Type	Infanterieregiment van het actieve leger
Ontdubbeld van	n.v.t.
Taalstelsel	Nederlandstalig Eén Duitstalige Compagnie
Onderdeel van	11de Infanteriedivisie
Bevelhebber	Kolonel SBH Emile Hennequin
Adjudant-majoor	Kapitein-commandant SBH Antoine Toumpsin
Standplaats	Kamp van Beverlo, Leopoldsburg
Samenstelling	I Bataljon (Majoor François Goormachtigh)	1ste Compagnie Fuseliers (Cdt Louis Vanniesbecq) 2de Compagnie Fuseliers (Lt A. Stephany) 3de Compagnie Fuseliers (Cdt Edgard Borrey) 4de Compagnie Mitrailleurs (Cdt Alphonse Heyman)
	II Bataljon (Majoor Hubert Eppe)	5de Compagnie Fuseliers (Kapt Paul Derwa) 6de Compagnie Fuseliers (Cdt Joseph Ponce) 7de Compagnie Fuseliers (Lt A. Thijssen) 8ste Compagnie Mitrailleurs (Lt Gaston Leroy)
	III Bataljon (Kapitein-commandant Joseph Joosen)	9de Compagnie Fuseliers (Kapt V. Delrez) 10de Compagnie Fuseliers (Cdt SBH M. Weemaes) 11de Compagnie Fuseliers (Cdt Joseph Delens) 12de Compagnie Mitrailleurs (Kapt A. Burette)
	IV Bataljon (Luitenant-kolonel Raymond George)	13de Compagnie Mitrailleurs (Cdt Octave Van Huffel) 14de Compagnie Anti-Tankkanonnen C47 (Cdt Marcel Lambiet) 15de Compagnie Mortieren M76 (Lt G. Collin)
	Stafcompagnie (Luitenant G. Rousseau) Geneeskundige Compagnie (Geneesheer 1ste Kapitein Robert Fanuel) Peloton Verkenners (Onderluitenant Jozef Vrancken)

Staf/14Li
Vanaf 1 augustus 1939 stond het 14de Linieregiment (14Li), een actief infanterieregiment dat in Luik gestationeerd was, onder bevel van de 4de Infanteriedivisie (4Div). Deze actieve divisie had eveneens het commando over het 7de Linieregiment (7Li) dat gestationeerd was in de Dossinkaserne te Mechelen en het 11de Linieregiment (11Li) dat zich in de Dusartkaserne te Hasselt bevond. Het 14Li wordt samen met de rest van de 4Div gemobiliseerd op 25 augustus 1939 bij afkondiging van fase A van de mobilisatie. Van zodra het 15de Linieregiment (15Li), een ontdubbelingsregiment van 7Li, onder de wapens werd geroepen, lost dit regiment het 14Li af bij de 4Div, waarna het 14Li overgaat naar de 11de Infanteriedivisie (11Div), een divisie van Eerste Reserve. Op 28 augustus staat het 14Li in voor de paraatstelling van het 29ste Linieregiment (29Li), een infanterieregiment van Eerste Reserve, dat onder de wapens wordt geroepen te Ans als ontdubbelingsregiment van 14Li.

De 11Div bezet vanaf september een divisiesector in de Versterkte Positie Luik. De divisie wordt op 24 april 40 te Luik afgelost door de 2de Infanteriedivisie (2Div) en wordt rechtstreeks onder bevel van het Groot Hoofdkwartier (GHK) geplaatst als algemene reserve van het leger. Het 14Li vervoegt in twee dagmarsen het Kamp van Beverlo nabij Leopoldsburg om hier een oefenperiode af te werken.

Op de vooravond van de oorlog bevindt het 14Li zich bijgevolg samen met de meeste overige formaties van de 11Div op oefening in het Kamp van Beverlo waar gedurende 12 dagen gerepeteerd wordt voor een groot manoeuvre dat zal plaatsvinden op 10 mei 1940 in aanwezigheid van Koning Leopold III. Het I/14Li werd aangeduid om een oefenaanval uit te voeren ondersteund door de artillerie die dit keer echte granaten zal afvuren.

Staf/14Li
Omstreeks 00u30 ontvangt het 14Li de algemene alarmmelding van de divisiestaf. Aangezien het Kamp van Beverlo zich ten noorden van het Albertkanaal bevindt, en bijgevolg aan de verkeerde kant van de Dekkingsstelling lag, voorzag het oorlogsplan dat het kamp in geval van alarm onmiddellijk ontruimd moest worden. De aanwezige troepen, waaronder het 14Li, dienen zich in de streek van Diest te hergroeperen. Reeds om 03u20 wordt bij het 14Li het vertreksein voor de afmars gegeven. De regimentscommandant Kolonel Hennequin schouwt vanuit zijn commandovoertuig de voorbijtrekkende troepen. De regimentsstaf neemt de weg van Leopoldsburg naar Heppen en ontsnapt hierdoor aan erger want het militair kamp wordt rond 07u30 door Stuka duikbommenwerpers gebombardeerd. Bij het bombardement van het Kamp van Beverlo vallen meerdere militaire en civiele slachtoffers.

