| Reglementaire benaming | 1ste Regiment Grondverdediging tegen Luchtdoelen | 1GrVLu 1er Régiment de Défense Terrestre contre Aéronefs | 1DTCA |
|
| Type | Luchtdoelartillerie | |
| Ontdubbeld van | n.v.t. | |
| Taalstelsel | Gemengd | |
| Onderdeel van | Generale Staf der Grondverdediging tegen Luchtdoelen | |
| Bevelhebber | Kolonel SBH baron Georges Verhaegen | |
| Standplaats | Sterrebeek | |
| Samenstelling | I Groep (Majoor SBH Jean Lagae) |
1ste Batterij 4 x C75 DTCA M34 kanonnen (Cdt Antoine Casteels) 2de Batterij 4 x C75 DTCA M34 kanonnen (OLt Pol Michiels) 3de Batterij 4 x C75 DTCA M34 kanonnen (Cdt SBH ridder Jacques Lagasse de Locht) |
| II Groep (Cdt Nicolas Jacques) |
4de Batterij 4 X C75 DTCA M34 kanonnen (Lt R. Andre) 5de Batterij 4 X C75 DTCA M34 kanonnen (Lt J. Duquesne) 6de Batterij 4 X C75 DTCA M34 kanonnen (Cdt Jacques Lamort) |
|
| III Groep (Majoor Jacques Systermans) |
7de Batterij 4 X C75 DTCA M36 FRC kanonnen (Lt Boudart) 8ste Batterij 4 X C75 DTCA M36 FRC kanonnen (Cdt baron André Greindl) 9de Batterij 4 X C75 DTCA M36 FRC kanonnen (Cdt Georges Germain) |
|
| IV Groep (Cdt Charles Van Heule) |
10de Batterij 4 X C75 DTCA M36 FRC kanonnen (OLt Schiltz) 11de Batterij 4 X C75 DTCA M36 FRC kanonnen (Kapt L. Scohier) 12de Batterij 4 X C75 DTCA M36 FRC kanonnen (Kapt G. Delmelle) |
|
| V Groep | (overgeslagen nummer) | |
| VI Groep | (overgeslagen nummer) | |
| VII Groep (Majoor A. Lefevre) |
19de Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR kanonnen (Lt J. Deguée) 20ste Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR kanonnen (Cdt Maurice Lecourt) 21ste Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR kanonnen (Lt L. Boulet) |
|
| VIII Groep (Cdt Léon Jadoul) |
22ste Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR (Kapt E. Neefs) 23ste Batterij 4 XC75 DTCA M27 CR (Cdt Bob Jonckheere) 24ste Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR (Kapt baron Werner de Jamblinne de Meux) |
|
| IX Groep (Majoor M. Novent) |
25ste Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR kanonnen (Cdt Joseph Eyckmans) 26ste Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR kanonnen (Cdt Charles van Marck de Lummen de Kessel) 27ste Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR kanonnen (Cdt M. Jacquemin) |
|
| X Groep (Majoor J. Legat) |
28ste Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR kanonnen (Cdt A. Defay) 29ste Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR kanonnen (Cdt F. Cordonnier) 30ste Batterij 4 X C75 DTCA M27 CR kanonnen (Cdt Marcel Freyman) |
|
| 4de Batterij 6 x C40 DTCA Bofors kanonnen (Lt J. Thauvoye) 5de Batterij 6 x C40 DTCA Bofors kanonnen (Lt Jean Mauquoy) 7de Batterij 6 x C40 DTCA Bofors kanonnen (Lt A. Winand) 8ste Batterij 6 x C40 DTCA Bofors kanonnen (Lt A. Malfliet) 9de Batterij 6 x C40 DTCA Bofors kanonnen (Kapt Jean Préaux) |
||
| Stafbatterij | ||
| Herstellingsatelier voor Autovoertuigen (ARCA) | ||
1ste Regiment Grondverdediging tegen Luchtdoelen (1DTCA)
Tijdens het interbellum startte een moderniseringsprogramma voor de luchtdoelartillerie. De oudere luchtafweerkanonnen zouden vervangen worden door modernere C75mm Bourges/FRC LR Model 36 kanonnen, een Frans kanon in licentie geproduceerd bij Cockerill [1]. Alleen de IIIde en IVde Groep van 1DTCA werden met dit type vuurmond uitgerust. De start van de oorlog zou de afwerking en de levering van de stukken voor de andere groepen onmogelijk maken. De andere groepen beschikten over C75mm Schneider/FRC Model 34 of over C75mm Krupp/FRC CR Model 27 kanonnen. Deze laatsten waren oude Duitse 88mm kanonnen voorzien van een 75mm loop. Naast de stukken beschikten de eenheden ook over heel wat randapparatuur zoals de in België onder licentie vervaardigde afluisterposten van het type Skoda-Tepas V20 en de optische afstandsmeter van het type S.O.M.
In tegenstelling tot de rest van het veldleger, dat pas eind augustus mobiliseerde, nemen de verschillende groepen van 1DTCA al stelling tijdens de nacht van 14 op 15 april 1939 na afkondiging van een zoveelste alarm. De groepen keren niet meer terug naar hun kantonnementen maar blijven vanaf dan permanent te velde ontplooid. Vanaf februari 1940, na veelvuldige schendingen van het Belgische luchtruim boven de Ardennen, wordt de Xde Groep van 1DTCA vanuit Gent naar de Ardennen gestuurd. De batterijen nemen stelling te Ciney, Rochefort en Saint-Hubert enerzijds om het luchtruim te beschermen en anderzijds om de Groepering Keyaerts van luchtafweer te voorzien. De groep doet er 48 uur over om er te geraken omdat de opgeëiste burgervrachtwagens de 8 ton zware luchtafweerkanonnen amper over de Ardense heuvels krijgen. Naar aanleiding van de lessen die werden getrokken uit de ontplooiing van de Xde Groep wordt een “Detachement Automobiles des Ardennes” opgericht waarbij telkens twee batterijen, een van III/1DTCA en een van IV/1DTCA, uitgerust met de moderne C75mm Mod 36 FRC op roterende basis de dienst zullen uitmaken in de Ardennen. De C75mm Mod 36 FRC kanonnen wogen eveneens 8 ton maar waren gemonteerd op een affuit met twee assen voorzien van luchtbanden waardoor hun mobiliteit iets beter was dan die van de oudere luchtafweerkanonnen.
Aan de vooravond van de oorlog beschikken onze strijdkrachten over twee regimenten luchtdoelartillerie waarvan de verschillende groepen en batterijen over het ganse land verspreid zijn. Het 1DTCA heeft evenals 2DTCA gedurende de ganse mobilisatie zijn commandopost (CP) gevestigd in het Kwartier Sint-Anna, de luchtdoelartilleriekazerne te Laken. Het regiment is met meer dan 6.000 manschappen, 100 wielvoertuigen, 96 C75mm kanonnen en 30 C40mm kanonnen een bijzonder grote eenheid. Hieronder volgt de organisatie voor het gevecht zoals het 1DTCA georganiseerd was op 9 mei. De verschillende groepen zijn niet alleen verspreid over het ganse grondgebied maar nagenoeg geen enkele groep is ontplooid in zijn organieke samenstelling.
Het 1DTCA zal de luchtverdediging verzekeren van het:
- Cavaleriekorps (CK) aan het Albertkanaal met I/1DTCA bestaande uit de Staf van de Iste Groep (Hasselt), 1ste Batterij (Kortessem), 2de Batterij (Kuringen) versterkt met de 1/9Bij C40mm (sluis op het Albertkanaal te Hasselt) en 3/9Bij C40mm (sluis op het Albertkanaal te Diepenbeek)
- Iste Legerkorps (I/LK) aan het Albertkanaal met IV/1DTCA bestaande uit de Staf van de IVde Groep (Tongeren), 3de Batterij (Beverst) en de 11de Batterij (Riemst)
- IIde Legerkorps (II/LK) aan het Albertkanaal met III/1DTCA bestaande uit de Staf van de IIIde Groep (Tessenderlo), 8ste Batterij (Paal), 9de Batterij (Zammel)
- IIIde Legerkorps (III/LK) rond Luik met II/1DTCA bestaande uit de Staf van de IIde Groep (Rocourt), 4de Batterij (Belle-Flamme), 5de Batterij (Grâce-Berleur) en de 6de Batterij (Hermée)
- IVde Legerkorps (IV/LK) rond Lier met VII/1DTCA bestaande uit de Staf van de VIIde Groep (Berlaar), de 19de Batterij (Herenthout), 20ste Batterij (Vremde) en de 21ste Batterij (Melkouwen)
- Vde Legerkorps (V/LK) rond Antwerpen met IX/1DTCA bestaande uit de Staf van de IXde Groep, 25ste Batterij (Merksem), 26ste Batterij (Edegem), 27ste Batterij (Burcht) versterkt met de 2/1Bij C40mm van het 2DTCA (brug van Temse) en de 3/8Bij C40mm (brug van Hemiksem)
- VIde Legerkorps (VI/LK) aan de K.W. Stelling met X/1DTCA bestaande uit de Staf van de Xde Groep (Kampenhout), 28ste Batterij (Sint-Katelijne-Waver), 29ste Batterij (Heverlee), 30ste Batterij (Kampenhout) versterkt met de 1/5Bij C40mm (het depot van Meerdaal vervolgens de brug van Dendermonde), de 2/5Bij C40mm (het depot van Meerdaal) en met de 2/2Bij C40mm van 2DTCA (rangeerterrein en brug van Wilsele – Leuven)
- VIIde Legerkorps (VII/LK) rond Namen met VIII/1DTCA bestaande uit de Staf/VIIIde Groep en 22ste Batterij (Belgrade), 23ste Batterij (Bonine), 24ste Batterij (Houssoy-Franc-Wartet), versterkt met de 12Bij/IV/1DTCA (Moha) en de Staf/2Bij C40mm van 2DTCA met zijn 3/2Bij C40mm (brug van Beez) en de 3/3Bij C40mm van 2DTCA (Huy),
- Groepering Keyaerts in de Ardennen met een ad hoc samengesteld “Detachement Automobile des Ardennes” bestaande uit de 7de Batterij van III/1DTCA (Ciney), de 10de Batterij van IV/1DTCA (Durbuy) en de Staf/4Bij C40mm enkel met de 2/4Bij C40mm (brug van Ampsin) en de 3/4Bij C40mm (brug van Amay)
- Vliegvelden met de 8/Bij C40mm die volgende secties beveelt 3/5Bij C40mm (Evere vervolgens Neerhespen), 1/8Bij C40mm (Goetsenhoven), 2/8Bij C40mm (Goetsenhoven vervolgens Glabbeek) en 1/9Bij C40mm (Nijvel vervolgens Brustem)
De meeste secties van de onafhankelijke C40mm Bofors kanonnen zijn verdeeld over de verschillende groepen en opgesteld bij kwetsbare installaties. Deze secties, uitgerust met de moderne en efficiënte C40mm, werden dikwijls aangehecht bij die groepen die over verouderde 75mm kanonnen beschikten. Hieronder volgt de lijst van de verschillende secties:
- 1/4Bij C40mm/1DTCA: Vliegveld Bierset vervolgens Hannuit (in versterking van 6Bij C40mm/2DTCA)
- 2/4Bij C40mm/1DTCA: Militaire brug over de Maas te Ampsin (Versterking Groepering Keyaerts)
- 3/4Bij C40mm/1DTCA: Vaste brug te Amay (Versterking Groepering Keyaerts)
- 1/5Bij C40mm/1DTCA: Depot van Meerdaal te Oud-Heverlee (Versterking van X/1DTCA)
- 2/5Bij C40mm/1DTCA: Heverlee (Versterking van X/1DTCA)
- 3/5Bij C40mm/1DTCA: Vliegveld Evere vervolgens het vliegveld van Neerhespen (Versterking 8Bij C40mm/1DTCA)
- 1/7Bij C40mm/1DTCA: Munitiedepot Zedelgem (in versterking van 36/XII/2DTCA)
- 2/7Bij C40mm/1DTCA: Haven Brugge, brandstofdepot
- 3/7Bij C40mm/1DTCA: Munitiedepot Eeklo (in versterking van 34/XII/2DTCA)
- 1/8Bij C40mm/1DTCA: Vliegveld Goetsenhoven en vervolgens het vliegveld van Lonzée (onder bevel van 8Bij C40mm)
- 2/8Bij C40mm/1DTCA: Vliegveld Goetsenhoven vervolgens Glabbeek (onder bevel van 8Bij C40mm)
- 3/8Bij C40mm/1DTCA: Scheldebrug Hemiksem (aangehecht aan de 1Bij C40mm/2DTCA (in versterking van IX/1DTCA)
- 1/9Bij C40mm/1DTCA: Vliegveld Nijvel vervolgens het vliegveld van Brustem (in versterking van 8Bij C40mm/1DTCA)
- 2/9Bij C40mm/1DTCA: Sluizencomplex aan het Albertkanaal te Hasselt (in versterking van I/1DTCA)
- 3/9Bij C40mm/1DTCA: Sluizencomplex aan het Albertkanaal te Diepenbeek (in versterking van I/1DTCA)
Gedurende de ganse mobilisatie heeft Kol SBH Verhaegen er een gewoonte van gemaakt om geregeld een bezoek te brengen aan de opgestelde batterijen om zich van de toestand ter plekke te vergewissen. Hij heeft gemiddeld vier dagen nodig om zijn inspectieronde af te werken.
