van de klas 40 en een Compagnie Diensten. Het kaderpersoneel is een samenraapsel van oude beroeps- en dienstplichtige officieren en onderofficieren van de actieve regimenten. Het regiment wordt bevolen door Luitenant-kolonel Lambinet.

Kazerne Majoor Sabbe te Bergen.
I/63Li
Het Iste Bataljon Instructie (I/63Li) werd geactiveerd bij oprichting van het regiment en ontvangt op 29 maart 1940 de nieuwe rekruten van de klas ’40. Deze rekruten zullen bij het 63Li hun basisopleiding ontvangen en het is de bedoeling dat ze na het beëindigen van hun opleiding doorgestuurd zullen worden naar het 13Li, 19Li en 43Li als versterkingen.
II/63Li
Het IIde Bataljon Versterking (II/63Li) dat moest instaan voor de opvang van oudere reservisten en vrijgestelden bestond enkel uit kader en zal pas aangevuld worden met manschappen na de afkondiging van algemene mobilisatie (oftewel Fase E van het mobilisatieplan) bij de start van de vijandelijkheden. Het IIde Bataljon Versterking zal tot dan slechts op papier bestaan.
CieDepot&Dst/63Li
De Compagnie Depot en Diensten van Kapitein-commandant Lacrosse is van bij de oprichting van het regiment gestationeerd in de Nieuwe Kazerne in de toenmalige Slachthuisstraat (huidige Kazernestraat) te Sint-Niklaas (TBC). Deze kazerne is het vredestijdgarnizoen van het 5de Legerdepot (5LD) [1].
Staf/63Li
Het 63Li wordt rond middernacht door de Staf/3VOC op de hoogte gebrachte van het werkelijk alarm. Rond 01u00 wordt het bevel ontvangen om, zoals voorzien in het alarmdossier, bij eerste klaarte vooraf verkende alarmkantonnementen te bezetten in de buurt van Bergen. Men vreest immers dat de reguliere kazernes van ons leger gebombardeerd zullen worden door de Duitse luchtmacht en bijgevolg moeten de Versterkings- en Opleidingsregimenten van het 3VOC zich door een onmiddellijke verhuis in veiligheid stellen. De manschappen in de kazerne van Bergen worden uit hun bed gelicht vertrekken zo snel mogelijk naar hun alarmkantonnement te Hyon even ten zuidoosten van de oude stadskern van Bergen. Hier overnachten de manschappen in afwachting van verdere orders. De Staf/63Li wordt om 06u00 in zijn commandopost te Hyon verwittigd van de afkondiging van de algemene mobilisatie naar aanleiding van de Duitse inval. Door de afkondiging van de algemene mobilisatie worden de oudere reservisten en vrijgestelden opgeroepen om het Bataljon Versterking te vervoegen. Het gaat hier om militairen die omwille van een vrijstelling in de loop van de tweede helft van 1939 terug naar huis gestuurd werden, of nog niet onder de wapens waren geroepen. Eveneens om 06u00 wordt het bevel gegeven om, zoals voorzien in het mobilisatieplan, uit te wijken naar de oorlogskantonnementen die zich in diverse kleinere dorpen en steden van Oost- en West-Vlaanderen bevinden. Het mobilisatieplan voorzag dat elke eenheid van het 3VOC bij een vijandelijke inval zou uitwijken naar een oorlogskantonnement, ver verwijderd van de vijandelijkheden, om de opleiding in relatieve rust te kunnen voortzetten. Het voorziene oorlogskantonnement voor het 63Li is Eksaarde ten noorden van Lokeren.

De kazerne van het 5de Legerdepot te Sint-Niklaas waar het II/63Li mobiliseerde
Staf/63Li
Het 63Li wordt op de trein geladen en vertrekt naar Eksaarde.