De colonne te voet verlaat het kamp in zuidelijk richting en marcheert via de Stal-Eiker-Heide naar Stal en Beringen. Bij eerste klaarte passeert het regiment het Albertkanaal via de brug van Beringen die bewaakt wordt door het 35ste Linieregiment (35Li). Er wordt doorgemarcheerd richting Paal. Een tijdje later zijn de manschappen van de voorhoede getuige van het bombardement op het vliegveld van Schaffen. Ondertussen trekken de colonnes verder via Meldert en Zelem. Het regiment houdt tussen 05u00 en 06u00 halt te Webbekom en Zelk ten zuiden van Diest en besluit daar om eindelijk de oorlogsmunitie te verdelen aan de manschappen.

I/14Li
Om 01u00 worden de verschillende compagnies van I/14Li in het Kamp van Beverlo gewekt door trompetters die alarm blazen. Zonder zich initieel veel te haasten worden de blokken leeggemaakt en worden de voertuigen geladen. De vier compagnies verzamelen op de verzamelplaats bataljon voor het appel wanneer Majoor Goormachtigh komt aangereden met een side-car en beveelt dat het kamp onmiddellijk verlaten moet worden. Een achterwacht wordt samengesteld om het zwaar materieel op de trein te laden en de rest van het bataljon vertrekt om 03u20 op kop van het regiment te voet richting Stal-Eicker-Heide. Wanneer om 04u55 de dag aanbreekt zien de soldaten grote hoeveelheden Duitse vliegtuigen overvliegen en voor het eerst beseffen ze dat oorlog is uitgebroken. Het I/14Li krijgt Zelk ten zuiden van Diest aangewezen als nieuwe kantonnementsplaats. De commandopost van het Iste Bataljon wordt geïnstalleerd nabij het kruispunt van de Kerkstraat en de Zelemstraat te Zelk. Luchtafweermitrailleurs worden uitgezet en de manschappen krijgen de ganse dag rust.

Tijdens de namiddag wordt een detachement met een opgeëiste camionette teruggestuurd naar Leopoldsburg om er achtergebleven uitrusting te gaan recupereren. De missie verloopt niet zonder risico omdat de manschappen kunnen afgesneden worden door de nakende vernieling van de bruggen op het Albertkanaal door onze Genietroepen. Het voertuig keert rond 20u00 heelhuids terug met aan boord heel wat proviand, documenten en uitrusting. Het regiment wacht intussen de nacht af en zet zich rondom 22u00 bij het invallen van de duisternis in beweging richting Diest. Het Iste Bataljon vertrekt in volstrekte verduistering, zelfs roken is niet toegelaten.

ArW/14Li
Net zoals de andere regimenten van de 11Div stelt het 14Li ook een achterwacht (ArW/14Li) samen uit detachementen van de verschillende bataljons. De ArW zal in het kamp van Beverlo blijven met de uitrusting van de verlofgangers en ander materieel dat bij de spoedontruiming van het kamp niet kon worden meegenomen. Tijdens het bombardement van het Kamp van Beverlo vallen bij de achterwacht van het 14Li verschillende gewonden en dodelijke slachtoffers. Ze werden verrast door de Duitse luchtmacht tijdens het laden van de trein in het station van het kamp van Beverlo. Onder hen OLt Dosogne en de Soldaten De Rijck, Decouvreur, Roelants, Smets, Spitaels en Stockx.

Staf/14Li
Het 14Li verplaatst zich tijdens de nacht van 10 op 11 mei van Webbekom nabij Diest naar Betekom in de buurt van Aarschot. Te Betekom wordt het 14Li ingekwartierd en opnieuw wordt de ganse dag gerust om te recupereren voor de volgende nachtmars. De manschappen ontvangen het bevel om zich zo weinig mogelijk buitenshuis te vertonen teneinde aan de aandacht van de Luftwaffe te ontsnappen. Bij het vallen van de duisternis maakt het regiment zich klaar voor de volgende etappe. De route voor deze nachtmars loopt over Werchter, Keerbergen en Rijmenam richting Mechelen.

I/14Li
Tijdens de nacht van 10 op 11 mei passeert de colonne Diest, Scherpenheuvel, Rillaar en Aarschot om uiteindelijk tegen 05u00, bij het aanbreken van de dag, halt te houden in Betekom iets ten westen van Aarschot. Er worden onderweg slechts enkele rustpauzes ingelast die amper genoeg zijn om de laatste elementen toe te laten bij te benen. Heel wat soldaten haken af en worden niet meer teruggezien. In Betekom wordt het ganse bataljon ingekwartierd in een schoolgebouw waar ze uitrusten tot de volgende nacht valt. Om 20u25 zet het I/14Li zich opnieuw in beweging richting Onze-Lieve-Vrouw-Waver.

Staf/14Li
In de vroege ochtend komt het 14Li aan op de K.W. Stelling en installeert zich tussen Sint-Katelijne-Waver, Putte en Bonheiden. De K.W. Stelling, ook wel Weerstandsstelling genoemd, bestond uit één of twee rijen gevechtsbunkers en waar mogelijk werden kanalen, spoorwegbermen en overstromingsgebieden geïntegreerd in de stelling. Waar een sterke hindernis voor handen was volstond één rij bunkers, in open terrein waar men geen gebruik kon maken van hindernissen werd een tweede lijn bunkers aangelegd. Belangrijke plaatsen werden met bijkomende gevechtsbunkers beschermd en uitgebouwd tot anti-tankcentra. Een honderdtal meter voor de bunkers werden talrijke hindernissen zoals prikkeldraadversperringen, anti-tankgrachten en Cointet-elementen aangebracht. De constructiewerken op de K.W. Stelling werden voor de oorlog uitgevoerd.