Kies uit een van de eenheden voor een gedetailleerd overzicht:
Georges Verhaegen korte tijd voor zijn overlijden in 1963.
Staf/1DTCA
1DTCA ontvangt rond middernacht de afkondiging van het algemeen alarm. Vanaf 01u00 worden de verschillende groepen in numerieke volgorde op de hoogte gebracht van het alarm. Tevens wordt het vuurconsigne gegeven dat vanaf dageraad mag gevuurd worden op positief herkende vliegtuigen die het Belgisch luchtruim schenden (m.a.w. preventief krijgen de batterijen vanaf de afkondiging van het algemeen alarm de toelating om te vuren op vliegtuigen die zich vijandig gedragen, zelfs al was officieel de oorlog nog niet begonnen). Ook moeten alle goedgekeurde verloven terug ingetrokken worden. Na het doorgeven van het alarm aan de ondereenheden verlaat de commandopost van 1DTCA zijn vredesvoet garnizoen in het Kwartier Sint-Anna en vertrekt naar zijn oorlogskantonnement te Sterrebeek waar de commandopost vanaf 07u00 operationeel is. Al vlug komen van de verschillende groepen meldingen binnen over schendingen van het Belgische luchtruim door de Duitse luchtmacht en rapporten over uitgevoerde onderscheppingen. Te Sterrebeek verneemt de staf de afkondiging van de algemene mobilisatie naar aanleiding van de Duitse inval.
Op 10 mei ‘s ochtends begeeft Kolonel SBH Verhaegen zich naar de IIIde Groep om er de 7de Batterij te inspecteren. Deze batterij bevond zich op 9 mei nog te Ciney en heeft zich gedurende de nacht naar de regio rond Diest verplaatst. De 7Bij stond vanaf eerste klaarte goed opgesteld maar was volledig ontredderd omdat ze de Duitse vliegtuigen die het vliegveld van Schaffen aanvielen niet had kunnen onderscheppen. De Dorniers die de aanval uitvoerden passeerden buiten dracht van het geschut. Na zijn bezoek aan de 7Bij probeert Kolonel SBH Verhaeren nog de 11Bij te Riemst in de zone van het Iste Legerkorps te bezoeken. Gezien de hevige gevechten in de zone van het I/LK wordt hem de toegang tot de batterij ontzegd. Hij keert terug naar zijn CP te Sterrebeek waar hij aan het eind van de dag verneemt dat het 1DTCA op 10 mei zevenentwintig vliegtuigen heeft neergehaald.
Staf/1DTCA
De staf bevindt zich nog steeds te Sterrebeek. Kolonel SBH Verhaegen zet zijn bezoeken aan de batterijen voort en komt langs bij de 1Bij en de 3Bij waar de stemming opperbest is na de behaalde successen op de eerste dag van de oorlog. De tweede commandant (oftewel Commandant Adjoint), Luitenant-Kolonel Bolle bezoekt op zijn beurt de 10Bij en de 11Bij.
Staf/1DTCA
Kolonel SBH Verhaegen verneemt dat de 23ste Batterij van de VIIIde Groep zwaar gebombardeerd werd op zijn stelling te Champion nadat ze het vuur hadden geopend op vijandelijke vliegtuigen. Hij wil zich van de toestand ter plaatse vergewissen en vertrekt samen met Kapitein-commandant Van Rolleghem van zijn staf richting Namen. Onderweg wordt hun voertuig vanuit de lucht aangevallen nabij het vliegveld van Lonzée. De Duitse luchtmacht had een bombardement van het vliegveld gepland maar wanneer bleek dat het vliegveld al ontruimd was door de Belgische luchtvaarteenheden werden dan maar gelegenheidsdoelen aangevallen. De Duitse vliegtuigen passeren boven de baan Namen-Brussel en vallen er een Franse colonne alsook het voertuig van de regimentscommandant van 1DTCA aan. Bij de luchtaanval raken Kol SBH Verhaegen, Cdt Van Rolleghem alsook één van de twee chauffeurs zwaar gewond. De gewonde bevelhebber krijgt de eerste zorgen van een Franse legerarts en wordt afgevoerd naar Namen. De tweede chauffeur die ongehavend uit het bombardement kwam wordt naar namen gestuurd om de commandopost te Sterrebeek op de hoogte te brengen van de onfortuinlijke gebeurtenis. Luitenant-Kolonel Bolle, neemt het bevel van 1DTCA over.
Staf/1DTCA
De staf bevindt zich nog steeds te Sterrebeek
Staf/1DTCA
De regimentsstaf verlaat Sterrebeek en wordt opgesteld te Impde nabij Londerzeel.
Staf/1DTCA
De staf blijft te Impde.
Staf/1DTCA
De staf blijft te Impde.
Staf/1DTCA
De regimentsstaf wordt teruggetrokken naar Massemen.
Staf/1DTCA
De staf blijft de Massemen.
Staf/1DTCA
De regimentsstaf verhuis naar Prinseveld nabij Maldegem.
Staf/1DTCA
De staf blijft te Prinseveld.
Staf/1DTCA
De staf blijft te Prinseveld.
Staf/1DTCA
De staf blijft te Prinseveld.
Staf/1DTCA
De staf blijft te Prinseveld.
Staf/1DTCA
De staf wordt verplaatst naar Zedelgem.
Staf/1DTCA
De staf blijft te Zedelgem.
Staf/1DTCA
De staf blijft te Zedelgem.
Staf/1DTCA
De staf blijft te Zedelgem.
Staf/1DTCA
De staf is onderweg naar Middelkerke wanneer het nieuws van de Belgische capitulatie wordt vernomen. Om te beletten dat de standaard van het regiment in Duitse handen valt wordt de standaard verbrand.
Kolonel SBH Verhaegen in Frankrijk
Na op 12 mei opgenomen te zijn in een ziekenhuis te Namen wordt Kol SBH Verhaegen via reservehospitalen in Oostende en De Panne afgevoerd naar een ziekenhuis in Toulouse. Van zodra hij voldoende hersteld is krijgt hij de functie van Belgische plaatscommandant te Montpellier.
- Het kanon C75mm Bourges/FRC LR Model 36 werd in 1936 ontwikkeld in de Franse militaire kanongieterij (vergelijkbaar met de Fonderie Royale des Canons – FRC in België) van Bourges.
- Verslag van Kolonel SBH baron Verhaegen, regimentscommandant van 1DTCA over het verloop van de mobilisatie en de eerste drie dagen van de veldtocht. Het verslag maakt deel uit van het dossier van 1DTCA in het Centrum voor Historiche Documentatie van het leger te Evere.
- Uittreksels van het velddagboek van Kapitein-commandant Robert Jonckheere, 1993, beschikbaar gesteld door Vivian Jonckheere
- Verslag Kapitein-commandant Massart, Archief 19de Regiment Artillerie, Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid, Ministerie van Defensie
- Historique des forces Armées N° C.1.56.5, Belgique, Titre V, l’action de l’artillerie
- Nota GHK, Nr 118.127 van 29Apr1940, aan de commandant van de DAT, Déployement des Sections de C40/DTCA en cas d’opération
- Belgique 1940: la défence antiaérienne, door Eric Simon
- Dossier 1DTCA, Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid, Ministerie van Defensie
- L’armée belge de France en 1940, door Jean Jamart, 1994, Bastogne, Uitgeverij Schmitz.
Zone van het CK achter het Albertkanaal (projectie op recente kaart)
Staf/I/1DTCA
De Iste Groep van het regiment (I/1DTCA) wordt te Bossut-Gottechain gemobiliseerd op 14 april 1939, ruim voor de rest van het leger mobiliseerde. De groep verhuisde enkele dagen later naar het Albertkanaal en staat aan de vooravond van de oorlog onder bevel van het Cavaleriekorps (CK). Het CK bezet de Zone Beringen – Diepenbeek van Dekkingstelling achter het Albertkanaal. I/1DTCA heeft de 3de Batterij (3Bij) moeten afstaan aan de IVde Groep van 1DTCA maar krijgt de 2de en de 3de Sectie van 9de Batterij C40mm in versterking [1]. De groep beschikt aan de vooravond van de oorlog alles tezamen over acht C75mm Mod 34 en vier C40mm Bofors kanonnen. De staf van de groep bevindt zich te Hasselt waar zich ook de staf van het CK bevindt. De groep wordt bevolen door Majoor SBH Lagae.
2/I/1DTCA
De 2de Batterij (2Bij) heeft zich te Kuringen nabij Hasselt ontplooid en heeft zijn vuurmonden daarbij gecamoufleerd met dennentakken uit het nabijgelegen bos. De manschappen zijn er ondergebracht in groen geschilderde, houten legerbarakken en hebben ook een klein voetbalveldje aangelegd. Met behulp van een onderofficier die te Hasselt in een brouwerij werkte, werd ook een kantine ingericht. Het wagenpark en de veldkeuken van de batterij staan opgesteld in Kasteel Schilp.
3/I/1DTCA in versterking van IV/1DTCA
De 3Bij, onder bevel van Cdt ridder Lagasse de Locht, die al vanaf april 1939 verschillende stellingen heeft bezet, staat een maand voor het uitbreken van de vijandelijkheden opgesteld te Beverst (Bilzen) in de ondersector van de 4de Infanteriedivisie (4Div). De 3Bij verzekert er de luchtverdediging van deze divisie. Het Belgisch luchtruim werd de afgelopen maanden regelmatig geschonden door de Duitse luchtmacht die ongeneerd verkennings- en transitvluchten boven België uitvoert richting Franse vliegvelden. Hierbij kwam het geregeld tot schermutselingen met Belgische luchtvaarteenheden waarna ook de luchtafweer toelating krijgt om in vredestijd militaire vliegtuigen van vreemde naties die ons luchtruim binnendringen te beschieten. De batterij komt in actie op 20 april 1940, een tweetal weken voor de afkondiging van het algemeen alarm. Een Duitse Heinkel-111 die het Belgische luchtruim schond wordt boven Beverst onder vuur genomen en geraakt. Het vliegtuig stort neer net over de grens in Nederland [2]. De 3Bij mag een eerste succesvolle onderschepping op zijn palmares schrijven nog voor de oorlog begon.
Een C75 DTCA vuurmond in de Sint-Annakazerne te Laken in 1935.
Staf/I/1DTCA
Te Hasselt ontvangt Lt Folien, officier met permanentie op de CP van I/1DTCA, om 01u00 het algemeen alarm. Tevens wordt het vuurconsigne gegeven dat vanaf dageraad mag gevuurd worden op positief herkende vijandelijke vliegtuigen. Ook moeten alle goedgekeurde verloven terug ingetrokken worden. Lt Folien geeft het alarm door aan de twee secties van de 9Bij C40mm onder bevel van de groep.
1/I/1DTCA
De 1ste Batterij staat opgesteld te Kortessem in het achtergebied van het CK. Toch slaagt de batterij erin om een vliegtuig neer te halen.
2/I/1DTCA
De batterij wordt kort na middernacht gealarmeerd en neemt zijn stellingen in. Rond 05u00 worden de kanonniers opgeschrikt door meerdere Duitse toestellen die in scheervlucht over de stelling razen. Al snel openen de kanonnen het vuur. Er worden twee toestellen neergehaald tijdens de loop van de ochtend. De batterijcommandant, Onderluitenant Michiels laat een patrouille uitsturen om de omgeving te verkennen op Duitse parachutisten. Er wordt niets verdachts gevonden.
3/I/1DTCA in versterking van IV/1DTCA
Gedurende de eerste dag van de oorlog slaagt de 3Bij erin om vier Duitse vliegtuigen neer te halen waardoor het palmares van de batterij op vijf komt te staan, de onderschepping van 20 april meegerekend.
Secties C40mm in Rft
De 2de en de 3de Sectie van de 9Bij C40mm bewaken respectievelijk de bruggen te Hasselt (waaronder ook de militaire Algrain-brug aangelegd door het Bataljon Pontonniers) en de sluizen met brug te Diepenbeek over het Albertkanaal.
Staf/I/1DTCA
De Iste Groep blijft aangehecht bij het Cavaleriekorps. Tijdens de namiddag krijgen alle batterijen het bevel om uit te wijken naar de Demer/Gete-stelling. Net zoals bij de overige eenheden van de luchtafweer heeft de eerste oorlogsdag een stevige tol geëist. De beperkte mobiliteit en het verouderd materieel zorgen ervoor dat talrijke vuurmonden buiten gebruik raken.
1/I/1DTCA
Net voor de start van de aftocht naar de Demer/Gete-stelling maakt de 1Bij te Kortessem contact met enkele vijandelijke pantserwagens. De kanonnen worden naar beneden gericht om de voertuigen onder vuur te nemen. De vijand dringt niet aan en de stelling kan zonder verdere problemen verlaten worden. De 1Bij verliest twee van zijn vier kanonnen door pannes tijdens het transport naar de Demer/Gete Stelling.
2/I/1DTCA
De 2Bij ondergaat bij dageraad een aanval door een formatie Heinkel 111 bommenwerpers. De stellingen worden gemitrailleerd, zonder verdere schade.