II/63Li
In tegenstelling tot Bataljons Versterking van andere VOC’s worden de opgeroepen reservisten van het 63Li niet opgevangen in de vredesvoet kazerne maar rechtstreeks in het oorlogskantonnement. De manschappen bestemd voor het II/63Li hebben inmiddels hun mobilisatiebevel ontvangen en dienen zich op weg te begeven naar de Nieuwe Kazerne te Sint-Niklaas waar het bataljon zal gevormd worden met behulp van de Compagnie Depot en Diensten. Door de verkeerschaos kunnen de wederopgeroepen reservisten slechts met veel moeite naar Vlaanderen afreizen. De eerste gevormde ondereenheden van II/63Li worden vervolgens doorgestuurd naar Eksaarde.
CieDepot&Dst/63Li
De Compagnie Depot en Diensten bevindt zich nog steeds te Sint-Niklaas waar ze de toestromende reservisten van II/63Li voorzien van materieel afkomstig uit de magazijnen van het 5LD.
Staf/63Li
Het regiment verblijft te Eksaarde en organiseert zich om de opleiding van de militairen te hervatten. Inmiddels wordt het duidelijk dat de VOC’s naar alle waarschijnlijkheid niet in ons land zullen blijven.
II/63Li
Tijdens de nacht van 12 op 13 mei komt ook Luitenant-Kolonel Cambier aan te Eksaarde en stelt zich aan het hoofd van het IIde Bataljon. Cambier was van 1927 tot 1930 bevelhebber van het II/13Li en is uit pensioen teruggekeerd.
Staf/63Li
Door de snelle opmars van de Duitsers werd het voor het Groot Hoofdkwartier (GHK) snel duidelijk dat de verdere opleiding van de nieuwe rekruten enkel in Frankrijk, ver achter de linies, kon gebeuren. Alle eenheden van 3VOC’s die niet ingezet werden voor de beveiliging van Brussel ontvangen de 13 mei om 14u00 het schriftelijk bevel van de Generale Staf van de Versterkings- en Opleidingstroepen (HK/TRI) om zich klaar te maken voor de verplaatsing naar Frankrijk. Dit naar analogie van wat er tijdens de Eerste wereldoorlog gebeurde. De verplaatsing naar Frankrijk was echter totaal niet voorbereid. Er was geen voorafgaandelijke regeling met de Franse militaire noch burgerlijke overheid, er waren geen voorafgaandelijke verkenningen van kantonnementen, er was slechts proviand voor twee dagen en er bestond geen logistieke organisatie voor herbevoorrading in Frankrijk. Daarenboven moest de commandant van het 3VOC zelf vervoer per spoor regelen door de treinen te gebruiken die het 7 Franse leger van generaal Giraud door Vlaanderen vervoerd hebben op weg naar Breda [2]. Het bevel om 63Li naar Frankrijk te evacueren kwam echter geen dag te vroeg want op 13 mei steken de Duitsers rond 16u00 de Maas over te Sedan en beginnen aan hun opmars naar de Atlantische kust met als inzet zoveel mogelijk geallieerde troepen te omsingelen. Het 63Li bestudeert het nieuwe bevel en maakt zich klaar voor de aftocht. Het regiment blijft in afwachting van transport te Eksaarde.
II/63Li
Bij het IIde Bataljon Versterking ontbreken heel wat militairen op het appel. De mobilisatie heeft het openbaar vervoer lamgelegd en de reservisten bestemd voor het 63Li zijn vaak dagen onderweg naar hun eenheid.
CieDepot&Dst/63Li
De compagnie diensten sluit de deuren de Kazerne Weyler van het 5LD in Sint-Niklaas en reist af naar Eksaarde om het regiment te vervoegen. Het regiment is nu in theorie compleet.
Staf/63Li
Het regiment stelt alles in het werk om de aftocht naar Frankrijk zo goed mogelijk te laten verlopen. Kolonel Lambinet splitst het regiment in drie marsgroeperingen die elk met een afzonderlijke trein zullen afreizen: het Iste Bataljon, het IIde Bataljon en de Compagnie Diensten die ook de colonne met het materieel en de bagage mee aan boord neemt. De regimentscommandant krijgt enkele auto’s ter beschikking voor de staf die de verplaatsing over de weg zal uitvoeren. In afwachting van de aankomst van de treinen brengt het 63Li de nacht door in Eksaarde.
