Wielrijderseskadron der 3ID | De Achttiendaagse Veldtocht

Reglementaire benaming	Wielrijderseskadron der 3de Infanteriedivisie \| Wi Esk 3ID Escadron Cycliste de la 3ème Division d’Infanterie \| Esc Cy 3DI
Type	Verkenningseenheid van de infanterie
Ontdubbeld van	1ste Regiment Lansiers
Onderdeel van	3de Infanteriedivisie; tijdelijk afgedeeld bij het 1ste Regiment Grenswielrijders
Bevelhebber	Kapitein-commandant Laurent Dits
Standplaats	Dekkingsstelling Versterkte Positie Luik Commandopost te Montzen
Samenstelling	1ste Peloton (Onderluitenant P. Staes)
	2de Peloton (Onderluitenant Christian Nicolai de Gorhez)
	3de Peloton (Luitenant jonkheer A. de Kerckhove)
	4de Peloton (Onderluitenant J. Gheur)

Staf/Esk Cy 3Div
Het Wielrijderseskadron van de 3de Infanteriedivisie (Esk Cy 3Div) werd op 1 september 1939 gemobiliseerd te Rocourt met miliciens van de klas 36 en 37 van het 1L. Sinds april 1940 bevindt de eenheid zich te Montzen in de Oostkantons. Aan de vooravond van de oorlog, op 9 mei 1940, staat het Esk Cy 3Div onder het operationele bevel van het 1ste Regiment Grenswielrijders (1CyF). Het 1CyF speelt een sleutelrol bij de beveiliging van de Versterkte Positie Luik (Position Fortifiée de Liège oftewel PFL) door op te treden als dekkingsmacht voor het IIIde Legerkorps (III/LK) .
De opdracht van het 1CyF omvat drie taken:

het leveren van troepen aan het netwerk van de Dienst der Bewaking en Inlichtingen aan de Grenzen van het Groot Hoofdkwartier (Service de Surveillance et de Renseignements aux Frontières). Hiervoor werden een aantal alarmposten opgezet langsheen de Belgisch-Duitse grens tusssen Gemmenich en Kalterherberg.
het bezetten van het noordelijk gedeelte van de Voortuitgeschoven Positie vanaf de Voerstreek in het noorden tot aan Jalhay in het zuiden. Deze positie loopt over Buesdael, Hombourg, Henri-Chapelle, Grunhault, Dolhain, Jalhay.
de voorbereiding van een Opvangstelling om de dekkingsmacht op te vangen. Deze stelling loopt via Dalhem, Val-Dieu, Rossenfosse, La Strée, Mortroux, Froidthier, La Minerie, Chaineux, Hodimont/Pétaheid en Ensival naar Pépinster. Op 9 mei bevinden zich nog geen troepen op deze stelling

In afwachting van een werkelijk alarm is het Esk Cy 3Div verantwoordelijk voor het lopen van patrouilles te Sippenaeken, Gemmenich, Kelmis, Hauzt, Hergenrath en Henri-Chapelle. Vanaf de afkondiging van het alarm moet het Esk Cy 3Div vooraf verkende steunpunten innemen op de Opvangstelling teneinde de dekkingsmacht te laten binnenlopen.

2Pl/Esk Cy 3Div
Onderluitenant Nicolai de Gorhez, commandant van het 2de Peloton van het Esk Cy 3Div, bemant de enige vaste Officiersverkenning binnen in de Ondersector Noord te Eynatten, op een vijftal kilometer van de grens. Dit detachement omvat een handvol wielrijders en de gevechtsgroep motorwielrijders van het Peloton Verkenners van het 25ste Linieregiment (8 motoren). De militairen zijn ingekwartierd op de eerste verdieping van het hotel Tychon te Eynatten.

Hotel Tychon in Eynatten waar het 2Pl/Esk Cy 3Div kantoneerde tijdens de mobilisatie.

Staf/Esk Cy 3Div
Wanneer om middernacht het algemeen alarm binnenloopt, wordt de commandopost onmiddellijk naar Julémont verplaatst en worden de pelotons naar hun respectievelijke steunpunten langs de Opvangstelling gezonden:

1ste Peloton: Rossenfosse
2de Peloton: Valdieu
3de Peloton: Mortroux
4de Peloton: Froidthier

Rond 12u30 is de terugtocht van de dekkingsmacht afgelopen en kan het eskadron op zijn beurt zijn stellingen verlaten om zich naar Luik te begeven. De wielrijders bereiken via Jupille de gemeente Vottem en houden halt op de Tongersebaan. Kapitein-commandant Dits rijdt per motorfiets naar het hoofdkwartier van de 3de Infanteriedivisie in het fort van Lantin voor verdere orders. Het eskadron wordt toegevoegd aan het 12de Linieregiment (12Li) dat zich op dat ogenblik nog op de oostelijke oever van de Maas bevindt. Het eskadron brengt de rest van de dag door in het Luikse. Om 19u00 vertrekken de Lansiers naar Saint-Georges-sur-Meuse om vervolgens naar Hannuit te fietsen waar het 12Li moet worden opgezocht. De tocht zal de ganse nacht in beslag nemen omdat er via Bierwart moet gefietst worden.