I/14Li
De ganse nacht wordt doorgemarcheerd, Werchter en Keerbergen worden gepasseerd. De Majoor Goormachtigh marcheert op kop van het bataljon en houdt een strak tempo aan. Bij het aanbreken van de dag heeft de kop van de colonne het marsobjectief nog niet bereikt. Om 05u00 wordt het dorp Peulis bereikt en wanneer het bataljon de N15 (baan Mechelen – Heist-op-den Berg) oversteekt krijgt de batajonscommandant zijn nieuwe orders. Het Iste Bataljon moet het kwartier Peulis bezetten. Net zoals elders langsheen de K.W. Stelling wordt de frontlinie hier gevormd door een dubbele bunkerlinie. Daarnaast wordt ten westen van het dorp Peulis het gelijknamig anti-tankcentrum bezet, dat uit de bunkers Pe1 tot Pe8 bestaat. Het bataljon bezet alle bunkers in zijn kwartier en zet de manschappen aan het graven om de tussenliggende steunpunten aan te leggen. Deze bijkomende loopgraven en schuilplaatsen moeten nog aangemaakt worden. Terwijl tijdens de nacht één derde van het regiment verder werkt, is ook één derde van de manschappen van wacht en één derde van rust. Langsheen de Mechelsebaan blijven de vluchtelingen voorbij stromen.

Staf/14Li
Het regiment beleeft een relatief rustige dag en neemt van de gelegenheid gebruik om de verdedigingswerken voor te bereiden op wat komen gaat. De ontplooiing van de Belgische troepen op de K.W. Stelling is nu min of meer compleet. De 11Div neemt een sector in tussen Onze-Lieve-Vrouw-Waver en Rijmenam en heeft zijn drie regimenten in lijn opgesteld achter de K.W. Stelling. Het 29Li neemt de noordelijke ondersector in, het 14Li neemt de centrale ondersector in dwars op de N15, terwijl het 20Li zich in het zuiden opstelt.

I/14Li
Het I/14Li bezet één van de twee voorkwartieren van 14Li. De twee voorcompagnies van I/14Li zijn nu opgesteld links en rechts van de kerk van Peulis en in de kerktoren van Peulis richt het bataljon een observatiepost in. Op pinkstermaandag wordt het werk even onderbroken om te herbevoorraden. De rest van de dag wordt voortgewerkt om de stelling klaar te krijgen. Tijdens de avond wordt het parool verspreid dat de Duitse aanval verwacht wordt de volgende ochtend. De troepen gaan een onrustige nacht tegemoet.

Staf/14Li
Tijdens de nacht van 13 op 14 mei breekt paniek uit en openen talrijke manschappen ongecontroleerd het vuur wanneer een Belgisch munitievoertuig aanzien wordt voor een vijandelijke pantserwagen. De mannen van het 14Li bewaken de hen toegewezen ondersector rond Putte in afwachting van de eerste Duitse troepen. Die ochtend trekken ook de laatste colonnes voorbij van de 9de Infanteriedivisie, die het Albertkanaal heeft moeten ontruimen. Verder blijft het relatief rustig. De stellingen worden wel regelmatig overvlogen door de Luftwaffe.

I/14Li
Rond middernacht wordt plots geschoten, de manschappen van I/14Li nemen hun stellingen in en stellen vast dat de schoten komen vanuit de richting van het bataljon dat is opgesteld in tweede echelon en die in een paniekreactie vuren op de silhouetten van de mannen die de loopgraven bemannen in eerste lijn. Even na middernacht keert de rust weer.

Gedurende dag weerklinkt klaroengeschal wanneer Duitse vliegtuigen de stelling overvliegen. Wanneer iemand meent dat er parachutisten werden gedropt leidt dit tot een nieuwe golf van paniek, er worden in allerijl patrouilles uitgestuurd die echter geen resultaat opleveren. Het illustreert hoezeer de zenuwen gespannen zijn.

Gedurende de nacht van 14 op 15 mei herhaalt zich het scenario van de vorige nacht, opnieuw breekt ongecontroleerd bevriend vuur uit vanuit de achterste gelederen. Met klaroensignalen probeert men een staakt het vuren te bekomen maar dit lukt slechtsten dele. Er wordt gedreigd met strenge tuchtstraffen om de vuurtucht op te leggen.

Staf/14Li
Rond 01u00 wordt alweer alarm gegeven bij het 14Li. Men is er van overtuigd dat er een Duitse luchtlanding zal plaatsvinden, maar ook deze keer gebeurt er niets.

I/14Li
Rond 08u30 opent een C47 anti-tankkanon het vuur op twee Duitse verkenningsvoertuigen die de Belgische stelling aftasten. De voertuigen worden niet geraakt maar keren ook niet terug. Een tweede vijandelijke poging om de linies te naderen met een pantserwagen vindt later op de voormiddag plaats, rond 17u30. Ook ditmaal wordt het voertuig onder vuur genomen. De manschappen in eerste lijn zien een groep van een vijftigtal Duitse infanteristen die zich ingraven voor de stelling buiten het bereik van de wapens van de infanterie. De Duitse artillerie wordt ingeschakeld en bestookt Putte en Peulis. Het I/14Li rapporteert nog artillerievuur tot laat in de avond. In het oosten wordt Duits mitrailleurvuur waargenomen, maar tot een aanval komt het niet.

