Type	Infanterieregiment van de eerste reserve
Ontdubbeld van	8ste Linieregiment
Taalstelsel	Nederlandstalig
Onderdeel van	9de Infanteriedivisie
Bevelhebber	Kolonel Fernand Vanderhaeghen
Adjudant-majoor	Kapitein-commandant Jacques Goffard
Standplaats	Dekkingsstelling Albertkanaal Ondersector Herentals
Samenstelling	I Bataljon (Majoor René Michel)	1ste Compagnies Fuseliers (Lt Georges Escolle) 2de Compagnies Fuseliers (Kpt M. Grabbe) 3de Compagnies Fuseliers (Cdt R. Vermeeersch) 4de Compagnie Mitrailleurs (Lt G. Vuylsteke)
	II Bataljon (Majoor SBH Fernand Brichart)	5de Compagnies Fuseliers (Lt A. Vivier) 6de Compagnies Fuseliers (Cdt P. Mahaux) 7de Compagnies Fuseliers (Cdt Anselme Scohy) 8ste Compagnie Mitrailleurs (Lt R. Van De Perre)
	III Bataljon (Majoor Léon Rosseels)	9de Compagnies Fuseliers (Lt R. Vandewalle) 10de Compagnies Fuseliers (Lt Jean Poliart) 11de Compagnies Fuseliers (Cdt Nestor Van Melle) 12de Compagnie Mitrailleurs (Kpt J. Wagner)
	IV Bataljon (Luitenant-kolonel Lucien Fauconier)	13de Compagnie Mitrailleurs (Lt A. Restiaux) 14de Compagnie Anti-Tankkanonnen C47 (Lt V. Werner) 15de Compagnie Mortieren M76 (Cdt Aimé Gauthier)
	Stafcompagnie (Luitenant J. Drapier) Geneeskundige Compagnie (Geneesheer Luitenant A. Stenuit) Peloton Verkenners (Onderluitenant Yves Deton)

Staf/16Li
Het 16de Linieregiment (16Li), een infanterieregiment van Eerste reserve, wordt gemobiliseerd bij de afkondiging van Fase C van het mobilisatieplan op 1september 1939. Het regiment wordt opgericht te Herentals en Herenthout als ontdubbelingsregiment van het 8ste Linieregiment (8Li). Bij deze ontdubbeling wordt een kleine kern van leidinggevende militairen van het 8Li overgeheveld naar het nieuwe regiment en aangevuld met opgeroepen reservisten behorende tot de klassen 32, 33, 34 en 35. De actieve regimenten en de regimenten van Eerste reserve hebben dezelfde organisatie en beschikken over dezelfde bewapening. Nadat het 16Li volledig gemobiliseerd is wordt het regiment op 15 september 39 samen met het 8Li en het 17de Linieregiment (17Li) onder bevel gesteld van de pas opgerichte 9de Infanteriedivisie (9Div). Na 15 september neemt het 16Li diverse kantonnementen in rondom Retie als onderdeel van de verdediging van de Vooruitgeschoven Stelling achter het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten [1]. Begin november wordt het regiment opgesplitst. De Staf, het Iste Bataljon, het IIde Bataljon en het IVde Bataljon worden overgeplaatst naar de regio Leuven – Haacht om er positie te nemen op de K.W. stelling. Het IIIde Bataljon blijft achter te Arendonk om er een bataljonskwartier te bezetten. Deze toestand blijft ongewijzigd tot het Iste Bataljon op 25 november te voet van Waarloos naar Arendonk vertrekt om er het IIIde Bataljon af te lossen. Eind november verlaat de rest van het regiment de streek van Leuven om zich te voet naar Merksem te begeven waar de Staf, het IIde Bataljon en het IVde Bataljon kantonementen opzoeken. Na te zijn afgelost door het I/16Li marcheert III/16Li naar Schoten om er te kantonneren. Het 16Li (-) wordt nu ingezet als legerkorpsreserve van het Vde Legerkorps. Eind januari 40 gaat het regiment over naar het IVde Legerkorps om er als legerkorpsreserve kantonnementen in te nemen te Borsbeek, Mortsel en Wilrijk.