Staf/63Li
Het commando van het regiment moet met lede ogen vaststellen dat het ondanks alle inspanningen van de afgelopen vijf dagen niet in staat is de manschappen naar behoren uit te rusten. Bij I/63Li beschikt elke fuselier over slechts vijf patronen voor zijn Mauser geweer. De enkele machinegeweren moeten het stellen met een dotatie van 250 patronen. In het IIde Bataljon is de toestand ronduit belabberd en beschikken slechts enkele militairen over een wapen. Er zijn geen anti-tankwapens, geen transmissiemateriaal en geen landkaarten. Per compagnie van zo’n 200 manschappen zijn er maar een 30-tal infanterieschopjes. De drie treinen voorzien voor het 63Li arriveren in het station Eksaarde en de manschappen beginnen met het inladen. Die avond begint de eindeloze tocht met de trein. Vanaf 18u00 vertrekken de treinstellen richting Gent-Zeehaven.
Staf/63Li
In het goederenstation Gent-Zeehaven loopt de reis een eerste keer vast. Er moet 12 uur gewacht worden eer er een rijpad vrijkomt. Vervolgens gaat het een klein eindje verder naar Gent Sint-Pieters waar iedereen overnacht. Kostbare tijd gaat verloren.
Staf/63Li
De bagagetrein maakt de beste vooruitgang en bereikt via Zulte, Harelbeke, Kortrijk en Moeskroen de Franse grens. In elk station komt de trein tot stilstand en er moet telkens ten minste twee uur gewacht worden vooraleer het spoor weer vrijkomt. Diezelfde avond komt de trein aan in het station Tourcoing. Ook de treinen van het Iste en IIde Bataljon kunnen Frankrijk binnenrijden en houden die avond halt te Tourcoing.
Staf/63Li in Frankrijk
Tijdens de nacht van 17 op 18 mei verneemt het 63Li dat de bestemming van de aftocht het Zuid-Franse Narbonne wordt. De bagagetrein vertrekt op kop, bereikt Calais en vervolgens Guines, waar alweer 12 uur gewacht zal worden. De treinen met de manschappen trachten ook in die richting verder te trekken, maar raken zo vaak vast te zitten in de chaos op de Franse spoorwegen dat ze maar niet vooruit komen.
Staf/63Li in Frankrijk
De bagagetrein houdt nog eens negen uur halt in Outreau nabij Boulogne en kan dan naar Abbeville sporen waar de mannen van Cdt Lacrosse om 23u00 aankomen.

Spoorbundel van het station Saint-Léonard ten zuiden van Boulogne.
Staf/63li, I/63Li en II/63Li in Frankrijk
De beide treinen met het I/63Li en het II/63Li raken diezelfde dag uiteindelijk tot in het goederenstation Outreau. In het station van Outreau, één van de zuidelijke buitenwijken van Boulogne-sur-Mer, zijn een 11-tal treinen met Belgische militairen vastgelopen. Het betreft de regimentsstaven van 53Li en 63Li, twee Bataljons Instructie (I/63Li en I/11Ch), drie Bataljons Versterking (II/53Li, II/63Li en III/7ChA) en twee onafhankelijke Compagnies (SchoolCie/3VOC en Cie C47/3VOC). Een twaalfde trein met aan boord de Staf en het IIde Bataljon Instructie van 62Li is eveneens onderweg naar Boulogne. Er is geen mogelijkheid meer om het Groot Hoofdkwartier te contacteren en de Belgen kunnen ook al niet bevoorraad worden. De Belgische soldaten besluiten dan maar kantonnementen op de zoeken in Boulogne en om voedsel en water te gaan bedelen bij de plaatselijke autoriteiten en bevolking.
