Reglementaire benaming	Groepering der Eenheden van de Gezondheidsdienst van het Leger Groupement des Unités du Service de Santé de L’Armée | GUSSA
Type	Medische Dienst van de Legertroepen
Ontdubbeld van	Geneeskundige Korpsen
Onderdeel van	Commando van de Gezonheidsdienst
Bevelhebber	Geneesheer Generaal-majoor Paul Couturier
Standplaats	Diverse Commandopost te Brussel
Samenstelling	Staf
	1ste Geneeskundig Korps	Staf
	(Geneesheer Kolonel Joseph Thonon)	1ste Geneeskundige Compagnie (Med Lt P. De Geest)
		2de Geneeskundige Compagnie (Med Kapt G. De Prins)
		1ste Legerambulance (Med Kapt A. Dumont)
		2de Legerambulance (Med 1Kapt Paul De Lille)
		1ste Lichte Heelkundige Ambulance (Med 1Kapt Paul Martin)
		2de Lichte Heelkundige Ambulance (Med Kapt P. Heger)
		3de Lichte Heelkundige Ambulance (Med Maj Raymond Philippart)
		Zware Heelkundige Ambulance (Med Kapt Jean Wustefeld)
		1ste Geneeskundige Ambulance (Med 1Kapt Pierre Clairbois)
		2de Geneeskundige Ambulance (Med Kapt G. Derudder)
		Hygiënetrein (Med 1Kapt G. Bruaux)
		1ste Ambulancevoertuigentrein (Med OLt C. Casteels)
		2de Ambulancevoertuigentrein (Med OLt A. Remy)
	2de Geneeskundig Korps	Staf (Med Lt J. Van Damme)
	(Geneesheer Kolonel Remi Van Olmen)	1ste Geneeskundige Compagnie (Med Lt A. Godefroid)
		2de Geneeskundige Compagnie (Med Lt P. Van Oorbeek)
		1ste Legerambulance (Med Kapt E. Lanszweert)
		2de Legerambulance (Med 1Kapt Gaston Moorthamers)
		1ste Lichte Heelkundige Ambulance (Med Maj Henri Glorieux)
		2de Lichte Heelkundige Ambulance (Med 1Kapt Hubert Vandermeiren)
		3de Lichte Heelkundige Ambulance (Med 1Kapt Toussaint)
		Zware Heelkundige Ambulance (Med Maj Alphonse Demonie)
		1ste Geneeskundige Ambulance (Med Kapt A. Dhaenens)
		2de Geneeskundige Ambulance (Med Kapt Jean Rouffart)
		Hygiënetrein (Med Kapt Joseph Wauters)
		1ste Ambulancevoertuigentrein (Med Lt A. Godefroid)
		2de Ambulancevoertuigentrein (Med Lt P. Van Oorbeek)
	3de Geneeskundig Korps	Staf (Med OLt R. Courtois)
	(Geneesheer Kolonel Frédéric De Block)	1ste Geneeskundige Compagnie (Med Lt L. Gillis)
		2de Geneeskundige Compagnie (Med Lt P. Van Den Bruel)
		1ste Legerambulance -> Afgedeeld bij VII Legerkorps
		2de Legerambulance (Med Lt J. Koenig)
		1ste Lichte Heelkundige Ambulance -> Afgedeeld bij VII Legerkorps
		2de Lichte Heelkundige Ambulance -> Afgedeeld bij Cavaleriekorps
		3de Lichte Heelkundige Ambulance (Med Lt Jacques Delanne)
		Zware Heelkundige Ambulance (Med Maj Jean Wodon)
		1ste Geneeskundige Ambulance (Med Lt J. Saillart)
		2de Geneeskundige Ambulance -> Afgedeeld bij Cavaleriekorps
		Hygiënetrein -> Afgedeeld bij VII Legerkorps
		1ste Ambulancevoertuigentrein (Med OLt L. Remacle)
		2de Ambulancevoertuigentrein
	Transportkorps GUSSA	Staf (Lt J. Champagne)
	(Kapitein-commandant Pierre Florens)	1ste Compagnie (Cdt Raoul Hubinont)
		2de Compagnie (Cdt Jacques Poswick)
		3de Compagnie (Cdt H. Seghers)

Geneeskundige dienst van het Belgische leger
De geneeskundige dienst van het Belgisch leger wordt bij de start van de mobilisatie in augustus 1939 op  vijf pijlers uitgebouwd:

1. Een eerste pijler omvat medische steun aan het veldleger op niveau bataljon en regiment die de nodige medische eenheden in versterking krijgen. Deze eenheden staan in voor de directe medische steun en de evacuatie van zieken en gewonden naar de hogere echelons van de medische keten. Bij de infanterie krijgt elk bataljon een detachement brancardiers en een hulppost met één tot twee artsen. Het regiment zelf beschikt over een grotere regimentshulppost die op een tweetal kilometer van de linies wordt ontplooid.  Het benodigde materieel wordt bij de niet-gemotoriseerde eenheden per paardenkar vervoerd.
2. De tweede pijler wordt gevormd door de divisie die een triagestation inricht op vier tot acht kilometer achter de frontlijn en die beschikt over een wagenpark met een reeks ambulances, vrachtwagens en autobussen. De gangbare term voor zo’n triagestation is medische hulpplaats. De taak van de tweede pijler bestaat er in om de gewonden te triëren en af te voeren naar het meest geschikte behandelingsechelon. Hierbij moeten de ernstig zieken en de gewonden van eerste urgentie rechtstreeks afgevoerd worden naar installaties op niveau leger. Alle andere gevallen dienen na stabilisatie zo snel mogelijk naar het niveau legerkorps overgebracht te worden.
3. De derde pijler is de gezondheidsdienst op niveau legerkorps. Het actieve legerkorps richt een medisch-chirurgisch centrum (MCC) in dat bestaat uit een heelkundige en een geneeskundige antenne die elk beschikken over een honderdtal bedden. Zo’n MCC wordt bij het statisch gevecht op ongeveer 15Km van de frontlijn geplaatst.  Twee eenheden ambulancevoertuigen zorgen voor het transport van patiënten.  Een MCC op niveau legerkorps hospitaliseert in regel alleen de ernstig zieken en de gewonden van eerste urgentie.  Alle andere gevallen worden na controle doorgestuurd naar de volgende pijler.  Bij de legerkorpsen van de reserve ontbreekt deze infrastructuur.
4. De vierde pijler situeert zich op niveau leger zelf waar de Groepering der Eenheden van de Gezondheidsdienst van het Leger (Groupement des Unités du Service de Santé de l’Armée oftewel GUSSA) met zijn drie geneeskundige korpsen, aangevuld met een eigen transportkorps voor de aan- en afvoer van materieel en bevoorrading aan levensmiddelen en brandstof de algemene medische steun aan het veldleger levert. Elk geneeskundig korps moet in staat zijn om drie grote medisch-chirurgische centra uit te baten. Deze centra worden in relatief dicht bij elkaar gelegen steden gehuisvest en kunnen voorzien in een totale capaciteit van ongeveer 6.000 bedden die een buffer moeten vormen tussen het veldleger en de hospitalen van de achterwaartse zone.  Deze buffer dient in eerste plaats voor de hospitalisatie van de zieke militairen en de gewonden van tweede urgentie.
5. De vijfde en laatste pijler wordt gevormd door de Troepen en Etablissementen der Binnenlandse Gezondheidsdienst (Troupes et Etablissements de Service de Santé de l’Interieur oftewel TESSI) groepeert alle niet-mobiele eenheden die instaan voor de verzorging en hospitalisatie aan de top van de medische keten in een zeventigtal militaire hospitalen, reservehospitalen en enkele aanvullingshospitalen. Ook enkele centrale steundiensten en het opleidingscentrum van de geneeskundige dienst worden ondergebracht bij het TESSI.
6. Voorts beschikt de geneeskundige dienst van het Belgische leger nog over de Geneeskundige Evacuatieorganismen die instaan voor de doorstroom van zieken en gewonden uit de eenheden van het GUSSA via de evacuatiehospitalen naar de niet-mobiele hospitalen van de TESSI.

Staf/GUSSA
De staf van het GUSSA bestaat uit een beperkte kern van drie officieren. Geneesheer Generaal-majoor Couturier staat aan het hoofd en wordt bijgestaan door Geneesheer Luitenant Humblet en Apotheker 1ste Kapitein Housain. Tijdens de mobilisatieperiode wordt het GUSSA slechts ten dele gemobiliseerd. Vanaf januari 1940 wordt het benodigde materieel opgeslagen en bewaakt door kleine detachementen militairen op de acht locaties waar de Medische-Chirurgische Centra (MCC) bij een vijandelijke aanval zullen geopend worden worden.