Staf/14Li
Op 16 mei komt onverwachts het bevel van het geallieerd opperbevel (via de Franse generaal Bilotte) om naar het westen terug te trekken. Zonder dat men de K.W. Stelling ten volle verdedigd heeft moet de stelling worden prijsgegeven. In het zuiden wist het Duitse leger immers een doorbraak te forceren over de Maas in de streek van Sedan en in het noorden heeft Nederland zich overgegeven. Het veldleger zal aan het eind van de dag de K.W. Stelling ontruimen en terugtrekken naar de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde. Het regiment moet zich op 19 mei aan het Kanaal Gent-Terneuzen melden. De verplaatsing zal te voet gebeuren in drie etappes. De eerste nacht van 16 op 17 mei moet het Kanaal van Willebroek overgestoken worden. Tijdens de nacht van 17 op 18 mei mei moet men over de Dender en de Schelde. De laatste nacht is voorzien voor het laatste stuk van de tocht naar Kluizen west van het Kanaal Gent-Terneuzen.

Na het besluit van de legerleiding om de K.W. Stelling te ontruimen, plaatst het 14Li alle overtollige manschappen en uitrusting op transport richting Bonheiden. De gevechtsstellingen blijven bemand tot in de late avond waarna het gros van het regiment te voet zal afmarcheren. Rond 18u00 worden de colonnes gevormd. Twee pelotons fuseliers en een peloton C47 anti-tankkanonnen vormen de achterwacht van het regiment.

Het 14Li verplaatst zich over Mechelen naar het Kanaal van Willebroek. Verkeersopstoppingen maken de terugtocht erg moeilijk, de gemengde colonnes van voertuigen en infanteristen verplaatsen zich bijzonder traag. Her en der zitten eenheden van 6Div en 11Div compleet door elkaar en wordt er getwist over wie nu de vrije doorgang geniet. Het 14Li wordt af en toe onder vuur genomen door kleine groepjes vijandelijke vliegtuigen en infanteristen. De genie bouwt ondertussen een bijkomende pontonbrug te Kapelle-op-den-Bos om de militaire verkeersstroom over de vaste brug te ontlasten.

I/14Li
Naar de ochtend van 16 mei toe komt er een pauze in de artilleriebeschietingen maar het geweervuur neemt niet af, de stelling wordt voortdurend onder schot gehouden door de Duitse infanterie. Artilleriesteun wordt aangevraagd maar deze keer wordt geriposteerd, de Duitse artillerie beschiet de steunpunten. De kerktoren van Peulis wordt geraakt en er vallen gewonden bij de observatieploeg die er had postgevat. Rond 18u00 komt het bericht binnen dat de K.W. Stelling verlaten zal worden. Het Iste Bataljon vormt colonne langsheen de baan Peulis-Mechelen en vertrekt richting Mechelen. Omdat de voertuigen eerder op de dag reeds vertrokken zijn, verloopt de uittocht in de grootste chaos en moet heel wat materieel dat nog in de linies opgesteld stond, achtergelaten worden. In Mechelen zitten alle wegen vol terugtrekkende militairen en vluchtende burgers, er kunnen slechts stukken van 200m afgelegd worden gevolgd door haltes die tot 45 minuten kunnen duren.

III/14Li
Ook het IIIde Bataljon verlaat rond 18u00 de K.W. Linie. Het III/14Li meldt dat de eerste 6Km van de mars maar liefst 6 uur duurt.

Staf/14Li
Het Belgische plan voorziet dat de terugtocht in twee grote etappes zal verlopen, die gedekt worden door tijdelijke verdedigingslinies langsheen het Kanaal van Willebroek en vervolgens langsheen de Dender zodat de terugtocht kan plaatsvinden op een veilige manier. Aan het Kanaal van Willebroek zal de tijdelijke verdediging uitgevoerd worden door de 1ste Infanteriedivisie die de noordelijke sector, tot Willebroek voor zijn rekening zal nemen terwijl het kanaal tussen Willebroek en Vilvoorde door de beide Regimenten Grenswielrijders (1CyF en 2CyF) en eenheden van de Lichte Regimenten van de Rijkswacht (1LR en 2LR) beveiligd zal worden. Na een nachtmars van ongeveer 30Km komt het regiment aan op de oostelijke oever van het Kanaal van Willebroek, waar overdag halt gehouden wordt alvorens de volgende etappe naar Dendermonde aan te vatten. Het gros van het bataljon brengt de dag door te Buggenhout.

I/14Li
Het Iste Bataljon verliest contact met de rest van van het regiment nadat de regimentscolonne in twee brak en de staart van het regiment de colonne van een andere eenheid volgde. ‘s Nachts wordt in Kapelle-op-den-Bos het kanaal van Willebroek overgestoken. Bij de brug laat het bataljon een achterwacht postvatten om de terugtocht te dekken. Na twaalf uur marcheren wordt tegen 06u00 halt gehouden in de buurt van Malderen waar ze hopen het regiment op de steenweg naar Buggenhout terug te vinden. Dit rendez-vous vindt niet plaats en de manschappen worden dan maar ter plekke gehouden met de idee om bij valavond de mars naar het westen zelfstandig te hervatten. Wanneer rondom 18u00 het gerucht verspreid wordt dat de Duitsers door de verdediging van de Grenswielrijders zijn gebroken en hen nu op de hielen zitten, vluchten heel wat militairen hals over kop uit Malderen. Majoor Goormachtigh slaagt erin de gemoederen te kalmeren en houdt appel. Hieruit blijkt dat heel wat militairen ontbreken die tijdens de loop van de dag op eigen houtje de voorbijtrekkende colonnes op de baan Mechelen-Dendermonde vervoegd hebben in de hoop om sneller aan het oorlogsgeweld te kunnen ontglippen. De achterblijvers verzamelen de achtergelaten bewapening en verlaten tegen middernacht Malderen, sommigen uitgerust met twee geweren.