De 9Div wordt op 24 februari aan het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten afgelost door de 18de Infanteriedivisie (18Div) waarna de 9Div op 1 maart 1940 met al zijn ondereenheden per trein naar het Kamp van Beverlo wordt overgebracht voor een kampperiode van drie weken. Alle bataljons van het 16Li zijn nu weer herenigd. Op 27 maart verlaten de eenheden van de 9Div het kamp om nieuwe posities langs de Dekkingsstelling achter het Albertkanaal in te nemen. De 9Div wordt opgesteld in de sector Herentals-Eindhout aan het Albertkanaal. Het 16Li bezet de linker ondersector van de divisie, vanaf de Villa Adineau aan de baan Bouwel-Herentals in het westen (inclusief) tot aan de sluis van Olen in het oosten (exclusief). Op de linkerflank van het regiment ligt het 42ste Linieregiment (42Li) behorende tot de 15de Infanteriedivisie (15Div). De limiet tussen het 16Li en het 42Li is tevens de limiet tussen het IVde Legerkorps (IV/LK) en het IIde Legerkorps (II/LK). Op de rechterflank verlengt het 8Li de stellingen van 16Li. De positie bestaat uit een reeks oeverbunkers voor mitrailleurs, aangevuld met steunpunten nabij de bruggen en tussenliggende loopgrachten met hier een daar een uit hout en aarde gebouwde schuilplaats. De drie bataljons hebben hun stellingen op één enkele linie langsheen de kanaaloever, met telkens twee compagnies op het eerste echelon, ondersteund door een derde compagnie op het tweede echelon.

III/16Li
Eens gemobiliseerd te Herentals verhuist het IIIde Bataljon (III/16Li) naar Arendonk om er een defensieve stelling in te nemen achter het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten. Wanneer op 1 november de rest van het regiment zich verplaatst naar Leuven blijft het III/16Li achter in de sector van de 9Div. Op 29 november wordt III/16Li afgelost door het I/16Li dat de stellingen te Arendonk overneemt. Aansluitend begeeft III/16Li zich te voet naar Schoten om er terug onder bevel van de Staf/16Li te komen. Na de kampperiode te Beverlo van maart 1940 wordt het bataljon ontplooid achter het Albertkanaal ter hoogte van Herentals.  Aan de vooravond van de oorlog bevindt het III/16Li zich nog steeds op de linkerflank van de ondersector van het 16Li. In het bataljonsvak van III/16Li bevinden zich de spoorbrug van Herentals en de wegbrug van de Herentalseweg. Het bataljon wordt versterkt door het peloton C47mm van Onderluitenant Jacobs van de 14Cie.

II/16Li
Tijdens de mobilisatie verblijft het IIde Bataljon (II/16Li) achtereenvolgens in  kantonnementen te Herentals, Retie, Herent, Wespelaar, Merksem, Brasschaat en Wilrijk om uiteindelijk in maart 40 deel te nemen aan een kampperiode te Beverlo.  Aan de vooravond van de oorlog bezet het II/16Li het centrum van de ondersector en bewaakt er de Hannekenshoek waar het Albertkanaal en het Kanaal Bocholt-Herentals [3] samenkomen. Het bataljon wordt versterkt door het peloton C47mm van Onderluitenant Winant van de 14Cie. Dit peloton heeft als sectiechefs Sergeant Gontier en Sergeant Casterman.

I/16Li
Na te zijn gemobiliseerd neemt het Iste Bataljon (I/16Li) kantonnementen in te Retie, Haacht, Rijmenam en Waarloos. Op 25 november verlaat I/16Li Waarloos om zich te voet via Deurne bij Diest, Westmalle en Turnhout naar Arendonk te begeven waar het bataljon op 29 november toekomt. Te Arendonk worden de stellingen van III/16Li overgenomen waarna het bataljon tot 28 februari 1940 ter plaatse blijft. Op 1 maart marcheert I/16Li vanuit Arendonk via Balen naar het kamp van Beverlo om er samen met de rest van het regiment deel te nemen aan manoeuvres. Na de kampperiode neemt het bataljon stelling achter het Albertkanaal op de rechterflank van het 16Li en bewaakt onder meer de brug van Molenbroek op het Albertkanaal (de Aarschotsesteenweg) en de brug van Vennen op het Kanaal Bocholt-Herentals. Bij dit bataljon zijn van west naar oost de 3de, 2de en 1ste Compagnie opgesteld. Het bataljon wordt versterkt door het peloton C47mm van Onderluitenant Jacques van de 14Cie.

IV/16Li
Het IVde Bataljon (IV/16Li) volgt gedurende de ganse mobilisatie de Staf/16Li. Bij de ontplooiing achter het Alberkanaal in maart worden de middelen van het IVde Bataljon (IV/16Li) zoals gebruikelijk verdeeld over de verschillende bataljons in eerste lijn.