3/I/1DTCA
De 3Bij die onder bevel stond van de IVde Groep en die zijn stelling te Beverst in allerijl moest verlaten richting Hasselt verliest alle communicatie met de IVde Groep en zoekt vervolgens contact op met de Staf/I/1DTCA. De batterij die tijdens de verplaatsing twee kanonnen verloor wegens afgebroken trekhaken wordt terug in de getalsterkte van de Iste Groep opgenomen en vertrekt met de groep naar de Demer/Gete Stelling
Akoestische luisterposten werden gebruikt om het motorgeronk van vliegtuigen te peilen. Dit is een Tepas Skoda V20 toestel.
Staf/I/1DTCA
De Iste Groep verzorgt de luchtdekking van het Cavaleriekorps bij zijn afstoppingsactie aan de Demer/Gete-Stelling. De commandopost van de groep staat opgesteld te Molenbeek-Wersbeek. De batterijen zijn als volgt ontplooid:
- 1ste Batterij: Kersbeek-Miskom
- 2de Batterij: Blanklaar
- 3de Batterij: Loksbergen
- 2de Sectie 9de Batterij C40mm: Geetbets
- 3de Sectie 9de Batterij C40mm: Halen
Na de middag wordt een stellingwissel doorgevoerd. De 1ste en 3de Batterij stellen hun vier overgebleven kanonnen op te Vissenaken. De 2de Batterij vertrekt naar Kortrijk-Dutsel. Bij de verplaatsing raakt de autobus van de batterij vast te zitten in een gracht. Het voertuig wordt achtergelaten.
Staf/I/1DTCA
De drie batterijen verzekeren de luchtafweer in het aanloopgebied naar de K.W. Stelling zolang het Cavaleriekorps de aftocht van het veldleger blijft dekken aan de Demer/Gete-Stelling. De batterijen vertrekken tijdens de nacht van 13 op 14 mei naar de linkeroever van het Kanaal van Willebroek.
2/I/1DTCA
De 2de Batterij haalt een vijandelijke bommenwerper uit de lucht. Het toestel crasht in de buurt en enkele manschappen gaan het wrak inspecteren. Bij gebrek aan bevoorrading worden de omliggende boerderijen afgeschuimd op zoek naar voedsel.
Staf/I/1DTCA
De staf van de groep komt aan te Grimbergen. De batterijen worden ontplooid op de westelijke oever van het Kanaal van Willebroek. De 1ste Batterij wordt opgesteld te Londerzeel, de 2de Batterij te Strombeek-Bever en de 3de Batterij te Humbeek. De beide secties C40mm kanonnen van de 9de Batterij verlaten de Iste Groep. De 2de Batterij kan nog een succes boeken en haalt opnieuw een toestel neer.
Staf/I/1DTCA
De Iste Groep blijft in zijn kantonnementen en herstelt van de acties tijdens de eerste vijf oorlogsdagen. Tijdens de nacht van 15 op 16 mei wordt de ganse groep verplaatst naar Grembergen om er het luchtruim aan de Dender en in het Waasland te bewaken met het oog op de nakende doortocht van het veldleger bij de afmars van de K.W. Stelling.
Staf/I/1DTCA
De groep blijft te Grembergen en heeft zijn overblijvende geschut ontplooid. De 1ste Batterij staat nabij Appels, de 2de Batterij nabij Aalst en de 3de Batterij te Sint-Niklaas.
Staf/I/1DTCA
Het enige overgebleven kanon van de 3de Batterij wordt overgenomen door de 1ste Batterij. De 3de Batterij blijft bij de groep aangehecht als reserve aan manschappen. De groep verplaatst zich naar Heusden ten oosten van Gent en stelt hier zijn commandopost op. De 1ste Batterij ontplooit te Merelbeke. De 2de Batterij heeft halt gehouden te Wetteren. Het materieel wordt niet ontplooid.
Staf/I/1DTCA
De Iste Groep trekt verder naar het westen. De staf installeert zich te Eeklo. Het personeel van de geschutloze 3de Batterij en het bagage-echelon kantonneren te Triest. De kanonnen van de 1ste Batterij worden opgesteld te Assenede. De 2de Batterij installeert zich te Ertvelde.
Staf/I/1DTCA
De stellingen blijven behouden. De beide operationele schootsbatterijen hebben samen slechts vijf vuurmonden meer. Tijdens de nacht van 19 op 20 mei wordt de groep naar het Nederlandse Phillipine gestuurd.
Staf/I/1DTCA
De groep verblijft te Philippine en ontvangt bijkomende steun van twee secties C40mm kanonnen. Het geschut is voortdurend in actie. De 2de Batterij schiet vier toestellen neer.
I/1DTCA
De posities blijven behouden. De 2de Batterij meldt opnieuw een treffer.
I/1DTCA
Van op de stellingen in Zeeland wordt door de 2de Batterij nog maar eens één voltreffer gemeld op een vijandelijk vliegtuig. De batterij heeft in drie dagen zes toestellen geraakt.
I/1DTCA
Om 23u00 vertrekt de groep naar Sluis.
I/1DTCA
De 2de Batterij wordt te Lapscheure nabij Damme ontplooid. Ook de overige batterijen staan in de buurt opgesteld.
I/1DTCA
De eerste groep vertrekt aan het eind van de dag naar Dudzele.
I/1DTCA
Na aankomst de Dudzele wordt de commandopost in dit dorp geïnstalleerd. De 1ste Batterij ontplooit te Dudzele en de 2de Batterij te Koolkerke. De C40mm secties worden opgesteld nabij kilometerpaal 10 op de baan van Knokke naar Brugge en nabij de brug van Oostkerke aan het Leopoldkanaal. De 2de Batterij meldt één treffer.
I/1DTCA
De commandopost van de groep wordt verplaatst naar De Haan. Het station van Zeebrugge wordt beveiligd door de beide C40mm secties. De 1ste Batterij verhuist naar Nieuwmunster en de 2de Batterij naar het gehucht Houtave. De kanonnen van de 2de Batterij worden langsheen de baan van Brugge naar Oostende opgesteld. De manschappen vernemen dat het Franse leger hen met modern luchtafweergeschut zal komen ondersteunen. Wanneer dan ook blijkt dat het om oude kanonnen uit WOI gaat, zinkt de moed van de Belgen al helemaal in de schoenen.
I/1DTCA
De batterijen worden op de hoogte gebracht van de overgave op hun posities te De Haan, Zeebrugge, Nieuwmunster en Houthave. De 2de Batterij wil alle vuurmonden, voertuigen en munitie in het Kanaal van Brugge naar Oostende dumpen, maar krijgt te horen dat het materieel intact moet worden overgeleverd aan de vijand. De eenheden verzamelen te De Haan en rijden van hieruit richting Antwerpen. Het wagenpark en de kanonnen worden te Deurne ingeleverd en de manschappen vervoegen het verzamelkamp voor krijgsgevangenen te Brasschaat.
- De verschillende batterijen van een groep luchtdoelartillerie worden normaal gezien ontplooid volgens een vast patroon. De batterijen worden in driehoek opgesteld, twee batterijen in lijn langs de te verdedigen linie en één batterij op steunafstand in diepte (het inwendig dood volume van de batterijen in lijn wordt gedekt door de batterij in diepte en omgekeerd). De verschillende groepen die achter het Albertkanaal staan opgesteld vormen zo een aanééngesloten gordel van luchtafweer stellingen in driehoekvorm. Doordat de luchtafweerbatterijen reeds vanaf april 1939 op stelling staan, lang voordat de legerkorpsen ontplooid werden, vallen de dispositieven van de groepen niet samen met de limieten van de legerkorpsen. Om het luchtafweerdispositief niet te moeten aanpassen aan de limieten van de legerkorpsen is er geopteerd om die batterijen die staan opgesteld in een naburig legerkorps te laten overgaan naar de groep die verantwoordelijk is voor de luchtverdediging van dat legerkorps. Zo is de 3Bij die staat opgesteld in de voorste rechter punt van de luchtverdedigingsdriehoek van de Iste Groep (ontplooid in de zone van het I/LK) overgegaan naar de IVde Groep verantwoordelijk voor de luchtverdediging van het I/LK.
- Het betreft vermoedelijk hetzelfde vliegtuig dat op 20 april door het 2de Luchtvaartregiment boven Tongeren werd onderschept en beschoten. Bij zijn terugtocht naar Duitsland werd het vliegtuig dan nog eens beschoten door 3/I/1DTCA en door de Nederlandse luchtafweer opgesteld rond Maastricht. Krantenartikel over neerschieten Duitse He-111 op 20 april 1940 [On Line beschikbaar]: http://www.historischekranten.be/issue/DHA/1940-04-28/edition/null/page/2?query= [Laatst geraadpleegd 08 februari 2020]. Het zou gaan om de He-111 H-2 Nr 2020 van de Stab/KG 1 die om 10u00 neergestort is in Nederland, te Kasen een gehucht bij Bunde, in de omgeving van Maastricht. [On Line beschikbaar]: https://www.edocr.com/v/0dnyz94o/octa/Verliesregister-1940 [Laatst geraadpleegd 08 februari 2020]. De onderschepping van het vliegtuig wordt ook bevestigd in het dagboek van Korporaal Alfred Lefranc van het 4TTr die in versterking gestuurd was van IV/8A te Beverst. [On Line beschikbaar]: http://amicale-4ttr.be/journalalfredlefranc2.html [Laatst geraadpleegd 17 juli 2020]. Hij linkt het incident echter verkeerdelijk met het neerstorten van de Storch van de Duitse majoors, Reinberger en Hönmanns te Maasmechelen.
Staf/II/1DTCA
De IIde Groep van 1DTCA wordt in vuursteun gegeven van het IIIde Legerkorps (III/LK). Het III/LK staat in voor de verdediging van de Versterkte Positie Luik, onderdeel van de Dekkingsstelling. De staf van de groep bevindt zich te Rocourt. Kapitein-commandant Jacques wordt in zijn CP te Rocourt om 01u05 op de hoogte gebracht door de Staf/1DTCA van de afkondiging van het algemeen alarm. Tevens wordt het vuurconsigne gegeven dat vanaf dageraad mag gevuurd worden op positief herkende vijandelijke vliegtuigen. Ook moeten alle goedgekeurde verloven terug ingetrokken worden. De groep blijft op post tijdens de eerste oorlogsdag en verschiet 680 granaten.
4/II/1DTCA
De 4de Batterij staat opgesteld te Belle-Flamme
5/II/1DTCA
De 5de Batterij staat opgesteld te Grace-Berleur
6/II/1DTCA
De 6de batterij bevindt zich te Hermée en kan op 10 mei twee overwinningen melden. Helaas wordt diezelfde batterij tegen 15u00 herleid tot één enkel bruikbaar kanon.
Staf/II/1DTCA
Nu de Versterkte Positie Luik door ons leger verlaten wordt, beveelt het IIIde Legerkorps de groep om te 20u00 naar Burdinne te vertrekken. De groep verplaatst zich via Huy en de N652 naar Burdinne waar ze in de nacht toekomen.
Staf/II/1DTCA
De IIde Groep krijgt opdracht zich van Burdinne naar Flawinne te begeven. De 4de batterij heeft Visoul bereikt, de 5de batterij is te Bierwart aangekomen en de 6de te Noville. Vanaf hier trekt de ganse IIde Groep verder langs de N80 naar Flawinne. Onderweg worden de colonnes in Hingeon nabij Fremelmont gebombardeerd door de Luftwaffe. Hierbij sneuvelen de Brig Rombaux en de Soldaten Cnudde, De Graeve, Michiels Puyneers en Moerenhout van 6/II, Soldaat De Kervel van 5/II en de Soldaat Puers van de Staf/II. Commandant Lamort, batterij commandant van de 6Bij wordt zwaar gewond afgevoerd en overlijdt op 13 juni te Rennes (Fr) aan zijn verwondingen. Na een reorganisatie volgend op het bombardement worden de eenheden omstreeks 17u00 doorgestuurd naar Flawinne bij Namen.
II/1DTCA
De groep komt beetje bij beetje toe te Flawinne. Er blijven nog vier vuurmonden over. Onderweg zijn alweer door het afbreken van trekhaken twee V20 luistertoestellen achtergelaten.
II/1DTCA
De groep krijgt het bevel om zich op eigen houtje naar Vlaanderen te begeven en zich te Aalst aan te melden.
Elke batterij had zijn eigen optische afstandsmeter. Dit is een telemeter type S.O.M. werd gefotografeerd tijdens de mobilisatie.
4/II/1DTCA
Aan het eind van de dag bereikt de 4de Batterij met nog twee kanonnen het dorp Lebbeke.
5/II/1DTCA
De 5de Batterij heeft nu terug drie kanonnen kunnen verzamelen en komt aan te Hekelgem.
II/1DTCA
De 6de Batterij is nu ook toegekomen. De groep blijft in zijn kantonnementen te Lebbeke en Hekelgem.
II/1DTCA
Luitenant-kolonel Bolle laat de groep ontplooien achter het front van de Dender. De 4de Batterij gaat aan het Wolfgat nabij Serskamp in stelling, de 5de Batterij te Osdorp en de 6de nabij Lede.
II/1DTCA
Aan het eind van de middag wordt de groep doorgestuurd naar het westen. De 4de batterij vertrekt naar Mariakerke, de 5de naar Landuit en de 6de naar Ostene.