CieDepot&Dst/63Li in Frankrijk
Om middernacht kan de bagagetrein alweer vertrekken en ontsnapt zo ternauwernood aan de omsingeling van de geallieerde legers in Noord-Frankrijk en Vlaanderen. De Duitsers bereiken later op de dag de stad Abbeville en kunnen zo alle troepen in het noorden afsnijden van de rest van Frankrijk. Eens ten zuiden van de Somme moet Kapitein-commandant Lacrosse achttien uur wachten tot het spoor naar Eu vrijkomt. Eens op de spoorlijn naar Eu wordt de bagagetrein te Fressenneville ten zuidwesten van Abbeville aangereden door een konvooi locomotieven van de SNCF. De zware locomotieven versplinteren de treinbegeleiderswagen en de laatste tien platte goederenwagons. Vier auto’s, twee bestelwagens en veertien paardenkarren van het 63Li worden vernield. Er vallen ook talrijke gewonden en de Soldaten Leleux en Mawet van 63Li alsook Soldaat Verfaille van het 13Li verliezen hierbij het leven. Totaal onverwacht komt een Belgische dokter en zijn ploeg brancardiers te voet langs het spoor afgestapt. Het betreft Geneesheer Onderluitenant Content van de Geneeskundige Evacuatiedienst die als treinchef van een medische evacuatietrein in Abbeville kwam vast te zitten en besliste te voet langs het spoor verder te trekken naar het zuiden. De dokter en zijn ploeg bieden de nodige medische hulp waarna ze hun weg verderzetten.
De vernielde wagons worden zo snel mogelijk afgehaakt en de trein bereikt de volgende ochtend de stad Liseux. Onderweg wordt de ploeg van OLt Med Content opgepikt.

Duitse opmars tussen 16 en 20 mei. In de nacht van 20 op 21 mei wordt de Franse kust bereikt.
Staf/63li, I/63Li en II/63Li in Frankrijk
Op 21 mei bevindt het XIX PzKorps van de Duitse generaal Guderian zich op 80 kilometer van Boulogne. Hij geeft de 1PzDiv het bevel op te rukken naar Calais, de 2PzDiv moet de stad Boulogne innemen. In Boulogne bevinden zich op dat ogenblik twee bataljons van het 65(FRA) Infanterieregiment en twee bataljons van het 48(FRA) Infanterieregiment, allen onder bevel van de Franse Brigade-generaal Lanquetot. Ook de 20(UK)Guards Brigade, met ongeveer 4.500 man onder bevel van de Britse generaal Foxpitt, zijn in de stad aangekomen om naar Engeland overgezet te worden. Daarbovenop het equivalent van een Belgisch VOC, alles samen een 4.000-tal Belgen waarvan een groot aantal niet bewapend. Kolonel Coucke, de oudst aanwezige Belgische officier en tevens regimentscommandant van het 53Li, neemt de leiding van Belgische militairen die in Outreau gestrand zijn. Hij neemt contact op met de Franse plaatscommandant van Boulogne en verneemt dat de doorgang naar het zuiden definitief geblokkeerd is. De Belgische militairen worden verzocht het station te ontruimen en kantonnementen in te nemen in de wijk Outreau. De manschappen van het I/63Li en II/63Li trachten zich te bevoorraden en verblijven doelloos in de omgeving van het goederenstation Outreau.
CieDepot&Dst/63Li in Frankrijk
De aan de omsingeling ontsnapte bagagetrein reist verder Frankrijk in en zal in de komende drie dagen Le Mans, Tours, Angouleme, Bordeaux, Dax, Pau, Lourdes en Tarbes aandoen alvorens te Toulouse aan te komen.
Staf 63Li in Frankrijk
In de namiddag krijgt Kolonel Coucke van de Franse plaatscommandant de opdracht om met de beschikbare Belgische bataljons defensieve stellingen in te nemen ten zuiden van de Liane langs de spoorweg tussen het station van Outreau en het station Pont-de-Briques in Saint-Etienne-au-Mont. Enkel de eenheden die beschikken over wapens worden in lijn opgesteld, de anderen blijven in hun kantonnementen in Outreau. Het II/53Li wordt opgesteld ten zuiden van het station van Outreau, de stelling wordt vervolgens verlengd door II/62Li, I/63Li en I/11Ch. Rechts van de Belgen bevinden zich de Irish Guards die Outreau verdedigen en stelling nemen van het station van Outreau tot aan de zee. Nog voor de stelling volledig klaar is bereikt in de avond de voorhoede van de 2de PzDiv Pont-de-Briques.
