Reglementaire benaming	3de Regiment Legerartillerie | 3LA 3ème Régiment d’Artillerie d’Armée | 3AA
Type	Regiment zware artillerie van de reserve
Ontdubbeld van	n.v.t.
Onderdeel van	Staf, I en III: Generale Staf der Legerartillerie II en IV: Vde legerkorps
Bevelhebber	Luitenant-kolonel Julien Godeaux
Adjudant-majoor	Kapitein-commandant J. Janssens
Standplaats	Commandopost te Putte
Samenstelling	I Groep (Kapitein-commandant Lucien Moors)	1ste Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Lt F. Zicot) 2de Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Lt J. Loodts) 3de Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Lt G. Marlière)
	II Groep (Kapitein-commandant SBH Joseph Daelemans)	4de Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Cdt G. Goethals) 5de Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Lt U. Balaes) 6de Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Lt Albert Tollenaere)
	III Groep (Majoor E. Brondeel)	7de Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Lt H. Mathot) 8ste Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Lt M. Aerts) 9de Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Cdt L. Bertrand)
	IV Groep (Kapitein-commandant Auguste Everarts)	10de Batterij van 12 x MVD58L en MVD70 (Cdt Auguste Everarts) 11de Batterij van 12 x MVD58L en MVD70 (Cdt Wilhelm de Lannoy) 12de Batterij van 12 x MVD58L en MVD70 (Cdt V. Verschueren)

Staf/3LA, I/3LA en III/3LA
Het 3de Regiment Legerartillerie (3LA), een reserveregiment van de zware artillerie, werd op 3 september 1939, tijdens Fase C van het mobilisatieplan, gemobiliseerd te Ranst. De gepensioneerde Kolonel Godeaux wordt aangeduid als regimentscommandant. Het regiment beschikt over een reeks oude Schneider kanonnen uit de Eerste Wereldoorlog en heeft ook een groep uitgerust met Van Deuren loopgraafmortieren (MVD). De MVD mortier was een semi-mobiel wapen dat tijdens de Eerste Wereldoorlog ontwikkeld werd voor de loopgravenoorlog. In mei 1940 was het hopeloos verouderd, maar toch werden nog 36 van dergelijke wapens ingezet bij IV/3LA. IV/3LA is het buitenbeentje van de zware artillerie gezien de beperkte dracht van de MVD mortieren kunnen de batterijen van deze groep enkel zeer dicht bij de contactlijn ingezet worden. Hierdoor worden de middelen van IV/3LA vaak gedecentraliseerd tot op niveau van de infanterieregimenten of zelfs infanteriebataljons.

Het 3LA staat onder bevel van de Generale Staf der Legerartillerie (GS/LA) die de tussenschakel vormt tussen het Groot Hoofdkwartier (GHK) en de vijf regimenten legerartillerie. De rol van de GS/LA is in eerste instantie van technische aard en betreft in hoofdzaak de planning van de algemene vuursteun aan het veldleger onder directie van het GHK en de coördinatie van de bevoorrading aan munitie van de diverse formaties. De GS/LA kan er voor opteren om zijn middelen op niveau leger te houden in algemene vuursteun van het veldleger of om een gedeelte van zijn middelen te decentraliseren naar de verschillende legerkorpsen.

De GS/LA beslist om II/3LA en IV/3LA te decentraliseren naar het Vde Legerkorps (V/LK).  De Staf/3LA, I/3LA en III/3LA worden door de GS/LA in algemene steun van het veldleger gehouden. Op 16 april 1940 wordt het veldleger een laatste keer grondig herschikt wanneer het oppercommando beslist om terug te keren naar een opstelling die een aanval vanuit het noordoosten veronderstelt. De Generale Staf der Legerartillerie werkt in dit kader een plan uit waarbij acht operatiezones voorbereid worden ter verdediging van de belangrijkste verdedigingslinies. Deze zones bestaan uit een aantal goed verkende schootsposities met bijhorende vuurplannen en kunnen elk aan een tactische groepering van de legerartillerie toegewezen worden. In elk van de zones zal een groepering opereren die telkens bevolen zal worden door één van de commandanten van de legerartillerieregimenten.

II/3LA en IV/3LA
Het Vde Legerkorps (V/LK) staat in voor de verdediging van de Versterkte Positie Antwerpen (VPA). Het V/LK, een reserve Infanteriekorps, beschikt niet over een organiek artillerieregiment en om het tekort aan legerkorpsartillerie op te lossen wordt de Staf van het 2de Regiment Legerartillerie (Staf/2LA) aan het V/LK toegevoegd, echter zonder zijn eigen groepen. Het commando van het 2LA installeert zich in het Kasteel Amerloo te Schoten en beveelt van daar uit de legerkorpsartillerie van het V/LK die is samengesteld uit ad hoc ter beschikking gestelde artillerieformaties. II/3LA en IV/3LA (-) (10de en 11de Batterij – TBC) komen samen met V/4LA (12 X 6″ M17 Vickers houwitsers), VI/4LA (12 X 6″ M17 Vickers houwitsers) en 26A (24 X C75GP kanonnen) onder bevel te staan van de Staf/2LA. II/3LA wordt in algemene steun van het V/LK gecentraliseerd ingezet en staat onder rechtstreeks commando van de Staf/2LA.

De 12de Batterij van IV/3LA (12/IV/3LA) is afgedeeld bij de 15de Infanteriedivisie die behoort tot het  IVde Legerkorps.

Staf/3LA, I/3LA, III/3LA
De staf, Iste en IIIde Groep maken deel uit van de Groepering B van de legerartillerie. De staf van het regiment bevindt zich te Putte en Kolonel Godeaux is naast regimentscommandant van 3LA ook aanvoerder van Groepering B. De zone waarin de Groepering B schootsposities inneemt ligt tussen Kermt en Zoerle-Parwijs en kan doelen bestrijken van Zoersel tot Mol. De eenheden van Groepering B leveren vuursteun aan het westelijke deel van de Dekkingsstelling. Deze groepering bevat ook de II/1LA en de 8ste Batterij spoorwegartillerie van het II/5LA.

De Iste Groep van 3LA is ontplooid te Kessel. De IIIde Groep staat ten noordoosten van Deurne achter het Albertkanaal.

I/3LA
De eerste groep heeft zijn 12 stukken opgesteld te Kessel.  Bij de 2de Batterij ligt de schootsstelling aan de Kesselsesteenweg tussen Kessel en Nijlen.  Aan de westrand van het Goorkasteel staan de commandopost, stuk 1 en stuk 2 net ten zuiden van de steenweg, en stuk 3 en stuk 4 net ten noorden.  De batterij kantonneert samen met de rest van de groep te Kessel. 

De manschappen blijven de ganse dag op de schootsstellingen.  Er wordt bijkomende camouflage geplaatst, maar verder gebeurt er niets bijzonders.  Rondom 17u00 komen Franse troepen aan op de Kesselsesteenweg.  Het gaat om een colonne van een tankeenheid die op weg is naar de brug over het Albertkanaal te Grobbendonk.

II/3LA
De IIde Groep van Groep 3LA is nog steeds aangehecht bij de legerkorpsartillerie van het V/LK en staat opgesteld ten noorden van het Albertkanaal nabij Merksem. Rond middernacht brengt  de Staf/2LA de Staf van II/3LA op de hoogte van het algemeen alarm en in de loop van de nacht gaat de Versterkte Positie Antwerpen over naar alarmstadium II [3]. Dit betekent dat alle troepen binnen de VPA hun kantonnementen dienen te verlaten en zich op, of in de onmiddellijke omgeving van, hun gevechtsposities moeten klaar houden. Om 06u00 wordt de Staf/II/3LA verwittigd van de afkondiging van de algemene mobilisatie naar aanleiding van de Duitse inval.