II/1DTCA
Om 07u00 wordt de ganse groep verzameld en op weg gezet naar Oostende. De stad wordt na de terugtocht van het veldleger op de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde onze belangrijkste zeehaven en heeft dringend bijkomende luchtverdedigingsmiddelen nodig. De povere middelen van de groep zullen hiervoor dankbaar gebruikt worden. De groep zal na aankomst onder bevel van het 2DTCA komen te staan.
II/1DTCA
Het geschut wordt rond Oostende opgesteld. De 4de batterij gaat in stelling te Zandvoorde, de 5de te Oostende-stad en de 6de te Mariakerke. De ganse groep telt nog slechts vier kanonnen.
II/1DTCA
De groep blijft op post rond Oostende.
II/1DTCA
De groep blijft op post rond Oostende.
II/1DTCA
De groep blijft op post rond Oostende.
II/1DTCA
De groep blijft op post rond Oostende.
II/1DTCA
De groep blijft op post rond Oostende.
II/1DTCA
De groep blijft op post rond Oostende.
II/1DTCA
De 4de batterij zal te Mariakerke blijven. De twee kanonnen van de 5de batterij staan nu te Koolkerke nabij Brugge. De 6de batterij is door de aanhoudende luchtaanvallen te Oostende uit de stad weggehaald en naar Slijpe verplaatst.
C75 DTCA M36 FRC kanonnen in aanbouw op de productielijn van de Cockerill fabrieken in april 1940.
Staf/III/1DTCA
De IIIde Groep werd gemobiliseerd in april 1939 en bevindt zich aan de vooravond van de oorlog achter het Albertkanaal. De groep heeft als opdracht de luchtverdediging te verzekeren van het oostelijke deel van het operatiegebied van het IIde Legerkorps (II/LK). Het II/LK bezet de zone Herentals – Beringen Mijn van de Dekkingsstelling achter het Albertkanaal. De groep is organiek uitgerust met moderne C75mm Bourges/FRC Mod 36 luchtafweerkanonnen die gemonteerd zijn op aanhangwagens met twee assen voorzien van luchtbanden. De batterijen van III/1DTCA beschikken dan ook over een verhoogde mobiliteit. Naar aanleiding van de veelvuldige schendingen van het Belgische luchtruim door de Duitse luchtmacht tijdens de mobilisatie moet de groep vanaf februari 1940 op roterende basis telkens een batterij afstaan aan een speciaal voor de luchtverdediging van de Groepering Keyaerts (Gpg K) opgericht detachement, het Détachement Automobile des Ardennes. Naast III/1DTCA levert ook IV/1DTCA, die eveneens over de moderne C75mm Bourges/FRC Mod 36 kanonnen beschikt, een batterij voor dit detachement. De Gpg K opereert in de Ardennen tussen de Belgisch-Duitse grens en de Dekkingsstelling langs de Maas en is best gediend met mobiel luchtafweer geschut.
7/III/1DTCA
De 7Bij maakt aan de vooravond van de oorlog samen met de 10Bij van IV/1DTCA deel uit van het “Auto Detachement voor de Ardennen”. De batterij die zich te Ciney bevindt, krijgt op 9 mei om 16u00 de opdracht om in twee etappes de rest van de groep in de zone van het II/LK te vervoegen en stelling te nemen te Engsbergen. Luitenant Boudart besluit echter om tijdens de nacht van 9 op 10 mei de tocht van zo’n 110 Km in één ruk te ondernemen. Hij slaagt in zijn opzet en de 7Bij komt op 10 mei om 02u30 aan te Engsbergen.
Staf/III/1DTCA
De staf van de IIIde Groep heeft zijn commandopost en inlichtingencentrum ondergebracht in de kelders van Kasteel Sevrin te Tessenderlo. In de CP wordt Adjt KROLt Coppieters, officier met permanentie, om 01u07 door de Staf/1DTCA op de hoogte gebracht van de afkondiging van het algemeen alarm. Tevens wordt het vuurconsigne gegeven dat vanaf dageraad mag gevuurd worden op positief herkende vliegtuigen die het Belgisch luchtruim schenden. Ook moeten alle goedgekeurde verloven terug ingetrokken worden. Een Duits luchtbombardement onderbreekt het telefoonnet zodat de staf tijdelijk afgesneden wordt van zijn batterijen. De batterijen melden drie vijandelijke toestellen neergehaald te hebben. Tijdens de vooravond wordt duidelijk dat de batterijen elk zo’n 800 obussen verschoten hebben en reeds door de helft van hun munitievoorraad heen zitten. Het II/LK laat echter weten dat er geen munitietreinen zullen rijden en er niets anders op zit dan vrachtwagens uit te sturen naar het dichtstbijzijnde munitiedepot voor de C75 DCTA M36 en dit blijkt het Munitiedepot Zedelgem te zijn. Een retourtje naar dit depot in Vlaanderen is maar liefst 400 Km lang! De vrachtwagens worden uitgestuurd en zullen tijdens de namiddag van 11 mei terugkeren.
7/III/1DTCA
De 7Bij die pas is aangekomen te Engsbergen slaagt erin om klaar tot vuren te zijn bij het aanbreken van de dag. Kort daarna zijn de manschappen te Engsbergen getuige van de zware luchtaanval op het militaire vliegveld van Schaffen door zeven Dornier 17 bommenwerpers. Groot is de onmacht van de manschappen wanneer ze vaststellen dat de vijandelijke bommenwerpers net buiten dracht van de kanonnen het vliegveld naderen. Later op de dag komt Kolonel SBH Verhaegen, regimentscommandant van 1DTCA toe op de stelling van de 7Bij om zich te informeren over de lange verplaatsing die de batterij tijdens de nacht van 9 op 10 mei uitvoerde.
8/III/1DTCA
De 8ste Batterij (8Bij) staat opgesteld te Paal.
9/III/1DTCA
De 9de Batterij (9Bij) staat opgesteld te Zammel.
Een onbekende Sergeant-Majoor van het 1DTCA.
Staf/III/1DTCA
De groep dringt aan op een andere aanpak van het munitieprobleem bij de staf van het IIde Legerkorps. Er komt geen oplossing. De munitietreinen rijden niet en veel meer dan een belofte om de aanleg van een vooruitgeschoven munitiedepot te bestuderen kan men niet verkrijgen. Er loopt op de staf van de groep een verontrustend bericht binnen over een op de terreinen van de Produits Chimiques de Tessenderloo achtergelaten tankwagon met chloor. De Belgische genie wordt uitgestuurd om het spoor te herstellen en de wagon te evacueren naar veiliger oorden. Tijdens de vooravond wordt vernomen dat het IIde Legerkorps de aftocht van het Albertkanaal bevolen heeft en zal terugtrekken tot aan de K.W. Stelling. De terugtocht zal in twee etappes gebeuren. Majoor Systermans ontbiedt dan ook de batterijcommandanten om de marsorders te bespreken. De groep moet onmiddellijk al het materieel opladen. De kanonniers zitten echter met een bijzonder groot transportprobleem. De vrachtwagens hebben veel te lijden gehad onder de lange mobilisatieperiode en verkeren in een slechte staat. Bovendien is er in de negen maanden die de Duitse aanval vooraf gingen veel meer materieel en voorraden (vooral munitie) verzameld op de stellingen en in de kantonnementen dan er vervoerd kan worden.
Staf/III/1DTCA
De colonnes vertrekken rond 01u00 mits het achterlaten van heel wat munitie op de stellingen. Om de drukke militaire verkeersstroom naar het westen toch enigszins te vermijden, wordt besloten om aanvankelijk naar het noorden te rijden en vervolgens een richting parallel aan het Albertkanaal aan te houden. Tot in Vorst verloopt de rit relatief vlot maar dan komen de artilleristen vast te zitten tussen de terugtrekkende colonnes van de infanterie. Tijdens de eerste etappe van de aftocht wordt het contact met de staf van het IIde Legerkorps verbroken en wordt de groep opgenomen binnen de 6de Infanteriedivisie (6Div).
7/III/1DTCA
De 7Bij is doorgereden naar Koningshooikt. Er wordt overdag halt gehouden. Luitenant Laurent wordt met 3 vrachtwagens teruggestuurd naar de oude stellingen om toch maar te trachten om de achtergelaten munitie te recupereren.
8/III/1DTCA
De 8Bij komt het snelst vooruit en wordt rond 04u00 te Heist-op-den-Berg bijgebeend door de staf. De 8ste batterij wordt prompt ontplooid te Goor.
9/III/1DTCA
De 9Bij die contact had verloren met de staf van de groep wordt even later op de baan nabij Booischot teruggevonden.
III/1DTCA
De groep start de tweede etappe naar de K.W. Stelling rond middernacht. Net voorbij Heist-op-den-Berg wordt alweer de traag terugtrekkende infanterie ingehaald en lopen de colonnes vast. Het gaat bijzonder traag vooruit tot de groep te Lier de Nete kan oversteken. De kanonniers hergroeperen zich te Lint. Terwijl de vuurmonden opgesteld worden, zoekt de staf de nodige kantonnementen voor de manschappen. De 9de Batterij en de staf stellen zich ten oosten van het dorp op. De 8ste Batterij wordt te Duffel ontplooid en kan overdag twee vijandelijke toestellen uit de lucht halen.
Een neergestorte Duitse Heinkel 111 bommenwerper.
III/1DTCA
Na de terugtocht van het Albertkanaal is de groep naast heel wat munitie ook een pak uitrusting en voertuigen kwijt. Heel wat vrachtwagens en autobussen werden achtergelaten. Ook een groot deel van het transmissiematerieel ontbreekt. Bij de 7de batterij is de trekhaak van een van de kanonnen afgebroken. De 8ste batterij heeft een kanon buiten gebruik.
Te Lint en Duffel kijken de manschappen toe hoe de stad Lier door zijn inwoners verlaten wordt en een massale vluchtelingenstroom naar het westen op gang komt. De lokale verdediging van de beide dorpen wordt uitgebouwd nu de infanterie aangekomen is van de terugtocht van het Albertkanaal. In de omgeving worden verschillende C47 anti-tankkanonnen opgesteld.
De kanonniers hebben nog steeds geen betere oplossing van het munitieprobleem aangeboden gekregen en blijven met de eigen vrachtwagen naar Zedelgem op en neer pendelen voor nieuwe obussen. De staf van het IIde Legerkorps heeft zich inmiddels in het Fort van Walem opgesteld en neemt de groep opnieuw onder zijn bevel. De posities dienen dan ook gewijzigd te worden om de ganse zone van het korps beter te kunnen dekken.
III/1DTCA
De staf van de groep verhuist naar Sint-Katelijne-Waver. Deze gemeente zit vol militairen van de artillerie en het wordt dan ook lang zoeken naar een geschikte plek voor de CP. Uiteindelijk wordt het huis op de Liersesteenweg 197 nabij de spoorwegbrug van de lijn Brussel-Antwerpen aangeduid. Het opzetten van de telefoonverbindingen met de batterijen verloopt moeizaam. Buiten 5 telefoontoestellen is al het veldtelefoniematerieel verloren gegaan. In principe zou men moeten aansluiten op het ingegraven militaire net van de K.W. Stelling. In de praktijk worden estafettes op motorfietsen gebruikt om de verbindingen te onderhouden. De stafgroep verdeelt ook zijn bewapening. Er zijn welgeteld tien karabijnen beschikbaar voor de 80 man sterke staf. Hiervan gaan er vier naar de uitkijkposten en vier naar de motards zodat de staf nog twee wapens overhoudt!
III/1DTCA
De groep staat te midden van de Belgische artillerie die de ganse dag blijft vuren op de toegangswegen naar de K.W. Stelling. Ook de luchtafweerkanonnen blijven voortdurend in actie. Rond 16u00 wordt Majoor Systermans ontboden op het Fort van Walem: ons leger zal tijdens de nacht van 16 op 17 mei de K.W. Stelling opgeven en terugtrekken naar de linie Terneuzen-Gent-Oudenaarde.
De groep start de aftocht naar het westen vanaf 20u00 en zal zich op Malderen richten. De batterijen zullen te Londerzeel, Lippelo en Merchtem ontplooid worden. De terugtocht verloopt via Mechelen.
III/1DTCA
De groep kruist het Kanaal van Willebroek via de brug van de gelijknamige gemeente. Rond 03u00 rijden de colonnes Malderen binnen. De batterijen worden vanaf 06u00 naar hun nieuwe stellingen uitgestuurd. Er gebeurt niets noemenswaardigs. De tweede etappe zal naar het noordwesten lopen en het 2de Legerkorps zal zich langsheen het Kanaal Gent-Terneuzen opstellen. De colonnes vertrekken na het vallen van de duisternis richting Kalken. Dit gebeurt echter niet zonder incidenten wanneer in de Belgische rangen paniek uitbreekt over de vermeende aankomst van de Duitsers aan het Kanaal van Willebroek.
Op 17 mei valt ook de eerste gewonde van de groep: Adjudant KROLt Crispin raakt aan het been gewond door een granaatscherf en wordt afgevoerd.
