23ste Linieregiment

Situatie op 10 mei 1940

Type Infanterieregiment van de eerste reserve
Ontdubbeld van 3de Linieregiment
Taalstelsel Nederlandstalig
Onderdeel van 12de Infanteriedivisie
Bevelhebber Kolonel SBH Charles Dendal
Adjudant-majoor Kapitein-commandant Armand Defever
Standplaats Versterkte Positie Antwerpen
Sector Kanaal van Turnhout – Massenhoven
Commandopost te Oelegem
Samenstelling I Bataljon
(Majoor Alphonse Van Tomme)
1ste Compagnie Fuseliers (Lt Jean De Visscher)
2de Compagnie Fuseliers (Cdt Jules Hulsmans)
3de Compagnie Fuseliers (OLt A. Symoens)
4de Compagnie Mitrailleurs (Lt Henri De Bruyne)
  II Bataljon
(Kapitein-commandant Joseph Oborski)
5de Compagnie Fuseliers (Lt J. Judich)
6de Compagnie Fuseliers (OLt O. Danau)
7de Compagnie Fuseliers (Cdt Alfred Vigoureux)
8ste Compagnie Mitrailleurs (Cdt J. De Westelinck)
  III Bataljon
(Kapitein-commandant Théophile Van Den Borre)
9de Compagnie Fuseliers (Lt C. De Man)
10de Compagnie Fuseliers (OLt H. Smet)
11de Compagnie Fuseliers (OLt A. De Canck)
12de Compagnie Mitrailleurs (Lt F. Van Goey)
  IV Bataljon
(Majoor J. Lescrauwaet)
13de Compagnie Mitrailleurs (Cdt Maurice De Smet)
14de Compagnie Anti-Tankkanonnen C47 (Cdt Gaston De Boever)
15de Compagnie Mortieren M76 (Cdt U. Mestdach)
  Stafcompagnie (Kapitein-commandant Emile Laheye)
Geneeskundige Compagnie (Geneesheer Kapitein R. De Beer)
Peloton Verkenners (Onderluitenant Albert Gevens)

Tijdens de mobilisatie

Staf/23Li
Het 23ste Linieregiment (23Li), een infanterieregiment van Eerste Reserve, is een ontdubbelingsregiment van het in vredestijd te Oostende gekazerneerde 3de Linieregiment (3Li). Het 23Li wordt op 1 september 1939 gemobiliseerd bij afkondiging van Fase C van het mobilisatieplan en wordt samen met het 2de Linieregiment (2Li) en het 22ste Linieregiment (22Li) onder bevel geplaatst van de pas opgerichte 12de Infanteriedivisie (12Div). Het regiment wordt bevolen door Kolonel SBH Dendal.

Na een korte periode in het Bruggenhoofd Gent verhuist de eenheid op 4 oktober samen met de rest van de 12Div naar de sector Massenhoven – Herentals aan het Albertkanaal. Eind november wordt de 12Div naar Bergen gestuurd. Op 4 januari 1940 verlaat de divisie Bergen om te verhuizen naar de rand van de Versterkte Positie Antwerpen (VPA).

Opstelling 23Li op 09 mei 1940 in de divisiesector van de 12Div

In januari 1940 neemt de 12Div stelling achter de anti-tankgracht [1] van de Versterkte Positie Antwerpen (VPA) tussen het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten [2] en het Albertkanaal. De 12Div stelt de drie infanterieregimenten op in lijn, het 23Li neemt de zuidelijke ondersector van de divisie voor zijn rekening en bemant posities tussen Schilde in het noorden en Albertkanaal in het zuiden. Links van 23Li staat vanaf Schilde het 2Li opgesteld terwijl rechts van het 23Li de ondersector wordt begrenst door het Albertkanaal. Ten zuiden van het Albertkanaal staat de 15de Infanteriedivisie (15Div) opgesteld. Ten oosten van de anti-tankgracht houdt de 18de Infanteriedivisie (18Div) zich klaar om een vertragend manoeuvre uit te voeren tussen het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten (Vooruitgeschoven Stelling) en het Albertkanaal (Dekkingsstelling). Voor de stellingen van de infanterieregimenten van de 12Div voert het Eskadron Wielrijders van de 12Div (EskCy 12Div) verkenningen uit.

In de ondersector van 23Li bevindt zich het Fort van Oelegem [3]. Het Fort van Oelegem is één van de oude forten van WOI dat werd ingericht tot infanteriesteunpunt. Op de lege koepelfunderingen van het fort werden in 1937 nieuwe ronde betonnen koepels gebouwd; de “Abris Tourelles” voor de zware mitrailleurs en de “Abris Elémentaires” voor de lichte mitrailleurs. De schietgaten van de traditore batterij en de capponières werden eveneens aangepast voor lichte mitrailleurs.

Het 23Li kan rekenen op de vuursteun van de IIde Groep van het 7de Regiment Artillerie (7A). II/7A heeft  stelling genomen op de zuidelijke oever van het Albertkanaal nabij het Wommelgemse gehucht Eenhoorn.