De commandopost van 63Li wordt opgesteld in de Rue Jean Jaurès te Outreau.

De opstellingsplaats van het II/62Li nabij de Pont de Briques.
I/63Li
De Duitsers bereiken Etaples op nog geen 25 Km van Boulogne. Het I/63Li verlengt de stelling van het II/62Li en neemt defensieve posities in te Pont-de-Briques op de noordelijke oever van de Liane. Er wordt besloten om alleen de 1ste en de 4de compagnies te ontplooien en alle beschikbare munitie aan deze manschappen te geven. De 2de en de 3de compagnie verschuilen zich in de scholen en openbare gebouwen van Pont-de-Briques. In de late namiddag laten de Britten brug over de Liane springen waardoor de 5Cie van II/62Li de Liane niet meer kan oversteken en zich met enkele Franse detachementen opstelt tussen de rivier en de stelling van I/63Li. Kort na het springen van de brug wordt het II/62Li ten zuiden van de Liane aangevallen en rond 20u00 staken zij de strijd.
II/63Li
Het II/63Li gaat bij gebrek aan wapens terug aan boord van de trein en besluit daar de gevangenneming van het bataljon af te wachten. De Duitse 2de Pantserdivisie is echter oppermachtig en doorbreekt in geen tijd de Belgische stellingen op. De manschappen van het II/63Li schatten trouwens hun eigen situatie in als compleet uitzichtloos en leveren geen weerstand. De Duitse tanks bereiken het goederenstation van Outreau waar de manschappen van het II/63Li zich overgeven.
I/63Li
De commandopost van het I/63Li wordt eveneens overmeesterd. Het regiment heeft opgehouden te bestaan.
CieDepot&Dst/63Li in Frankrijk
Tijdens de nacht van 23 op 24 mei passeert de bagagetrein met aan boord de CieDepot&Dst/63Li, het station Matabiau van Toulouse [3].
CieDepot&Dst/63Li in Frankrijk
De volgende dag wordt doorgereden naar het station Brax-Leguevin.
CieDepot&Dst/63Li in Frankrijk
Te Brax-Leguevin beginnen de mannen van Kapitein-commandant Lacrosse met uitladen.
CieDepot&Dst/63Li in Frankrijk
De Compagnie Depot en Diensten van Cdt Lacrosse installeert zich te Saint-Lys, de hoofdstad van het departement Haut-Garonne op zo’n 25 Km van Toulouse.
CieDepot&Dst/63Li in Frankrijk
Het Belgische leger capituleert in Vlaanderen. De Belgische regering in ballingschap in Frankrijk beslist dat de Belgische eenheden, die zich niet in de zone van ons veldleger in Vlaanderen bevonden op 28 mei, buiten het capitulatieakkoord blijven. Ze zullen onder bevel van de Minister van Landsverdediging, Luitenant-generaal Denis, de strijd voortzetten aan de zijde van de geallieerden.
CieDepot&Dst/63Li in Frankrijk
Wat al weken een feit is, wordt nu ook officieel bevestigd. Het 3VOC verwijdert het 63Li van de slagorde. De manschappen van Cdt Lacrosse worden overgeplaatst naar het 62Li.
CieDepot&Dst/63Li in Frankrijk
De laatste overblijvers van het ontbonden 63Li worden vanaf 23 augustus samen met hun nieuwe eenheid, het 62Li, naar ons land gerepatrieerd. De meesten worden vrijgelaten.