III/1DTCA
De colonnes trekken opnieuw door de nacht en steken te Dendermonde te Schelde over. De enorme drukte op de wegen naar het westen zorgt er voor dat er onderweg heel wat kostbare tijd verloren wordt. De groep komt meer dan een half uur vast te zitten in een file te Overmere. Tenslotte kan iedereen rond 03u00 Kalken bereiken. De PC wordt geopend in de woning van Dokter Sonneville in het dorp. De 7de batterij neemt stellingen in te Overmere, de 8ste te Kalken en de 9de Laarne. Vervolgens wordt van de laatste nachtelijke uren gebruik gemaakt om een beetje bij te slapen.
Om 06u00 opent de 8ste batterij reeds het vuur op de eerste vijandelijke toestellen.
Overdag maakt de stafgroep een ronde te Kalken op zoek naar bruikbaar materieel. Op het politiekantoor worden enkele ingeleverde pistolen aangeslagen. Er wordt ook een hele kleine Opel lichte bestelwagen opgevorderd. Het voertuig wordt groen geschilderd en krijgt de koosnaam ‘baby’.
Het IIde Legerkorps laat weten dat het de zone tussen Zelzate en Wondelgem aan het Kanaal Gent-Terneuzen zal bezetten, De groep wacht opnieuw de nacht af alvorens te vertrekken en rijdt om middernacht door Gent.
III/1DTCA
De staf richt zich op Oost-Eeklo en installeert hier zijn commandopost. Er kan opnieuw enkele uren geslapen worden. De 8ste batterij heeft stellingen ingenomen achter de brouwerij van Assenede. De batterijen werken aan de installatie van hun kanonnen en leggen eveneens schuilplaatsen aan voor de stuksbemanningen. Er wordt immers verwacht dat ons leger ten minste enige tijd stand zal houden aan het kanaal en een degelijke installatie dringt zich dan ook op.
III/1DTCA
De batterijen blijven de ganse dag op post. Op de dagelijkse stafvergadering van het IIde Legerkorps om 17u00 wordt echter besloten om de drie batterijen dichter bij elkaar op te stellen en enigszins naar het zuiden op te schuiven. De 7de batterij wordt te Evergem opgesteld. De 8ste batterij zal naar Ertvelde vertrekken. De 9de batterij gaat naar Sleidinge. De stafgroep verhuist naar Veldhoek.
III/1DTCA
De batterijen worden tijdens de nacht verplaatst naar hun nieuwe posities. De groepsstaf verlaat Oost-Eeklo rond 11u00 om twee afgelegen boerderijen op te zoeken, op veilige afstand van de agglomeratie. De groep wordt versterkt door twee secties 40mm Bofors kanonnen van de 3de batterij C40. Deze kanonnen stonden opgesteld nabij de bruggen van Terdonk en Wondelgem en kwamen beschikbaar voor andere opdrachten na het vernielen van deze beide kunstwerken door onze genie. Opnieuw staat de luchtdoelartillerie opgesteld in het ontplooiingsgebied van de zware legerartillerie en van zodra het begint te schemeren, openen de Belgische kanonnen het vuur. De manschappen doen geen oog dicht.
III/1DTCA
De Belgische artillerie blijft de ganse voormiddag in actie. Rond het middaguur start de invaller met een eerste reeks aanvalspogingen op het Kanaal Gent-Terneuzen en komt ook de Luftwaffe in actie. De batterijen vuren continu tot in de vooravond. De 8ste Batterij ondergaat rond 15u00 een kort luchtbombardement. Gelukkig is er geen noemenswaardige schade – alleen de telemeter is ontregeld. De manschappen van de batterij zijn danig onder de indruk en sommigen weigeren hun schuilplaats te verlaten. Ook de 9de Batterij krijgt er van langs en enkele bommen vallen in de nabijheid van de commandopost van de groep. Aan een nabijgelegen kruispunt vallen verschillende gewonden onder enkele Belgische militairen van de infanterie.
Steeds meer militairen die weggevlucht zijn van de kanaalzone komen aan op de stellingen van de luchtdoelartilleristen. De groep zit danig verveeld met de aanwezigheid van deze soldaten en wil ze zo snel mogelijk doen terugkeren. Majoor Systermans laat het IIde Legerkorps weten dat Ertvelde lijkt leeg te stromen en de infanterie het dorp blijkt opgegeven te hebben.
Kapitein-commandant Greindl moet het bevel over zijn batterij overgeven aan Luitenant Scheyns wanneer hij na een zware val in een greppel een ruggenletsel heeft opgelopen. De officier zal enkele uren later reeds kunnen terugkeren.
III/1DTCA
Het artillerievuur neemt af bij dageraad. De Belgen zullen aan het eind van de dag de kanaalstelling opgeven en de zware artillerie wordt teruggetrokken. De IIIde Groep blijft nog op post en maakt van de relatieve kalmte gebruik om de batterijen te inspecteren. Het materieel heeft heel wat te lijden gehad onder de eerste twee weken van de veldtocht en begint duidelijke tekenen van vermoeidheid te vertonen.
Na de middag hervat de Duitse luchtmacht en artillerie hun aanval op het kanaal. Te Zelzate komt het tot een vijandelijke oversteek. Het IIde Legerkorps zal worden teruggetrokken naar het Afleidingskanaal van de Leie. De IIIde groep verlaat zijn stellingen en richt zich op Veldhoek.
III/1DTCA
De groep trekt terug door de duistere nacht en wordt opnieuw ontplooid. De commandopost en de 8ste batterij worden nabij Knesselare opgesteld. De 7de batterij gaat te Aalterbei in stelling. De 9de batterij zoekt posities op te Ursel. Bij dageraad zijn de kanonnen opnieuw klaar tot vuren.
Het E.R.M. radiotoestel wordt opgesteld en de groep kan opnieuw in radiocontact treden met de staf van het regiment. Van deze verbinding wordt gebruik gemaakt om enkele technische problemen op te lossen. Zo worden twee vuurmonden naar het reparatieatelier van Veurne gestuurd voor een dringende herstelling. De stukken zullen ‘s anderendaags de groep opnieuw vervoegen. Er wordt ook die dag flink gevuurd door alle batterijen. De telemeter van de 8ste batterij is defect geraakt, zodat de hoogte en afstand van de doelen met het blote oog geschat moet worden. Er worden dan ook geen vijandelijke toestellen geraakt. Kolonel Bolle bezoekt de groep en deelt hen het nieuws van de omsingeling van de geallieerde legers in Vlaanderen en Noord-Frankrijk mee. Majoor Systermans krijgt ook te horen dat zijn groep nog de enige formatie is van onze luchtdoelartillerie die over al zijn kanonnen kan beschikken.
III/1DTCA
De groep blijft de ganse dag op post. Na de middag wordt de 6de batterij C40 toegevoegd aan het commando van Majoor Systermans. De batterij beschikt nog over drie secties 40mm Bofors kanonnen. Er wordt besloten om telkens een sectie bij de overige batterijen te plaatsen. De Bofors kanonnen zijn uitermate geschikt tegen aanvallen op lagere hoogte en de beide types geschut vullen mekaar perfect aan.
De twee overige secties C40 kanonnen die nog bij de groep aangehecht zijn worden in het tweede echelon van de posities aan het kanaal te Oostwinkel en Ronsele opgesteld.
III/1DTCA
Tijdens de nacht vallen enkele Duitse obussen in de buurt van de commandopost. Er is geen schade. Zodra het licht wordt, worden de artilleriebeschietingen en luchtaanvallen op de Belgische posities hernomen. De vijandelijke infanterie kan te Ronsele het Afleidingskanaal oversteken. De Belgen voeren een tegenaanval uit, maar intussen worden de stellingen van de batterijen alweer overrompeld door militairen die van het kanaal wegvluchten.
De luchtafweerkanonnen blijven intussen vuren. Het moreel van de manschappen is echter ver te zoeken en er wordt in het wilde weg gevuurd, zonder veel aandacht te besteden aan een degelijke vuurleiding. De groep wordt op de hoogte gebracht van een komende actie van de Britse Royal Air Force boven de kanaalzone. Er wordt de ganse middag hoopvol gewacht en uitgekeken, maar het zal blijken om loze beloften te gaan. De staf van het IIde Legerkorps te Bassels laat aan het eind van de dag de C40mm secties uit het tweede echelon van de kanaalstelling terugtrekken. Er wordt voor een overrompeling gevreesd. De sectie te Oostwinkel kan echter niet tijdig wegkomen en zal gevangen genomen worden.
Rond 19u00 valt de telefoonverbinding met de staf van het IIde Legerkorps uit. De wegen rond de stellingen komen vol te zitten met terugtrekkende militairen. De groep zal voorlopig nog op post blijven.
7/III/1DTCA
De 7de Batterij heeft inmiddels een Duitse kabelballon onder vuur genomen. De observatieballon wordt in alle haasten weer neergelaten. Het antwoord laat echter niet op zich wachten en enige tijd later regent het artilleriegranaten op de posities van de batterij.
III/1DTCA
Net na middernacht wordt na een bezoek aan de staf te Bassels vernomen dat het ook tot een vijandelijke oversteek is gekomen te Balgerhoeke en de 9de batterij dringend achteruit moet. De wegen rond Knesselare zijn inmiddels potdicht komen te zitten en het bevel kan nog maar net op tijd naar de commandopost van de groep teruggebracht worden. Rond 09u00 loopt het bericht binnen dat het IIde Legerkorps de algemene aftocht heeft afgekondigd en het Afleidingskanaal opgegeven wordt. De batterijen moeten echter nog enige tijd op post blijven om deze levensgevaarlijke terugtocht bij dag te dekken. Alleen de 9de batterij nabij Ursel wordt verplaatst om een overrompeling te vermijden.
De commandopost verhuist naar Hertsbergen en Majoor Systermans stuurt ook de 9de batterij naar dit dorp. Vervolgens worden ook de andere batterijen verplaatst. De 7de batterij zal de brug van Sint-Joris over het Kanaal Gent-Brugge nabij Beernem beveiligen. De 8de batterij neemt posities in op de terreinen van de Weldadigheidsschool te Beernem. De tocht wordt bijzonder lastig door het drukke militaire verkeer en het algehele luchtoverwicht van de Luftwaffe. Al wat beweegt loopt het onmiddellijk risico aangevallen te worden.
Met veel moeite komen de colonnes vooruit en rond 14u00 kan de commandopost geopend worden in een huis te Hertsberge waar een nog werkende telefoonaansluiting gevonden wordt. Om 20u30 volgt alweer een nieuw marsbevel. De groep moet nu naar Loppem en de commandopost zal naar de Pierlaponthoek verhuizen. De batterijen worden meegesleurd en rond 22u00 zijn de colonnes op weg.
III/1DTCA
Terwijl de groepsstaf zich te Loppem installeert, wordt op zoek gegaan naar de achtergebleven colonnes. De formatie kan zich opnieuw hergroeperen en voor een allerlaatste keer worden nieuwe schootsstellingen ingenomen. Rond 06u00 is iedereen klaar voor de actie. De manschappen vernemen vervolgens het bericht van de capitulatie.
Staf/IV/1DTCA
De IVde Groep van 1DTCA (IV/1DTCA) werd gemobiliseerd in april 1939 en bevindt zich aan de vooravond van de oorlog achter het Albertkanaal. De groep heeft als opdracht de luchtverdediging te verzekeren van het Iste Legerkorps (I/LK). Het I/LK bezet de Zone Diepenbeek-Lixhe van de Dekkingsstelling achter het Albertkanaal. De groep is organiek uitgerust met moderne C75mm Bourges/FRC Mod 36 luchtafweerkanonnen die gemonteerd zijn op aanhangwagens met twee assen voorzien van luchtbanden. De batterijen van IV/1DTCA beschikken dan ook over een verhoogde mobiliteit waardoor ze snel over grote afstanden verplaatst kunnen worden. Wanneer naar aanleiding van de veelvuldige schendingen van het Belgische luchtruim door de Duitse luchtmacht tijdens de mobilisatie de legerleiding beslist om luchtafweerbatterijen te ontplooiien in de Ardennen moet de groep vanaf februari 1940 op roterende basis telkens een batterij afstaan aan een speciaal voor deze opdracht opgericht detachement, het Détachement Automobile des Ardennes. Naast IV/1DTCA levert ook III/1DTCA, die eveneens over de moderne C75mm Bourges/FRC Mod 36 kanonnen beschikt, een batterij voor dit detachement. Beide batterijen staan tegelijkertijd in voor de luchtverdediging van de Groepering Keyaerts (Gpg K). De Gpg K opereert in de Ardennen tussen de Belgisch-Duitse grens en de Dekkingsstelling langs de Maas en is best gediend met mobiel luchtafweergeschut. De IVde Groep moet ook een batterij in steun geven van de VIIIste Groep van 1DTCA voor de luchtverdediging van het VIIde Legerkorps (VII/LK) en de Versterkte Positie Namen. In ruil voor het wegsturen van de twee batterijen krijgt IV/1/DTCA de 3de Batterij (3Bij) van I/1DTCA in versterking [1]. De Staf/IV/1DTCA bevindt zich te Vreren ten oosten van Tongeren nabij het HK van het I/LK dat zich in het centrum van de stad bevindt.
10/IV/1DTCA
De 10de Batterij (10Bij) die zich aan de vooravond van de oorlog nog bij de Gpg K bevindt staat opgesteld in Durbuy. Op 9 mei rond 16u00, nog voor de afkondiging van het algemeen alarm, krijgt de batterij het bevel om terug te keren naar de IVde Groep. De 10Bij is de ganse nacht onderweg en komt om 01u40 toe op zijn geplande stelling te Koninksem ten zuidwesten van Tongeren [2].