Staf/16Li
Iets na middernacht wordt de regimentsstaf op de hoogte gebracht van de afkondiging van het algemeen alarm. De manschappen worden opgetrommeld en naar hun stellingen gestuurd. Rondom 04u00 is iedereen op post in de bunkers en de loopgrachten langsheen de zuidelijke kanaaloever. Munitie en granaten worden uitgedeeld en de manschappen maken het schootsveld voor hun stellingen vrij door het kappen van struiken die het zicht belemmeren.

I/16Li
Bij dageraad landt een Belgische Gloster Gladiator van het 2de Luchtvaartregiment (2Lu), met aan boord 1ste Sergeant vlieger Van Den Broeck, net achter de eerste linies van de 2Cie. De 1Sgt is ternauwernood aan het vijandelijke bombardement van de vliegbasis van Schaffen kunnen ontsnappen, maar kan niet meer verder vliegen door een lek geschoten oliereservoir. De piloot is er zonder kleerscheuren van af gekomen en wordt per auto overgebracht naar de divisiestaf.

Pl Vkr/16Li
Het Peloton Verkenners vertrekt naar het dorpje Lille om hier een voorpost in te richten.

Staf/16Li
Ten gevolge van de Duitse doorbraak in de sector van de 7de Infanteriedivisie (7Div), beveelt het Groot Hoofdkwartier (GHK) de gedeeltelijke evacuatie van de Dekkingsstelling langs het Albertkanaal. Alle troepen ten oosten van de junctie van het Albertkanaal met het Kanaal Dessel – Kwaadmechelen worden naar de K.W. Stelling doorgestuurd. De 9Div bevindt zich ten westen van deze lijn en moet ter plaatse blijven. Het 16Li behoudt dan ook zijn posities. Talrijke vluchtelingen uit de Kempen trekken over de kanaalbruggen en reizen verder naar het westen via de Liersesteenweg. Ganse gezinnen verplaatsen zich te voet, met de fiets of per kar en ook een enkele keer wel per auto. Daarbij wordt vaak zoveel mogelijk huisraad meegesleept.

Om 22u00 gaat de brug te Turnhout over het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten met een geweldige knal de lucht in. Het is duidelijk dat de vijand de Vooruitgeschoven Stelling nadert en dat het front opschuift richting Albertkanaal. Een half uur later verneemt divisiecommandant Luitenant-generaal Vander Hofstadt dat de 6de Infanteriedivisie (6Div), die zich net ten oosten van zijn troepen bevindt, tijdens de komende nacht van het Albertkanaal zal terugtrekken. Vander Hofstadt wil dan ook zijn flankdekking verzekerd zien en laat het 16Li een deel van zijn eenheden verplaatsen naar de Nete tussen Zammel, Westerlo en Zoerle-Parwijs. De pelotons die aan het kanaal het 1ste echelon bemannen, zullen samen met het gros van het anti-tankgeschut en de bemanningen van de oeverbunkers achterblijven terwijl alle andere formaties naar deze flankstelling gestuurd worden. Het 17Li zal eveneens aan deze actie deelnemen en dient de bruggen over de Nete van Stelen en Oosterlo te bezetten. Luitenant-kolonel Fauconier zal deze groep bevelen. Omdat er geen vrachtwagens beschikbaar zijn, zal de persoonlijke bagage van deze manschappen aan het kanaal achterblijven.

De detachementen aan het Albertkanaal bewaken nog steeds de bruggen. Reeds om 03u00 begint de Belgische genie met het opblazen van deze overgangspunten. De ganse ochtend door blijven valse berichten van parachutelandingen te Herenthout binnenstromen.

De rest van het regiment staat om 10u30 opgesteld langs de Nete:

• I/16Li verdedigt het gebied rond de abdij van Tongerlo
• II/16Li graaft zich in aan de Nete ten oosten van Westelo
• III/16Li ligt eveneens aan de Nete vanaf Westerlo tot aan de baan naar Zoerle-Parwijs

Buiten de massale aanwezigheid van de Luftwaffe valt er die dag weinig te melden.