III/14Li
De nachtmars verloopt traag en tegen 03u00 is de colonne de stad Mechelen nog steeds niet gepasseerd. Bij het verlaten van de stad moet het bataljon een detachement van twee lichte machinegeweren en twee mitrailleurs achterlaten bij de spoorwegbrug van de spoorlijn Brussel-Antwerpen over de Leuvense Vaart. De Franse genie heeft deze brug ondermijnd, maar wil wachten met het uitvoeren van de vernieling tot de laatste Belgische troepen voorbij getrokken zijn. Het Belgische beveiligingsdetachement gaat in stelling op een afstand van ongeveer 500m van de brug. Het kunstwerk gaat in de loop van de vroege ochtend de lucht in. Dit laat het Belgische detachement toe om de rest van het bataljon te vervoegen.

Eens de brug van Kapelle-op-den-Bos gepasseerd bereikt het III/14Li, na een nacht gemarcheerd te hebben, het dorp Ramsdonk gedurende de voormiddag. Omdat de manschappen te vermoeid zijn wordt hier beslist om niet verder te marcheren tot de verzamelplaats van het regiment in Buggenhout. Het bataljon houdt halt en zal ter plaatse inkwartieren. De rust te Ramsdonk is echter van korte duur en na de middag weerklinkt geweervuur ten oosten van het dorp. Het bericht loopt dat de Duitsers erin geslaagd zijn door de linies te breken van de ad hoc formatie van Grenswielrijders en Rijkswachters. De Duitsers steken het Kanaal van Willebroek over en vallen verschillende eenheden aan die zich, na hun terugtocht van de K.W. Stelling, in rustkantonnementen bevinden op de westelijke oever van het kanaal. Ook het III/14Li wordt in zijn rustkantonnement verrast waardoor de compagnies onmiddellijk de baan opgezet worden om de mars naar Dendermonde te hervatten.

Een korte tijd later wordt een detachement van III/14Li bevolen om terug te keren naar Ramsdonk om er als achterhoede een afstoppingsactie uit te voeren. Bij de doortocht van de Grotstraat in Ramsdonk vallen de Belgen echter onder een hevig artillerievuur, een obus komt midden in een groep militairen terecht, zes onder hen komen om. Tussen de slachtoffers bevindt zich Luitenant Curvers van de 10de Compagnie, de Sergeant Peeters, de Soldaten De Feyter, Pieters, Smout en Vanden Bossche. De Soldaat Schroyens raakte bij hetzelfde bombardement zwaar gewond en wordt afgevoerd naar Torhout waar hij op 27 mei overlijdt ten gevolge van de opgelopen verwondingen. Soldaat Peleman wordt neergeschoten door Duits geweervuur wanneer hij via een korenveld probeert te ontkomen aan gevangenname.

Staf/14Li
De resterende troepen worden teruggetrokken richting Dendermonde na het opblazen van de brug te Kapelle-op-den-Bos. Het 14Li slaagt er niet in de verdere terugtrekking op een coherente manier te laten verlopen en heel wat manschappen raken verdwaald in de chaos op de tocht richting Vlaanderen. Enkele detachementen komen terecht in het noorden van Frankrijk en zullen via een bijzonder grote omweg het regiment enige dagen later terugvinden in Vlaanderen.

Die avond doet het nieuws de ronde dat het 14Li aan het Kanaal Gent-Terneuzen zal ontplooid worden om er de ondersector Terdonk te bemannen. Te Dendermonde bevinden er zich nog troepen van het 14Li die als achterwacht aan de bruggen over de Dender werden opgesteld. Deze troepen worden tijdens de nacht teruggetrokken en zullen vervolgens het regiment vervoegen.

I/14Li
Gedurende de nacht wordt stevig doorgemarcheerd en het bataljon passeert achtereenvolgens Buggenhout, Lebbeke en Oudegem waar de Dender bij zonsopgang wordt overschreden via een militaire brug. De tocht gaat verder via Schoonaarde en Wichelen, waarna de Schelde wordt overgestoken en verder gemarcheerd wordt richting Uitbergen, Overmere, Beervelde, Lochristi, Oostakker, Lagerbruggen, Evergem en Kluizen.