2Pl/Esk Cy 3Div
Onderluitenant Nicolai de Gorhez wordt kort na middernacht uit zijn bed gelicht door een telefoontje van Luitenant Schneiders van de staf van het 1CyF. Terwijl Sergeant Largage met het gros van de manschappen onmiddellijk start met het sluiten van de wegbarrières te Eynatten, vertrekken Onderluitenant Nicolai en Soldaat Marbaise per motorfiets naar de grens te Hauset. Het tweetal kijkt toe hoe Duitse troepen zich bij de grens verzamelen en aarzelen tot ongeveer 04u00 om vervolgens terug te rijden naar de alarmpost PA18 en hier per telefoon alarm te slaan. Alarmpost 18 (Poste d’Alerte 18 oftewel PA18) maakte deel uit van het netwerk van alarmposten langsheen de Belgisch-Duitse grens. Deze alarmposten hebben een permanentie van ten minste vier militairen die vanuit een versterkte hut de grens waarnemen en bij onraad per telefoon en radiozender alarm kunnen slaan. De taak van deze alarmposten bestaat er niet alleen in om bij een vijandelijke inval onmiddellijk alarm te slaan, maar omvat ook het uitvoeren van een reeks geplande vernielingen, om zich vervolgens per fiets, motorfiets of lichte vrachtwagen terug te trekken naar de Vooruitgeschoven Positie. Ondertussen neemt de rest van het 2Pl stelling op de Opvangstelling te Valdieu.

3Pl/Esk Cy 3Div
Te Mortroux bereidt het 3Pl van het eskadron een anti-tankstelling die samen met twee T13 tankjagers van de onafhankelijke Cie C47 op T13 van de Grenswielrijders moet bemand worden. De beide voertuigen komen rond 10u00 aan. Op dat ogenblik zijn de verschillende detachementen van de grenswielrijders in de buurt reeds volop bezig met hun aftocht naar het westen nadat de voorziene vernielingen zijn uitgevoerd in het grensgebied. De wielrijders zijn verantwoordelijk voor het opvangen en doorsturen van deze detachementen.

Enkele lansiers rusten uit na een oefening.

Staf/Esk Cy 3Div
Bij dageraad fietsen de lansiers van het Esk Cy 3Div Hannuit binnen. De infanteristen van het 12Li zijn er echter niet te vinden. Cdt Dits stelt zich dan maar onder het bevel van het aanwezige 1G en ontplooit zijn pelotons langsheen de spoorlijn naar Hannuit in het dorpje Villers-le-Peuplier. De lansiers raken er al snel betrokken in schermutselingen met de voorhoedes van de Duitse pantserdivisies die vanuit Tongeren door Haspengouw oprukken naar de Franse linies tussen Waver en Namen.

Het eskadron wordt rondom 08u00 afgelost door een detachement van het 1G en gaat uitrusten in het bos van Moxhe. De manschappen krijgen er van vluchtende Franse troepen te horen dat ze zich maar beter verder zouden terugtrekken. Luitenant de Kerckhove vertrekt per moto op verkenning en bevestigd dat de Duitsers inderdaad niet ver af meer zijn. Het eskadron spring onmiddellijk de fiets op en gaat er van door via Wasseige en Eghezée richting Saint-Denis. Onderweg rijden twee pelotons en de bagagewagens echter verloren zodat de eenheid nu in twee groepen gesplitst is.

Cdt Dits laat verder rijden over Verlaine en Auvelais tot in Mettet. Hier worden kantonnementen voor de nacht opgezocht. De commandant hoopt er zijn eskadron te kunnen hergroeperen.

Cdt Dits wacht af te Mettet. Het eskadron is afgesneden van de andere Belgische eenheden en kan niet worden bevoorraad. De lansiers ontvangen te eten van het aanwezige Franse 329ste artillerieregiment in ruil voor enkele verkenningsopdrachten per fiets naar Saint-Gerard en Falaen. De verloren gereden pelotons komen aan te Mettet. Het eskadron is nu weer compleet.

Het eskadron wordt verplaatst naar het nabijgelegen Oret. Cdt Dits kan geen contact verkrijgen met de staf van de 3de Infanteriedivisie en besluit om per auto naar Charleroi te rijden om er verdere instructies te gaan vragen. Enkele uren later keert Dits terug van een kale reis. Er wordt dan maar besloten om de nacht ter plekke door te brengen en ‘s anderendaags naar Baudour verder te trekken.

De lansiers kunnen niet anders dan de aftocht naar het westen te vervoegen. Er wordt die dag tot in het dorp Dour ten zuidwesten van Bergen gefietst.

De volgende etappe op zoek naar de 3de infanteriedivisie brengt de verkenners tot in Gaurain-Ramecroix. De manschappen brengen de nacht door in de buurt van een Brits munitiedepot.

Cdt Dits laat zijn eenheid verder naar het westen terugtrekken. De lansiers fietsen door Doornik en brengen alweer de nacht door in geïmproviseerde kantonnementen.

De lansiers bereiken Moorslede. Er is nog steeds niemand die de mannen kan vertellen waar hun divisie zich ophoudt.

Cdt Dits weet niet van welk hout pijlen te maken en kan niets anders beslissen om samen met de Franse troepen Noord-Frankrijk binnen te trekken. Bij valavond komen de manschappen aan te Montreuil.

Vanuit Montreuil gaat het die dag naar Berck Plage. Vervolgens wordt koers gezet naar Abbeville.

Tijdens de tocht naar Abbeville kunnen de manschappen niet langer bij elkaar blijven. Door de chaos op de wegen vallen de formaties uit elkaar en raken een ganse reeks manschappen verloren.

Cdt Dits en zijn overblijvers zijn door de Duitse omsingeling kunnen glippen en bereiken Dieppe. Luitenant-generaal Van Strijdonck, de commandant van de 1ste Militaire Circonscriptie leidt er de geëvacueerde Belgische troepen. De lansiers worden samen met andere Belgische en Franse troepen op een vrachtschip richting Hastings (UK) gezet. De manschappen die van de hoofdgroep afgezonderd raakten, blijven in Noord-Frankrijk ronddwalen.