I/23Li
Het Iste Bataljon (I/23Li)  ligt in eerste lijn achter de anti-tankgracht en bezet het zuidelijke bataljonsvak vanaf de junctie van de anti-tankgracht met het Albertkanaal tot het Fort van Oelegem (exclusief). Op 6 april 1940 neemt Lt Henri De Bruyne, commandant van de 4Cie Mitrailleurs, de bunkers Y1 tot Y4 over van de 2de Directie van de Genie en de Versterkingen (2DGnV). Het betreft bunkers van de 2de Lijn die de dode hoeken opvullen die niet volledig gedekt worden door de Interval- en flankeringbunkers van de anti-tankgracht [4].

Traditore batterij aan de ingang van het Fort van Oelegem

II/23Li
Het IIde Bataljon (II/23Li) ligt eveneens in eerste lijn achter de anti-tankgracht en bezet het noordelijk bataljonsvak vanaf het Fort van Oelegem (inclusief) tot de Schans van Schilde (exclusief). Het Fort van Oelegem aan de Goorstraat 19 te Ranst, is geïntegreerd in de stellingen van II/23Li. Het fort wordt bemand door manschappen van de 12de Compagnie van het IIIde Bataljon van het 1ste regiment Speciale Vestingseenheden (12/III/1SVE). Deze compagnie staat onder bevel van Kapitein Wambeke. De mitrailleurs van de 12Cie staan opgesteld in de twee “Abris Tourelles” en de  twee “Abris Elémentaires” van het fort en kunnen flankerend vuur afgeven op de anti-tankgracht die achter het fort passeert. Op 2 april 1940 neemt Lt Pierre Locufier van II/23Li de 2de Lijn bunkers Y6, Y7 en Y8 over van de 2DGnV. Vier dagen later wordt bunker Y5 overgenomen door OLt Jean Everaerts van II/23Li.

III/23Li
Het IIIde Bataljon (III/23Li) staat niet onder bevel van het regiment maar is als reservebataljon van de divisie opgesteld achter het Albertkanaal ten noordwesten van Wijnegem. III/23Li, bevolen door Cdt Van Den Borre moet zich klaar houden om enerzijds offensief te reageren indien de vijand de eerste linies doorbreekt en anderzijds om de eenheden in lijn op te vangen indien de divisiesector ontruimd moet worden.

IV/23Li
De mitrailleurs, anti-tankkanonnen en mortieren van het IVde Bataljon (IV/23Li) worden zoals gebruikelijk in versterking gegeven aan de bataljons in eerste lijn. IV/23Li wordt bevolen door Majoor Lescrauwaet.

Staf/23Li
Het divisiehoofdkwartier staat opgesteld in het oude Fort 2 te Wommelgem. Kort na middernacht alarmeert het Generaal Hoofdkwartier alle eenheden, en ook bij het 23Li wordt tegen de ochtend iedereen op de gevechtsstellingen geplaatst.

Het EskCy 12Div vertrekt naar zijn alarmstelling op de noordelijke oever van het Albertkanaal te Schilde en Oelegem.

De commandopost van het regiment wordt opgesteld in een molengebouw zo’n 600m noordwest van Oelegem.

IV/23Li
Bij de 14Cie raakt Kapitein-commandant De Boever ernstig gewond bij een verkeersongeval te Oelegem wanneer hij per motorfiets op inspectieronde is doorheen de ondersector van het regiment.  Onderluitenant Van Acker wordt aangeduid als vervanger.  De nieuwe pelotonscommandanten worden Adjudant KROLt Boterman en Adjudant KROLt Ongena.

Het “Werk van het Pakje van de Soldaat” bezorgde geschenkpakketjes aan onze militairen te velde.

Staf/23Li
Vanaf de ochtend stromen Franse colonnes door de sector van de 12Div. De eenheden behoren tot het Franse 7de leger en zijn onderweg naar Nederland om er zoals afgesproken onze noorderburen bij te staan en de verbinding te vormen tussen de Nederlandse en de Belgische legers.


Staf/23Li
Het IVde legerkorps meldt aan de 12de infanteriedivisie dat de eerste troepen van de 18de divisie zich door hun sector zullen terugtrekken van hun afstoppingsopdracht aan het Verbindingskanaal Maas-Schelde.

Staf/23Li
Een patrouille van het EskCy 12Div keert rond 11u30 langs de Turnhoutsesteenweg terug naar de eigen linies wanneer rond 11u30 enkele schildwachten van het 23Li per vergissing het vuur openen op de wielrijders. Brig Boyen van het EskCy 12Div raakt hierbij zwaar gewond en wordt overgebracht naar de medische hulpplaats van de divisie te Wommelgem. Hij overlijdt nog dezelfde dag aan zijn verwondingen. Het 23Li maakt zo op een bijzonder tragische manier zijn  eerste oorlogsslachtoffer.

Het Franse 7de leger beslist om Nederland opnieuw te verlaten en de eerste hun troepen trekken opnieuw door de sector van de 12de divisie, maar dan wel in zuidelijke richting. Rond het middaguur wordt gemeld dat de Duitse voorhoeden te Sint-Lenaarts het Verbindingskanaal Maas-Schelde bereikt hebben.