III/3LA
De IIIde Groep staat opgesteld achter het Albertkanaal ten noordoosten van Deurne.  De eenheid wordt pas om 03u30 in staat van alarm gebracht.  Terwijl de stuksbemanningen naar de schootsstellingen vertrekken worden ook de veldtelefoonlijnen naar de observatieposten van de voorwaartse waarnemers aangelegd.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  De IVde Groep omvat drie batterijen van telkens twaalf MVD mortieren. Elke batterij is dan weer verdeeld in drie secties (benaming voor pelotons bij de artillerie) van vier mortieren. Op 10 mei opereren de drie batterijen als onafhankelijke eenheden, in directe steun van de infanteriedivisies rond de Versterkte Positie Antwerpen. De staf van de groep bevindt zich op de commandopost van de 13de Infanteriedivisie te Schoten (kasteel Calixberg). Vanuit Schoten heeft de staf van de groep een telefoonverbinding via het burgernet naar de hogere echelons. Via deze lijn wordt zowel met de regimentsstaf te Putte als de staven van de 13de Infanteriedivisie en het Vde Legerkorps gecommuniceerd. Bij het uitbreken van de oorlog beschikt de IVde Groep niet over een groepscommandant. Kapitein-commandant August Everarts, commandant van de 10de Batterij wordt dan maar in cumul aangesteld als groepscommandant.Cdt Everarts is echter enkele dagen voor de afkondiging van het algemeen alarm met een detachement op zending vertrokken naar het Kamp van Beverlo. Hij keert op 10 mei, na de ontketening van het alarm, in alle vroegte terug naar Antwerpen. Tijdens de rit wordt zijn colonne rond 06u00 aangevallen door de Luftwaffe in de de buurt van Borsbeek, tussen Fort III en Fort IV van de oude fortengordel van Antwerpen. Soldaat Janssens van de 10de Batterij komt om in het bombardement en er vallen nog eens zes gewonden te betreuren. Everarts kan de Staf van de 10de Batterij rond 08u30 vervoegen. Hij lost bij aankomst zijn adjunct, Luitenant Feron, af die verantwoordelijk wordt voor de commandopost van de groep en doorgestuurd wordt naar het hoofdkwartier (HK) van de 13Div te Schoten. Luitenant Feron is een reserveofficier die in vredestijd als ingenieur bij de NMBS werkt in het station Antwerpen-Centraal. (Cdt Everarts heeft er blijkbaar voor geopteerd om de 10Bij te bevelen vanaf de CP van 33Li eerder dan de IVde Groep vanaf het HK van de 13Div, op dit HK maakt Lt Feron de dienst uit). Het groepscommando heeft die dag telefonisch contact met de 12de Batterij, maar kan geen verbinding tot stand brengen met de 11de Batterij.Rond 17u00 valt de telefoonverbinding van de staf uit na een Duitse luchtaanval in de buurt van het sportpaleis. Vanaf 16u00 trekken de eerste eenheden van het Franse 7de Leger op weg naar Nederland door de linies de 13de Infanteriedivisie. De verkeersstroom naar het noordoosten blijft de ganse avond aanhouden.
• 10/IV/3LA
  De secties mortieren van de 10de Batterij zijn afgedeeld bij de infanterie-eenheden van de 13de Infanteriedivisie die langsheen het oostelijke deel van de anti-tankgracht opgesteld staat. Deze divisie is een onderdeel van de zogenaamde tweede reserve en beschikt in tegenstelling tot het actieve leger en de eerste reserve niet over eigen mortieren. De 10de Batterij levert vuursteun aan de drie infanterieregimenten van deze divisie. Het commando van de batterij werkt van op de staf van het 33ste Linieregiment (33Li) te Brasschaat; de 1ste en de 2de Sectie van telkens vier mortieren hebben eveneens hun stellingen op het grondgebied van deze gemeente en zullen vuursteun leveren aan respectievelijk het 33Li en het 32Li , terwijl de 3de Sectie zich te Schoten bij het 34Li bevindt
• 11/IV/3LA
  De inzet en de posities van de 11de Batterij zijn niet met zekerheid te bepalen. De 11de Batterij was initieel afgedeeld bij de 17de Infanteriedivisie aan de noordrand van de Versterkte Positie Antwerpen maar zou daar nooit zijn toegekomen. (Volgens een studie uitgevoerd door Defensie in 1971 zou de batterij aangehecht zijn aan de 9de Infanteriedivisie die vanuit zijn hoofdkwartier te Heist-op-den-Berg de sector Herentals – Eindhout van het Albertkanaal verdedigd).
• 12/IV/3LA
  De 12de Batterij is aangehecht aan de 15de Infanteriedvisie die onderdeel uitmaakt van het IVde Legerkorps en ontplooid is langsheen het meest westelijke deel van de dekkingsstelling langsheen het Albertkanaal tussen Massenhoven en Herentals. De staf van de batterij bevindt zich op de commandopost van de divisie te Kessel. Ook bij de 12de batterij ontbreekt de eenheidscommandant. Kapitein-commandant Verschueren is met herstellingsverlof en zal pas tijdens de voormiddag terugkeren naar zijn eenheid. Luitenant Wouters van de 11de Batterij fungeert tot dan als bevelhebber a.i. De luitenant wordt teruggestuurd naar zijn sectie bij de aankomst van Verschueren.

I/3LA
Na een rustige nacht worden de posities omstreeks 06u00 overvlogen door enkele Duitse toestellen die kort het vuur openen met de boordwapens.  Er is geen schade.  De groep blijft zonder opdracht.  In de loop van de namiddag begint op de Kesselsesteenweg een grote vluchtelingenstroom op gang te komen.

III/3LA
De IIIde Groep blijft op zijn posities even ten noorden van Deurne.  De camouflage van de vuurmonden wordt op punt gesteld.  Om 20u45 vraagt de regimentsstaf om de trekkers van het geschut naar het Kamp van Brasschaat te sturen om een aantal artilleriestukken te evacueren naar het station van Kapellen.  Deze opdracht wordt toegewezen aan Luitenant Naveau van de 9de Batterij.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  De telefoonverbinding van de commandopost te Schoten is nog steeds niet hersteld. De Regie voor Telefoon en Telegraaf meldt dat de herstellingswerkzaamheden nog steeds verder gaan. De telefoonlijn komt tijdens de namiddag weer even kort tot leven, maar valt dan opnieuw uit. Het commando blijft verder gebruik maken van estafetten om de verbindingen in stand te houden. De groep laat aan de staf van het 3LA weten dat de eerder bestelde pistolen, gasmaskers en chemische ontsmettingstoestellen nog niet zijn aangekomen en dat er dringend wat gedaan dient te worden aan dit tekort. Luitenant Feron vertrekt tijdens de namiddag naar de staf van het 3LA en de 11de Batterij. Kapitein-commandant de Lannoy meldt dat bij de 11de Batterij nog steeds 2 officieren en 6 brigadiers ontbreken die nog niet uit vergunning zijn teruggekeerd.