12/IV/1DTCA
De 12de Batterij (12Bij) die in steun gegeven werd gegeven van de VIIIste Groep voor de luchtverdediging van het VIIde Legerkorps (VII/LK) en de Versterkte Positie Namen staat opgesteld te Moha nabij Huy.
3/I/1DTCA in versterking van IV/1DTCA
De 3Bij, onder bevel van Cdt ridder Lagasse de Locht, die al vanaf april 1939 verschillende stellingen heeft bezet, staat een maand voor het uitbreken van de vijandelijkheden opgesteld te Beverst (Bilzen) in de ondersector van de 4de Infanteriedivisie (4Div). De 3Bij verzekert er de luchtverdediging van deze divisie. Het Belgisch luchtruim werd de afgelopen maanden regelmatig geschonden door de Duitse luchtmacht die ongeneerd verkennings- en transitvluchten boven België uitvoert richting Franse vliegvelden. Hierbij kwam het geregeld tot schermutselingen met Belgische luchtvaarteenheden waarna ook de luchtafweer toelating krijgt om in vredestijd militaire vliegtuigen van vreemde naties die ons luchtruim binnendringen te beschieten. De batterij komt een eerste keer in actie op 20 april 1940, een tweetal weken voor de afkondiging van het algemeen alarm. Een Duitse Heinkel-111 die het Belgische luchtruim schond wordt boven Beverst onder vuur genomen en geraakt. Het vliegtuig stort neer net over de grens in Nederland [3]. De 3Bij mag een eerste succesvolle onderschepping op zijn palmares schrijven nog voor de oorlog begon.
Staf/IV/1DTCA
De IVde Groep bevindt zich op 10 mei op één van de hoofdkrachtinspanningen van de Luftwaffe. Om 04u30, net na dageraad landen meerdere zweefvliegtuigen nabij de bruggen van Veldwezelt, Vroenhoven en Kanne evenals op het dak van het Fort van Eben-Emael. Zolang de junctie met de grondtroepen niet gemaakt is zijn de vliegtuigen van de Luftwaffe de enige steun waarop de gelande parachutisten kunnen rekenen. De Duitse luchtmacht is dan ook massaal aanwezig in Zuid-Oost Limburg om alle tegenaanvallen richting de veroverde bruggen en Eben-Emael in de kiem te smoren (uitvoering van de opdrachten Air Interdiction en Close Air Support). Om zichzelf te beschermen wordt elk wapen dat ingezet wordt in een luchtverdedigingsrol, van mitrailleur tot kanon, onmiddellijk aangevallen en onderdrukt (uitvoering van de opdracht Suppression of Enemy Air Defence). De 3de en de 11de Batterij worden constant door Duitse vliegtuigen belaagd en moeten het grootste deel van de tijd dekking zoeken. Hun vuurkracht is onvoldoende om zowel de 4de en de 7de Infanteriedivisie van het I/LK afdoende te beschermen. Beide divisies liggen al van bij het aanbreken van de dag onophoudelijk onder vuur van de vijandelijke luchtmacht. In de loop van de ochtend kan de nog groep rekenen op de inderhaast uit de Ardennen teruggekeerde 10de Batterij maar het onheil is al geschied.
10/IV/1DTCA
Na een korte reorganisatie is de 10Bij terug klaar tot vuren om 05u50 maar wordt onmiddellijk aangevallen. De batterij slaagt erin één van de aanvallers neer te halen. Gezien de aanvallen de ganse dag blijven voortduren wordt om 21u30 het bevel gegeven om tijdens de nacht een wisselstelling te Widooie, ten westen van Tongeren, in te nemen.
11/IV/1DTCA
De 11de Batterij staat opgesteld in Riemst ter hoogte van het kruispunt van de baan Vroenhoven – Tongeren en de baan Bilzen – Zichen Zussen Bolder en levert luchtafweer aan de 7Div. Deze batterij wordt al van bij het eerste daglicht aangevallen door de Luftwaffe en de aanvallen blijven de ganse ochtend voortduren. Tussen 04u55 en 09u45 worden twee vijandelijke toestellen neergehaald. Om 21u00 meldt de batterijcommandant Kapt De Bruyne [4] zich aan bij het CP van IV/1DTCA te Vreren met de boodschap dat zijn batterij omsingeld is door de vijandelijke infanterie en dat hij zijn luchtverdedigingsopdracht niet meer kan voortzetten. Hij krijgt bevel de stukken achter te laten en zijn personeel te hergroeperen ter hoogte van zijn veldtreinen in Kleine Spouwen (Bilzen). De 11Bij houdt de facto op te bestaan.
3/I/1DTCA in versterking van IV/1DTCA
De 3de Batterij, onder bevel van Cdt ridder Lagasse de Locht, staat opgesteld te Beverst (Bilzen) in de ondersector van de 4Div en levert luchtafweer voor deze divisie.
Staf/IV/1DTCA
Om 02u00 verplaatst de CP van Kapitein-commandant Van Heule zich van Vreren naar Louw ten westen van Tongeren waar ze om 04u00 toekomen. Later op de dag verhuist de CP van de IV Groep via Borgworm naar Bertrée (west van Hannuit) waar ze om 16u00 toekomen. Aan het einde van de tweede dag van de veldtocht beschikt de groep nog slechts over vier luchtafweerkanonnen twee bij de 3Bij, twee bij de 10Bij en geen meer bij de 11Bij die van de slagorde is verdwenen.
10/IV/1DTCA
De batterij verlaat de stelling te Koninksem om 02u00 en is klaar tot vuren vanaf 04u30 op de nieuwe stelling te Widooie (Tongeren). Vanaf het aanbreken van de dag word de batterij aangevallen door laag vliegende vliegtuigen. Om 10u30 wordt een vliegtuig neergehaald boven Tongeren. Wanneer het HK van het I/LK Tongeren verlaat krijgt de batterij om 12u00 bevel terug te trekken langs Borgworm (oftewel Waremme) en stelling te nemen in de buurt van Hannuit (oftewel Hannut). Om 16u30 komt de batterij toe te Bertrée ten noorden van Hannuit en meldt aan de CP van de groep dat het twee stukken heeft moeten achterlaten te Widooie.
11/IV/1DTCA
In een rapport aan het commando van de luchtdoelartillerie meldt de korpscommandant van 1DTCA dat van zijn 11de Batterij nog slechts 1 bestelwagen, 1 vrachtwagen met 30 kisten munitie, 2 trekkers van het merk Chenard & Walcker, 1 verrekijker en 6 karabijnen overblijft. Het materieel wordt toegewezen aan andere eenheden en de batterij verdwijnt definitief van de slagorde.
3/I/1DTCA in versterking van IV/1DTCA
Ook de 4Div moet zijn stellingen ijlings ontruimen na de doorbraak van de vijand bij de 7Div. De 3Bij verliest eveneens twee van zijn vier kanonnen na het afbreken van de trekhaken bij het ontruimen van zijn stelling in Beverst. De 3Bij die zich naar het westen, richting Hasselt moest terugtrekken heeft intussen alle verbinding met de Staf/IV/1DTCA die zich in de buurt van Hannuit bevindt verloren.
12/IV/1DTCA in versterking van VII/LK
De 12Bij bevindt zich nog steeds te Moha.
Staf/IV/1DTCA
De zwaar gehavende IVde groep ziet zijn 10de batterij aankomen te Grez-Doiceau met nog slechts twee vuurmonden. De Groep krijgt de opdracht van het I/LK om te hergroeperen in Wemmel op de grens met Strombeek-bever. De 12de Batterij wordt opgesteld te Vedrin en beschikt eveneens nog slechts over de helft van zijn geschut.
Staf/IV/1DTCA
De Staf van de Groep en de 10de Batterij bereiken Wemmel waar ze halt houden om te reorganiseren, de 11de Batterij kantonneert in Brussegem . De 12de Batterij blijft te Vedrin.
Staf/IV/1DTCA
De staf bevindt zich nog steeds aan de Jan De Ridderlaan 29 te Wemmel.
10/IV/1DTCA
De 10Bij heeft zich gehergroepeerd op een nieuwe positie ten noordwesten van de dorpskern van Wemmel en telt nog twee operationele kanonnen. De optische afstandsmeter is verloren gegaan. De groep bewaakt het luchtruim in de kantonnementszone van het Iste legerkorps.
IV/1DTCA
De 10de batterij staat te Wemmel. De 12de batterij heeft zijn beide kanonnen aan de noordrand van Londerzeel geplaatst.
IV/1DTCA
De stellingen te Wemmel en Londerzeel blijven bezet.
IV/1DTCA
Ook de vierde groep bereikt Malderen. De commandopost wordt geïnstalleerd aan de Stationsstraat 93. De 10de Batterij staat te Wemmel. De 12de Batterij in het nabijgelegen Londerzeel.
IV/1DTCA
De 10de Batterij is verplaatst naar Sleidinge. De 12de Batterij staat nu opgesteld op Oost-Eeklo.
IV/1DTCA
De beide operationele secties staan te Sleidinge en Oost-Eeklo.
IV/1DTCA
De beide operationele secties staan te Sleidinge en Oost-Eeklo.
IV/1DTCA
De groep krijgt het bevel om zich naar de omgeving van Male te begeven.
IV/1DTCA
De 10de Batterij heeft zich te Koolkerke opgesteld en de 12de Batterij is te Male in stelling gegaan.
IV/1DTCA
De 10de Batterij is verplaatst naar Oostduinkerke en de 12de Batterij naar Oostkerke.
IV/1DTCA
De beide batterijen worden te Westende samengebracht.
IV/1DTCA
De 10de Batterij blijft te Westende. De 12de Batterij bevindt zich nu te Middelkerke.
IV/1DTCA
De batterijen blijven te Westende en Middelkerke.
IV/1DTCA
De batterijen blijven te Westende en Middelkerke.
IV/1DTCA
De batterijen blijven te Westende en Middelkerke.
- De verschillende batterijen van een groep luchtdoelartillerie worden normaal gezien ontplooid volgens een vast patroon. De batterijen worden in driehoek opgesteld, twee batterijen in lijn langs de te verdedigen linie en één batterij op steunafstand in diepte (het inwendig dood volume van de batterijen in lijn wordt gedekt door de batterij in diepte en omgekeerd). De verschillende groepen die achter het Albertkanaal staan opgesteld vormen zo een aanééngesloten gordel van luchtafweerstellingen in driehoekvorm. Doordat de luchtafweerbatterijen reeds vanaf april 1939 op stelling staan, lang voordat de legerkorpsen ontplooid werden, vallen de dispositieven van de groepen niet samen met de limieten van de legerkorpsen. Om de luchtafweerdriehoeken niet te moeten aanpassen aan de limieten van de later toegekomen legerkorpsen is er geopteerd om die batterijen die staan opgesteld in een naburig legerkorps te laten overgaan naar de groep die verantwoordelijk is voor de luchtverdediging van dat legerkorps. Zo is de 3Bij die staat opgesteld in de voorste rechter punt van de luchtverdedigingsdriehoek van de Iste Groep (ontplooid in de zone van het I/LK) overgegaan naar de IVde Groep verantwoordelijk voor de luchtverdediging van het I/LK.
- Velddagboek van de Staf/1DTCA. Enkel het gedeelte van 10 mei tot 09u15 bevindt zich in het dossier van 1DTCA te CHD.
- Het betreft vermoedelijk hetzelfde vliegtuig dat op 20 april door het 2de Luchtvaartregiment boven Tongeren werd onderschept en beschoten. Bij zijn terugtocht naar Duitsland werd het vliegtuig dan nog eens beschoten door 3/I/1DTCA en door de Nederlandse luchtafweer opgesteld rond Maastricht. Krantenartikel over neerschieten Duitse He-111 op 20 april 1940 [On Line beschikbaar]: http://www.historischekranten.be/issue/DHA/1940-04-28/edition/null/page/2?query= [Laatst geraadpleegd 08 februari 2020]. Het zou gaan om de He-111 H-2 Nr 2020 van de Stab/KG 1 die om 10u00 neergestort is in Nederland, te Kasen een gehucht bij Bunde, in de omgeving van Maastricht. [On Line beschikbaar]: https://www.edocr.com/v/0dnyz94o/octa/Verliesregister-1940 [Laatst geraadpleegd 08 februari 2020]. De onderschepping van het vliegtuig wordt ook bevestigd in het dagboek van Korporaal Alfred Lefranc van het 4TTr die in versterking gestuurd was van IV/8A te Beverst. [On Line beschikbaar]: http://amicale-4ttr.be/journalalfredlefranc2.html [Laatst geraadpleegd 17 juli 2020]. Hij linkt het incident echter verkeerdelijk met het neerstorten van de Storch van de Duitse majoors, Reinberger en Hönmanns te Maasmechelen.
- De houding van Kapitein De Bruyne wordt uitgebreid behandeld in het document “Titre V Artillerie – 7Div” dat zich in het CHD van Evere bevindt. Uit het relaas der feiten bij het 18Li, 1Gr, 14A en 20A lijkt het weinig waarschijnlijk dat de vijandelijke infanterie Riemst reeds bereikt had op 10 mei om 21u00. Infiltratie door geïsoleerde elementen parachutisten valt echter niet uit te sluiten.