Staf/23Li
Het gros van de 18de infanteriedivisie trekt nu door de Versterkte Positie Antwerpen en begeeft zich richting Deurne.

Staf/23Li
De Duitse opmars nadert langzaam maar zeker de vesting Antwerpen. De Belgische genie vernielt de bruggen op het eerste gedeelte van Verbindingskanaal Maas-Schelde en voert wegvernielingen uit op de invalswegen uit Turnhout. Als een der laatste geallieerde eenheden sukkelen de Franse 4de Dragons over de vernielde kruispunten na hun terugtocht uit Oostmalle.

Staf/23Li
Het Groot Hoofdkwartier besluit tot het verlaten van Antwerpen en de K.W. Stelling. Het veldleger moet in drie nachtelijke etappes naar een nieuwe linie tussen Terneuzen, Gent en Oudenaarde. De 12de infanteriedivisie zal zich tijdens de tweede nacht terugtrekken.

Even na 16u00 begint de Belgische genie met het aanleggen van versperringen op de baan van Schilde naar Oelegem.

Er wordt die middag ook een luchtlanding gevreesd en het regiment krijgt het 2de peloton van het eskadron wielrijders van de divisie in versterking voor het uitvoeren van anti-parachutistenacties.

Staf/23Li
Op het middaguur maken de troepen van het 23Li contact met de vijand. Er breken vuurgevechten uit maar de vijand dringt niet aan om tot het Albertkanaal door te dringen, wetende dat een oversteek over de Nete zal plaatsvinden.

In de avond van 17 mei trekt het 23Li zich terug vanuit de buurt van Antwerpen naar de noodbrug van Hemiksem om aldaar de Schelde over te steken richting Vlaanderen.

Staf/23Li
De regimenten van de divisie komen aan in hun dispersiegebied op de linkeroever tussen Hoboken en de samenvloeiing van de Durme en de Schelde. Om aan de aandacht van de Luftwaffe te ontsnappen wordt getracht om overdag zoveel mogelijk manschappen binnenshuis te laten blijven.

De 12Div ontvangt zijn nieuwe orders: de divisie zal in reserve geplaatst worden achter het Afleidingskanaal van de Leie. Het gros van de infanterie zal per trein in een ruk tot achter het kanaal gebracht worden. De overige eenheden moeten zich te voet verplaatsen. De divisie zal er de sector Zomergem gaan bezetten, waar de regimenten zullen kantonneren het gebied Zomergem-Hansbeke-Bellem-Ursel.

Het 23Li moet op de trein in Lokeren. De manschappen worden er verdeeld over een personentrein en een goederentrein. De inscheping loopt relatief vlot, maar het station wordt vervolgens gebombardeerd. Terwijl het 23Li nog net kan vertrekken, wordt de verplaatsing per trein aan de achterop komende eenheden ontzegt.

Staf/23Li
Het 23Li bevindt zich aan boord van twee treinen die met bijzonder grote moeite vooruit komen richting Zomergem.

Staf/23Li
Na een lange treinreis komt het regiment aan op zijn bestemming. De eerste trein rijdt het station Hansbeke binnen rond 02u30. Het tweede konvooi komt aan in het station Landegem rondom 05u00. De eenheden van het regiment worden ingekwartierd.

Staf/23Li
Na de Duitse inname van Abbeville en Noyelle aan de monding van de Somme zijn de geallieerde legers in Noord-Frankrijk en Vlaanderen geheel omsingeld. Het geallieerde oppercommando heeft op 21 mei tijdens de Conferentie van Ieper besloten om de Schelde-linie op te geven. Hierop beslist de Belgische legerleiding tijdens de ochtend van 22 mei dat onze strijdkrachten niet zoals afgesproken zullen terugtrekken naar de IJzer, maar stand zullen houden langsheen de Leie en het Afleidingskanaal van de Leie. Het Groot Hoofdkwartier laat deze terugtocht in twee fases uitvoeren en bepaalt dat in een eerste fase de troepen opgesteld tussen het Bruggenhoofd Gent en Oudenaarde zich tijdens de nacht van 22 op 23 mei moeten terugtrekken naar de Leie. In deze fase zullen tevens een aantal troepen teruggetrokken worden uit het Bruggenhoofd Gent en de stad Gent. De troepen opgesteld langs het Kanaal Gent-Terneuzen zullen hun stelling pas ontruimen tijdens de tweede fase in de nacht van 23 op 24 mei.

Staf/23Li
Het regiment is nog steeds in zijn kantonnementen en brengt de nacht door in relatieve rust.  De 12Div verlaat hierbij het commando van het IVde Legerkorps en gaat over naar het IIde Legerkorps.  Het legerkorps zal met de 12Div en de 11Div het Afleidingskanaal van de Leie verdedigen tussen Stoktevijver in het noorden en de Brugse Vaart in het zuiden.  De divisiestaf wordt om 01u25 op de hoogte gebracht van deze beslissing door de staf van het IV/LK.  Om 05u00 wordt de precieze begrenzing van de nieuwe sector van de 12Div bepaald en tegen 11u00 heeft de divisie zijn commandopost verplaatst naar Oostveld.