I/3LA
Om 12u30 krijgt de groep een bevel om terug te trekken naar de alternatieve schootsstelling ten westen van de Nete te Ranst.  De batterijcommandanten krijgen de opdracht om nog in de loop van de namiddag de vuurmonden in baanpositie te zetten op zo discreet mogelijke wijze.  Dit gebeurt onder de camouflagenetten op de stellingen.  De trekkers en vrachtwagens zullen dan tegen valavond naar de stellingen gebracht worden om de vuurmonden, munitie en materiaal weg te halen.  Tegen 22u00 is de groep klaar voor de aftocht.  De te volgen route van Kessel naar Ranst loopt via Lier.  De 2de Batterij leidt de colonne.

III/3LA
De trekkers die op zending waren naar het Kamp van Brasschaat keren omstreeks 17u00 terug naar de groep.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  De telefoonlijn van de groepsstaf is nu helemaal hersteld. Het 3LA laat weten dat het geen pistolen kan leveren. Als de groep ze nodig heeft, moet ze maar trachten deze op te eisen bij de politie en burgers. Er wordt een ploeg naar Antwerpen gestuurd maar de missie blijft zonder resultaat. De stellingen worden af en toe onder vuur genomen door vijandelijke vliegtuigen, zonder noemenswaardige schade.
• 12/IV/3LA
  De 12de Batterij kan in verbinding treden met de staf van de groep en vraagt Luitenant Feron om de nodige maatregelen te nemen om de batterij te verzekeren van een vlotte munitiebevoorrading. Feron stuurt een motorwielrijder uit naar de staf van het IVde Legerkorps op het Fort van Lier met de nodige richtlijnen. De estafette zal ‘s anderendaags onverrichter zake terugkeren en zal melden dat hij de staf van het korps niet heeft kunnen vinden.

Staf/3LA, I/3LA, III/3LA
Op 13 mei bevestigt Generaal-majoor Lepoivre de definitieve slagorde van de legerartillerie voor de verdediging van de K.W. Stelling. De speciale groeperingen van de legerartillerie worden herschikt. De staf van het 3LA wordt samen met de I/3LA, III/3LA en de III/1LA ondergebracht in de nieuwe Groepering H. De Staf/3LA stelt zich op in Wilrijk van waaruit de Groepering H bevolen wordt.

I/3LA
De Iste Groep gaat in stelling te Ranst.  De 2de Batterij wordt opgesteld langsheen de weg van Ranst naar Oelegem, even ten oosten van Kasteel Zevenbergen.  De inplaatsstelling verloopt moeizaam en de groep is pas tegen de middag klaar tot vuren.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  Na de mislukte interventie in Nederland, keren de eerste troepen van het Franse 7de Leger terug naar het zuiden. De zwaar aangeslagen Franse militairen melden hevige gevechten in de omgeving van Breda. Het 7de Leger is duidelijk in aftocht. Intussen blijft de communicatie met de hogere echelons moeilijk verlopen. Door de eerdere problemen met de telefoonverbinding vraagt de groep aan de 13Div of ze niet kan aansluiten op een centrale van het militaire netwerk. Dit verzoek wordt echter geweigerd en Feron krijgt te horen dat zolang er geen nieuwe groepscommandant is, hij zijn plan maar moet trekken. Luitenant Feron stuurt een bericht naar het gemeentebestuur van Merksem in de hoop om alsnog aan wapens te geraken. De luitenant weet maar al te best dat tijdens de mobilisatie aan de burgers gevraagd werd om alle wapens aan het gemeentebestuur te overhandigen en wil van de gemeente Merksem 80 van deze wapens verkrijgen. Er wordt geen gevolg geven aan de oproep. Via het stadsbestuur van Antwerpen worden dan 46 pistolen en revolvers van diverse makelij opgevorderd. De wapens worden verdeeld onder de kaderleden. Elf wapens gaan naar de 10de Batterij en tien wapens worden doorgestuurd naar de 12de Batterij.

Staf/3LA, I/3LA, III/3LA
Aan de K.W. Stelling worden de tactische groeperingen van de legerartillerie nog eens gereorganiseerd. De 5de, 6de, 7de en 8ste Batterij van het 5LA vormen samen met de staf van het regiment nog steeds de Groepering D met commandopost te Aartselaar. De 4de Batterij van het 5LA vormt met de Iste en de IIde Groep van het 1LA de Groepering E met commandopost te Perk. Te Wilrijk tenslotte bevindt zich de staf van de Groepering H van de Iste en IIIde Groep van het 3LA en de IIIde Groep van het 1LA.

I/3LA
De Iste Groep is nog steeds in stelling te Ranst.  In het dorp is het bijzonder druk en zijn er honderden Belgische, Nederlandse en Franse militairen en ook gevluchte burgers aangestroomd.  De cafés doen gouden zaken, vooral dan aan de Fransen.  Tijdens de nacht van 14 op 15 mei loopt het dorp echter leeg wanneer een fusillade losbreekt nadat er Duitse valschermspringers zouden gezien zijn.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  De Franse troepen van het 7de Leger blijven de ganse nacht door in grote aantallen naar het zuiden terugtrekken. Tijdens de voormiddag kan de groep alsnog 39 handwapens verkrijgen van de gemeente Merksem. Te Antwerpen worden nog drie bijkomende revolvers overgemaakt. Luitenant Van Daele van de groepsstaf vertrekt na de middag naar de stellingen van de 11de Batterij, maar kan slechts tot in Wiekevorst en Herenthout geraken en moet onverrichter zake terugkeren. Kapitein-commandant Everarts vraagt om de personenwagen van de groepsstaf door de sturen naar zijn commandopost op de 10de Batterij. Het voertuig wordt rond 22u00 geleverd.

I/3LA
Te Ranst blijken heel wat inwoners nu gevlucht te zijn.  De lege huizen worden vallen ten prooi aan vandalisme en plunderingen door de militairen.  Een kruidenierszaak wordt geheel leeg gehaald.  Nabij het dorp is ook een Franse artillerieformatie in stelling gegaan.

II/3LA
In de loop van de avond komt de Belgische zware artillerie van de Versterkte Positie Antwerpen voor de eerste keer in actie. Tussen ongeveer 23u00 en 03u00 wordt vrijwel aanhoudend gevuurd.

III/3LA
Om 23u00 komt een eerste vuuropdracht binnen.  Tot middernacht wordt er enkele storingsvuren uitgevoerd.  Het kruispunt te Sternhoven ten noordoosten van het Kamp van Brasschaat is hierbij een van de doelen.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  Tijdens de voormiddag stuurt Kapitein-commandant Everarts een bevel naar de commandopost van de groep om zich klaar te maken voor een onmiddellijk vertrek uit Antwerpen. Luitenant Feron checkt het bevel bij de staf van de artillerie van het Vde Legerkorps en wordt daar tegengesproken: de Versterkte Positie Antwerpen wordt niet ontruimd en iedereen moet ter plekke blijven. Het personeel van de groepsstaf krijgt te horen dat ze desnoods zullen doorgestuurd worden naar de batterijen om verliezen aan te vullen. Cdt Everarts is duidelijk niet te spreken over dit bevel, maar kan niet anders dan er zich bij neerleggen. Hij laat wel een estafette sturen naar de staf van het Vde Legerkorps om de route voor de afmars te weten te komen en dringt er op aan dat alle voorbereidingen voor een snelle aftocht moeten genomen worden. (ook dit wijst op de moeilijke commandoverhouding tussen enerzijds Lt Feron op de staf van de groep en Cdt Everarts op de CP van de 10Bij). Luitenant Fastré van de groepsstaf laat te Merksem een personenwagen en een vrachtwagen opeisen om de transportcapaciteit van het commando aan te dikken. Ondanks het in actie schieten van de zware artillerie van de VPA moeten de loopgraafmortieren afwachten tot de vijand dichter genaderd is. Rond 19u30 worden vijandelijke verkenners voor de eerste keer net voor de anti-tankgracht gesignaleerd.