De opgeslagen stocks moeten het GUSSA in staat stellen om in eerste instantie een opnamecapaciteit van 5,500 bedden te bereiken.  Deze capaciteit ligt echter ver boven het normale uitrustingsniveau van de eenheden.  Het zal dan ook op 10 mei 1940 een hele uitdaging worden om de volledige operationaliteit te bereiken.

1GenK/GUSSA
Het personeel van het 1ste Geneeskundig Korps (1GenK) wordt voor een eerste keer en slechts gedeeltelijk onder de wapens geroepen worden in april 1940.

2GenK/GUSSA
Het 2de Geneeskundig Korps (2GenK) mobiliseert een deel van het personeel in september 1939.  In december van dat jaar wordt het merendeel alweer naar huis gestuurd. Van het 2GenK blijft slechts een kleine administratieve kern in uniform.

3GenK/GUSSA
Het 3de Geneeskundig Korps (3GenK) wordt ten dele opgeroepen op 6 december 1939 te Glain nabij Luik.  Het korps wordt uitgebreid in januari 1940, maar wordt in maart alweer verkleind door een gedeeltelijke demobilisatie.  Het korps wordt uitgehold door de overplaatsing van de 1ste Legerambulance, de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance en de Hygiënetrein naar het VIIde Legerkorps en van het 2de Geneeskundige Ambulance en de 2de Lichte Heelkundige Ambulance naar het Cavaleriekorps.  Deze beide formaties beschikken immers niet over een eigen Geneeskundig Korps.  De rest van het 3GenK krijgt de stad Roeselare aangewezen als mobilisatieplaats.

Staf/GUSSA
De staf van het GUSSA verhuist naar zijn alarmkantonnement in het Sint-Michielscollege aan de Sint-Michielslaan te Etterbeek. De drie Geneeskundige Korpsen worden nu ten volle geactiveerd.  De gemobiliseerde artsen, apothekers, verplegers en het ondersteunend personeel komen met mondjesmaat aan.  De opslagplaatsen worden aangesproken en de voorziene bestelwagens, vrachtwagens,  autobussen, bedden en matrassen worden in de burgerij opgevorderd.

Het mobilisatieproces verloopt relatief traag: in eerste instantie kan het personeel door de chaos op de wegen en het spoor slechts met moeite het hen toegewezen MCC bereiken, en daarnaast is het niet eenvoudig om overal de geschikte vrachtwagens en ambulances te vinden.  Aan het eind van de dag bijvoorbeeld zijn de Ambulancevoertuigentreinen nauwelijks uitgerust met de nodige ambulances.  Binnen de ganse krijgsmacht zijn slechts 200 van de voorziene 900 voertuigen voor patiëntentransport aanwezig.  Dit structurele tekort zal de Gezondsheidsdienst voor een ernstige uitdaging stellen.

De eerste taak van het GUSSA bestaat in het ontplooien van acht Medisch-Chirurgische Centra (MCC) te Leuven, Waver, Ninove, Gent, Mechelen, Sint-Niklaas, Aalst en Roeselare/Izegem.  De keuze van deze locaties is in verschillende opzichten problematisch te noemen.  Ten eerste liggen Leuven, Waver en Mechelen op de K.W. Stelling (oftewel Hoofdweerstandsstelling). De legerleiding verwacht wel om gedurende enige tijd aan de Dekkingsstelling van het Albertkanaal stand te kunnen houden, maar zal een snelle verhuis van de installaties uit deze drie locaties niet kunnen vermijden.  Vervolgens liggen Waver en Ninove niet in de Belgische maar in de Britse legerzone.  Transport van en naar deze MCC’s is dan ook geen eenvoudige zaak.  Tenslotte ware het voordeliger geweest om de installaties van drie Geneeskundige Korpsen dichter bij mekaar te plaatsen.  Elk MCC heeft immers de diensten nodig van een Evacuatiehospitaal voor de doorstroom van patiënten en een geografische concentratie had tot een betere werking kunnen leiden.  Net na WO2 zal Geneesheer Luitenant-generaal graaf Henri Leman, commandant van de Gezondheidsdienst bij het GHK, argumenteren dat een opstelling langsheen de Dender tot een beter resultaat had kunnen leiden.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Ninove)
De 2de Legerambulance wordt gemobiliseerd in de lokalen van de middenschool te Ninove.  Hier lag sinds 1939 het medisch materieel en de persoonlijke uitrusting van de militairen opgeslagen.  Om 16u00 is er te Ninove overleg van de eenheidsbevelhebbers.  Hierop wordt Luitenant Vanderwarden aangeduid om in samenspraak met het stadsbestuur de nodige mankracht op te eisen om de school om te bouwen tot hospitaal.

De staf van het GUSSA vraagt om het MCC Ninove nog niet te ontplooien.  Het mobilisatiedossier van het MCC voorziet in een periode van zes dagen om ofwel de volledige ligcapaciteit te ontplooien, ofwel klaar te zijn voor het transport.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA
Op 10 mei verlaat Kolonel Van Olmen zijn vaste werkplaats in het Militair Hospitaal van Brussel om zich te Aalst aan het hoofd te stellen van het 2de Geneeskundig Korps.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Mechelen)
Te Mechelen werd het Klein Seminarie gebruikt als mobilisatiedepot voor de drie eenheden die samen het MCC Mechelen zullen vormen.  De 1ste Geneeskundige Ambulance en de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance zullen hier blijven.  De 2de Lichte Heelkundige Ambulance zal in het stedelijk ziekenhuis opgesteld worden.  Tegen het middaguur is slechts een paar dozijn militairen aanwezig.  De civiele telefooncentrale van Mechelen heeft alle communicatie stilgelegd in afwachting van een overname door het leger, wat het moeilijk maakt om te weten te komen wat er precies moet gebeuren.

Vanaf 14u00 binnen de militairen in grotere aantallen aan te komen.  In het Klein Seminarie wordt de linkervleugel ingericht voor het heelkundige deel van het hospitaal.  Er wordt één klaslokaal uitgekozen voor de dienst radiologie, twee lokalen voor de operatiezalen en twee lokalen voor de post-operatieve patiënten.  Het sterilisatievoertuig wordt op de koer geparkeerd, net naast de operatiezalen.  In het hoofdgebouw worden nog twee grote ruimtes voor bedden klaargemaakt.  De rechtervleugel van het gebouw wordt het geneeskundige deel.  In de stad worden schilders opgevorderd om grote Rode Kruis symbolen de op de daken aan te brengen.

Tegen 15u00 zijn alle officieren aanwezig met uitzondering van Med Lt Marchal die zelf gehospitaliseerd is na een operatie.  Med Lt Mahieu heeft onderweg naar Mechelen een gekneusde enkel opgelopen en wordt dan maar aan het hoofd geplaatst van het sterilisatievoertuig.  Radioloog Med Lt Gobeaux installeert de donkere kamer voor het ontwikkelen van zijn röntgenfoto’s.   Administrateur Luitenant Etienne overlegt met de broeders van het seminarie en laat een warme maaltijd voorbereiden voor 19u00.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Sint-Niklaas)
Te Sint-Niklaas mobiliseert ook een MCC.  De 3de Lichte Heelkundige Ambulance installeert zich in het Klooster van de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie aan de Plezantstraat.  De 2de Geneeskundige Ambulance verblijft in de lagere school aan de Kasteelstraat.

3de Geneeskundig Korps/GUSSA

3de Geneeskundig Korps/VIIde Legerkorps
De 1ste Legerambulance, de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance en de Hygiënetrein werden reeds op 14 januari 1940 in steun gegeven van het VIIde Legerkorps.  De drie eenheden vormen samen het Medisch-Chirurgisch Centrum op niveau legerkorps, en zijn geïnstalleerd in het kasteel van Boneffe, het kasteel van Wasseiges en het kasteel van Drocourt.

3de Geneeskundig Korps/Cavaleriekorps
De 2de Geneeskundige Ambulance en de 2de Lichte Heelkundige Ambulance werden op 13 maart 1940 gedetacheerd om het Medisch-Chirurgisch Centrum van Cavaleriekorps te vormen, en hebben zich ontplooid in de Technische School van de Aalmoezeniers van de Arbeid te Sint-Truiden.

De eerste opnames vinden plaats in de vroege ochtend van 10 mei.  Het betreft hier zowel militairen van de eenheden van het Cavaleriekorps als ook bemanningsleden van vliegtuigen.  De gestabiliseerde gewonden worden afgevoerd naar Brussel.