De 11Div is nog aan het Kanaal Gent-Terneuzen en dit betekent dat aan de 12Div gevraagd wordt om langsheen de gehele frontlijn van het II/LK te starten met de nodige veldwerken.

Staf/23Li
Om 21u35 ontvangt de divisiestaf zijn definitieve bevelen voor de verdediging van het Afleidingskanaal van de Leie.  Dit maakt dat de divisie in een tijdspanne van 36u tussen 22 mei en 24 mei drie verschillende dispositieven zal innemen ten westen van deze waterloop.  De 12Div zal de noordelijke sector van de zone van het II/LK verdedigen, terwijl de 11Div de zuidelijke sector voor zijn rekening neemt.  De sector die toegewezen wordt aan de divisie loopt van kilometerpaal 22,4 nabij Veldekens in het noorden tot kilometerpaal 17,6 nabij Ronsele in het zuiden.  Het 23Li en het 2Li zullen langsheen de kanaaloever geplaatst worden in respectievelijk ondersector noord en ondersector zuid.  De scheidingslijn tussen de beide regiment komt aan kilometerpaal 20,1 te liggen.  Het 22Li wordt in tweede echelon opgesteld.  De II/7A wordt het vuursteunelement voor het 23Li, en de III/7A voor het 2Li.  De I/7A en IV/7A vormen de artilleriegroepering op niveau divisie.

Kolonel SBH Dendal besluit tot de volgende opstelling:

  • Het Iste bataljon zal kwartier noord bezetten met met de 1ste en 2de compagnies op het eerste echelon en de 3de compagnie in steun.  Het bataljon moet ook een alarmpost plaatsen op de oostelijke kanaaloever.  Deze zal ingericht worden op zo’n 300m afstand van de eigen linies, ter hoogte van het gehucht Langestraat.  Op die manier kan de alarmpost onder meer de westrand de Boskant in de gaten houden.  De wachtpost zal bestaan uit 1 sergeant, 1 korporaal en 6 soldaten.
  • Het IIIde bataljon zal opgesteld worden in kwartier zuid, met 9de en 11de compagnies in de eerste linie en de de 10de compagnie in steun.  Dit bataljon moet twee alarmposten uitzetten op de oostelijke oever.
  • Het IIde bataljon bemant het tweede echelon de ondersector en zal de 7de, 5de en 6de compagnie van noord naar zuid op een enkele lijn opstellen.  Hierbij plaatsen de 7de compagnie en 6de compagnie telkens twee pelotons vooraan en een peloton in steun, terwijl de centrale 5de compagnie zijn drie pelotons op een enkele lijn zal opstellen.
  • Kolonel Dendal installeert zijn commandopost in het gehucht Most nabij Oostwinkel waar hij de hoeve van de familie Heyde betrekt.

Staf/23Li
De 12de divisie van Luitenant-generaal De Wulf bevindt zich nu aan het Afleidingskanaal tussen Veldekens en Ronsele. Het 2Li ligt op rechts, het 23Li op links. Van elk regiment bevinden zich twee bataljons in de voorste vuurlinie. Het 22Li bezet het tweede echelon. De manschappen hebben zich de voorbije 36 uur op drie verschillende stellingen moeten ingraven en zijn bijzonder vermoeid.  Het 23Li werkt verder aan zijn nieuwste stellingen wacht de Duitse aanval op het kanaalaf.  Doorheen de sector van de 12Div bouwt het 2de bataljon genie vier loopbruggen over het kanaal  voor de detachementen van de alarmposten. Ook voor bij het 23Li twee loopbruggen geworpen. De alarmposten worden ingericht.

Even na 10u00 opent de Belgische artillerie het vuur en anderhalf uur lang laten de IV/6A en de I/13A een dicht storingsvuur neerkomen op de uitvalswegen uit Eeklo. Het bombardement remt de vijand niet af.

Om 15u00 vertrekt bij het I/2Li een patrouille over de aldaar geworpen loopbrug. De patrouille wordt echter overvallen en slaagt er niet in het regiment te alarmeren van de terugkerende Duitsers.  In de vroege avond rond 17u00 steken troepen van het het 309. Infanterieregiment van de 208(DE)Div via het onverdedigde loopbruggetje het over.  Ze overmeesteren de ploeg geniesoldaten die nog ter plekke is en stoten door in het kwartier van het I/2Li.  De meeste militairen van dit bataljon worden krijgsgevangen gemaakt en via de loopbrug teruggestuurd naar de Duitse oever.