Staf/3LA
Op 16 mei komt onverwachts het bevel van het geallieerd opperbevel (Franse generaal Bilotte) om verder westwaarts te trekken. Zonder dat men de KW Stelling ten volle verdedigd heeft moet de stelling worden prijsgegeven. Het Duitse leger wist immers een doorbraak te forceren in de streek van Sedan en in het noorden heeft Nederland zich overgegeven. Het veldleger zal aan het eind van de dag de K.W. Stelling ontruimen en zich terugplooien op de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde. Het 3LA verlaat de K.W. Stelling en wordt richting Gent gestuurd.

I/3LA
Overdag komt alleen de 3de Batterij in actie.  De beide andere batterijen moeten zich klaar tot vuren houden, maar zullen niet in actie komen.  De IIde Groep krijgt om 16u00 opdracht de VPA te verlaten en zich opnieuw bij het regiment te voegen.  Het vertrekt zal in de loop van de avond plaatsvinden en de groep zal om 23u00 door de autotunnel onder de Schelde moeten rijden.  De munitie die niet kan getransporteerd worden, wordt ter plekke achtergelaten.  De marsroute zal lopen van Ranst naar Borgerhout, Antwerpen, Zwijndrecht, Sint-Pauwels, Moerbeke, Zwijndrecht en Eeklo tot in Ursel.

II/3LA
Ook de IIde Groep wordt naar Eeklo bevolen.

III/3LA
Van 02u30 tot 04u15 wordt het kruispunt te Sternhoven opnieuw bestookt met storingsvuur.  Daarna blijft de batterij de ganse dag op stelling zonder nieuwe vuuropdrachten uit te voeren.  Om 16u00 wordt de groepscommandant ontboden op de staf van Generaal-majoor Cheville, bevelhebber van de artillerie van het Vde Legerkorps.  De groep krijgt het bevel om tijdens de nacht naar Eeklo te vertrekken.  De colonne moet om 21u00 vertrekken en krijgt een tijdslot om door de autotunnel onder de Schelde te rijden om 22u15.  De 8ste Batterij zal voorop rijden, gevolgd door de 7de Batterij en de 9de Batterij.

Wanneer de colonnes om 22u10 aankomen op de Italielei te Antwerpen blijkt hier een onoverzichtelijke verkeersopstopping te staan.  Talrijke eenheden staan aan te schuiven om door de autotunnel te passeren, terwijl enkele stafofficieren van het Vde Legerkorps verwoede pogingen doen om de knoop te ontwarren.  Op de beide rijstroken en de middenberm van de Italielei staan maar liefst 7 verschillende colonnes.  

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  Kolonel Godeaux laat na de middag nogmaals weten dat er geen reden tot vertrekken bestaat en dat de mortieren voorlopig ter plekke blijven. Hij laat ook weten dat de 11de Batterij zich teruggetrokken heeft naar het Fort van Lier. Even voor 16u00 komt dan toch een bevel van het Vde Legerkorps om alles in gereedheid te brengen voor het vertrek uit de Versterkte Positie Antwerpen. De groepsstaf en de 10de Batterij worden onttrokken aan het commando van de 13de Infanteriedivisie en onder rechtstreeks gezag van het Vde Legerkorps geplaatst. De groep verlaat Schoten rond 17u30 en moet koers zetten naar Kluizen. De tocht zal van Antwerpen over Beveren, Moerbeke-Waas, Wachtebeke en Terdonk lopen. De colonnes komen lang na het vallen van de duisternis aan en houden halt op een weg ten noorden van de kerk van Kluizen. Twee vrachtwagens rijden onderweg verloren en raken afgezonderd van de eenheid.
• 10/IV/3LA
  De 10de Batterij heeft tijdens de nacht van 15 op 16 mei verschillende keren gevuurd. De beschieting werd niet door de vijand beantwoord. De batterij vraagt om de dringende levering van 150 karabijnen voor de nabije verdediging, maar die komen er niet. De kanonniers moeten maar beroep doen op de omliggende infanterie.

Staf/3LA, II/3LA en III/3LA
Op 17 mei stelt de Generale Staf der Legerartillerie zijn plan op voor de verdediging van de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde. De middelen worden opnieuw verdeeld over drie tactische groeperingen, Kol Godeaux krijgt nu het commando over de Groepering A die enkel bestaat uit II/3LA en III/3LA. De regimentsstaf verzamelt aanvankelijk te Eeklo en krijgt vervolgens het bevel om de commandopost op te stellen te Waarschoot.

I/3LA
Ook de IIde Groep loopt een enorme vertraging op bij de doortocht te Antwerpen en zal pas tegen 03u00 de linkeroever van de Schelde bereiken.  Hier raken de colonnes van de groep verstrengeld in een colonne paardenvoertuigen van het 4de Regiment Legerartillerie.  Op weg naar het Kanaal Gent-Terneuzen krijgen ook bij deze groep enkele van de Latil-trekkers te maken met motorpech.  Op een overleg op de regimentsstaf te Eeklo wordt de eindbestemming van de groep gewijzigd van Ursel naar Zomergem.  De ontplooiing kan in de loop van de avond starten.  Bij de verdediging van de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde zal het I/3LA onder het bevel geplaatst worden van 1LA en deel uitmaken van de Groepering B.

II/3LA
De groep wordt doorgestuurd naar Bassevelde.

III/3LA
De colonne van de groep kan uiteindelijk de autotunnel binnenrijden om 02u00.  De marsroute leidt vervolgens via Beveren-Waas, Nieuwkerke, Stekene en Wachtebeke naar de brug over het Kanaal Gent-Terneuzen te Zelzate.  Vervolgens wordt verder gereden naar Oosteeklo en Eeklo.  Onderweg wordt de groep doorgestuurd naar Zomergem via Oostwinkel en Ursel.  Onderweg hebben heel wat Latil-trekkers te maken met motorpech zodat de groep de eindbestemming pas in de loop van de avond bereikt.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  De groep belt met de Rijkswacht van Eeklo, op zoek naar de twee verloren vrachtwagens. De gendarmen van Eeklo hebben niets gezien. Ook de Rijkswacht van Moerbeke kan niet helpen en weet al evenmin waar de staf van de artillerie van het Vde Legerkorps zich zou kunnen bevinden. De groep ontvangt zo’n 1.000 liter brandstof van een nabijgelegen Autopeloton voor Ravitaillering en verlaat Kluizen rond 11u00. Op weg naar Eeklo ontmoet de colonne de staf van het 3LA bij de doortocht te Lembeke. Luitenant Feron krijgt te horen dat ze naar Waarschoot moeten. De manschappen komen hier op het middaguur aan en worden ingekwartierd. De staf trekt in aan de Kloosterstraat 14. Er arriveert ook nog een verloren gereden camion van de keukenploeg van de 11de Batterij.
• 10/IV/3LA
  De 2de Sectie van de 10Bij, die nog steeds in steun is bij 32Li en die blijkbaar niet op de hoogte werd gebracht van het vertrek van de rest van IV/3LA, krijgt om 11u15 bevel zijn steunopdracht te beëindigen. De sectie moet zich verplaatsen naar de westelijke oever van de Schelde maar beschikt niet over eigen voertuigen. De sectie moet beroep doen op vrachtwagens van het I/32Li om over de Schelde te geraken. Vermoedelijk is de 2de Sectie er niet meer in geslaagd zijn batterij te vervoegen (TBC).
• 11/IV/3LA
  Van de 11de Batterij zelf is nog geen spoor. Deze werd enkele dagen voordien nog te Kapelle-op-den-Bos gesignaleerd en zou op 16 mei van uit deze gemeente naar het westen vertrokken zijn.
• 12/IV/3LA
  De 12de Batterij komt aan te Waarschoot rond 16u00.