De groep Fauconier is nu behoorlijk geïnstalleerd op zijn nieuwe stellingen. Vanaf ongeveer 08u00 stromen er massaal Belgische troepen door hun sector die allen op weg zijn naar het westen en zo snel mogelijk de Nete over willen. De 11de compagnie is getuige van de vlucht van elementen van het 1ste Karabiniers. Tongerlo wordt in galop doorkruist door de artillerie van de 6de infanteriedivisie onder luide kreten: “De Duitsers zijn daar!”. Enkele vluchtende Belgische militairen duwen twee mitrailleurs en een anti-tankkanon in de Nete nabij de brug van Westerlo. De ganse ochtend door blijven vluchtende Belgen door de sector trekken.

Een gevluchte Carabinier getuigt hoe de Duitsers reeds voorbij Tessenderlo zijn en richting 16Li oprukken. De situatie lijkt nog ernstiger te worden wanneer tijdens de vooravond ook de artillerie van 9de infanteriedivisie teruggetrokken wordt naar de K.W. Stelling.

Omstreeks 20u00 ontvangt ook de groep Fauconier het bevel zich klaar te houden voor de aftocht. Wanneer de laatste Belgen de Nete zijn overgestoken en het drukke militaire verkeer lijkt te verminderen, wordt de rivier verlaten na het vallen van de duisternis. De colonne trekt via Booischot, Heist-op-den-Berg en Putte naar de K.W. Stelling. De mars wordt begeleid door het peloton verkenners.

Aan het Albertkanaal ontvangen de pelotons die achtergebleven zijn om de bruggen te bewaken om 22u30 eveneens het bevel tot de terugtocht. Hun reisweg loopt over Herenthout en Itegem. De Belgische Gladiator staat nog steeds nabij de stellingen van de 1ste compagnie en wordt voor het vertrek in brand gestoken. Hun terugtocht zal bijzonder moeilijk verlopen omdat alle wegen vol zitten.

Diverse elementen van het 16Li trekken in de vroege ochtend door de K.W. Stelling richting Sint-Katelijne-Waver waar het regiment zich moet reorganiseren. Omstreeks 07u30 beginnen ook de pelotons die aan het Albertkanaal waren achtergebleven toe te komen en raakt het regiment weer min of meer volledig.

Het IIIde bataljon bewaakt de baan van Sint-Katelijne-Waver naar Putte en Heist-op-den-Berg. Het Iste en IIde bataljon gaan in dekking in een bos ten westen van Sint-Katelijne-Waver. Bij de installatie in dit bos botst het I/16Li op enkele eenheden van het reeds aanwezige 29Li en wordt Kapitein Crabbe van de 2de compagnie met een revolver bedreigd door een officier van het 29ste die liever wil dat de nieuw aangekomenen zich elders gaan verschuilen. Kolonel Vanderhaegen moet tussenbeide komen om de gemoederen te bedaren.

De commandopost van het regiment installeert zich die dag te Nekkerspoel.

Te Nekkerspoel krijgt Kolonel Vanderhaegen te horen dat de 9de divisie het Bruggenhoofd Mechelen moet gaan bezetten. Deze beperkt voorbereidde stellingen liggen net ten westen van de K.W. Stelling. De bataljonsstaven worden vooruit gestuurd om de nieuwe posities te gaan verkennen en om 09u00 is een nieuw plan klaar:

• I/16Li en II/16Li nemen stellingen in richting Putte en Bonheiden, met het Iste bataljon in het noorden
• III/16Li wordt verantwoordelijk voor Mechelen en de bruggen in de binnenstad

Aan de linkerflank komt het 8Li te liggen en op rechts wordt het 17Li opgesteld.

De soldaten worden onmiddellijk na aankomst aan het werk gezet: er worden anti-tankgrachten en schuttersputjes gegraven en schietgaten gemaakt in de huizen. De nabij opgestelde luchtafweer is de ganse dag druk aan het werk met het onder vuur nemen van de overvliegende Duitsers.

Mechelen wordt in de vroege ochtend gebombardeerd. Er vallen talrijke slachtoffers onder de burgerbevolking.

Rondom 10u00 duiken de eerste vijandelijke verkenners op te Putte. Ook elders langsheen de K.W. Stelling wordt contact gemaakt met de invaller. Om 15u15 krijgt het 16Li te horen dat het zich moet klaarmaken voor de aftocht en omstreeks 18u15 wordt Mechelen verlaten. Met het IIIde bataljon voorop zetten de colonnes zich in beweging naar de autoweg Brussel-Boom-Antwerpen. Onderweg wordt het regiment gemitrailleerd door de Luftwaffe. Er vallen twee doden.