Bij de openingsfase van de Duitse aanval omstreeks 17u00 is ook het naburige III/23Li aangeklampt.  De 11Cie van dit bataljon sluit aan bij de linies van het 2Li en raakt in paniek van zodra de vijand opgemerkt wordt binnen de linies van de 2Cie van het 2Li.  De manschappen kijken ontsteld toe hoe de militairen van het 2Li met witte doeken beginnen zwaaien en naar de loopbrug rennen om naar de Duitse oever over te steken.  Binnen de eigen compagnie begint het gerucht te circuleren dat de Duitsers de posities omsingeld hebben.  Wanneer de vijand ook daadwerkelijk de meest zuidelijke steunpunten van de compagnie benadert, geven ook hier heel wat manschappen zich over.  Pelotonscommandant Van Besien en Declercq besluiten dat er geen weerstand kan geleverd worden en zetten hun manschappen aan om de wapens neer te leggen.  Onderluitenant Van Hove van de 12Cie zal later getuigen dat hij Van Besien meermaals heeft horen roepen: “Denk aan ur vrouw en uw kinderen, en geef u over.”  De 11Cie van het 23Li verliest 101 militairen die allen krijgsgevangen gemaakt worden.  Bij de 12Cie is dit 26 militairen en bij de 14Cie 2 militairen.  Bij de aankomst aan de loopbrug wordt Onderluitnant Van Besien door een misverstand neergeschoten door de Duitsers.  Hij zal op 27 mei overlijden te Zomergem.

Bij het 23Li neemt Kolonel SBH Dendal actie om de aanval te blokkeren.  Vooreerst wordt de 10Cie naar het eerste echelon gestuurd om het door de 11Cie verlaten gedeelte van de kanaaloever opnieuw in te nemen.  Daarnaast pivoteert de 9Cie ten dele naar het zuiden om een dwarsstelling in te richten in afwachting van de aankomst van de 10Cie.  Ook het nog overgebleven 3Pon van de 11Cie onder leiding van Luitenant Luyssen wordt teruggestuurd naar zijn posities.  Kolonel SBH Dendal begeeft zicht met Majoor Lescrauwaet van het IVde Bataljon naar de commandopost van de 6Cie.  Hier beveelt hij aan Onderluitenant Danau om een peloton naar de kanaaldijk uit te sturen en de twee andere pelotons in dwarsstelling te ontplooiien op de grens van de ondersectoren van het 23Li en het 2Li.  Majoor Lescrauwaet zal de ganse tegenactie leiden terwijl Kolonel SBH Dendal terugkeert naar de commandopost van het regiment.  De 6Cie bereikt zijn objectief tussen 20u00 en 20u30.

Bij de terugkeer naar de commandopost ontmoet de Kolonel SBH Dendal Kapitein t’Serstevens van het Wielrijderseskadron der 12de Infanteriedivisie.  t’ Serstevens is enige tijd voordien uitgestuurd door de divisiestaf die incorrect werd ingelicht door het I/2Li dat er slechts een 30 tot 40 vijandelijke militairen zouden overgestoken zijn, en is door het I/2Li gevraagd om het baantje tussen Leischoot en Ronselestraat te dekken.  Dendal is niet overtuigd van de inzet van het detachement van het Wielrijderseskadron en besluit om de ondersector van het 23Li enigszins te verlengen in zuidelijke richting.  Hij keer terug naar Majoor Lescrauwaet en beveelt aan de 6Cie om de eerste 100m van de ondersector van het 2Li te bezetten.  Vanop deze positie kunnen de militairen ook de loopbrug onder vuur nemen en Majoor Lescrauwaet laat twee FM30 lichte machinegeweren installeren.  Deze wapens zullen in de loop van de nacht vervangen worden door vier Mi Maxim onder leiding van Luitenant Van Goey en Onderluitenant Van Hove van de 12Cie.  Deze mitrailleuses zullen de loopbrug blijven beschieten tot in de namiddag van 25 mei, wat een hele belangrijke factor zal zijn in de ondergang van het Duitse bruggenhoofd.

Kolonel SBH Dendal vervoegt vervolgens zijn commandopost.  Korte tijd nadien komt divisiecommandant Generaal-majoor Van Parijs aan op de commandopost.  Van Parijs en Dendal besluiten samen om het volledige IIde Bataljon van Kapitein-commandant Oborski in dwarsstelling te ontplooiien.  De 6Cie zal hievoor ter plekke blijven.  Ten westen hiervan komt de 7Cie aansluiten met drie pelotons in een enkele lijn.  De 5Cie zal op zijn huidige posities blijven maar moet front maken naar het zuiden om alzo het tweede echelon van de dwarsstelling te vormen.  Majoor Lescrauwaet blijft verantwoordelijk voor de dwarsstelling.  De inplaatsstelling zal afgerond worden tegen 04u00 in de nacht van 24 op 25 mei.

De divisiecommandant laat ook Kapitein t’Serstevens roepen naar de commandopost van 23Li om hier verslag uit te brengen.  t’Serstevens schat in dat de vijand een bruggenhoofd bezet over een breedte van zo’n 600 meter tussen kilometerpaal 20,0 en 19,4 langs de kanaaloever en in de diepte gevorderd is tot nabij de commandopost van I/2Li.  Hij meent dat de Duitsers niet meer dan twee pelotons op Belgische oever hebben.  De kapitein wordt vervolgens doorgestuurd naar het I/2Li om dit bataljon te vervoegen bij de geplande tegenaanval in de ochtend van 25 mei.