Staf/14Li
Nadat de Ardeense Jagers de achterwacht te Dendermonde overnemen, arriveren ook de overige manschappen van het 14Li aan het Kanaal Gent-Terneuzen. Het regiment verlaat zijn kantonnementen ten noordwesten van Gent en trekt naar de kanaaloever. Het 14Li zal er het eerste echelon innemen ter hoogte van Terdonk. De colonnes zetten zich rond 13u00 op weg en trekken opnieuw via Kluizen naar hun nieuwe posities. De tocht duurt een tweetal uren. De commandopost van het regiment wordt te Berent ontplooid. Het 20Li en het 29Li bevinden zich voorlopig in tweede linie rondom Doornzele.
De 6de en de 9de Compagnie worden tijdelijk opgesteld in de sector van de 13de Infanteriedivisie in afwachting van de aankomst van deze troepen. De Belgische verdedigingslinie aan het Kanaal Gent-Terneuzen neemt zijn definitieve vorm aan. Het zuidelijke deel van het kanaal is voor rekening van het IIde Legerkorps met de 13de en 11de Infanteriedivisies.

I/14Li
Na een mars van 26 uur komt het I/14Li om 02u00 ‘s morgens toe te Kluizen. De mannen zijn volledig uitgeput en vallen in slaap waar ze staan, er wordt hen acht uur slaap gegund waarna ze naar hun stelling achter het Kanaal Gent-Terneuzen vertrekken. Het bataljon moet zich opstellen te Hulleken waar terstond begonnen wordt met de inrichting van de steunpunten.

IV/14Li
Aan het eind van de dag vertrekt het IVde Bataljon zware wapens naar de sector van de 13Div. Als divisie van de tweede reserve beschikt de 13Div immers niet over eigen zware wapens. De bataljons in lijn van het 14Li worden versterkt met de zware wapens uit de eigen 11de Infanteriedivisie.

Staf/14Li
Terwijl achterblijvers verwoed trachten terug te keren naar het regiment, blijft het relatief rustig in de sector van het 14Li aan het Kanaal Gent-Terneuzen. Er wordt de ganse dag door gewerkt en gegraven.
De 6de en de 9de Compagnie keren terug naar de linies van hun regiment nadat alle eenheden van de 13de Infanteriedivisie geïnstalleerd zijn.

Staf/14Li
De Duitsers naderen tijdens de nacht de oostelijke kanaaloever. Rondom 03u00 opent de Belgische artillerie een eerste keer het vuur en binnen de kortste keren barst een hevig artillerieduel uit tussen de twee strijdende legers. Het duel houdt de ganse dag aan.

I/14Li
Het 37Li bevindt zich te Rieme ten noorden van Terdonk en moet daar een zware aanval incasseren. De Duitsers raken er nabij Rieme even het kanaal over, maar worden afgeslagen door de 13de Infanteriedivisie. De vijand moet zijn offensief afbreken om zich te reorganiseren op de oostelijk kanaaloever. De Belgen zien hun 13Div echter bijzonder bedreigd en het I/14Li krijgt om 21u00 het bevel zich naar Ertvelde te begeven om er de linies van het 37Li te gaan versterken. Het bataljon krijgt een peloton mitrailleurs van de 13de Compagnie en een peloton T13 tankjagers van de divisietroepen in steun. Majoor Goormachtigh neemt contact op met Kolonel Manchel van het 37Li en ontplooit zijn troepen tussen Ertvelde en Rieme, klaar om een eventuele tegenaanval uit te voeren.

Staf/14Li
Het Belgische opperbevel besluit tijdens de nacht van 21 op 22 mei om de stelling van het Kanaal Gent-Terneuzen te laten verlaten, maar dringt er op aan de tegenstand zo lang mogelijk vol te houden en de laatste elementen pas terug te trekken tijdens de nacht van 23 op 24 mei om eerst nog het depot te Eeklo te kunnen leegmaken. Het 14 Li blijft die dag op post, maar maakt zich vanaf de late middag klaar voor de aftocht naar het Afleidingskanaal van de Leie.

I/14Li
De ochtend breekt aan en het sein tot de tegenaanval is nog steeds niet gegeven. Om 09u00 wordt de aanval afgeblazen en het detachement van Majoor Goormachtigh trekt zich terug in Ertvelde waar ze van een relatieve rust kunnen genieten. De manschappen worden de ganse dag stand-by gehouden te Ertvelde om een eventuele tegenaanval naar de kanaaloever te kunnen ondernemen. Pas aan het eind van de dag, rondom 21u45, ontvangt het bataljon nieuwe orders om de aanval voor te bereiden. Aanvankelijk worden alleen enkele luisterposten uitgezet in de richting van het kanaal terwijl het gros van de troepen nog ter plekke blijft. Ook deze nacht gaat de tegenaanval niet door, het I/14Li installeert zich opnieuw in Ertvelde.

Staf/14Li
Wanneer de Duitsers een nieuwe aanval inzetten op het kanaal Gent-Terneuzen wordt naast het I/14Li en nu ook het II/14Li aangeduid om een tegenaanval uit te voeren. Bij de overige eenheden van het 14Li vindt die dag geen Duitse aanval plaats. Dat neemt niet weg dat de Belgen er aanhoudend beschoten worden door de Duitse artillerie. Met de tegenaanval worden de Duitsers terug het kanaal overgejaagd maar in de loop van de nacht van 23 op 24 mei onderneemt de vijand nieuwe aanvallen op het Kanaal van Terneuzen. Een groot deel van het14 Li heeft zich echter tijdens het eerste deel van de nacht reeds verplaatst naar het Afleidingskanaal van de Leie. De achterhoede moet trachten stand te houden tot de ochtend van 24 mei.