Schootsstellingen van de VIIde groep met geplotte overvluchten waargenomen van 10 tot 11 mei.
Staf/VII/1DTCA
De VIIde Groep (-) (enkel 19 en de 21Bij) is ontplooid aan het Albertkanaal voor de verdediging van het westelijke operatiegebied van het IIde Legerkorps (II/LK). De staf van de groep bevindt zich te Berlaar. De 20ste Batterij verzekert de luchtsteun van het IVde Legerkorps (IV/LK) nabij Lier.
19/VII/1DTCA
De 19de Batterij staat opgesteld te Herenthout,
20/VII/1DTCA
De 20ste Batterij staat opgesteld te Vremde nabij Lier
21/VII/1DTCA
De 21ste Batterij staat opgesteld te Melkouwen nabij Heist op den berg.
VII/1DTCA
De posities aan het Albertkanaal blijven ongewijzigd. De 19de batterij meldt drie neergehaalde toestellen. De 21ste batterij rapporteert een succesvolle treffer.
VII/1DTCA
De posities blijven behouden. Te Bouwel schiet de 21ste batterij een toestel neer.
VII/1DTCA
Alle batterijen blijven op hun posities te Herenthout, Vremde en Bouwel.
Kastetiket van Brigadier Trempont van de 21ste batterij van het 1DTCA.
VII/1DTCA
De groep moet nieuwe stellingen innemen rond Rijmenam om de terugtocht naar de K.W. Stelling te dekken. De 19de en 21ste batterijen worden als eerste ontplooit. De 20ste batterij blijft nog enige tijd te Vremde.
VII/1DTCA
De 19de batterij wordt in het Waasland ontplooit en installeert zich te Keymeulen. De 21ste batterij bevindt zich te Kontich. Drie van de vier vuurmonden zijn defect.
VII/1DTCA
De ganse groep verdedigt nu het Waaslandse luchtruim. De 19de batterij staat te Keymeulen, de 20ste te Staakte en de 21ste de Lochristi. Elke batterij heeft nu opnieuw drie operationele kanonnen.
VII/1DTCA
De groep beveiligt het luchtruim boven het Waasland. De 19de batterij staat te Keymeulen, de 20ste te Staakte en de 21ste de Lochristi.
VII/1DTCA
De 19de batterij is verder getrokken naar Aalterbrug. De 20ste en 21ste batterijen voeren nog steeds hun dekkingsopdrachten uit te Staakte en Lochristi.
VII/1DTCA
De 19de batterij vervoegt Aalterbrug. De 20ste wordt opgesteld bij Wingene en de 21ste te De Pinte.
VII/1DTCA
De 19de batterij neemt een nieuwe positie in te Veldegem, de 20ste te Wingene en de 21ste te Zwevezele.
De batterijen staan nog steeds te Veldegem, Wingene en Zwevezele en hebben elk nog twee vuurmonden.
VII/1DTCA
De 19de batterij staat te Vinderhoute, de 20ste te Afsnee en de 21ste te Ursel.
VII/1DTCA
De batterijen blijven op post te Vinderhoute, Afsnee en Ursel om de aftocht uit Gent te dekken. Het IVde Legerkorps ontlast de groep van deze opdracht rond 17u00.
VII/1DTCA
De 19ste batterij is verplaatst naar Eikegem, de 20ste bevindt zich te Wingene en de 21ste te Oostkamp.
VII/1DTCA
De posities te Eikegem, Wingene en Oostkamp blijven behouden.
VII/1DTCA
De 19de batterij is verhuist naar Oekene, de 20ste naar Moorslede en de 21ste naar Oostnieuwkerke.
VII/1DTCA
De 19de batterij bevindt zich te Zwevezele, de 20ste te Gits en de 21ste te Torhout.
VII/1DTCA
De batterijen bevinden zich nog steeds te Zwevezele, Gits en Torhout waar ze het nieuws van de capitulatie vernemen.
Staf/VIII/1DTCA
Deze groep is aangehecht bij het VIIde Legerkorps (VII/LK) dat de Versterkte Positie Namen bezet. De staf van de groep staat opgesteld in Belgrade. Vermoedelijk stond ook de 12Bij van de IVde Groep onder het bevel van VIII/1DTCA. Zowel de 22ste als de 24ste Batterij zullen elk een overwinning melden op de eerste oorlogsdag.
22/VIII/1DTCA
De 22ste Batterij staat opgesteld te Belgrade.
23/VIII/1DTCA
De 23ste Batterij staat opgesteld te Bonine.
24/VIII/1DTCA
De 24ste Batterij staat opgesteld the Houssoy
Twee C75 M27 CR luchtafweerkanonnen op de binnenkoer van de St-Annakazerne te Laken begin jaren 30.
Staf/VIII/1DTCA
De VIII Groep verzekert nog steeds de luchtverdediging van het VII/LK in de buurt van Namen.
23/VIII/1DTCA
De 23e Batterij, bevolen door commandant Bob Jonckheere een veteraan van WOI, is sinds de mobilisatie opgesteld in een goed georganiseerde stelling te Boninne. De batterij opent meermaals het vuur op voorbijvliegende Duitse toestellen en haalt zijn eerste vliegtuig neer dat neerstort te Ronet nabij Namen. ‘s Nachts verplaatsen de stukken van de 23e Bij zich naar een stelling oost van Champion, langs de rand van het bos Bois des Grandes Salles. De bevoorrading en de diensten evenals de mitrailleurs van de batterij blijven te Boninne onder bevel van Luitenant Fally.
Staf/VIII/1DTCA
De groep blijft op zijn posities.
22/VIII/1DTCA
De 22ste batterij meldt te Belgrade een voltreffer.
23/VIII/1DTCA
Omstreeks 01u00 in de morgen komt de batterij aan te Champion en organiseert zijn stelling teneinde klaar tot vuren te zijn tegen dageraad. Vroeg in de morgen wordt de batterijstelling overvlogen en wordt het vuur geopend. De kanonniers zien de impacten van de 75mm obussen in de buurt van de vliegtuigen maar toch wordt er geen enkel vliegtuig voldoende geraakt om neer te storten. Nu de stelling verraden is wordt deze gebombardeerd maar niemand wordt gewond en de stukken blijven intact.
23/VIII/1DTCA
De batterij blijft op stelling te Champion en ziet grote groepen gedesorganiseerde eenheden voorbijtrekken. Het nabijgelegen fort van Marchovelette komt in actie wat de nakende aanwezigheid van de vijand verraadt. Kort na de middag komen de verkenners van drie Franse koloniale Regimenten stellingen verkennen aan de rand van het Bois des Grandes Salles. De luchtdoelbatterij moet er weg en opnieuw stelling nemen te Boninne. De verkenningen worden uitgevoerd en ‘s nachts keert de batterij naar Bonnine terug. Tijdens de verkenning van de stelling passeren elementen van II/1DTCA, die luchtbeveiliging leverden voor de Versterkte Positie van Luik, de stelling in Bonnine.
23/VIII/1DTCA
De nachtelijke verplaatsing was lang en moeilijk aangezien veel troepen in beweging waren langs de kleine banen van de streek. Om 02u00 is de batterij vuurklaar te Boninne. De morgen verloopt kalm en pas tegen de middag worden de vuren tegen Duitse vliegtuigen hervat. Om 21u00 komt het bevel om een wisselstelling in te nemen op de baan van Beez naar Bouge. Die stelling was al verkend tijdens de mobilisatieperiode en zou dienen om de luchtbeveiliging te verzekeren van de troepen die Namen zouden moeten ontruimen. De val van Namen is nakend. Voor de derde nacht op rij wordt een verplaatsing uitgevoerd.
23/VIII/1DTCA
Vroeg in de morgen komt de batterij toe op stelling en is klaar tot vuren om 03u00. Rond 07u00 worden de eerste vuren uitgevoerd, er zijn nu geen geallieerde vliegtuigen meer te bespeuren. Om 10u00 komt een motorrijder van de VIIIe Groep melden dat de batterij op wielen gebracht moet worden om onmiddellijk te kunnen vertrekken. Lt Fally wordt naar de CP van de groep gestuurd voor verdere inlichtingen en de colonne zet zich in beweging in de richting van Namen. Aan het station van Namen krijgt de batterij zijn nieuwe orders; stelling nemen te Wangenies een klein dorp ten westen van Fleurus. De voorbijtrekkende troepen dienen beschermd te worden tot de laatste elementen van de infanterie voorbij getrokken zijn. De verplaatsing verloopt moeilijk en omstreeks 16u00 wordt Fleurus bereikt. Daar moet de colonne halt houden om een Frans Dragonderregiment met prioriteit door te laten. Twee uur later kunnen ze hun tocht verderzetten en bereiken hun stelling. Het personeel en de paarden zijn echter te moe om direct stelling te nemen, de stellingname wordt uitgesteld tot morgenvroeg. De staf van de batterij moet echter nog stellingen verkennen voor de andere twee batterijen van de groep. Dit op bevel van de groepscommandant Cdt Jadoul die ook in Wangenies toekomt.
23/VIII/1DTCA
De eerste uren van de morgen wordt stelling genomen te Wangenies maar al zeer snel komt het bevel verder te trekken naar een nieuwe afwachtingsstelling te Feluy, ten Noord Westen van Familleureux. De batterij kan zijn tocht echter niet aanvatten omdat de Franse verkeersregelingsdiensten de batterij verplichten te blijven staan op een zijweg. Er komt een Belgisch bevel de Franse bevelen te negeren, zo snel mogelijk door te rijden naar Feluy mits echter Nijvel te vermijden dat reeds door de Duitsers ingenomen is. Om toch nog weg te raken uit Wangenies beslist de batterijcommandant de colonne in drie te splitsen en langs landwegen verder te trekken. Zij trekken door Mellet, Frasnes, Revês, Obais en Seneffe. Het dorp Seneffe is leeg, alle inwoners zijn vertrokken na de aankondiging van de intrede van de Duitsers in Nijvel. Bij het passeren van de brug over het Kanaal Brussel-Charleroi door de kopelementen van de batterij maakt de genie zich klaar om de brug op te blazen. Er wordt gevraagd nog te wachten met de vernieling van de brug tot de andere colonnes van de Bij gepasseerd zijn.
Omstreeks 15u00 bereikt de eerste colonne Feluy en wordt er gewacht op de twee andere colonnes respectievelijk geleid door de Luitenanten Dumont en Chansey. Om 17u00 komt de Luitenant Chansey toe in Familleureux en meldt dat hij een andere baan heeft moeten nemen. Rond 18u00 trekt de genieofficier verantwoordelijk voor het springen van de brug door Feluy met de boodschap dat hij de brug moest laten springen op bevel van de Fransen en dat alle bruggen over het kanaal vernield zijn. Uiteindelijk komt er nieuws van Lt Dumont, hij is door de vijandelijke linies geraakt tot aan het kanaal waar alle bruggen reeds vernietigd waren. Hij heeft de kanonnen laten springen en is te voet met zijn manschappen via een sluis over het kanaal getrokken. Vrachtwagens worden uitgestuurd om de mannen op te halen. Snel komt het bevel zich te verplaatsen naar Eine nabij Oudenaarde, de hergroeperingszone voor de VIIIde groep. Het brandende Soignies ontwijkend wordt de tocht verdergezet langs Ghislenghien, Lessines, Geraardsbergen en Nederbrakel.
23/VIII/1DTCA
Om 05u00 worden de kantonnementen ingenomen die door de groep werden verkend in Eyne. Tijdens de reorganisatie van de VIIIe Groep in Eyne ontvangt de 23e batterij twee kanonnen met tractoren van de 22e batterij.
22/VIII/1DTCA
De batterij wordt ontplooid te Nazareth.
23/VIII/1DTCA
De batterij rust verder uit in de hergroeperingszone te Eyne tot omstreeks 13u00 nieuwe orders binnenkomen. Het leger zal zich organiseren om de Schelde verdedigend in te richten. de 23Bij krijgt opdracht stelling te nemen in het gehucht “Het Bunder” op de baan van Kruishoutem naar Deinze. De batterijcolonne nu met slechts twee kanonnen zet zich in beweging om 14u00. Rond 1900Hr komen ze toe op stelling en een uur later is de eenheid vuurklaar.
24/VIII/1DTCA
Het geschut gaat in stelling nabij de Leie te Olsene.
22/VIII/1DTCA
De batterij blijft te Nazareth.
23/VIII/1DTCA
De stelling in het gehucht “Het Bunder” blijft bezet. De dag gaat voorbij zonder enige actie, geen enkel vijandig vliegtuig komt binnen bereik van de kanonnen.
24/VIII/1DTCA
De batterij blijft te Olsene.
22/VIII/1DTCA
De batterij blijft te Nazareth.
23/VIII/1DTCA
De batterij blijft te “Het Bunder”. Enkele vliegtuigen worden op deze overigens rustige dag beschoten echter zonder direct waarneembaar resultaat. De batterij wordt versterkt met een sectie C40 Bofors kanonnen.
23/VIII/1DTCA
De batterij blijft te Olsene.