Staf/23Li
Even voor middernacht tijdens de nacht van 24 op 25 mei legt Generaal-Majoor De Wulf de laatste hand aan zijn plannen voor de tegenaanval.  Vooreerst vraagt hij aan Kolonel SBH Devloo om ter hoogte van het Kasteel van Ronsele zo veel mogelijk terrein te winnen om bij de uitvoering van de tegenaanval toe te laten dat de loopbrug zo snel mogelijk vernield wordt.  Vervolgens besluit hij om met het Iste Bataljon van het 22li een frontale tegenaanval uit te voeren.  Het bataljon is ondertussen onderweg naar de door De Wulf aangeduide startpositie.  Deze strekt zich uit over een breedte van 650m waarvan de eerste 400 langsheen de kasseiweg tussen Leischoot en Ronselestraat lopen, en de laatste 250m langsheen de aardenweg tussen Ronselestraat en Ronsele.  Kolonel SBH Devloo zal het bevel voeren over het I/22Li van zodra de actie zal starten.  Het aanvangsuur van de operatie wordt bepaald op 04u30.

Het I/22Li komt aan op zijn startpositie om 03u50.  De drie compagnies van het bataljon worden op een enkele lijn ontplooid over de aangeduide afstand van 650m.  Het fuselierspeloton en de T13 pantserwagen van het Wielrijderseskadron der 12de Infanteridivisie staan opgesteld langsheen de kasseiweg die door Ronselestraat naar de Kanaaloever leidt.  De IIde Groep van het 7A heeft intussen het bevel gekregen om op orders van het I/22Li te handelen.  Er is snel een vuurplan opgesteld dat zich concentreert op het Duitse bruggenhoofd op de bevriende oever.  Majoor Baekelandt vraagt om de kanonnen te mogen inschieten om de kans op friendly fire incidenten te verkleinden, maar dit wordt niet toegestaan.  De verrassing moet zo groot mogelijk zijn.  De beschieting start om 04u10 a rato van een salvo per batterij om toch maar een korte opportuniteit te bieden om het vuur te corrigeren.  De eerste twintig minuten wordt aan hoog tempo gevuurd.  Wanneer om 04u30 het startsein weerklinkt, worden de vuren stapsgewijs naar de kanaaloever verlegd.

Staf/23Li
Na de succesvolle tegenaanval is de westelijke oever van het Afleidingskanaal van de Leie volledig gezuiverd van vijandelijke elementen en opnieuw in Belgische handen. De invaller wil echter al snel een tweede poging wagen en lanceert vanaf 10u30 een reeks intense luchtaanvallen op de Belgische linies. De Duitse artillerie begint een nieuw voorbereidend bombardement rondom 13u00. Het bombardement neemt om 16u30 sterkt toe en drie kwartier later volgt een nieuwe infanterieaanval.

Met een dubbele oversteekpoging in de ondersectoren van het 23Li en het 2Li kan de Duitse infanterie al snel twee kleine bruggenhoofden uitbouwen. Daarbij worden enerzijds het II/23Li en de staf van het 23Li al snel met overrompeling bedreigd. Te Stoktevijver maakt de vijand dan weer contact met het II/2Li en het III/2Li en ook hier worden de Belgische linies ingedeukt.

De 12de divisie zet onmiddellijk een tegenaanval op touw. Het 22Li dat op dat ogenblik het derde echelon bezet, zal gebruikt worden om de kanaaloever opnieuw trachten te zuiveren. Het II/22Li krijgt het bevel een tegenaanval te ondernemen naar de stellingen van het 23Li via de as Most-Leischoot. Het III/22Li moet dan weer op zijn beurt het 2Li gaan ontzetten met een tegenactie richting Ronsele en Stoktevijver.

Rond 20u00 is de situatie bij het 23Li bijzonder verward: het is niet duidelijk of de tegenacties de vijand kunnen terugdringen en het 23Li wankelt op zijn stellingen. De commandopost van het II/23Li aan de Leischoot te Oostwinkel wordt uiteindelijk overrompeld en Commandant Oborski wordt gevangen gemaakt.

Het 23Li wordt teruggeslagen naar de buurt van Oostwinkel. Ook nu weer spelen de Duitsers erg kort op de bal en wordt het regiment alweer gegrepen. De overblijvenden van het 23Li geven zich over en de vijand maakt de restanten van het regiment krijgsgevangen. Kolonel Dendal valt in handen van de Duitsers en wordt afgevoerd in een Duitse stafauto.

Ook bij de buren gaat het mis – het meest noordelijk gelegen bataljon van het 2Li is onder zware druk komen te staan. Het zuidelijke bataljon van het 2Li is daarentegen nog steeds meester van de meeste delen van de kanaaloever. Het 2Li bezet eveneens een tweede echelon aan een bosrand op zo’n kilometer ten oosten van Ronsele.

Belgische militairen wachten kort na hun gevangenname doelloos af wat er gebeuren gaat.