Staf/GUSSA
De staf van het GUSSA wordt verplaatst naar de Gentstraat 61 te Mariakerke.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Ninove)
Te Ninove worden de werkzaamheden voor de ontplooing van het MCC verdergezet.  Luitenant Vanderwarden moet echter door ziekte opgenomen worden in het Militair Hospitaal te Brussel.  Hij wordt vervangen door Luitenant Apotheker Frederichs.  Net naast het MCC worden nu ook greppels gegraven om het personeel en de patiënten te kunnen laten schuilen bij een luchtaanval.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Mechelen)
Te Mechelen wordt gestart met de ontplooiing.  Het MCC moet in eerste instantie 200 bedden beschikbaar maken.  Hiervan komen er 50 in het stedelijk ziekenhuis, 25 in het Sint-Elizabethziekenhuis en 125 in het Klein Seminarie.  In het Klein Seminarie worden de hele dag door de bedden, matrassen en ander materiaal van de opslagplaats op de zolders naar beneden gehaald.  Doorheen het gebouw wordt waar nodig de waterleiding en de elektriciteit aangepast.  Er wordt een nieuwe waterleiding getrokken van de koer naar de operatiezalen om steriel water van het sterilisatievoertuig te kunnen aanvoeren.   Aan het voertuig zelf worden dringende herstellingen uitgevoerd om de vorstschade van de strenge winter van 1940 te repareren.

In het stedelijk gasthuis wil de directie in eerste instantie niet meewerken.  Pas na lang overleg wordt tegen de middag gestart met het vrijmaken van de 50 bedden voor het leger.

Aan het eind van de dag is het grootste deel van de zware werken uitgevoerd.  Het MCC rapporteert aan de staf van het 2GenK te Aalst dat tegen 20u00 op 12 mei de eerste patiënten welkom zijn.  Op de tweede oorlogsdag werden ook 7 operaties uitgevoerd op gewonde militairen in het stedelijk ziekenhuis.

3de Geneeskundig Korps/Cavaleriekorps
De instroom aan patiënten stopt in de loop van de avond wanneer Sint-Truiden binnen het bereik van de vijand komt te liggen.  Omdat niet alle gewonden geëvacueerd zijn, wordt besloten om een chirurgische ploeg achter te laten.  De 2de Geneeskundige Ambulance en de 2de Lichte Heelkundige Ambulance verlaten het MCC en trekken zich terug naar Sint-Joris-Winge.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Ninove)
Om 21u00 beveelt de staf van het 1GenK per telefoon om het MCC ten dele te ontplooien.  De werkzaamheden starten onmiddellijk.

2de Geneeskundig Korps
De medisch-chirurgische centra melden klaar te zijn voor de opvang van de eerste gewonden en het uitvoeren van operaties.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Mechelen)
Med Maj Glorieux besluit om de radiologiekamer en de operatiezalen in het Klein Seminarie opnieuw te sluiten en het personeel en materieel ter beschikking te stellen van de militaire ploegen in het stedelijk ziekenhuis en het Sint-Elizabethziekenhuis.  Het Klein Seminarie zal alleen gebuikt worden voor de hospitalisatie van zieken, lichtgewonden en post-operatieve patiënten.

Het MCC beschikt nog over geen enkel voertuig.  Een hele reeks telefoongesprekken met onder meer de plaatscommandanten van Mechelen en Antwerpen leveren niks op.  Glorieux begeeft zich naar het stadhuis waar een politiecommissaris meldt dat alle documenten voor opeisingen voor het leger zoals bevolen verbrand werden.  Hierop begeeft hij zich naar de privéwoning van burgemeester Karel Dessain om schot in de zaak trachten te krijgen.  Ook hier wordt geen resultaat geboekt en de plaatselijke Rijkswacht kan alleen maar melden dat alle voor het GUSSA voorziene vrachtwagens reeds naar Antwerpen gestuurd werden.  De burgemeester belooft dan toch om zijn best te doen om nieuwe camions te vinden.  Zo komen uiteindelijk rond 17u00 de eerste vier voertuigen aan.  Tegen 18u00 arriveert alsnog de voorziene vloot van het transportkorps van het GUSSA uit Antwerpen.  Het MCC is nu eindelijk vervoerbaar.  ‘s Avonds nog wordt gestart met het kaki schilderen van de vrachtwagens.

3de Geneeskundig Korps/Cavaleriekorps
De 2de Geneeskundige Ambulance en de 2de Lichte Heelkundige Ambulance ontplooien ten dele in Sint-Joris-Winge met het oog op de komende slag aan de Demer/Gete-Stelling.  De verwachting dat de gevechten op deze linie van korte duur zullen zijn, wordt de installatie dezelfde dag nog afgebroken.  Het MCC wordt via Leuven en Brussel teruggetrokken naar Brussegem.

Het Groot Hoofdkwartier besluit om alle formaties die nog ten oosten van de K.W. Stelling opereren te laten terugtrekken tijdens de nacht van 13 op 14 mei.  De K.W. Stelling zal hiermee vanaf 14 mei de nieuwe frontlinie van het Belgische leger worden.  Ten gevolge van deze beslissing zullen de installaties van de Gezondheidsdienst van het Leger die nabij de K.W. Stelling liggen naar het westen geëvacueerd worden.  Ook wordt besloten om het VIde Legerkorps van een eigen Medisch-Chirurgisch Centrum te voorzien door de onttrekking van twee eenheden van het 2de Geneeskundig Korps.

1ste Geneeskundig Korps (MCC Leuven en MCC Waver)
Het 1GenK krijgt het bevel om de MCC’s te Leuven en Waver te sluiten.  De 1ste Lichte Heelkundige Ambulance en de 2de Lichte Heelkundige Ambulance moeten naar het westen terugtrekken en zullen toegevoegd worden aan het MCC Gent.  De patiënten van Leuven en Waver zullen het MCC Gent en het MCC Ninove overgebracht worden.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Ninove)
Tegen de ochtend is het MCC Ninove operationeel met 90 bedden.  De eerste zieken en gewonden komen aan.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Aalst)
De eerste gewonden komen aan in het MCC Aalst. Geneesheer Majoor Demonie beschikt dan over ongeveer 400 bedden.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA   (MCC Mechelen)
Om 07u30 wordt gestart met de verhoging van de ligcapaciteit naar 225 heelkundige en 100 geneeskundige bedden.  Om 10u00 worden hier nog 25 heelkundige bedden aan toegevoegd.  Hierop laat de staf van het GUSSA om 14u30 weten dat de MCC’s van het IIde Legerkorps en het IVde Legerkorps hun patiënten zullen evacueren naar Mechelen.  Vanaf 16u00 zullen de ambulancevoertuigen met zeer grote regelmaat toekomen.  Tegen 18u30 zijn er nog 75 beschikbare bedden te Mechelen.  Kort hierop wordt overleg gepleegd met de 2de Sectie van het Evacuatiehospitaal Nr 3 te Muizen over de eventuele evacuatie per sanitaire train van patiënten uit Mechelen.  Er wordt besloten om dit uit te stellen.

Om 22u30 belt de Directie van de Diensten bij het Leger naar het MCC Mechelen.  Het centrum moet onmiddellijk gesloten worden.  De 2de Lichte Heelkundige Ambulance en 1ste Geneeskundige Ambulance moeten onmiddellijk klaargemaakt worden voor transport en zullen overgaan naar het VI/LK om het MCC op niveau Legerkorps te vormen.

Alleen de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance en het Ambulancevoertuigenpark Mechelen  zullen ter plekke verder blijven werken. Deze eenheden zullen operationeel blijven tot wanneer de nieuwe locatie van de gezondheidsdienst van het IIde Legerkorps operationeel is.  Na sluiting zal de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance zich mogen terugtrekken naar Sint-Niklaas.

Rond middernacht zal uit Gent een evacuatietrein naar Mechelen vertrekken om het MCC leeg te maken.  Deze trein wordt tussen 03u00 en 04u00 verwacht en moet de zieken en gewonden naar het Hospitaalcentrum Nieuwpoort overbrengen.  De evacuatie zal via Muizen verlopen.

3de Geneeskundig Korps/Cavaleriekorps
De 2de Geneeskundige Ambulance en de 2de Lichte Heelkundige Ambulance bevinden zich te Brussegem.  Hier wordt het MCC ontplooid.

Staf/GUSSA
Op het GHK besluit Med LtGen Leman om het MCC Ninove te sluiten.  De installatie ligt immers in de Britse legerzone en de aan- en afvoer van Belgische gewonden in deze stad zou te moeilijk worden. De Britten zijn bovendien gestart met de ontplooiing van het 1ste Casualty Clearing Station van hun 1ste Legerkorps. 