I/3LA
De Iste Groep krijgt een bevel om Zomergem te verlaten en wordt naar Sint-Martens-Latem gedirigeerd.  De colonnes vertrekken rondom 16u00.  Bij aankomst worden de stukken doorgestuurd naar Sint-Denijs-Westrem.  De groep is tegen middernacht klaar tot vuren.

De I/3LA is nu ontplooid binnen het Bruggenhoofd Gent en vormt samen met de 1LA de Groepering B van de legerartillerie. Het geheel staat onder het bevel van kolonel Desoil van het 1LA:

• I/1LA is te Wannegem-Lede en krijgt doelen in Scheldewindeke-Hauw toegewezen
• II/1LA staat opgesteld te Huise-Lozer en zal op Oosterzele en Balegem gericht worden
• III/1LA is ontplooid te Nazareth met de vuurmonden richting Scheldewindeke, Hundelgem en Balegem
• I/3LA is te Sint-Denijs-Westrem en heeft doelen te Massemen-Strop en Wetteren

III/3LA
Rond het middaguur wordt de IIIde Groep doorgestuurd naar Sleidinge.  Het gevechtsechelon vertrekt om 13u30, gevolgd door het bevoorradingsechelon om 17u00.  De marsroute loopt via Ursel, Eeklo, Waarschoot en Daasdonk.  De groep loopt onderweg vertraging op en kan Sleidinge pas in de vooravond bereiken.  Het geschut gaat in stelling tijdens de eerste helft van de nacht.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  De groep wordt tijdens de late voormiddag aangehecht bij het Iste Legerkorps. Als eerste opdracht dient het geschut opgesteld te worden om de bossen ten noorden van het station van Oostakker te kunnen beschieten. Even later duidt de staf van de artillerie van het Iste Legerkorps twee nieuwe doelen aan: de Antwerpsesteenweg ten oosten van de spoorlijn van Oostakker naar Destelbergen (de huidige N70 naar Lochristi) en de Dendermondsesteenweg in het oostelijke gedeelte van de gemeente Destelbergen (de huidige N445). De staf van de groep deelt de nodige orders uit aan de 10de en de 12de Batterij voor de komende stellingname die tijdens de nacht van 18 op 19 mei dient uitgevoerd te worden.
• 11/IV/3LA
  De zoektocht naar de 11de Batterij gaat verder. Luitenant Fastré van de groepsstaf heeft enkele wielrijders van de 11de Batterij tegengekomen, maar die wisten hem niet te vertellen waar de batterij zich zou kunnen bevinden.

I/3LA
De stukken van de I/3LA staan nog steeds te Sint-Denijs-Westrem, langsheen een smalle kasseibaan van De Pinte naar Sint-Denijs in de buurt van het kasteel Grand Noble.

III/3LA
De groep is in stelling gegaan te Sleidinge.  De manschappen werken aan het inrichten van de posities en wachten af.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA, 
  De mortieren van de 10de en de 12de Batterij zijn nu toegewezen aan de 18de Infanteriedivisie (18Div) voor de verdediging van de noordrand van het Bruggenhoofd Gent en ontplooien zich op hun nieuwe stellingen. Het bagage-echelon van de groep wordt naar Sint-Denijs-Westrem doorgestuurd en zal hier aan de Kortrijksesteenweg bivakkeren.
• 12/IV/3LA
  Alle twaalf mortieren van de 12de Batterij onder bevel van Kapitein-commandant Verschueren worden toegewezen aan het 3de Regiment Karabiniers (3C) en gaan in stelling tussen Destelbergen en Oostakker.
• 10/IV/3LA en 
  De zes stukken van de 10de Batterij onder Luitenant Van Daele leveren vuursteun aan het 39ste Linieregiment (39Li) en worden opgesteld te Destelbergen, de andere zes stukken gaan in steun van het IIde Bataljon van het 3de Regiment Grenadiers (II/3Gr) en worden opgesteld ten westen van het Grootdok in de Gentse haven.
• 11/IV/3LA
  De 11de Batterij ontbreekt nog steeds op het appel.

I/3LA
De Iste Groep is klaar tot vuren te Sint-Denijs-Westrem en wacht af.  De groep opent rond 22u00 het vuur.  Een salvo van 32 schoten komt neer op het kruispunt Wetterstraat te Wetteren.

III/3LA
Wanneer een colonne legervoertuigen door Sleidinge passeert, wordt deze aangevallen door de Luftwaffe.  Hierbij worden ook de posities van de 7de Batterij gebombardeerd.  Soldaat Frans komt om en er vallen ook 7 gewonden die allen afgevoerd worden naar Brugge.  Ook nabij de commandopost van de groep komt een vliegtuigbom neer.

IV/3LA
De groep vraagt om de levering van elektrische detonators zodat de mortierbommen eventueel als springladingen kunnen gebruikt worden om de wegen naar Gent te ondermijnen. Luitenant Feron is niet langer in contact met de staf van zijn regiment en onderneemt een poging om te weten te komen waar Kolonel Godeaux zich zou kunnen bevinden.

Staf/3LA
De Staf/3LA bevindt zich nu op het domein Heihoek te Lichtervelde. Hier vernemen ze dat op de Conferentie van Ieper tussen de Belgen, Fransen en Britten beslist is dat het front achteruit moet. Het Belgische leger zal de aftocht naar de Leie aanvatten en rondom Gent worden de Belgische posities herschikt en wordt het Bruggenhoofd Gent opgegeven. De 16de en de 18de infanteriedivisies zullen de stad verdedigen. De 1ste infanteriedivisie zal de stad verlaten en naar de streek van Kortrijk verhuizen. De 2de en de 4de infanteriedivisie zullen het Bruggenhoofd Gent verlaten, terwijl ten zuiden van de stad de 1ste Divisie Ardeense Jagers en de 5de infanteriedivisie nog achter de Schelde moeten blijven tot de nacht van 23 op 24 mei en zich vervolgens ook achter de Leie moeten terugtrekken.

Kapitein-commandant Begon, naar 3LA in versterking gestuurd vanuit het 26ste Artillerieregiment (26A), meldt zich in de commandopost van 3LA aan bij Kolonel Godeaux en krijgt te horen dat hij het commando van IV/3LA moet overnemen [4].