Staf/23Li
Rond 10u00 vaardigt het IIde legerkorps nieuwe bevelen uit voor de terugtocht. De 12de divisie zal naar het gebied rond Den Hoorn ten westen van Knesselare gestuurd worden. De divisie zal voorlopig nier meer ingezet worden. De 12de divisie is al snel in volle aftocht van het Afleidingskanaal. Het 2Li bezet nog enige tijd zijn ondersector tussen Ronsele en Zomergem. Alleen het III/2Li klampt zich nog vast aan zijn stellingen langsheen de kanaaloever. De andere infanterie-eenheden werden teruggedreven en bevinden zich op enige afstand van het kanaal. Na de middag zet het regiment koers naar Straden en bereikt deze gemeente rond 17u00. Het III/22Li bevindt zich op gelijke hoogte.
Het 23Li is echter volledig uiteengeslagen zijn uiteengeslagen en vlucht weg in kleine groepjes. Enkele detachementen komen terecht in de sector van de 11de Infanteriedivisie waar ook al allerlei eenheden door elkaar lopen.

Staf/23Li
De weinige overblijvers van het regiment worden eveneens gevangen genomen. De volgende dag wordt het vaandel van het regiment verbrand door Majoor Laheye op het hoofdkwartier van Luitenant-generaal Michem, commandant van het IIde Legerkorps.

Na de capitulatie

Slachtoffers

EenheidNaamVoornaamFotoGraadStandKlas° op° te+ op+ teNota
10/IIIBAUTSMarcel, A.A.SdtMil26.01.1914Elsene26.05.1940Oostwinkel
2/IBOUDEWEELAndré, H.C.SdtMil20.04.1914Leisele26.05.1940Oostwinkel
1/IBROCHEZRemi, A.SdtMil05.08.1913Stene26.05.1940Oostwinkel
2/IBRUNEELGaston, G.SdtMil09.05.1912Merkem26.05.1940Oostwinkel
8/IICLABAUAndré, C.SdtMil17.03.1915Poperinge25.05.1940Oostwinkel
2/ICLAEYSArthur, J.SdtMil19.09.1915Sint-Jan-in-Eremo26.05.1940Oostwinkel
6/IICLAEYSJozef, GustaafSdtMil3527.07.1913Oostende20.08.1940TombeekOverleden in hospitaal
OnbekendCOOPMANLouisKplMil10.06.1912Oostende24.08.1940Brugge
13/IVCOUSINValère, O.C.SdtMil21.06.1915Dranouter26.05.1940Oostwinkel
10/IIICRUCKEFélicien, A.SdtMil22.09.1913Ronse26.05.1940Oostwinkel
OnbekendD'HONDTJulien, L.SdtMil3527.04.1914Waregem10.07.1940GentbruggeOverleden aan verwondingen
StafDE ROOSJoseph, A.SdtMil06.07.1912Moerbeke26.05.1940Ursel
2/IDE VLIEGHERWalter, E.SdtMil29.06.1912Stekene26.05.1940Oostwinkel
StafDEKEYSERKarel, L.SdtMil25.07.1913Oostende26.05.1940UrselMuzikant
6/IIDELRUEJoseph, A.A.SdtMil24.06.1911Gits26.05.1940Oostwinkel
OnbekendDEPREYTEREAdhemar, A.SdtMil18.07.1913Rumbeke27.05.1940Moerbeke-WaasVerwond 26.05 in Oostwinkel. Overleden in lazaret.
2/IDESENDERCamielSdtMil15.08.1912Staden26.05.1940Oostwinkel
15/IVDUYTSCHAEVERAlbert, R.W.Sgt15.09.1912Elsegem26.05.1940Oostwinkel
12/IIIESAlbertSdtMil28.03.1915Puy-l'Evêque (F)26.05.1940Oostwinkel
12/IIIEVERAERTAngelusSdtMil27.12.1914Lochristi26.05.1940Oostwinkel
3/IFIGOUREUXArthur, C.SdtMil30.10.1912Hoogstade26.05.1940BeernemVerwond 25.05 in Oostwinkel.
StafGEERSJozefSdtMil06.07.1912Moerbeke26.05.1940Ursel
4/IGEIRNAERTValère, ClémentSdtMil17.03.1914Eeklo28.05.1940Nieuwkerken-WaasVerwond 26.05 in Oostwinkel bij Duitse stormaanval op mitrailleurstelling
4/IGUNSTMarcel, Th.SdtMil30.09.1913Westende26.05.1940Oostwinkel
7/IIGUNSTGerard, M.SdtMil30.01.1914Hooglede25.05.1940Oostwinkel
7/IIHOENRAETHenriSdtMil3323.02.1913Jabbeke10.07.1940Sint-AndriesOverleden in hospitaal Abdij Zevenkerken
5/IIHUYGEBAERTGerard, M.SdtMil22.11.1914Klemskerke25.05.1940Oostwinkel
2/IJANSSENSHubertSdtMil31.10.1912Schendelbeke26.05.1940Oostwinkel
10/IIILIBBRECHTJean, B.R.SdtMil10.10.1912Outrijve26.05.1940Oostwinkel
6/IILIGNEELArthur, C.SdtMil02.11.1912Langemark25.05.1940Oostwinkel
2/IMAHIEUMaurits, G.SdtMil09.03.1912Koekelare26.05.1940Oostwinkel
Staf/IIIMATTHEEUWSOmer, A.SdtMil10.01.1909Aalter26.05.1940OostwinkelBrancardier.
5/IINAERTRené, X.SdtMil25.09.1913Kuurne31.05.1940GentVerwond 27/5 in Ursel
5/IIPLEHIERSBenoîtSdtMil22.03.1912Erpe25.05.1940Oostwinkel
5/IIPROOTMaurice, C.SdtMil09.07.1912Woumen26.05.1940Oostwinkel
8/IIPROOTDaniël, G.R.SdtMil07.12.1914Vlissegem26.05.1940Oostwinkel
1/IRANSONGermain, O.W.SdtMil25.01.1915Heestert26.05.1940Oostwinkel
StafREYNAERTValère, C.A.SdtMil26.10.1919Handzame26.05.1940Ursel
OnbekendSACREDieudonné, A.Kpl28/02/1898Liège25.05.1940Nieuwpoort
5/IISTEENKISTERemi, M.V.Kpl26.10.1914Aartrijke19.05.1940Berchem (Antw.)Verwond 17.05 in Oelegem
1/ITURLOOTLudovicSdtMil07.12.1913Oostende26.05.1940Oostwinkel
11/IIIVAN BESIENGilbert, V.Lt05.12.1919Klerken27.05.1940ZomergemVerwond 24.05 bij gevangenname
2/IVAN DE CASTEELEAntoon, K.Kpl02.12.1912Westende26.05.1940Oostwinkel
10/IIIVAN DER BIESTJules, A.SdtMil23.02.1914Heverlee26.05.1940Oostwinkel
10/IIIVAN DER STOCKJules, J.C.SdtMil05.07.1912Deftinge26.05.1940Oostwinkel
2/IVAN HOVERemi, L.J.SdtMil28.08.1912Kallo26.05.1940Oostwinkel
11/IIIVAN MALDERENCyriel, I.SdtMil08.03.1913Berlare26.05.1940Ursel
2/IVAN NIEUWENHUYSEMarcelSgt12.12.1912Sint-Andries-Brugge31.05.1940EekloVerwond 26.05 in Oostwinkel
10/IIIVAN PARIJSHenri, M.Kpl17.08.1913Gent26.05.1940Oostwinkel
7/IIVERGOTEHendrik, F.A.Sgt16.04.1914Oostende26.05.1940Oostwinkel
OnbekendVERHELLEMaurits, H.Kpl05.07.1908Zwevezele07.06.1940Willemstad (NL)KG op Rhenus 127 op 30/5
2/IVROMANTDieudonné, J.SdtMil09.08.1912Heule28.05.1940GentVerwond 26.05 in Oostwinkel
Overleden in Bijlokehospitaal