De Compagnie Getrokken C47 van de divisietroepen van de 11de Infanteriedivisie wordt ontbonden door al te grote verliezen aan materieel. De manschappen en de weinige overgebleven C47 anti-tankkanonnen gaan over naar het 14Li.

I/14Li
Om 06u00 vervoegt het detachement dat was uitgezet richting Rieme terug het I/14Li in Ertvelde. De manschappen rusten uit tot ze om 12u30 gewekt worden door inslaande bommen. De vijand maakt nu gebruik van luchtsteun om het kanaal te kunnen oversteken en de troepen die verzameld zijn in Ertvelde worden gebombardeerd door de Duitse luchtmacht. Enkele bommen slaan in op het bivak van het bataljon waarbij enkele soldaten omkomen of gewond raken. Daar waar de schade bij het I/14Li beperkt blijft komen zes militairen van 13/IV/14Li om tijdens het bombardement. 13/IV/14Li was nog steeds in steun bij het Iste Bataljon. Niet alleen Ertvelde maar ook de fabrieken langs het kanaal worden geviseerd. Dikke rookpluimen stijgen op en roetneerslag komt op de soldaten neer.

Voor de derde maal maakt het bataljon zich klaar voor de tegenaanval. Het 32Li en het in versterking gestuurde 2G krijgen het bijzonder moeilijk nadat de Duitsers een tweede keer het kanaal zijn overgestoken ten zuiden van Zelzate waar ze het 37Li overrompeld hebben. Het I/14Li moet trachten de aanval te stuiten en rukt om 16u00 op richting Rieme langs een weg die bezaait ligt met gesneuvelde soldaten.

Wanneer één van de mannen een afgerukte elektriciteitskabel aanraakt wordt hij geëlektrificeerd.

Vanuit de richting van het kanaal komen drommen gevluchte soldaten hen tegemoet. Bij het invallen van de nacht dringt het I/14Li de terreinen binnen van de zwaar gebombardeerde raffinaderij Purfina (eigendom van de Compagnie Financière Belge des Pétroles – Petrofina) in Rieme. Overal zijn er kleine brandhaarden en de vloer ligt vol met zuur. Wanneer ze het kanaal bereiken botsen ze op Duitse loopgrachten. De Duitsers hadden de aanval niet verwacht en worden uit hun stellingen verdreven. Majoor Goormachtigh verdrijft met het Iste Bataljon de Duitsers uit de Kuhlmann fabrieken waarna het front langs het Kanaal Gent-Terneuzen door de gezamenlijke actie van I/14Li, II/14Li, 2G en 31Li hersteld wordt. Kort hierop wordt het bevel gegeven om terug te trekken. Een achterwacht beveiligd nog een tijdje het kanaal en plooit dan terug. In de gebouwen van Purfina zijn nog enkele geïsoleerde vijandelijke elementen achtergebleven die de terugtrekkende troepen onder vuur nemen.

II/14Li
Het IIde Bataljon vervoegt eveneens de actie en slaagt er in om het 37Li te ontzetten nabij Terdonk. Dit detachement van het 14Li bereikt het I/37Li rondom 21u30 net ten noorden van de Kuhlmann fabrieken. Ook daar blazen de Duitsers de aftocht naar hun oversteekpunten. De gehele westelijke oever van het kanaal komt die avond opnieuw in Belgische handen.

Staf 14Li
Tijdens de nacht van 23 op 24 mei wordt het Kanaal van Terneuzen verlaten om nieuwe stellingen in te nemen aan het Afwateringskanaal van de Leie. De troepen van Kolonel Hennequin bereiken de linkeroever via een mars over Eeklo en komen rond 13u00 aan op hun bestemming.

Het regiment bevindt zich nog steeds binnen de zone van het IIde Legerkorps dat verantwoordelijk wordt voor de verdediging van het gedeelte van het Afleidingskanaal van de Leie dat zich uitstrekt van de omgeving van Langestraat in het noorden tot het Kanaal Gent-Brugge in het zuiden. Deze zone is verdeeld in twee sectoren: de 12de infanteriedivisie verdedigt de noordelijke sector en de 11de infanteriedivisie de zuidelijke sector. Bij de 11de divisie worden het 14Li en het 20Li langsheen de kanaaloever geplaatst en krijgt het 29Li het tweede echelon toegewezen. Het 14de Linie graaft zich rond Nekke en Zomergem. De Duitsers volgen de Belgische troepen echter op de hielen en rukken bijzonder snel op naar het Afleidingskanaal. Terwijl het 14Li geen contact zal krijgen in zijn nieuwe ondersector, tracht de vijand reeds vanaf de late namiddag te Ronsele een nieuwe doorbraak te forceren. Verder naar het noorden toe, tracht de vijand ook bij de brug van Balgerhoeke het kanaal over te steken.

Staf 14Li
De posities binnen de zone van het IIde Legerkorps blijven ongewijzigd. In de noordelijke sector van de zone van het legerkorps slagen het I/22Li en het eskadron wielrijders van de 12de divisie er in om de vijand van de westelijke kanaaloever te verjagen. Aan het eind van de dag heeft het IIde Legerkoprs weer de volledige controle over de zijn toegewezen zone. Het 14de Linie beleeft een vrij rustige voormiddag rond Nekke. Rond 16u00 opent de Duitse artillerie echter het vuur. Bij de mannen van het 14Li loopt het gerucht dat de vijand nu ook tegenover Zomergem het kanaal is overgestoken. Bij valavond worden patrouilles uitgestuurd. Die kunnen bevestigen dat het rond Zomergem voorlopig nog niet tot een infanterieaanval lijkt te komen.