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Ninove)
Het MCC Ninove heeft tegen 10u00 zijn volledige wagenpark operationeel en is nu ook gedeeltelijk vervoerbaar over de weg.  Het MCC is in hoge mate afhankelijk van opgeëiste voertuigen.  Om 16u00 komt een bevel toe om het MCC te sluiten.  De staf van het centrum, 2de Legerambulance en de 3de Lichte Heelkundige Ambulance moeten zich verplaatsen naar het MCC Gent. De 1ste Legerambulance zal naar het MCC Aalst vetrekken.  Het handjevol gewonden van Ninove wordt naar Aalst geëvacueerd.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Aalst)
In het MCC Aalst verblijven 67 gewonden. Een tiental vrijwillige verpleegsters vervoegen het centrum. Uit bezorgdheid voor gangreen laat kolonel Van Olmen een nota opmaken voor de voorwaartse formaties om wonden niet hermetisch te verbinden.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Mechelen)
Om 03u15 wordt gestart met het opladen van het hospitaalmateriaal.  Dit werk gaat bijzonder snel en tegen 04u45 zijn de colonnes zo goed als klaar voor het vertrek.  Ondertussen wordt gewerkt aan diverse oplossingen voor de evacuatie van de patiënten.  De beloofde trein is nog niet komen opdagen.  Enkelen worden per autobus vervoerd.  De niet-ambulante slachtoffers wordt afgezet bij het Evacuatiehospitaal Nr 3 te Muizen.  Een andere groep zittende patiënten zal opgehaald worden door een detachement van de Legerautogroepering (LAuGpg).

Om 11u00 bevestigt het GUSSA dat het Cavaleriekorps zijn zieken en gewonden naar Mechelen zal evacueren.  Deze instroom zal de werklast verhogen.  Het MCC werkt aan hoog tempo verder.  Het personeel van het Sint-Elizabethziekenhuis verlaat Mechelen in de namiddag van 14 mei, wat de druk op de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance allen nog vergroot.

Med Kol Voncken van het IIde Legerkorps komt aan om 15u30 om te starten met de overgave-overname van het MCC Mechelen aan het II/LK.

2de Geneeskundig Korps/VIde Legerkorps
De 2de Lichte Heelkundige Ambulance en 1ste Geneeskundige Ambulance moeten tegen 15u00 rendez-vous maken met een verbindingsofficier van het VIde Legerkorps aan de kerk te Grimbergen.  Niemand weet echter met zekerheid te zeggen of het nu om Grimbergen nabij Dendermonde of Grimbergen nabij Vilvoorde gaat.  De staf van het 2GenK heeft geen verdere informatie ontvangen.  Er wordt dan maar besloten om naar het Groot Hoofdkwartier te bellen.  Hier wordt aangegeven om naar Dendermonde te vertrekken,

Om 15u15 zal Med LtKol Maigret van het VI/LK naar Mechelen bellen.  Hij bevindt zich in Grimbergen bij Vilvoorde en vraagt zich af waar zijn nieuwe eenheden zijn.  Glorieux laat een motorwielrijder vertrekken richting Dendermonde.  De eenheden worden hier rond 18u00 teruggevonden en op het juiste spoor gezet.

3de Geneeskundig Korps/Cavaleriekorps
Aan het eind van de dag verlaten de 2de Geneeskundige Ambulance en de 2de Lichte Heelkundige Ambulance de gemeente Brussegem.  De nieuwe locatie voor het MCC van het Cavaleriekorps wordt het Sint-Elizabetziekenhuis te Zottegem.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Gent)
De colonnes van de eenheden van het MCC Ninove verplaatsen zich tweede helft van de nacht van 15 op 16 mei.  Zo arriveert de 2de Legerambulance te Gent omstreeks 02u30.  De vrachtwagens houden halt op het Graaf van Vlaanderenplein en de manschappen mogen uitrusten in de Cinéma Capitole.  Med 1Kapt De Lille gaat over tot de opeising van het Maria Middelaresziekenhuis op de Kortrijksesteenweg in afwachting van verdere orders.  Hij neemt ook contact op met de 1Cie van het Transportkorps met de vraag om de bedden die te Ninove zijn achtergebleven te gaan ophalen.  Cdt Hubinont antwoord dat deze opdracht niet uitgevoerd kan worden.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA  (MCC Mechelen)
Het Evacuatiehospitaal Nr 3 te Muizen verzoekt om 07u00 en om 09u00 om te mogen vertrekken naar het westen van het land van zodra Med Maj Glorieux hen niet meer nodig heeft.  Glorieux wordt boos en laat hen weten dat ze zullen verwittigd worden.  Wanneer om 10u00 de medische staf van het IIde Legerkorps bevestigt dat het MCC Mechelen overgenomen is, laat de majoor het evacuatiehospitaal beschikken.  Hierop regelt hij nog het vertrek van enkele gewonden van uit Mechelen per autobus en laat hij vervolgens de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance klaarmaken voor het vertrek.  De eenheid verlaat Mechelen en zet koers naar Sint-Niklaas. Hier wordt de grote trunzaal van de kloosterschool Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie (OLVP) opgeëist om er een medische post in te installeren. Op het dak van de school wordt een rood kruis aangebracht om duidelijk te maken dat er zich een medische post bevond. Glorieux en zijn militairen rijden via Dendermonde.  Hier moet enige tijd gewacht worden tot de militaire verkeersregelaars aan de brug over de Schelde de colonne kunnen laten passeren.  De ambulance rijdt om 17u00 Sint-Niklaas binnen.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Sint-Niklaas)
In het MCC Sint-Niklaas blijft het relatief rustig. Er worden wel enkele zware operaties uitgevoerd, maar het aantal gewonden blijft beperkt.

Kort na 17u00 overleggen Med 1Kapt Toussaint en Med Maj Glorieux.  De 1ste Lichte Heelkundige Ambulance zal 30 bedden overnemen van de 3de Lichte Heelkundige Ambulance.  Hierop wordt gestart met de installatie van de eenheid.  In samenspraak met de zusters van de kloosterschool van Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie worden een reeds bijkomende klaslokalen vrijgemaakt voor de manschappen.  De staf van het GUSSA beveelt om in eerste instantie een capaciteit van 100 bedden te laten voorzien door de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance.  Tegen 20u00 krijgen de manschappen een warme maaltijd.  De officieren gaan dineren in de stad.

2de Geneeskundig Korps/VIde Legerkorps
Med Kol Maigret is nog steeds op zoek naar de 2de Lichte Heelkundige Ambulance en 1ste Geneeskundige Ambulance.  Hij wil dat de beide eenheden zich ontplooien in de Sint-Jozefschool.

3de Geneeskundig Korps/Cavaleriekorps
Het MCC van het Cavaleriekorps bevindt zich in het Sint-Elizabethziekenhuis te Zottegem.

Staf/GUSSA
Het Groot Hoofdkwartier besluit om tijdens de nacht van 16 op 17 mei de K.W. Stelling te verlaten en in drie nachtelijke etappes terug te trekken naar een nieuwe linie van Terneuzen over Gent tot Oudenaarde. Ten gevolge van deze beslissing zullen ook het MCC Aalst en MCC Sint-Niklaas naar respectievelijk Torhout en Eeklo teruggetrokken worden.  Te Sint-Niklaas zullen nog twee eenheden van het 2GenK actief blijven tot 17 mei.

De evacuatie van het K.W. Stelling betekent eveneens dat het Militair Hospitaal van Antwerpen zal opgegeven worden.  Dit hospitaal functioneert ook als MCC voor het Vde Legerkorps.  Het GUSSA moet een alternatief leveren en duidt de eenheden aan die Sint-Niklaas zullen openhouden.  Dit leidt tot een tekort binnen het 2GenK dat zal aangevuld worden met elementen van het 1GenK.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Gent)
De 2de Legerambulance wordt nog niet ontplooid.  Om 16u00 krijgt de achterwacht te Ninove het bevel om Gent te vervoegen.  In het voormalige MCC blijven 120 bedden en matrassen achter.  Deze worden overgegeven aan het Rode Kruis.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Aalst)
Om 17u30 krijgt het MCC Aalst het bevel om naar Torhout uit te wijken. De patiënten zullen naar het Evacuatiehospitaal Nr 1 afgevoerd worden dat zich nog steeds te Lede bevindt.  De Zware Heelkundige Ambulance zal ter plekke blijven tot 17 mei.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Sint-Niklaas)
De 2de Geneeskundige Ambulance onder leiding van Med Kapt Roussart heeft zich geïnstalleerd in de school aan de Kasteelstraat.

Om 15u30 krijgt de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance als eerste een bevel tot terugtocht.  De eenheid moet zich klaar maken voor een verplaatsing naar Eeklo, zonder dat hierbij in eerste instantie de aard van de nieuwe opdracht duidelijk gemaakt wordt.  De installatie in het Klooster van de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie wordt gestaakt en tegen 17u00 is het meeste materiaal alweer aan boord van de vrachtwagens.  Voor de mars worden twee colonnes gevormd: een eerste colonne met het medisch-technisch materiaal en een tweede colonne met al de rest.  De voertuigen vertrekken rond 18u15 en rijden via Gent.