Bibliografie en Bronnen

  1. De oude forten en schansen van de VPA zijn verbonden door een nieuw aangelegde anti-tankgracht. De graafwerken voor de anti-tankgracht werden gestart in 1939 en de gracht werd pas voltooid in mei 1940. Vanuit de forten en de schansen kan scherend vuur afgegeven worden over de anti-tankgracht. Tussen de forten en schansen werden nieuwe bunkers gebouwd. De hoofdwegen die de anti-tankgracht kruisen konden worden afgesloten met Cointet-elementen, de secundaire wegen waren voorzien van wegneembare militaire bruggen. Gedetailleerde beschrijving van de bunkers langs de anti-tankgracht te noorden en oosten van de VPA [On line beschikbaar]: http://www.antitankgracht.be/index-php/geschiedenis/ [Laatst geraadpleegd 10 augustus 2021].
  2. Het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten is één van de zeven Kempische kanalen die de Maas met de Schelde verbinden. [On line beschikbaar]: https://binnenvaartinbeeld.com/nl/kanaal_dessel_turnhout_schoten/kanaal_dessel_turnhout_schoten [Laatst geraadpleegd 09 februari 2019].
  3. Achtergrondinformatie bij en foto’s van het Fort van Oelegem [On Line beschikbaar]: fortoelegem.be/Het%20fort/index.html [Laatst geraadpleegd 07 februari 2019], gedetailleerde beschrijving van het fort vindt u op de site van het Agentschap Onroerend Erfgoed 2017Fort van Oelegem [On line beschikbaar], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/13951 [Laatst geraadpleegd op .
  4. Niettegenstaande het 23Li al sinds januari 1940 stelling heeft genomen achter de anti-tankgracht zijn nog niet alle voorziene bunkers klaar voor gebruik. Zo wordt de aanbesteding voor de 2de lijn bunkers pas toegekend op 16 oktober 1939. Informatie met betrekking tot de bouw van de anti-tankgracht en de timing van de werken [On line beschikbaar], http://www.antitankgracht.be/index-php/de-bunkers/2de-lijn-bunkers/ [Laatst geraadpleegd op .
  5. Dagboek Sergeant Jozef Luyssaert, stukscommandant C47, 14de Compagnie