I/3LA
Even voor 06u00 ontvangt de groep een nieuw vuurbevel: de Wetterstraat, Kleystraat en Massemen-Herdershoek moeten bestookt worden met telkens 20 obussen. De doelen liggen bijzonder veraf en er zal met de zwaarst mogelijke lading moeten geschoten worden. De gevolgen hiervan laten niet op zich wachten. Al snel na de start van de beschieting raken de sluitstukken van meerdere kanonnen defect. Er kunnen in totaal slechts 18 granaten verschoten worden. Terwijl de wapenmakers de schade trachten te herstellen, wordt ook een ploeg militairen naar Eeklo gestuurd om in het legerdepot een reserve-kanon gaan op te halen. Het kanon blijkt echter reeds door een andere eenheid te zijn opgehaald.  Tegen het eind van de ochtend zijn er nog zeven operationele vuurmonden.  Vijf kanonnen zijn buiten gebruik.  Aan het eind van de dag beschiet de groep nog het station van Wetteren.

III/3LA
De groep komt een eerste keer in actie bij de gevechten aan het Kanaal Gent-Terneuzen.  Er wordt onder meer gevuurd op doelen te Wachtebeke en Zaffelare.  Deze vuren worden uitgevoerd tussen 22u00 en 22u30.

IV/3LA
Om 13u30 ontvangt Luitenant Feron de opdracht om de commandopost van de groep over te brengen naar Lovendegem. De staf wordt verplaatst naar het woonhuis van Dhr Hoye op de Grote Baan van Gent naar Brugge de buurt van de Bierstalbrug te Lovendegem. Deze woning beschikt over een telefoonaansluiting met abonneenummer 22300.

I/3LA
Om 15u00 wordt de groep doorgestuurd naar het kruispunt van de Deinsestenweg en de Aarselestraat, ongeveer halverwege tussen Tielt en Deinze,  Hier moeten nieuwe orders afgewacht worden.  Het vertrekt loopt bijzonder snel en tussen 16u30 en 17u00 gaan de colonnes de baan op.  Bij aankomst worden de batterijen naar Kanegem gedirigeerd.  Hier komt de groep rond 18u00 aan.

II/3LA
De groep wordt teruggetrokken naar Sint-Joris nabij Knesselare.

III/3LA
De groep krijgt om 13u30 een bevel om een nieuwe positie te gaan verkennen te Aalter.  Majoor Brondeel vertrekt een uur later met het installatiepersoneel.  De batterijcommandanten zullen hem om 18u30 vervoegen.  De groep zelf verplaatst zich in de nacht van 22 op 23 mei van Sleidinge via Hooiwege, Daasdonk, Waarschoot, Eeklo, Oostwinkel, Ursel en Achterbrugge naar Aalter.  De verplaatsing verloopt moeizaam.  Het C155L geschut is te zwaar voor de rurale wegen.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  Kapitein-commandant Begon moet als nieuwe bevelhebber van de IV/3LA klaarheid scheppen in de vertroebelde commandoverhoudingen bij de groep. Cdt Begon zal zijn functie echter niet uitoefenen. Net na zijn aankomst bij de IVde Goep besluit hij op zoek te gaan naar zijn verloren persoonlijke bagage en slaagt er niet in de groep opnieuw te vervoegen. Lt Feron moet de leiding van de groep verder op zich nemen. De staf van IV/3LA staat opgesteld aan de Bierstalbrug in Lovendegem. De groep wordt nu toegewezen aan de verdediging van de stad Gent en zal vuursteun leveren aan de 18de Infanteriedivisie die tijdens de nacht van 22 op 23 mei de noordelijke helft van het stadscentrum heeft bezet. Op bevel van de 18de Infanteriedivisie vertrekt om 14u00 een colonne van de groep naar het militaire depot van Zedelgem om daar nieuwe munitie te gaan halen. In het depot liggen die dag nog 153 bommen type 02, 77 bommen type 05 en een aantal knalkokers type PR model 1916.
• 12/IV/3LA
  Alle twaalf mortieren van de 12de Batterij blijven nog steeds werken ten voordele van het 3de Regiment Karabiniers in het centrum van de stad; de waakrichting van deze mortieren moet aanvankelijk naar de steenweg komende van Dendermonde lopen.
• 10/IV/3LA
  Drie stukken van de 10de Batterij leveren vuursteun aan het 39ste Linieregiment dat de oude Handelshaven te Gent ingenomen heeft; deze mortieren worden gericht op de Antwerpsesteenweg / Nieuwe Baan (de huidige N70). Drie stukken van de 10de Batterij leveren vuursteun aan het IIde Bataljon van het 3de Regiment Grenadiers dat zich net ten noorden van het 39Li bevindt in de haven; deze mortieren worden gericht op de baan naar Oostakker. De batterij krijgt in de late namiddag het bevel zijn huidige stellingen te verlaten en zich te Gent te gaan installeren. Rond 20u00 komen de colonnes aan op hun nieuwe posities.
• 11/IV/3LA
  De precieze reisroute van de batterij is niet bekend, maar de eenheid van Kapitein-commandant de Lannoy komt eveneens aan te Gent en wordt in steun geplaatst van de 16de Infanteriedivisie die de zuidelijke helft zal verdedigen. De batterij wordt gesplitst in twee detachementen: een eerste detachement wordt de Gentse binnenstad in gestuurd ter ondersteuning van het 41ste Linieregiment, het tweede detachement trekt naar Zwijnaarde en wordt in steun geplaatst van het 44ste Linieregiment. De batterij zit zonder munitie, maar de mortieren worden ontplooid. Tijdens de nacht van 22 op 23 mei zal Onderluitenant Wouters met vier vrachtwagens uitgestuurd worden naar het munitiedepot van Houthulst om de nodige bommen te gaan afhalen.

Staf/3LA
De Staf/3LA verplaatst zich naar Maria-Aalter.

I/3LA
De ontplooiing te Kanegem duurt de ganse nacht en de stukken zijn pas tegen de ochtend klaar tot vuren.  Van de nog 7 inzetbare vuurmonden, zijn er 3 bij de 2de Batterij. 

III/3LA
De groep installeert zich op een nieuwe schootsstelling te Aalter.  De observatieposten worden uitgezet en het telefoonnet wordt aangelegd.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  De groep verlaat Gent echter nog die zelfde avond. Om 21u00 zet de colonne zich in beweging richting Brugge. Er moet een eindje omgereden worden wanneer de manschappen vaststellen dat de brug van de Brugsesteenweg over de Coupure reeds vernield is door de genie. De munitiecolonne heeft tegen 10u00 de nodige munitie opgeladen in het depot van Zedelgem en vertrekt terug naar Gent. Om 11u00 keren ze terug met 150 bommen type 02 en een reeks knalkokers type RYG die moeten toelaten om de mortierbommen desnoods als springladingen te gebruiken. De batterijen wachten de ganse dag door op een eerste vuuropdracht. Uiteindelijk zal alleen het 10/IV/3LA één enkele mortiergranaat afvuren op de Leopoldskazerne rondom 17u45.
• 12/IV/3LA
  In de vroege ochtend worden te Gent de definitieve posities en doelen toegewezen aan de 12/IV/3LA: zes mortieren worden in steun geplaatst van I/3C, het noordelijke bataljon van het 3de Regiment Karabiniers, richten zich naar het kruispunt van de Dampoort en de aldaar lopende spoorweg en toegangswegen tot de binnenstad. De zes andere mortieren van de batterij worden in steun geplaatst van het III/3C, dekken de linkeroever van de Schelde tussen de spoorwegbrug aan de Denderlaan en de Brusselsepoortstraat.
• 11/IV/3LA
  Ook de 11de Batterij verlaat Gent tijdens de loop van 23 mei en trekt zich terug naar Sint-Jan-ter-Biezen, net ten westen van Poperinge. Luitenant Van Dale, die zich tot dan bij het gros van de groep bevond, verlaat Gent om de batterij te vervoegen.