De 3de Lichte Heelkundige Ambulance en 2de Geneeskundige Ambulance zullen het MCC Sint-Niklaas nog open houden tot 17 mei.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Eeklo)
De colonne van de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance bereikt Eeklo rond 20u00 en wordt via het gemeentehuis gedirigeerd naar het College Onze-Lieve-Vrouw-ten-Doorn.  Hier vervoegt de ambulance het personeel van het Militair Hospitaal van Leuven dat naar de stad geëvacueerd werd op 12 en 13 mei en in het college gestart was met de inrichting van een nieuw hospitaal.  Het personeel van het MH Leuven zal op 18 mei naar Berck-Plage in Frankrijk vertrekken.  Med Maj Glorieux tracht ook met zijn hoger echelon in verbinding te komen, maar dat lukt niet.  De civiele telefooncentrale te Eeklo wordt bediend door militairen van het Franse leger.  Glorieux kan alleen maar een telegram verzenden.  De manschappen worden ingekwartierd voor de nacht, maar het materiaal zal op de camions blijven.

3de Geneeskundig Korps/Cavaleriekorps
Het MCC trekt tijdens de nacht van 16 op 17 mei terug naar Brugge.  Hiermee verlaten de eenheden het commando van het Cavaleriekorps.

Staf/GUSSA
De staf van het GUSSA wordt ondergebracht in het Kasteel van Wijnendale.  De eenheden van het GUSSA zijn bij de start van 17 mei als volgt opgesteld:

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (Staf)
De staf van Med LtKol Thonon bevindt zich in de Sint-Jacobsstraat te Brugge.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Brugge)
De eenheid van Med 1Kapt De Lille vertrekt uit Gent om 16u00 en verplaatst zich naar Brugge.  De rit duurt een uur of twee en verloop incidentloos.  De eenheid wordt ondergebracht in het Klooster Sint-Leo Hemelsdaele aan de Sint-Jansstraat.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Gent)
Dit MCC omvat de 1ste en 2de Legerambulance, 1ste Geneeskundige Ambulance, 1ste en 2de Lichte Heelkundige Ambulance, Zware Heelkundige Ambulance en de Hygiënetrein.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Torhout)
De 2de Geneeskundige Ambulance en 3de Lichte Heelkundige Ambulance werken hier aan de opbouw van de installaties.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (Ambulancevoertuigenpark Gent)
Deze formatie wordt gevormd door de 1ste en 2de Ambulancevoertuigentrein.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA
Het korps werkt nog steeds aan zijn terugtrekking naar Vlaanderen. Door de sluiting van het Militair Hospitaal van Antwerpen heeft het korps enkele eenheden moeten afstaan aan het Vde Legerkorps.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Eeklo)
Te Eeklo tracht de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance nog steeds te weten te komen wat de eenheid precies moet doen.  Intussen wordt dan maar aan een installatieplan in het College Onze-Lieve-Vrouw-ten-Doorn gewerkt.  Om 11u30 krijgt Med Maj Glorieux het bevel om naar Brugge verder te trekken.  De beide colonnes verlaten Eeklo rond 15u00 en bereiken het Militair Hospitaal van Brugge om 16u45.  Hier ontmoet Glorieux de Med LtKol Demeersman, bevelhebber van het Hospitaalcentrum Brugge, en Med LtKol Apers, directeur van het militair hospitaal.  De 1ste Lichte Heelkundige Ambulance zal in het seminarie ondergebracht worden.  De manschappen zullen in de bijgebouwen ingekwartierd worden.  Med Maj Glorieux gaat alweer op zoek naar de juiste bevelen voor zijn eenheid.  Via de telefooncentrale van Brugge komt hij te weten dat de eenheden van het 2GenK zich te Tourhout zouden hergroeperen, maar na gesprekken met de plaatscommandant, de Rijkswachtbrigade en de burgemeester aldaar is het nog steeds niet duidelijk wat de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance moet aanvangen.   De eenheid overnacht te Brugge.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Torhout)
De eerste eenheden van het MCC Aalst bereiken Torhout rond 03u00. De twee laatste formaties die te Aalst overblijven zijn de Zware Heelkundige Ambulance en de 2de Legerambulance. Deze laatste formaties zullen Aalst slechts pas tijdens de voormiddag verlaten.  Majoor Demonie vestigt zijn Zware Heelkundige Ambulance in de Sint-Jozef Normaalschool. Het MCC Torhout zal instaan voor het verzorgen van gewonden afkomstig van het Iste en VIde legerkorps.

2de Geneeskundig Korps/Vde Legerkorps
Het MCC Sint-Niklaas op niveau Leger wordt gesloten en de twee nog aanwezige eenheden gaan over naar het Vde Legerkorps.  Een beperkt evacuatiecentrum voor gewonden zal nog open blijven op 17 mei.  Het V/LK verwerft alzo de 3de Lichte Heelkundige Ambulance en 2de Geneeskundige Ambulance. Deze beide eenheden blijven voor de rest van de veldtocht bij het korps. Tussen 12u30 en 13u00 wordt Sint-Niklaas zwaar gebombardeerd. Vliegtuigbommen vallen op de Molendreef (de huidige Kroonmolenstraat), de Dalstraat, de Gasmeterstraat, de Hofstraat en de Spoorweglaan. Een tachtigtal gebouwen wordt vernield, ondermeer de schoolgebouwen in de Driekoningenstraat en de Gasmeterstraat. Er komen zesentachtig burgers om het leven, onder hen een groot aantal vluchtelingen uit Breda. Kapitein Nols [2] van het Depot van de Gezondheidsdienst van het Leger en nog twee andere Belgische militairen komen eveneens om bij het bombardement. 

3de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Roeselare/Izegem)
Dit centrum wordt nog steeds gevormd door de Zware Heelkundige Ambulance, 2de Legerambulance, 3de Lichte Heelkundige Ambulance en 1ste Geneeskundige Ambulance.

3de Geneeskundig Korps/VIde Legerkorps
Het 1ste Geneeskundige Ambulance en 1ste Lichte Heelkundige Ambulance blijven aangehecht bij het VI/LK.

3de Geneeskundig Korps/VIIde Legerkorps
De 1ste Legerambulance, 1ste Lichte Heelkundige Ambulance en de Hygiënetrein vormen de gezondheidsdienst van het VII/LK.

3de Geneeskundig Korps/Cavaleriekorps
De 2de Geneeskundige Ambulance en de 2de Lichte Heelkundige Ambulance worden tijdens de nacht van 17 op 18 mei verplaatst naar Roeselare en ingekwartierd in de kazerne van het 3de Geneeskundig Korps.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Brugge)
De 2de Legerambulance moet 90 bedden ontplooien in het Klooster Sint-Leo Hemelsdaele.  Er wordt ook opgelegd om zo weinig mogelijk voertuigen in de stad te behouden.  Alle lege vrachtwagens worden zo’n 5Km buiten Brugge gebracht en nabij de Gistelsesteenweg geparkeerd.