Ten gevolge van de grote verliezen bij het IVde Bataljon besluit de divisiestaf om dit bataljon te ontbinden.  De 14Cie blijft bestaan, maar wordt rechtstreeks aangehecht bij de regimentsstaf.  De 13Cie en 15Cie verdwijnen.  Luitenant-kolonel George gaat eveneens over naar de regimentsstaf.  Luitenant Collin vervoegt de staf van de 11Div.

Staf/14Li
De Duitsers vallen de Belgische linies langsheen het Afleidingskanaal van de Leie op meerdere punten aan. Zowel ten noorden als ten zuiden van Balgerhoeke vinden in de zone van ons Vde Legerkorps twee oversteken plaats. Ook in de zone van ons IIde Legerkorps komt het tot een nieuwe aanval over het kanaal.

In de sector van de 12de infanteriedivisie wordt rond 17u00 het 23Li het kanaal overgestoken tegenover Oostwinkel. Wat later volgt ook nabij Ronsele een oversteek bij het 2Li. De Wehrmacht slaagt er in een bruggenhoofd uit te bouwen. Het II/22Li en het III/22Li worden als eerste naar voren gestuurd om een tegenactie uit te voeren. De 11de divisie moet ter hulp komen en stuurt het III/29Li naar de sector van de 12de divisie. Rond middernacht wordt dit bataljon gevolgd door het I/29Li. Nog steeds rond Nekke en Zomergem, ontvangt het 14Li die dag echter geen verdere bevelen of bevoorrading. De manschappen trachtten op nabijgelegen boerderijen aan voedsel te geraken. Nieuwe patrouilles bevestigen dat de vijand nog steeds niet naar de stellingen van het regiment oprukt. Wel hebben de Duitsers een kabelballon met artilleriewaarnemers opgelaten. Het bombardement op de stellingen van het 14Li neemt dan ook snel in hevigheid toe.

Het 14Li blijft voorlopig nog op post aan de kanaaloever, maar elders in de sector van de 11de divisie vallen steeds meer verontrustende berichten te horen. Het 29Li is van het tweede echelon van de divisie naar het noorden gestuurd de zwaar gehavende 12de divisie te gaan ondersteunen, maar de Belgen kunnen er het tij niet keren. Ten gevolge van deze verplaatsing, worden het I/14Li en het II/14Li van oever van het Afleidingskanaal weggehaald om een nieuw tweede echelon te vormen. Bij de 11de divisie blijven nog slechts het III/14Li en het ganse 20Li aan hun stellingen aan het kanaal vastklampen.
Nog tijdens de voormiddag vraagt het IIde legerkorps de toestemming aan het Groot Hoofdkwartier om de 11de divisie gedeeltelijk terug te trekken over het Kanaal Gent-Brugge. Na de middag later volgt dan ook het bevel tot de aftocht. Tegen 17u00 bevindt het hoofdkwartier van de 11de divisie zich te Beernem en is ook het 14Li van de kanaaloever teruggeroepen.

Aanvankelijk wil men de zuidelijke oever van het Kanaal Gent-Brugge via de snelste weg bereiken, maar de Belgische genie houdt alle colonnes tegen aan de brug van Aalterbrugge omdat deze binnen de kortste keren zal opgeblazen worden. Het gros van het 14Li verplaatst zich dan maar verder westwaarts en komt aan te Oostkamp bij Brugge.

De verwarring neemt toe, en terwijl achterblijvers van het 14Li blijven toekomen bij hun eenheid, bezetten de Duitsers steeds meer grond in het ganse gebied tussen Brugge en Eeklo.

Het 14Li capituleert in de buurt van Oostkamp. Wapens worden achtergelaten of onklaar gemaakt, en waar mogelijk worden de manschappen opnieuw per compagnie gegroepeerd met het oog op afvoering naar de gevangenschap. De meeste dienstplichten worden reeds begin juni gedemobiliseerd. Het beroepskader zal naar Duitsland vertrekken.

1. Kinjet, J., 2001, Sergeant Kinjet met het 14de Linieregiment in mei 1940, Erpe: De Krijger
2. Van Brussel, L., 1974, 18 Dagen Blitzkrieg. Brussel: Frans Masereelfonds
3. Dagboek Lt F. Duysinx in Maison du Souvenir, 2004. En Campagne avec le 14e de Ligne, (verslag van de veldtocht van Lt François Duysinx van I/14Li), [online] beschikbaar op:
   <http://www.maisondusouvenir.be/en_campagne_francois_duysinx.php> [Laatst geraadpleegd op 8 mei 2016]. Dagboek in overeenstemming met verslagen 14Li in CHD Evere
4. Relaas gevechten in Ramsdonk op 17 mei 1940 [On line beschikbaar op]: http://www.erfgoedcelkapelleopdenbos.be/Artikels/Bevrijding_C.pdf [Laatst geraadpleegd 8 mei 2016]
5. Documenten Majoor F. Goormachtigh (met dank aan Luc Vandevelde).
6. Dossier 185-14-55 Orders van Belgische Hoofdkwartieren, Moskou-archief, Documentatiecentrum Koninklijk Legermuseum, War Heritage Institute.