Op de autoweg Brussel-Boom-Antwerpen staat een colonne autobussen en vrachtwagens van de Legerautogroepering (LAuGpg) klaar voor de mannen van het 16de. Het regiment wordt in drie groepen gesplitst: paardenkarren, cyclisten en passagiers voor de motorvoertuigen. Elke groep zal afzonderlijk verder trekken. Om 22u45 begint het instijgen en twee uur later is iedereen onderweg.

Omstreeks 01u00 komen de colonnes vast te zitten in een monsterfile nabij Londerzeel. Enkele uren later gaat het via Dendermonde, Wetteren, Kwatrecht, Melle en Gent naar Ouwegem waar iedereen rond 09u30 aankomt. Na een korte rustpauze krijgt het 16Li een bevel om zich in te graven op een nieuwe defensieve stelling op de westelijke oever van de Bovenschelde. De commandopost blijft te Ouwegem.

Aan de Schelde worden de nieuwe posities verkend maar om 10u40 loopt een nieuw bevel binnen om in derde lijn een stelling uit te bouwen ten westen van de Schelde met op links het 8Li en op rechts het 17Li. Het III/16Li moet de voorposten over de Schelde leveren ten oosten van Gavere. De commandopost verhuist naar Goedleven nabij Lozer en de bataljons worden opgesteld in de volgorde III, II en I van noord naar zuid. Nieuwe stellingen worden gegraven en versperringen worden opgeworpen.

De voorposten over de Schelde worden afgelost door het 8Li en het III/16Li keert terug naar zijn regiment om bij Nazareth en Edemolen in reserve te gaan. Tijdens de ochtend bombardeert de Luftwaffe voortdurend de stellingen van het 16Li en rondom 16u15 duikt een Duitse gemotoriseerde colonne op te Nederzwalm. De Belgische artillerie verjaagt de vijand voor enkele uren.

Omstreeks 20u00 meldt het 5J bij de bocht van Zingem dat het contact gemaakt heeft met de vijand. Even later steken de Duitsers er de Schelde over en om 22u00 krijgt Kolonel Vanderhaegen het bevel om het II/16Li klaar te maken voor een tegenaanval naar Zingem. De twee andere bataljons moeten een dwarsstelling opwerpen haaks op de posities van het 17Li om flankdekking te leveren.

Het uitvoeringsbevel komt er uiteindelijk niet: het 5J heeft zelf de bocht van Zingem kunnen zuiveren. Het regiment komt die dag dan ook niet in actie en rust uit.

Om 19u00 ontvangt men een bericht van overplaatsing naar de 10de infanteriedivisie en reeds een uur later ontvangt Kolonel Vanderhaegen nieuwe orders: het regiment moet te voet naar Wannegem-Lede om er ten zuiden van het dorp nieuwe posities in te nemen. Er wordt immers voorzien dat de Britten zich uit Oudenaarde zullen terugtrekken en het 16Li moet zo de zuidflank van het Belgische deel van de Scheldepositie afdekken. De nieuwe stelling van het 16Li strekt zich uit over het noorden van Oudenaarde, Ooike en Wannegem-Lede. De compagniecommandanten worden vooruitgestuurd onder Duits artillerievuur om hun nieuwe posities te gaan verkennen.

Tijdens de nacht wordt de troep verplaatst naar de nieuwe linie. De manschappen hebben er helemaal geen zin meer in. De ettelijke nachtelijke verplaatsingen en het telkens weer ingraven in posities die toch niet verdedigd zullen worden is nu al bijna twee weken aan de gang en iedereen is fysiek en moreel uitgeput. Bovendien blijft de bevoorrading uit tot ‘s middags. Het kader wordt erg ongerust omdat de veldwerken maar niet vorderen en er af en toe Duitsers aan de horizon opduiken. Het regiment wordt die dag ondersteund door het 10A.

Wanneer rond 08u00 duidelijk wordt dat de Duitsers richting Stuivenberg zullen oprukken en dus voorbij de stellingen van het 16Li zouden kunnen raken, worden het I/16Li en het peloton verkenners direct naar de flank gestuurd om daar een dwarsstelling in te nemen en de verbinding met de Britten te verzekeren. Kolonel Vanderhaegen wil zo de omsingeling vermijden.