De Zware Legerambulance ontplooit zijn operatiekwartieren en bijhorende installaties in het Sint-Lodewijkscollege aan de Noordzandstraat.  De ingang tot het college ligt in de Zilverstraat.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (Staf)
De staf van het 2GenK wordt net voor het middaguur naar Oudekapelle bij Diksmuide bevolen.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (1ste Lichte Heelkundige Ambulance)
De 1ste Lichte Heelkundige Ambulance bevindt zich nog steeds in het seminarie van Brugge zonder nieuwe opdracht.  In alle geval is het nu duidelijk geworden dat de eenheid hier niet zal ontplooien.  Eveneens te Brugge is gestart met de overgave van het Militair Hospitaal aan het Rode Kruis.  Bij het gebouw staan zo’n 30 gewonde Belgische militairen te wachten die niet meer binnengelaten worden.  Med Maj Glorieux laat zijn eenheid de nodige zorgen toedienen en stuurt om 17u00 een deel van zijn personeel het Militair Hospitaal in.  Terwijl dit aan de gang is, wordt er op het hogere niveau nog stevig van mening gewisseld over het lot van de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance.  Enerzijds wil Geneesheer Luitenant-Kolonel SBH Riga, directeur van de Gezondheidsdienst bij de Directie voor aan- en afvoer bij het Leger, dat de eenheid onmiddellijk ontplooit en begint te werken voor het II/LK, V/LK en de beide Cavaleriedivisies die samen het Kanaal Gent-Terneuzen zullen verdedigen.  Anderzijds wenst Geneesheer Generaal-majoor Couturier van het GUSSA dat de eenheid stand-by moet blijven, aangezien het MCC Brugge een zaak is voor het 1GenK.  Deze laatste wint het argument.  Bovendien komt Geneesheer Kolonel Thonon zich met de zaak moeien.  De bevelhebber van het 1GenK is woedend over de aanwezigheid van het personeel van Glorieux in het Militair Hospitaal en verwijt de majoor plichtsverzuim.  Thonon stelt onmiddellijk een tuchtverslag op en laat dit per motorwielrijder overbrengen naar Wijnendale.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Eeklo)
Het nieuwe MCC Eeklo is nu operationeel en zal in principe gewonden van het Vde legerkorps opvangen. De [1ste] Lichte Heelkundige Ambulance wordt echter naar Gent doorgestuurd om het aanvullingshospitaal in het Sportpaleis te gaan versterken.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Brugge)
De 2de Legerambulance moet een triagepost inrichten in het Militair Hospitaal van Brugge.  De opdracht wordt toegewezen aan de Med Lt Houssa, Wallon en Manil.  De triagepost zal elke 12u roteren tussen de 1ste Legerambulance en de 2de Legerambulance.  De aflossing zal plaats vinden om 11u00 en om 23u00.   Het Militair Hospitaal zelf is nu overgenomen door het Rode Kruis van Brugge en zal alleen nog gebruikt worden voor patiënten die niet vervoerd of geopereerd kunnen worden en hun levenseinde naderen.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (1ste Lichte Heelkundige Ambulance)
Med Maj Glorieux is verwikkeld in een hevige discussie over de inzet van zijn officieren in het Militair Hospitaal van Brugge.  Even voor 02u00 worden de militaire gewonden in deze instelling via een overgave-overname bon onder de zorgen van het 1GenK gebracht.  Doorheen de ganse dag zal Glorieux nog meermaals met de staf van het GUSSA in Wijnendale telefoneren, maar nog steeds krijgt hij geen nieuwe bevelen.  De algemene irritatie omtrent de inzet van de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance is overal voelbaar.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Eeklo)
Het MCC Eeklo zal de eerste gewonden van de gevechten in het Waasland ontvangen. Deze militairen behoren tot het IIde legerkorps, het Vde legerkorps en de 2de Cavaleriedivisie.

De strijd heeft inmiddels de oostrand van het Bruggenhoofd Gent bereikt en rond Kwatrecht breken bijzonder intense gevechten uit.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Brugge)
De 2de Legerambulance krijgt om 18u00 het bevel om een locatie buiten de stad uit te zoeken.  Med 1Kapt De Lille bepaalt dat de eenheid zal vertrekken naar het Klooster van de Witte Zusters aan de Heidelbergstraat 13 te Sint-Michiels.

De 2de Geneeskundige Ambulance wordt doorgestuurd naar de Kuurinstelling l’Hydro / Insituut Delcroix te Mariakerke-Bad.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (1ste Lichte Heelkundige Ambulance)
De eenheid is nog steeds zonder opdracht te Brugge.

Dinsdag 21 mei wordt een belangrijke dag voor de medische diensten op het niveau leger. De volgende installaties moeten tegen 12:00 alle operationeel zijn:

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Brugge)
Het MCC Brugge neemt zijn definitieve vorm aan.  Er wordt een nieuwe installatie geopend in de Abdij van Zevenkerke  door de 1ste Legerambulance, 1ste Geneeskundige Ambulance, 1ste Lichte Heelkundige Ambulance.  De 2de Lichte Heelkundige Ambulance bevindt zich in de Priorij Onze-Lieve-Vrouw van Bethanië te Loppem.  Dit grote veldhospitaal in eerste instantie gewonden van het IIde Legerkorps ontvangen.

De Zware Legerambulance is nog steeds in het Sint-Lodewijkscollege aan de Noordzandstraat.  Deze installatie zal echter in de loop van de namiddag gesloten worden, zodat alle medische gevallen die een operatie nodige hebben naar Zevenkerke zullen gedirigeerd worden door het triagestation.

De 2de Legerambulance ontplooit in het Klooster van de Witte Zusters aan de Heidelbergstraat 13 te Sint-Michiels.

Het triagestation in het Militair Hospitaal te Brugge wordt gesloten om 11u00.  Med Lt Houssa geeft het materiaal over aan het Rode Kruis een keert terug naar de 2de Legerambulance.  Het MCC Brugge zal een nieuw triagestation plannen in het Koninklijk Gesticht voor Doofstommen en Blinden te Male, uitgebaat door de 1ste Lichte Heelkundige Ambulance van het 2GenK.  Deze eenheid wordt in versterking gegeven van het 1GenK.

Het station Brugge wordt gebruikt als evacuatiestation van het MCC Brugge met personeel van het Evacuatiehospitaal Nr 2.

De 1ste en 2de Ambulancevoertuigentrein bevinden zich in Kasteel Les Bruyères en Kasteel Ter Linden te Sint-Michiels.

De staf blijft in de Sint-Jacobsstraat.  De 1ste en de 2de Geneeskundige Compagnie tenslotte hebben allebei hun commandopost in het Kasteel Emmaus in Loppem.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (1ste Lichte Heelkundige Ambulance)
Omstreeks 11u00 krijgt Med Maj Glorieux eindelijk een bevel dat de inzet van zijn eenheid zal bepalen,  De 1ste Lichte Heelkundige Ambulance gaat onmiddellijk over naar het 1GenK.  Glorieux moet contact opnemen met Med Kol Thonon, bevelhebber van dit korps.  De ambulance moet in eerste instantie een triagestation installeren te Male ten behoeve van het MCC Brugge.  Om 16u00 wordt dit station geopend, niet in het Koninklijk Gesticht voor Doofstommen en Blinden maar in Kasteel Les Fayards in dezelfde gemeente.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Torhout)
Ook het MCC Torhout is klaar met de installatie en opent zijn deuren. Dit centrum zou gewonden van het Iste Legerkorps opvangen. De eerste gewonden in het MCC Torhout behoren echter tot VIde legerkorps uit de strijd rond Kwatrecht op het Bruggenhoofd Gent. Alle vervoerbare gewonden worden zo snel mogelijk doorgestuurd naar de aanvullingshospitalen. Terwijl men te Torhout druk verder werkt, krijgt Kolonel Van Olmen het bevel om een nieuwe standplaats te Sint-Winoksbergen te gaan verkennen.

3de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Roeselare)
Het derde korps is nog steeds opgesteld in het MCC Roeselare-Izegem en werkt in principe voor het VIde en VIIde legerkorps. De ambulancevoertuigen staan opgesteld te Izegem.

De legerleiding onderzoekt de mogelijkheid voor een terugtocht van het leger vaan de Ijzer.  Er wordt dan ook gepland dat de MCC’s zullen verhuizen. Indien het plan uitgevoerd wordt, zal het MCC Brugge naar Westende trekken, het MCC Torhout naar De Panne en het MCC Roeselare/Izegem naar Diksmuide. De nieuwe ambulancevoertuigenparken zouden opgesteld worden te Lombardsijde, Kerkepanne en Keizerhoek. Diksmuide blijkt na verkenning niet geschikt en wordt gewijzigd in Klerken/Zarren.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Brugge)
De nacht van 21 op 22 mei heeft geen nieuwe wijzigingen gebracht aan de organisatie van het MCC Brugge.  Tussen 16u00 op 21 mei en 05u00 op 22 mei heeft het triagestation te Male 79 gewonden verwerkt waarvan er 52 naar Zevenkerke vervoerd werden en 25 naar het station van Brugge.

Het 1ste Geneeskundig Korps van het Leger krijgt in de late voormiddag de opdracht om een Medisch-Chirurgisch Centrum in te richten te Westende, Mariakerke en Oostende.

Het MCC Brugge wordt dan ook afgebouwd.  Het Evacuatiehospitaal Nr 2 sluit zijn installaties om 12u00 en laat de laatste gewonden direct aan boord brengen van de laatste trein.  Het triagestation te Male blijft draaien, maar laadt het grootste deel van zijn materiaal op zijn vrachtwagens en stuurt tevens een verkenningsploeg naar Lombardsijde.  De meest ernstige gevallen die geopereerd moeten worden, zullen vanaf nu naar de Sint-Jozefskliniek aan de Komvest gebracht worden.  Zevenkerke blijft voorlopig verder draaien.

1ste Geneeskundig Korps (MCC Westende/Oostende)
De 1ste Lichte Heelkundige Ambulance van het 2GenK vertrekt uit Male om 14u30 en rijdt naar de Kuurinstelling l’Hydro / Insituut Delcroix aan de Diksmuidelaan te Mariakerke-Bad.  Hier zal het nieuwe triagestation voor het MCC van het 1GenK ingericht worden, maar moet de ambulance eveneens een operatiecapaciteit voorzien.  De 2de Geneeskundige Ambulance is hier al twee dagen aan het werk, maar de installatie is nog niet echt gevorderd.  Med 1Kapt De Lille wil dat de eerste triages kunnen gebeuren vanaf 18u00 en legt dan ook een strak tempo op aan zijn manschappen.  In de beide gebouwen moeten telkens 40 bedden geopend worden.  De burgemeester van Oostende beloofd werk te zullen maken van de herstelling van de elektriciteits- en wateraansluitingen.