Eenheid | Naam | Voornaam | Foto | Graad | Stand | Klas | ° op | ° te | + op | + te | Nota |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Onbekend | BIVER | Honoré, J.G. | Sgt | BV | 16.07.1913 | Angleur | 11.05.1940 | Mons | Omgekomen bij het bombardement van het station van Bergen | ||
Onbekend | DEMARTIN | Jules, J. | Sdt | Mil | 28.05.1907 | Moignelée | 12.06.1940 | Troyes (F) | Vermist | ||
1/I | DEVREESE | Théophile, E. | Sdt | Mil | 21.10.1921 | Schaarbeek | 23.05.1940 | Outreau (F) | |||
7/II | DRION | Gérard, J. | Sdt | Mil | 08.12.1906 | Awans | 23.05.1940 | Outreau (F) | |||
Staf | DUMOULIN | Félix, J.H. | Sdt | Mil | 28.11.1920 | Elsene | 27.05.1940 | Wimereux (F) | |||
Onbekend | LEGRAND | Georges | Sdt | Mil | 30.09.1917 | Avilés (SP) | 21.05.1940 | Verdwenen in Wancourt (F) | |||
3/I | LELEUX | Jean, S. | Sdt | Mil | 07.01.1921 | Schaarbeek | 20.05.1940 | Fressenneville (F) | |||
8/II | MAWET | Léonard, H. | Sdt | Mil | 23.05.1918 | Liège | 20.05.1940 | Fressenneville (F) | |||
6/II | MYAUX | Fernand | Sdt | Mil | 11.02.1913 | Gilly | 23.05.1940 | Boulogne-sur-Mer (F) |
- De “Nieuwe Kazerne” te Sint-Niklaas bevond zich op 8 september in de toenmalige Slachthuisstraat. Na de oorlog werd de kazerne omgedoopt tot de Kazerne Majoor Weyler en veranderde de Slachthuisstraat van naam in Kazernestraat. Achtergrondinformatie bij de Nieuwe Kazerne (alias de Weylerkazerne) te Sint-Niklaas [On Line Beschikbaar]: https://belgiummilitary.wordpress.com/vastgoed-geklasseerd-per-gemeente/sint-niklaas/ [Laatst geraadpleegd 22 november 2020]
- Ten noorden van de Belgisch-Nederlandse grens was er geen aansluiting met het Nederlands verdedigingsdispositief. De Nederlanders hadden zich opgesteld ten noorden van de Rijn waardoor er een gapende opening ontstond tussen de Belgische en Nederlandse verdedigingslinies. Dit werd reeds in november opgemerkt door de Franse Generaal Gamelin die een plan liet uitwerken om het 7(FRA)Leger in te zetten tussen de stellingen van de Belgen en de Nederlanders. In zijn order N° 5 van 20 maart 1940 bevestigt Generaal Giraud, commandant van het 7(FRA)Leger, dat zijn eenheid in staat moet zijn om “tout en conservant ses anciennes missions, qui passent à l’arrière plan, a reçu une mission nouvelle d’une importance capitale qui consiste à assurer la liaison entre les armées belge et hollandaise dans la région Nord-Est d’Anvers“. Generaal Giraud beschikt hiervoor over twee legerkorpsen en een “Division Légère Mécanique“, alles tesamen het equivalent van 8 divisies. “L’Armée Giraud en Hollande (1939-1940)”, door Lerecouvreux, Nouveaux Editions Latines, Paris, 1956. [Partieel On Line beschikbaar][Laatst geraadpleegd 22 juli 2019]. Zowel de manschappen als de voertuigen van de Franse eenheden werden per spoor gebracht tot Oost-Vlaanderen. Van hieruit zetten ze hun opmars naar Breda langs de weg verder. De lege treinen van de Société Nationale des Chemins de fer Français (SNCF) bleven achter in de stations van Oost-Vlaanderen en moesten hoe dan ook terugkeren naar Frankrijk. Van die treinen maakten de eenheden van de Versterkings- en Opleidingstroepen gebruik om zich naar Zuid-Frankrijk te verplaatsen.
- Dagboek Kapitein-commandant Jacques Mechelynck, 5/II/4Gr. [On Line beschikbaar]: http://www.maisondusouvenir.be/3_mechelynck_carnet_1940.php [Laatst geraadpleegd 8 juli 2021].
- Massart, A., 1982. Historique du 13e de Ligne 1918-1940. Evere: Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid, Ministerie van Defensie Defensie
- “L’armée belge de France en 1940”, door Jean Jamart Colonel BEM Hre, 1994, uitgeverij Schmitz, Bastogne.