I/3LA
De groep is nog steeds te Kanegem.

III/3LA
De groep blijft te Aalter.  Om 22u00 komt een eerste vuuropdracht aan.  Tussen 00u00 en 04u00 in de nacht van 24 op 25 mei moet de groep storingsvuren uitvoeren op diverse kruispunten ten oosten van Deinze.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  Bij aankomst te Brugge rondom 01u00 neemt Luitenant Feron contact op met de plaatscommandant in de hoop de locaties te weten te komen van de staven van de 18de Infanteriedivisie, het Iste Legerkorps en het eigen regiment. Het plaatscommando kan de artilleurs alleen vertellen waar de staf van het Iste Legerkorps zich ophoudt. Feron krijgt hier te horen dat de IVde groep overgeplaatst wordt naar het IVde Legerkorps. De groep is tijdens de tweede helft van de nacht van 23 op 24 mei doorgestuurd naar Roeselare en dient zich stand-by te houden nabij kilometerpaal 7 van de baan Roeselare-Menen. De groep is nu overgegaan naar het IVde Legerkorps.
• 10/IV/3LA
  De overblijvende 4 mortieren van de 10de Batterij worden afgedeeld bij de 3de Infanteriedivisie (commandopost aan de Winkelhoekstraat ten zuidoosten van Izegem). De 10de Batterij dient twee mortieren naar Hulste te sturen voor versterking van het 25ste Linieregiment en twee mortieren naar het nabijgelegen De Katte ter ondersteuning van het 12de Linieregiment. Het echelon vestigt zich te Bosmolens. De staf van de artillerie van het IVde Legerkorps laat weten dat de groep zich met nieuwe bommen kan herbevoorraden in het munitiedepot van Zedelgem.
• 12/IV/3LA
  Aanvankelijk komt een bevel om de 12 mortieren van de 12de Batterij ter beschikking te stellen van de 1ste Infanteriedivisie (commandopost in het Sint-Vincentiusklooster te Sint-Eloois-Winkel). De 12de Batterij gaat in stand-by nabij Heule. Op bevel van de 3de Infanteriedivisie verkent de batterij tijdens de namiddag nieuwe stellingen rond Lendelede. Het installatiepersoneel komt terecht in de vijandelijke artilleriebeschietingen. Door de hevige gevechten aan het Leie-front komt het niet meer tot een stellingname en het geschut trekt zich aan het eind van de dag terug naar Moorslede.

I/3LA
Te Kanegem komt een eerste vuuropdracht aan om 06u00.  De kanonnen moeten een korte beschieting uitvoeren op een stuk bebost terrein nabij Deinze.  De beschieting duurt een uur.  Dan wordt er gewacht tot 20u00 wanneer een nieuwe vuuraanvraag binnenloopt.  Deze keer moet Astene aangepakt worden met storingvuur.  Deze vuuropdracht moet aangehouden worden van 21u00 tot 23u00 op 25 mei en van 02u00 tot 04u00 op 26 mei.

III/3A
De groep vuurt tot 04u00 en wacht dan opnieuw af.  Om 09u30 moeten op een kruispunt nabij Vosselare gevuurd worden.  Deze opdracht wordt gevolgd door diverse vuren die erg dicht voor de eigen linies blijken te liggen.  Al snel wordt duidelijk op de commandopost dat een belangrijke aanval op de 4de Infanteriedivisie aan de gang is.  Majoor Brondeel vertrouwt het verloop van de gebeurtenissen duidelijk niet, want laat even voor de middag een aantal luchtafweermitrailleurs verplaatsen om de grondverdediging van de commandopost te verzekeren.

Na de middag valt het gebied rond de schootsstellingen onder tegenbatterijvuur.  De telefoonverbinding met het hogere echelon valt even uit.  Brondeel kan enkele uren later opnieuw contact maken met de staf van het VIde Legerkorps en krijgt te horen dat hij dringend moet laten vuren op de vijandelijke overgangspunten te Meigem.  Deze vuren volgen tussen 20u00 en 21u30.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  De IVde Groep verblijft kort te Moorslede en verplaatst zich rond 05u00 naar Gistel. Na aankomst wordt hier de ganse nacht gewacht. Rondom 20u00 wordt de groep doorgestuurd naar Veurne.
• 11/IV/3LA
  De 11de Batterij neemt nieuwe kantonnementen in te Hille nabij Zwevezele.

I/3LA
Omstreeks 01u00 komt tegenbatterijvuur neer op de stellingen van de 2de Batterij.  De manschappen gaan schuilen in de loopgrachten die nabij de posities aangelegd werden en zijn er om 02u00 niet op gebrand om opnieuw plaats te nemen aan de stukken en het storingvuur op Astene te hervatten.  De vuuropdracht vangt opnieuw aan met een tiental minuten vertraging.  Vervolgens gaat iedereen weer in dekking en houdt het Duitse artillerievuur aan tot het weer dag wordt.  Vervolgens worden alle posities van de groep afwisselende beschoten door vijandelijke artillerie en vliegtuigen.

Omstreeks 12u30 worden nieuwe vuuropdrachten op Machelen en Gottem gestart.  Ook nu weer worden de posities met grote regelmaat overvlogen door de Luftwaffe en is het niet makkelijk om de stuksbemanningen aan het werk te houden.  In de loop van de namiddag wordt het rustiger.  Om 17u30 wordt het vuren op Machelen en Gottem hervat.

In de vooravond wordt de groep ingelicht dat de Duitsers Aarsele zouden bereikt hebben en op een 7-tal Kilometer van de stellingen zouden genaderd zijn.  Kapitein-commandant Moors en zijn officieren maken zich zorgen dat de groep overrompeld zou worden.  Er zijn immers een tweetal uren nodig om de kanonnen uit stelling te halen en er wordt gevreesd dat er te weinig tijd zal zijn om tot een positiewissel over te gaan.  Er wordt toch nog een vuuropdracht op Dentergem uitgevoerd, en om 19u20 wordt het bevel gegeven om tot de colonnevorming over te gaan.  Dit zorgt voor paniek bij de militairen, te meer daar het ondertussen al duidelijk geworden is dat de lichte artillerie al op terugtocht is.