De eerste ambulance met gewonden arriveert aan de kuurinstelling om 18u15.  Er kan nog niet ter plekke geopereerd worden, maar de meest dringende gevallen worden aangepakt in het Stedelijk Ziekenhuis van Oostende door een chirurgische ploeg van de Zware Ambulance.  De niet-dringengde operaties zullen starten vanaf 23 mei.  Zieken worden opgenomen in het Hotel Bon Repos door de 2de Geneeskundige Ambulance.

De 2de Legerambulance verlaat omstreeks 15u30 het Klooster van de Witte Zusters te Sint-Michiels verlaten en rijdt naar het Westende Palace Hotel in de gelijknamige badstad.  Hier zou samen met de Zware Heelkundige Ambulance ontplooid moeten worden, maar voorlopig blijven de beide eenheden stand-by.  Het personeel overnacht in het hotel.

Omstreeks 16u30 verkennen enkele officieren van de Zware Heelkundige Ambulance aan bij het Reservehospitaal 47 van de Territoriale Geneeskundige Dienst in het Grand Hôtel de la Plage te Oostende.  Het hotel wordt in lamentabele toestand aangetroffen.  Het militaire personeel is er op 18 mei vertrokken bij de evacuatie naar Frankrijk.  De luchtaanvallen op Oostende hebben heel wat schade aangericht.   De meeste ramen hebben geen vensterglas meer.  Binnen- en buitendeuren hangen uit de scharnieren.  Plafonds zijn beschadigd.  In het hotel zijn zo’n 600 zieken en gewonden achtergebleven met een minimum aan personeel van het Rode Kruis.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Torhout)
Geneesheer 1ste Kapitein Moorthamers neemt tijdelijk het bevel over te Torhout tijdens de afwezigheid van de kolonel. Rond het middaguur beveelt Geneesheer Luitenant-generaal Henri Leman om het MCC Torhout onmiddellijk naar De Panne te verplaatsen en de terugkomst van kolonel Van Olmen niet af te wachten. Alle eenheden met uitzondering van de Zware Heelkundige Ambulance verlaten de stad.

De leiding van de medische dienst wil de medisch-chirurgische centra van het leger groeperen te Torhout, Mariakerke/Oostende en Klerken/Zarren met het oog op de nakende slag aan de Leie en het Afleidingskanaal van de Leie.

Staf/GUSSA
De staf van het GUSSA verlaat het Kasteel van Wijnendale en vertrekt naar een grote burgerwoning aan de Lekestraat 10 te Koekelare.

1ste Geneeskundig Korps/ GUSSA (MCC Westende/Oostende)
De elementen die op 22 mei aangekomen zijn te Westende, Mariakerke en Oostende vervolgen de installatie van het MCC Mariakerke/Oostende.

De artsen en het personeel van de Zware Heelkundige Ambulance hervatten de operaties in het Grand Hôtel de la Plage te Oostende.  De operatieploegen wisselen elkaar om de 3 uur af, zodat continu kan gewerkt worden.  Het sterilisatievoertuig en het röntgenvoertuigen die op de zeedijk geparkeerd staan, worden gemitrailleerd door de Luftwaffe en verplaatst naar de binnenkoer van een naastgelegen gebouw.

De 2de Lichte Heelkundige Ambulance bevindt zich aan het Westende Palace Hotel en vertrekt om 14u30 naar Mariakerke.  Hier neemt de ambulance het Reservehospitaal 59 over in het Hotel Plaza.  De staf van het GUSSA bevestigt deze ontplooiing om 18u20 en beveelt om de maximale capaciteit zo snel mogelijk operationeel te maken.  Med 1Kapt De Lille mag er tevens niet langer op rekenen om zijn verzorgde patiënten te kunnen evacueren.  Tegen 20u20 kunnen de eerste opnames plaatsvinden.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Torhout)
De eerste colonnes uit Torhout zijn aangekomen te Sint-Idesbald en het korps neemt de hotels L’Océan en Kursaal over te De Panne. Het MCC De Panne zal echter niet uitgebouwd worden. Generaal Leman werkt aan alternatieve plannen voor het GUSSA en stuurt Van Olmen nog die dag terug naar Torhout.  Alleen de 3de Lichte Chirurgische Ambulance van het 1ste Geneeskundig Korps zal te De Panne blijven. De eenheden van het 2de Geneeskundig Korps keren op 23 en 24 mei terug naar Torhout.

3de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Roeselare)
Het korps start met de overplaatsing van het MCC Roeselare naar het nieuwe MCC Klerken/Zarren.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Mariakerke/Oostende)
Het korps zal tot aan de overgave op 28 mei actief blijven in het MCC Mariakerke/Oostende.

Het reservehospitaal in het Strandhotel (Grand Hotel de la Plage) te Oostende wordt op 24 mei om 15u30 door de Luftwaffe gebombardeerd. Drie bommen treffen het gebouw ondanks het rood kruis dat op het dak van het hotel was geschilderd. Eén bom treft de operatiezaal waarbij tijdens een aan de hand zijnde operatie een vrouwelijke arts (Angeline Poireau – TBC), een verpleegster (Marie Vanglabbeke – TBC) en een militair om het leven komen. De Luitenanten Geneesheer Bonet en Machuret die eveneens aan het werk waren in de operatiezaal raken ernstig gewond.  In de inkomhal worden Onderluitenant Geneesheer Hublet, dokter van wacht, en en verpleger gedood.  Niet alle zalen met zwaar gewonden en pas geopereerden van het  Strandhotel kunnen ontruimd worden. Naar verluid komen meerdere gewonde soldaten (sommige bronnen spreken van 50 slachtoffers – TBC) om in de brand na het bombardement.  Het waterleidingnet in Oostende is niet langer operationeel, zodat de brandweer bluswater moet pompen uit de vijver van het Leopoldpark.  Geneesheren en verpleegsters evacueren met behulp van het XXVIIste Bataljon Wachters van Verkeerswegen en Inrichtingen   (XXVII/GVCE) zo goed als mogelijk de gewonden naar het nabijgelegen HMR 53 gevestigd in het  “Institut des Dames du Sacre-Coeur”, een pensionaat in een nonnenklooster op de zeedijk te Mariakerke.  In het HMR 53 worden de geëvacueerde gewonden in de eetzaal op militaire britsen te rusten gelegd.  Later worden ook enkele gewonden ondergebracht in het HMR 51 gevestigd in het hotel “Alfa” eveneens te Mariakerke.  Op het eind van de oorlog worden de overgebleven gewonden geëvacueerd naar het Sint-Janshospitaal in Brugge.  Het hotel wordt opgegeven en de Zware Heelkundige Ambulance van het 1ste Geneeskundig Korps van het Leger verhuist naar Reservehospitaal 16 in het Hotel Midland te Raversijde.

De 2de Legerambulance bevindt zich in het voormalige Reservehospitaal 59 in het Hotel Plaza te Mariakerke-Bad.  Ook op dit hotel zullen enkele vliegtuigbommen neerkomen en valt het de elektriciteit en het drinkwater uit.  Er wordt dan maar water gehaald uit de regenwaterputten van de nabijgelegen villas.  Ook de tanks van het nabijgeleg Thermae Palace worden aangesproken.  Op 24 mei zullen 297 nieuwe opnames gebeuren.  Om iedereen een bed te geven, worden ook het Hotel Beau Séjour en een schoolgebouw aan de Northlaan opgeëist.

De 1ste Ambulancevoertuigentrein bereikt om 04u00 het dorp Raversijde en wordt ingekwartierd in het Pension Nelly.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Torhout)
Het 2de Geneeskundig Korps is nog steeds in het MCC Torhout actief. Het korps werkt samen met het 1ste evacuatiehospitaal dat zich eveneens in de stad is komen vestigen en een evacuatietrein ter plekke heeft. De Zware Heelkundige Ambulance registreert 76 uitgevoerde operaties en 360 bezette bedden.

3de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Klerken/Zarren)
Het MCC Klerken/Zarren is klaar om de eerste patiënten te ontvangen.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Mariakerke/Ooostende)
De installatie van de Zware Heelkundige Ambulance in het Hotel Midland te Raversijde verloopt erg lastig.  Er is een groot tekort aan hospitaalmateriaal.  De leidingen voor gas, water en elektriciteit in het gebouw zijn zwaar beschadigd en bovendien is er geen stroom op het net meer.  Er is nog wel een elektrogeengroep die op steenkool draait, maar de voorraad is erg beperkt en wordt voorbehouden voor het röntgentoestel.  Levensmiddelen zijn bijna uitgeput en ook de wasserij draait niet meer.  Bovendien is het hotel erg klein, zodat al snel ook patiënten moeten gehuisvest worden in de nabijgelegen woningen en gebouwen.