Een uur later begint de vijandelijke artillerie met de beschieting van de stellingen van het 16Li. Het artilleriebombardement houdt de ganse dag aan. Steeds meer Britse troepen beginnen zich terug te trekken van Oudenaarde. Rond 15u30 meldt het I/16Li dat zijn Britse buren verdwenen zijn en hun stellingen niet meer bemand worden. De Duitsers steken de Schelde over en nemen al snel Elsegem in.

Het peloton verkenners meldt ook dat de Britten van Boeregem naar Nokere wegtrekken via de Walmbeek. Omdat het 16Li nu echt met omsingeling wordt bedreigd, beveelt Kolonel Vanderhaegen de onmiddellijke aftocht. Reeds om 19u30 is het I/16Li op weg naar Nokere. De eindbestemming wordt Tielt en de marsroute zal over Waregem, Sint Eloois Vijve, Oostrozebeke en Ingelmunster lopen. De andere bataljons volgen in het kielzog van de mannen van Majoor Michel.

Tijdens de nacht steekt het regiment via de brug van Sint Eloois Vijve de Leie over. De brug wordt bewaakt door enkele soldaten en Rijkswachters. De ganse 10de infanteriedivisie trekt zich via die route terug en het I/16Li en het peloton verkenners moeten er een achterhoede vormen tot iedereen in veiligheid is over de rivier.

Om 02u00 komt het gros van het regiment aan op de Grote Markt te Tielt. Het regiment wordt opnieuw aangehecht bij de 9de infanteriedivisie. De commandopost wordt om 05u30 ontplooid te Nieuwemolen en de bataljons nemen er nieuwe kantonnementen in. De mannen rusten eindelijk een beetje uit.

Na de middag wordt Tielt vanuit te lucht gebombardeerd. Er zijn geen slachtoffers bij het 16Li, maar er is heel wat materiële schade in de stad.

In de vooravond wordt een peloton en een anti-tankkanon C47 opgesteld op de baan komende van Ieper omdat men van daaruit wel eens een Duitse voorhoede zou kunnen verwachten.

Na een relatief rustige maar alweer erg korte nacht wordt het regiment reeds om 03u30 uit zijn kantonnementen gelicht om te Meulebeke in stand-by te gaan.

De moraal is weer een beetje beter, maar wanneer er extra granaten aan de manschappen van de 5de compagnie worden uitgedeeld, zijn er velen die deze niet in ontvangst willen nemen uit tegenzin voor wat duidelijk komen gaat. Tijdens de mars naar Meulebeke installeren enkele tientallen manschappen zich in een hoeve en willen niet meer verder. Ze weigeren de hoeve te verlaten, zelfs wanneer hun pelotonscommandant Onderluitenant Nelis zijn revolver trekt. De pelotonsadjunct Adjudant Wellekens kan de mannen dan toch overtuigen om verder te trekken.

Rondom 07u30 komen de eenheden aan in het gehucht Marialoop. De manschappen worden verspreid in de woningen en het struikgewas. De kolonel en zijn adjudant-majoor trekken verder om de nieuwe posities te verkennen. Tijdens het wachten wordt het regiment nog een keer gebombardeerd en vallen er slachtoffers onder de militairen en burgers.

De ganse dag wordt gewacht met installeren van de bataljons terwijl de Luftwaffe de stellingen blijft overvliegen. De angst onder de manschappen neemt toe.

Uiteindelijk gebeurt er bitter weinig tot omstreeks 19u00. Het regiment wordt nu toegevoegd aan de 8ste infanteriedivisie van Generaal Lesaffre en wordt stante pede naar de gekanaliseerde Mandelbeek (Kanaal van Roeselare naar de Leie) gestuurd om zich daar in eerste linie in te graven. Vanderhaegen moet er op links contact maken met het 13Li en op rechts aansluiten bij het 8Li. Het Groot Hoofdkwartier heeft het regiment dringend nodig aan het kanaal nu de Duitse troepen doorgebroken zijn in de sector van het 1Li en er stevig over de Leie staan. Om de in het noorden gelegen bevriende troepen te beschermen, zal aan het Kanaal van Roeselare een dwarsstelling uitgebouwd worden.

Het Iste bataljon gaat bij Izegem in stelling, het IIde bataljon te Ingelmunster en het IIIde bataljon nabij Oostrozebeke. Het front wordt gevormd door de kanaaloever. Elk bataljon moet bovendien de bewaking van de bruggen in zijn zone verzekeren. Alle eenheden bevinden zich in eerste linie en er zijn geen reserves meer.