III/3A
De groep is nog steeds te Aalter en krijgt te maken met enkele luchtaanvallen.  Er vallen gelukkig geen slachtoffers.  Even voor het middaguur worden vuren aangevraagd op twee locaties rond Deinze waar de vijand gestart zou zijn met de bouw van militaire bruggen.  Er worden tussen 14u00 en 18u45 210 obussen verschoten op deze punten.  In de namiddag krijgt Majoor Brondeel om in de eerste helft van de nacht van nacht een nieuwe positie te verkennen te Wildenburg.   Terwijl de majoor op pad is, vuurt de groep tussen 22u00 en 22u45 opnieuw op diverse doelen te Meigem en Deinze.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  Van Veurne gaat het naar Koksijde. De mortieren zullen niet meer in actie komen.
• 11/IV/3LA
  De 11de Batterij wordt toegevoegd aan de 16de Infanteriedivisie die met de verdediging van de stad Tielt belast wordt. De stukken van de batterij worden in twee detachementen verdeeld.Een eerste groepering onder Kapitein-commandant de Lannoy wordt te Tielt zelf opgesteld en een tweede groepering onder Luitenant Wouters zoekt posities op even ten westen van de stad op de baan van Tielt naar Pittem. Bij de gevechten te Tielt wordt het detachement van de Lannoy beschoten door Duitse artillerie en uit elkaar geslagen. De batterijcommandant en sectiechef Onderluitenant Wouters raken hierbij gewond.Het tweede detachement blijft even ten westen van de stad en wordt vervolgens toegevoegd aan de rechter ondersector van de 16de Infanteriedivisie die uitstrekt tussen kilometerpaal 7 en 10 langsheen de spoorlijn Tielt-Ingelmunster.  Luitenant Wouters moet zich hier onder het bevel stellen van Kolonel Vreux van het 25Li die een amalgaam aan troepen beveelt bestaande uit het II/21Li, I/1Gr en de 2Cie van het 18Gn.  De batterij gaat in steun van de groepering van Majoor Jacques van het II/21Li en de 2/18Gn.  Een sectie wordt opgesteld op het erf van een boerderij op zo’n 400m oost van de Meulbeekstraat.  De tweede sectie komt eveneens ten oosten van deze straat te staan, maar wordt een duizendtal meter naar het zuiden toe opgesteld.  Wouters is bijzonder ontevreden wanneer hem bevolen wordt om zijn veldtelefoonmaterieel te overhandigen aan de infanteristen.

Staf/3LA
De staf verplaatst zich van Maria-Aalter naar het Château des Brides te Oostkamp en vervolgens naar Aartrijke.

I/3LA
Het vormen van de baancolonnes wordt pas in de tweede helft van de nacht van 26 op 27 mei voltooid.  Omstreeks 02u00 vertrekt de groep naar Ruiselede.  Vervolgens wordt via Wingene doorgereden naar Hille.  Hier worden de colonnes gehergroepeerd tussen 04u00 en 07u30.  Vervolgens gaat de groep opnieuw in stelling tussen Hille en Zwevezele.  Tussen 12u00 en 13u00 is de groep opnieuw klaar tot vuren.  De stukken worden in hun waakrichting geplaatst.  Dat de Duitsers niet veraf zijn blijkt uit de berekeningen die uitgevoerd worden voor doelen die zich slechts op een afstand van een 10-tal Km bevinden.

In de loop van de namiddag verliest de groep alle contact met het hogere echelon.  Er is geen telefoonverbinding meer, en er komen ook geen berichten aan per estafetterijder.  Omstreeks 20u00 geeft Kapitein-commandant Moors het bevel om het geschut op te geven en de manschappen te laten vluchten.  Alle batterijen moeten onmiddellijk de kulassen en richtkijkers van de C155L kanonnen demonteren en moeten deze samen met de manschappen op de nog beschikbare vrachtwagens laden.  Vervolgens zal de groep wegvluchten via de Kortrijksestraat richting Brugge.  Er wordt afgesproken om ter hoogte van Ruddervoorde een hergroepering uit te voeren alvorens verder te trekken.  In de loop van de nacht bereiken de 20-tal gevluchte vrachtwagens de stad Brugge.  Kapitein-commandant Moors is zinnens om naar de kust te laten rijden.

II/3A
De groep wordt naar Zedelgem bevolen en gaat hier opnieuw in stelling.

III/3A
De posities te Aalter worden in de loop van de ochtend opnieuw aangevallen door vijandelijke vliegtuigen.  De schuur van de hoeve waar de commandopost opgesteld staat, gaat in vlammen op.  Om 09u00 krijgt de groep het bevel om naar Wildenburg te vertrekken.  De colonne rijdt via de nieuwe autoweg naar Oostende en wordt onderweg meermaals gemitrailleerd van uit te lucht.  De eerste stukken komen aan op de nieuwe posities omstreeks 14u00.  Ook hier weer vallen de artilleristen onder vuur.  Deze keer vallen er twee gewonden.  Wanneer iedereen nog druk aan het werk is met het inrichten van de nieuwe schootsstellingen, komt om 18u00 een nieuw bevel aan om door te trekken naar Aartrijke.  De groep moet onmiddellijk vertrekken en moet een route volgen die over Hertsberge, Ruddervoorde en Veldegem leidt.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  De IVde Groep ontvangt geen verdere orders meer en staat niet langer in verbinding met de hogere echelons.
• 11/IV/3LA
  Het detachement van Luitenant Wouters start rond 05u30 met de stellingname nabij de baan van Tielt naar Pittem, maar wordt reeds rondom 06u10 onder vuur genomen door de vijand. De manschappen van Wouters stuiven uit elkaar en vluchten in alle richtingen weg. Luitenant Wouters kan slechts drie van zijn vijfentwintig manschappen bij hem houden en kan niet anders dan te besluiten dat ook hij buiten strijd is. De Soldaten Remi De Hondt en Victor Wouters sneuvelen bij de gevechten te Tielt.

Staf/3LA
De regimentsstaf vervoegt Gistel in de vroege ochtend van 28 mei.

I/3LA
Na een korte halte te Brugge vertrekt de colonne van de Iste Groep omstreeks 03u00 naar Gistel in de hoop daarna naar Oostende of Nieuwpoort door te kunnen rijden.  Bij de doortocht te Gistel wordt de capitulatie van het veldleger vernomen.

II/3A
De IIde Groep verneemt het nieuws van de capitulatie op zijn schootsstellingen te Zedelgem.

III/3A
De groep komt aan te Aartrijke om 05u00.  Terwijl de stukken naar de nieuwe posities gedirigeerd worden, verneemt Majoor Brondeel omstreeks 06u00 dat het Belgische leger de wapens heeft neergelegd.  De groep wordt in het dorp ingekwartierd.

IV/3LA

• Staf/IV/3LA
  De groep bevindt zich nog steeds te Koksijde.
• 11/IV/3LA
  De 11de Batterij beëindigt de veldtocht nabij Pittem. Luitenant Wouters heeft het bevel over de batterij op zich genomen nu Kapitein-commandant de Lannoy buiten strijd is, en laat alle materieel opladen en de transportcolonne vormen in afwachting van verdere instructies voor de gevangenname van zijn eenheid. De keukenploeg gaat er op eigen houtje met de veldkeuken van door.

III/3A
De groep krijgt het bevel om landinwaarts te trekken.  In een eerste etappe moet de eenheid naar Ruddervoorde.  Bij de doortocht te Torhout houden Duitse troepen de colonnes tegen en moeten alle vuurmonden en motorvoertuigen in een weide geparkeerd worden.  Vervolgens worden de militairen naar Zwevezele begeleid.  

1. Lothaire, R., 2013, L’artillerie lourde de campagne belge 1914-1918, Verviers: Editions du Patrimoine Militaire
2. Velddagboek Luitenant Feron, Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid, Ministerie van Defensie.
3. Voor de eenheden opgesteld in de Versterkte Positie Antwerpen gelden specifieke alarmmaatregelen die gaan van alarmstadium I tot V, de hoogste graad van alarm.
4. Uitgetypt relaas van de  achttiendaagse veldtocht van Kapitein-commandant Begon, batterijcommandant van de 3Bij van I/26A, in het dossier 26A van het CHD te Evere.