Bij de 2de Legerambulance wordt in het Hotel Plaza te Mariakerke een verbandplaats ingericht in een poging om de instroom aan patiënten te vertragen.  Wie niet strikt noodzakelijk een bed nodig heeft, wordt opgelapt en doorgestuurd.  Over de drie gebouwen heen is er nauwelijks personeel voor 150 liggende gewonden.  Het nog bruikbare deel van de keuken kan slechts 100 maaltijden aan.  De ambulance denkt dat er zo’n 450 zieken en gewonden opgenomen zijn.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Torhout)
De gevechten aan de Leie resulteren in een enorme toename in het aantal gewonden in het MCC Torhout en de verschillende ambulances komen onder zware druk te staan. Bovendien valt Torhout als belangrijk wegenknooppunt al snel ten prooi aan de Luftwaffe. Desondanks de duidelijk zichtbare spandoeken en vlaggen met het Rode Kruis, zullen de installaties van het 2de Geneeskundig Korps meermaals gebombardeerd worden. Een telling van de zieken en gewonden levert ongeveer 500 patiënten op, waarvan er een 150-tal in de trein van het evacuatiehospitaal opgenomen zijn. De Zware Heelkundige Ambulance voert 110 operaties uit. Het korps wordt versterkt met de eenheden van de gezondheidsdienst van het IVde legerkorps.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Mariakerke/Oostende)
De Zware Heelkundige Ambulance moet door een algemeen tekort aan artsen diverse chirurgische ploegen uitsturen naar onder meer Zarren, De Panne en Klemskerke.

Bij de 2de Legerambulance besluit de beheerder Luitenant Vanderwarden om een nabijgelegen wasserij op te eisen.  Deze wasserij zal geleid worden door de gepensioneerde Adjudant Bovy, inwoner van Oostende.

In het MCC Mariakerke/Oostende zijn enkele gevallen van roodvonk ontdekt.  Med Lt Kol vraagt aan de 2de Legerambulance om een aparte afdeling voor besmettelijke patiënten in te richten.   Hiervoor wordt de Villa Carlo & Rita op de Zeedijk uitgekozen.

2de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Torhout)
Het aantal bedden in het MCC Torhout is uitgegroeid tot ongeveer 650. De 1ste Legerambulance opent 180 bijkomende bedden in de kloosters van de Xaverianen en de Scheutisten. De 2de Legerambulance heeft detachementen uitgestuurd naar Loppem en Zevenkerke op zoek naar nog meer capaciteit. In het klooster van Loppem worden 125 bedden geïnstalleerd.

De 3de Lichte Heelkundige Ambulance komt aan uit De Panne en opent te Zevenkerke nog maar eens 150 bedden. In dit dorp zijn ook de de eenheden die uit Eeklo zijn teruggetrokken aangekomen. De 3de Lichte Heelkundige Ambulance heeft in de voorbije twee dagen 217 ingrepen uitgevoerd.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Mariakerke/Oostende)
De 2de Legerambulance te Mariakerke-Bad blijft talrijke gewonden opnemen.  Med 1Kapt De Lille moet de capaciteit verder verhogen, desnoods door nog andere gebouwen in beslag te nemen.  De Lille besluit ook om beroep te doen op een aantal jongeren van de Rekruteringsreserve die nog in Oostende ronddolen.  De Luftwaffe blijft ook dit deel van Oostende bestoken.  Om 10u00 krijgt het Hotel Plaza haast een voltreffer te incasseren.  De gebouwen langsheen de Northlaan hebben het de ganse middag lang zwaar te verduren.  De Lille laat een groot Rode Kruis symbool schilderen op de binnenkoer van de school, maar dit helpt niet.  Om 18u30 worden alle ambulante gewonden de duinen ingestuurd om aan de bommen te ontsnappen.  Zoveel mogelijk liggende patiënten worden verplaatst naar de binnengangen.  Het schoolgebouw wordt opgegeven omstreeks 19u30 wanneer na een zwaar bommensalvo een deel van het dak weggeblazen is.

2de Geneeskundig Korps
Tijdens een bijzonder zware luchtaanval op het MCC Torhout komt soldaat Citers om.  De bevelhebber van de 2de Lichte Heelkundige Ambulance, Med 1Kapt H. Vandermeiren, wordt zwaargewond.  De materiële schade is aanzienlijk. Na de middag komt bij de staf van het 2de Geneeskundig Korps het bevel toe om het centrum te evacueren naar Klemskerke nabij De Haan. Het personeel verplaatst zich via de baan. De gewonden worden per ambulancewagen en evacuatietrein vervoerd. De zieke en gewonde militairen die niet vervoerd kunnen worden, blijven achter in handen van het Rode Kruis van Torhout.

3de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Klerken/Zarren)
Het MCC Klerken/Zarren krijgt na de middag de opdracht om zich naar Westende te verplaatsen.

Staf/GUSSA
De staf van het GUSSA wordt ondergebracht in het pension Mickey House te De Haan.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Mariakerke/Oostende)
Het MCC Mariakerke/Oostende kampt met zware problemen om zijn gewonden te verzorgen. Door de vele luchtaanvallen op Oostende zijn gas, water en elektriciteit uitgevallen. Geneesheer Luitenant-generaal Leman lanceert nog in extremis een oproep aan het Britse leger om gewonden via de haven over het Kanaal te evacueren, maar onze bondgenoten staan onder zware druk te Duinkerke en schieten niet ter hulp. Ook een evacuatie naar de hospitaalzone van Brugge is erg moeilijk door de schade aan de spoorlijn Oostende-Brugge.

De Duitsers trekken tegen de middag de stad binnen.  Hun eerste bekommernis is de strijd om Duinkerke.  De Duitse luchtaanvallen mogen dan wel opgehouden zijn, maar Oostende wordt nu beschoten door Britse marine en luchtmacht.

De 2de Legerambulance ontvangt een 20-tal extra personeelsleden door toedoen van Med LtKol Thonon.

2de Geneeskundig Korps
Kolonel Van Olmen heeft zijn commandopost opgesteld in villa “Les Coqueliquots” te De Haan. Het MCC Klemskerke/De Haan is nu operationeel. De Zware Heelkundige Ambulance heeft het Zeepreventorium ingenomen en verzorgt nog zo’n 450 gewonden.

3de Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Westende)
Het korps verneemt de overgave in het nieuw geopende MCC Westende.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA (MCC Mariakerke/Oostende)
Med LtKol Thonon heeft een eerste keer overleg gehad met de bezetter.  Deze beveelt om alle militairen ter plekke te houden.  Dit kan ook niet anders, want nog steeds blijven Belgische gewonden toestromen.  Het “Institut des Dames du Sacre-Coeur” op de zeedijk te Mariakerke wordt gebruikt om de nieuwe patiënten op te nemen.  Luitenant der Administratie Van Landschoot wordt de nieuwe beheerder van dit pensionaat.  Geneesheer Luitenant Wallon wordt er de hoofdarts, geholpen door dokter Wuyts uit Oostende.

Hier en daar zijn er personeelsleden die in alle stilte verdwijnen.  De verplegers Liekendael en Markaert zijn allicht naar huis vertrokken.  Ook zijn er gewonden die besluiten er van door te gaan.  Sommigen gaan op zoek naar hun eenheid, anderen willen eveneens naar huis.

Staf/GUSSA
De bezetter laat weten dat het GUSSA naar Antwerpen zal afgevoerd worden.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA
Med 1Kapt De Lille wordt naar Antwerpen gestuurd aan het hoofd van de installatieploeg voor het ganse 1GenK.

Staf/GUSSA
Het commando van het GUSSA verhuist naar Antwerpen en krijgt onderdak in Hotel Atlantic aan de Keizerlei.  De drie geneeskundige korpsen zullen fusioneren en zullen gezamelijk toegevoegd worden aan de hospitalen die door het Rode Kruis gerund woden.

1ste Geneeskundig Korps/GUSSA
De Zware Heelkundige Ambulance en de 2de Legerambulance worden naar Antwerpen gestuurd en moeten het hospitaal van het Rode Kruis in het Sint-Ignatiusinstituut aan de Sint-Jacobsmarkt versterken.  Al het militaire materiaal wordt overgegeven aan het Rode Kruis om te beletten dat de Duitse overheden dit zouden opeisen.

1. Evrard, E. en Mathieu, J. (ed), 1996, Histoire de la médecine militaire dans les provinces belges du moyen-Age à 1971, Brussel
2. Broekaert, W, 1963, De Gezondheidsdienst tijdens de veldtocht der achttien dagen, Brussel: Gezondheidsdienst Belgisch Leger
3. Archief GUSSA, Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid, Ministerie van Defensie.