Zodra de eerste eenheden van het I/16Li te bruggen rond Oostrozebeke bereiken, worden deze vernietigd. De vijand is echter reeds begonnen met de infiltratie van de Belgische oever via een intact gebleven loopbrug. Kleine groepjes Duitsers trachten de stellingen van het Iste bataljon in de flank te grijpen. Bovendien blijft ook de Duitse artillerie op elk van de drie bataljons vuren. Talrijke woningen die door de Belgische soldaten als steunpunt gebruikt worden, moeten er aan geloven en er vallen ettelijke slachtoffers bij het III/16Li.

De Duitse eenheden blijven aanvallen over het kanaal en slagen er in een aantal pelotons van de 5de en de 7de compagnie van het IIde bataljon uit te schakelen en gevangen te nemen. Majoor Brichart vangt de enkele overgebleven militairen op en vraagt de steun aan van een eskadron van het 1ste Lansiers dat van Oostrozebeke naar Meulebeke wil terugtrekken. Twee pelotons van het 1L en de 6de compagnie blijven weerstand bieden in de buurt van Brug 2. De Duitsers laten nog meer artillerievuur neerkomen op de Belgen om hun weerstand te breken. Omstreeks 14u30 blijft de groep Brichart nog steeds van zich afbijten.

Bij het III/16Li te Ingelmunster breken na de middag hevige vuurgevechten uit. De Duitsers vorderen van woning tot woning en trachten zo tot het centrum door te dringen. De Belgische oever van het kanaal wordt hier evenwel niet bereikt door de vijand.

In de zone van het I/16Li tenslotte begint 25 mei met het nieuws dat de IIIde en IVde groep van het 14A ontplooid zijn om vuursteun aan het bataljon te leveren. Het Iste bataljon maakt ook de verbinding met het naburige 8Li. Vanaf 02u00 komen de restanten van de 3de infanteriedivisie aan op het kanaal. Deze troepen zijn bij de Duitse doorbraak aan de Leie gevlucht en trekken zich zo snel mogelijk terug achter de Mandelbeek. De vijand wordt nu elk moment verwacht. Vanaf de vroege ochtend zijn Duitse scherpschutters actief langs de kanaaloever.

De 3de compagnie krijgt de opdracht de vijf hoofdwegen naar de brug van Izegem te bewaken en de Duitse opmars waar te nemen. Vijf teams van telkens drie infanteristen en een cyclist worden samengesteld voor deze taak. Om 11u0o zijn deze patrouilles terug binnen en wordt de brug van Izegem opgeblazen. De ganse middag worden de compagnies van het I/16Li regelmatig gebombardeerd en gemitrailleerd vanuit de lucht. Tijdens de vroege nacht neemt het 9Li de bewaking van te toegangswegen naar Izegem over en trekt het bataljon zich terug richting Meulebeke.

Tijdens de nacht van 25 op 26 mei maakt Kolonel Vanderhaegen gebruikt van de pas ontvangen artilleriesteun om talrijke vuuropdrachten op de Duitse linies te laten uitvoeren. De Duitse artillerie blijft eveneens actief en er wordt een intens artillerieduel uitgevochten. Tegen de ochtend wordt het artillievuur aan beide kanten nog heviger.

Intussen mislukt een Belgische tegenaanval in de richting van Brug 1 en rond 08u45 moet het 16Li dulden dat de Duitsers hun bruggenhoofd verder uitbouwen met een oversteek met opblaasboten en vlotten. De vijand slaagt er in enkele anti-tankkanonnen PAK 37 over te brengen naar de Belgische oever. Majoor Brichart raapt alle beschikbare manschappen bij elkaar om een weerstandsnest te organiseren maar het II/16Li moet dulden dat heel wat soldaten gevangen genomen worden.

De commandopost van het regiment wordt net voor de middag ontruimd en verplaatst naar een boerderij te Ardooie.

Te Ingelmunster neemt ook de druk toe op het III/16Li. De 9de, 10de en 11de compagnies worden er bijgestaan door een paar 75mm artilleriestukken. Artillerievuur en beschietingen van uit de lucht nemen toe en de vijandelijke infanterie infiltreert in het centrum van de stad. Rondom 15u00 trekken de Belgen zich zo’n 500 m terug naar het noorden in een stuk bos en achter de spoorlijn Ingelmunster-Ieper.

Tijdens de vooravond krijgt het ganse regiment het zelfde bevel: iedereen moet terug tot achter de spoorlijn naar Ieper en er moet verbinding gemaakt worden met het 42Li en het 8Li. Nog dezelfde avond forceert de vijand de opmars naar Izegem en dreigt ook deze gemeente te vallen. De Duitsers gebruiken steeds dezelfde tactiek: groepjes van vijf-zes man sluipen door de Belgische stellingen met automatische wapens en laten vervolgens een zo dicht mogelijk vuur neerkomen op onze infanteristen om een maximaal verrassingseffect te bekomen en elke tegenstand te onderdrukken.

Net na middernacht wordt het 16Li opgebroken en bij de 8ste infanteriedivisie ondergebracht. Het I/16Li wordt aangehecht bij het 8Li. De restanten van het I/8Li en het II/8Li komen dan weer over naar het 16Li.

De vijand ruikt de overwinning en blijft de ganse nacht door aanvallen in de ondersector van het 16Li. De Belgen kunnen zich slechts met moeite reorganiseren en kleine groepje militairen beginnen hun eenheden te verlaten om zich zo goed mogelijk in het terrein te gaan verschuilen. De 9de compagnie moet rond 11u00 de strijd staken bij gebrek aan munitie. Ook elders worden Belgische steunpunten overrompeld. Op het middaguur komen er nog zo’n 100 man toe van het 42Li ter versterking maar dit kan het tij niet meer keren. De Duitsers blijven overal infiltreren.

Om 16u00 wordt het duidelijk dat de vijand te commandopost van het regiment te Ardooie heeft aangevallen. Ook de verbinding met de bataljons valt weg. De nog actieve compagnies besluiten dan maar een poging te wagen om het contact met de vijand af te breken en bij het eind van de dag slagen elementen van het 16Li via Ardooie naar Lichtervelde te ontkomen en van daar door te trekken naar Kortemark. Hier wordt met behulp van enkele vrachtwagens naar Zarren verdergereden.

Die zelfde dag ondergaat de groep van Majoor Michel met het I/16Li en de elementen van het 8Li hetzelfde lot. Deze formatie houdt aanvankelijk nog stand te Emelgem en Liester ten noorden van Izegem, maar moet ook die middag terugplooien en maakt zich uit te voeten richting noordwesten. De rest van het 8Li moet zich terugtrekken richting Beveren-Hooglede.

Aan het eind van de dag heeft Kolonel Vanderhaegen geen contact meer met het commando van de 8ste infanteriedivisie. De commandopost van de divisie liet nog het bericht na dat ze zich te Hille zouden ontplooien, maar wanneer Vanderhaegen er een estafette heen stuurt blijkt de generaal en zijn gevolg er vandoor gegaan te zijn. De kolonel beveelt dan maar de aftocht naar Zwevezele aan iedereen waarmee hij nog contact heeft. Het gros van zijn regiment wordt gevangen genomen, samen met het 8Li.

Het 16Li en 8Li hebben de avond voordien al opgehouden te bestaan als georganiseerde eenheden. De enkelingen die op 28 mei nog door de Vlaamse bossen en velden dwalen, worden ook die dag gevangen genomen.

1. Het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten is één van de zeven Kempische kanalen die de Maas met de Schelde verbinden. [On line beschikbaar]: https://binnenvaartinbeeld.com/nl/kanaal_dessel_turnhout_schoten/kanaal_dessel_turnhout_schoten [Laatst geraadpleegd 16 februari 2023].
2. De opstelling van de troepen achter het Albertkanaal is terug te vinden op een kaart van 1956 met de reconstructie van de opstelling van het Belgisch leger op 10 mei 1940 die zich in het Rijksarchief bevindt. Deze kaart is [On Line Beschikbaar]: https://search.arch.be/imageserver/topview.php?FIF=510/510_1531_000/510_1531_000_00862_000/510_1531_000_00862_000_0_0001.jp2  [Laatst geraadpleegd 28 december 2022].
3. Het Kanaal Bocholt-Herentals is één van de zeven Kempische kanalen die de Maas met de Schelde verbinden. [On line beschikbaar]: https://binnenvaartinbeeld.com/nl/kanaal_bocholt_herentals/kanaal_bocholt_herentals [Laatst geraadpleegd 16 februari 2023].
4. Slagorde officieren 16de Linieregiment bij de Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid, Ministerie van Defensie. In dit document bevindt zich ook een gedetailleerde beschrijving van de opeenvolgende kantonnementen ingenomen door 16Li tijdens de mobilisatie.