23/VIII/1DTCA
Nog steeds op de stelling “Het Bunder”, de luchtactiviteit wordt intenser. Vliegtuigen komen in grote getale overgevlogen en worden onder vuur genomen. De volledige DTCA opgesteld achter de Schelde komt in actie. De 23Bij krijgt het bezoek van de Luitenant-kolonel Bolle die de Kolonel SBH Baron Verhaegen heeft vervangen als regimentscommandant.
22/VIII/1DTCA
De batterij verhuist naar Ginste.
23/VIII/1DTCA
De vijandelijke luchtmacht wordt steeds meer actief. De twee kanonnen vuren zonder onderbreking tot het bevel komt om terug te plooien achter de Leie. De batterij moet stelling nemen te Wontergem. De stelling wordt verkend en ‘s nachts wordt de verplaatsing uitgevoerd. Opnieuw overvolle wegen.
24/VIII/1DTCA
De batterij wordt verplaatst naar De Flesse nabij Tielt.
22/VIII/1DTCA
De batterij staat te Ginste.
23/VIII/1DTCA
De stellingname verloopt moeilijk mede door de vermoeidheid van het personeel. De batterij is pas klaar tot vuren om 05u00 ‘s morgens. Er wordt slechts één vuur afgegeven of de batterij moet al opnieuw verplaatsen. De Groepscommandant vindt dat de huidige stelling te dicht bij de contactlijn ligt en geeft opdracht een nieuwe stelling in te nemen nabij Aarsele. Om 14u00 is de batterij klaar op de nieuwe stelling. Enkel de mitrailleurs komen nog in actie tegen laagvliegende vliegtuigen. De staf van de VIIIe groep staat nu opgesteld in Marialoop.
24/VIII/1DTCA
De batterij blijft te De Flesse.
22/VIII/1DTCA
De batterij blijft te Ginste.
23/VIII/1DTCA
De batterij blijft op stelling ten westen van Aarsele. Ze zien hoe Aarsele onder vuur valt van de Duitse Artillerie en hoe een ganse compagnie uit de stad vlucht. Ze zijn niet meer te stoppen. De mannen van de 23Bij worden ongerust en kalmeren pas nadat de veldartillerie stelling neemt in hun omgeving. Een nieuwe Cie infanterie komt het gat in de linies dichten.
24/VIII/1DTCA
De batterij verhuist naar het gehucht De Meikens.
24/VIII/1DTCA
De posities te Ginste worden verder bezet.
23/VIII/1DTCA
De vijandelijke vliegtuigen worden steeds talrijker. Bommen worden afgeworpen op Tielt. In de namiddag wordt het rustiger, strooibriefjes worden uitgeworpen met Duitse propaganda en een oproep om de strijd te staken. De drie batterijcommandanten worden gesommeerd op de CP van de Groep en worden er gebriefd over de ernst van de toestand. Ze krijgen opdracht een wisselstelling in te nemen. De straten zitten overvol met vluchtende burgers en militaire eenheden die verplaatst worden. Cdt Jonckheere neemt de beslissing die bewuste nacht niet meer te verplaatsen.
24/VIII/1DTCA
De posities worden niet gewijzigd.
22/VIII/1DTCA
De batterij heeft Egem bereikt.
23/VIII/1DTCA
De batterij blijft op stelling in Aarsele en blijft vuren op de voorbijtrekkende Duitse vliegtuigen. Er is geen mogelijkheid meer om te verplaatsen en om 14u00 komt zelfs het bevel ter plaatse stand te houden. Twee uur later wijzigen de orders opnieuw, de batterij moet onmiddellijk op bevel van VII/LK terugplooien en stelling nemen in het gehucht “Hooithoek” boven Tielt. Tezamen met VI/14A die iets verder stond opgesteld wordt de stelling opgebroken en de verplaatsing aangevat. Wanneer ze Tielt passeren wordt de stad opnieuw genadeloos gebombardeerd. Als bij wonder wordt niemand van de 23Bij gewond. Tegen de avond wordt de stelling Hooithoek ingericht.
24/VIII/1DTCA
De batterij staat te Koolskamp.
22/VIII/1DTCA
De batterij is te Egem.
23/VIII/1DTCA
Tielt is bezet. De eerste Duitsers komen uit de stad richting Wingene. De infanterie neemt stelling op 600 meter van de batterijstelling. De batterijcommandant krijgt opdracht de batterij op wielen te zetten, klaar om te vertrekken van zodra de instructies gegeven worden. Om 16u00 komt het bevel om terug in batterij te gaan, intussen verlaten de artillerie en de infanterie eenheden de stelling richting Wingene. De batterijcommandant neemt het besluit te vertrekken wanneer de Duitsers mitrailleurs in stelling brengen op 500 meter van zijn positie. Hij slaagt erin zijn stelling te ontruimen zonder materieel te moeten achterlaten. Nieuwe verzamelplaats Hille – Zwevezele op de baan Brugge Kortrijk. Op zijn terugtocht ontmoet de batterijcommandant zijn groepscommandant die hem vertelt dat de commandant van de 22Bij zijn voertuig had afgestaan aan Generaal Derousseaux, Belgisch gevolmachtigde, op weg naar de Duitse lijnen om een onderbreking van de gevechten te vragen.
24/VIII/1DTCA
De batterij staat te Pittem.
23/VIII/1DTCA
Om 03u00 in de morgen komt de batterij in Zwevezele toe. Overal wordt het gerucht van een nakende capitulatie verspreid. Om 05u00 ontvangt de batterij in grote verslagenheid het officieel bericht van de capitulatie van het Belgisch leger.
- Uittreksels van het velddagboek van Kapitein-commandant Robert Jonckheere, batterijcommandant van de 23Bij, beschikbaar gesteld door Vivian Jonckheere
Staf/IX/1DTCA
De IXde Groep verzekert de luchtverdediging van het Vde Legerkorps (V/LK) in de Versterkte Positie Antwerpen (VPA). De hoofdinspanning van de eenheid bestaat in het beveiligen van het luchtruim gevormd door de vierhoek tussen Kapellen, Brasschaat, Fort 1 en Antwerpen-Dam. Binnen deze zone staat het gros van de artilleriemiddelen van het V/LK opgesteld. Ook het bevoorradingsstation van het legerkorps wordt hiermee gedekt. De staf van de eenheid bevindt zich te Antwerpen. De groep wordt versterkt met de 3de Sectie van 8/C40/1DTCA en de 2de Sectie van 1/C40/2DTCA om respectievelijk de militaire noodbrug te Hemiksem en de vaste brug van Temse te beveiligen.
Staf/IX/1DTCA
In de CP van de IXde Groep te antwerpen wordt de officier met permanentie, om 01u00 door de Staf/1DTCA op de hoogte gebracht van de afkondiging van het algemeen alarm. Tevens wordt het vuurconsigne gegeven dat vanaf dageraad mag gevuurd worden op positief herkende vliegtuigen die het Belgisch luchtruim schenden. Ook moeten alle goedgekeurde verloven terug ingetrokken worden. De groep komt meteen in actie wanneer Antwerpen in de vroege ochtend al wordt aangevallen door de Duitse luchtmacht. De groep meldt op het einde van de dag een totaal munitieverbruik van 310 obussen en claimt drie neergehaalde Duitse toestellen.
25/IX/1DTCA
De 25ste Batterij (25Bij) staat opgesteld te Merksem, in de buurt van het Fort van Merksem.
26/IX/1DTCA
De 26ste Batterij (26Bij) staat opgesteld te Edegem, ten zuidoosten van Fort 6.
27/IX/1DTCA
De 27ste Batterij staat opgesteld te Burcht
Staf/IX/1DTCA
De Versterkte Positie Antwerpen blijft voorlopig onbedreigd. De posities van deze groep worden behouden.
Staf/IX/1DTCA
Binnen de Versterkte Positie Antwerpen blijven de posities behouden. Er worden die dag geen treffers gemeld.
Staf/IX/1DTCA
Binnen de Versterkte Positie Antwerpen blijft het relatief rustig. Er worden twee toestellen neergehaald. De 25ste batterij verplaatst zich na valavond naar zijn wisselstelling aan zuidkant van de Bredabaan te Merksem.
Staf/IX/1DTCA
Hoewel de vijand nu contact gemaakt heeft met de voorposten van de Versterkte Positie Antwerpen, blijft de groep nog steeds op post.
Staf/IX/1DTCA
De batterijen blijven nog een laatste dag op post, maar de evacuatie van Antwerpen komt naderbij. De 26ste Batterij wordt aan het eind van de dag naar Sint-Niklaas bevolen.
Staf/IX/1DTCA
De groep wordt nu uit Antwerpen weggehaald en batterijen krijgen hun nieuwe bestemmingen toegewezen: de 25ste Batterij zal naar Klein-Sinaai moeten, de 26ste naar Vrasene en de 27ste naar Zaffelare om de aftocht van het V/LK doorheen het Waasland te dekken. Al eerste vertrekken de veldkeukens, bagagevrachtwagens en vrachtwagens met levensmiddelen. Alle overige voertuigen en het geschut zullen nog tot 17 mei te Antwerpen blijven.
Staf/IX/1DTCA
De groep blijft aangehecht bij het Vde Legerkorps. De laatste vrachtwagens rijden rond 21u30 door de Scheldetunnel. De 25ste Batterij verplaatst zich naar door de nacht Klein-Sinaai, de 26ste naar Vrasene en de 27ste naar Zaffelare.
25/IX/1DTCA
De 25Bij wacht af te Klein-Sinaai en krijgt om 10u00 het bevel om te Ossenhoek de kanonnen te ontplooien. Rond 22u00 volgt het bevel om Nederland binnen te trekken en te Zuiddorp te ontplooien.
26/IX/1DTCA en 27/IX/1DTCA
De 26Bij krijgt aan het eind van de dag het bevel om zich naar Boekhoute te verplaatsen en de 27Bij behoudt zijn stellingen te Zaffelare.
Staf/IX/1DTCA
De ganse groep bevindt zich nu ten westen van het Kanaal Gent-Terneuzen. De 25ste batterij wordt doorgestuurd naar Bassevelde. De 26ste neemt stellingen in te Boekhoute en de 27ste te Oost-Eeklo.
Staf/IX/1DTCA
De posities blijven ongewijzigd.
Staf/IX/1DTCA
De posities te Bassevelde, Boekhoute en Oost-Eeklo blijven behouden.
Staf/IX/1DTCA
De posities blijven behouden.
Staf/IX/1DTCA
De groep is tijdens de nacht teruggetrokken naar de westelijke oever van het Afleidingskanaal van de Leie. De 25ste batterij heeft stellingen ingenomen te Maldegem, de 26ste batterij is ontplooid te Den Hoorn en de 27ste te Kleit.
Staf/IX/1DTCA
De posities blijven behouden.
Staf/IX/1DTCA
De posities blijven behouden.
Staf/IX/1DTCA
De 25ste batterij is te Kleit, de 26ste te Den Hoorn en de 27ste te Buisputten.
Staf/IX/1DTCA
De 25ste batterij is verplaatst naar Burkel. De 26ste staat nog steeds te Den Hoorn en de 27ste batterij bevindt zich nu te Oostveld.
Staf/IX/1DTCA
De staf van de IXde groep verneemt de overgave in zijn kantonnement te Loppem.
Staf/X/1DTCA
De Xde Groep verzekert de luchtverdediging van het VIde Legerkorps (VI/LK) dat met de 5de Infanteriedivisie en de 10de Infanteriedivisie het zuidelijke uiteinde van het Belgische deel van de K.W. Stelling zal verdedigen tussen Haacht en Leuven.
Staf/X/1DTCA
De commandopost (CP) van de groep staat op 10 mei nog steeds opgesteld in Hotel Tudor te Kampenhout waar de officier met permanentie om 01u00 door de Staf/1DTCA op de hoogte gebracht van de afkondiging van het algemeen alarm. Tevens wordt het vuurconsigne gegeven dat vanaf dageraad mag gevuurd worden op positief herkende vliegtuigen die het Belgisch luchtruim schenden. Ook moeten alle goedgekeurde verloven terug ingetrokken worden.
28/X/1DTCA
De 28ste Batterij (28Bij) bevindt zich te Sint-Katelijne-Waver.
29/X/1DTCA
De 29ste Batterij (29Bij) bevindt zicht te Heverlee
30/X/1DTCA
De 30ste Batterij (30Bij) bevindt zicht te Kampenhout. De 30Bij meldt te beschikken over een bijzonder oud radiotoestel type E.R.M. Model 1924.
Staf/X/1DTCA
De opdracht van deze Xde groep aan de K.W. Stelling loopt verder. De batterijen blijven op post. Te Heverlee meldt de 29ste batterij een treffer. Het Duits toestel verdwijnt richting Blanden. De Britten komen aan en een bevriende artillerie-eenheid installeert zich in de bossen naar Veltem toe.
Een Tepas Skoda V20 luistertoestel op de schietstand van Lombardsijde in 1935. Onder de zeskoppige bemanning bevindt zich Soldaat Victor Uyttendaele, die van november 1939 tot mei 1940 bij de 28ste Batterij zou dienen (foto: Dirk Uyttendaele).
Staf/X/1DTCA
Ook aan de K.W. Stelling blijven de batterijen van de Xde Groep op post. De 29ste batterij is tijdens de nacht verhuisd van Heverlee naar Bertem. Dit is een gevolg van de overeenkomst die de Belgische en de Britse legerleidingen bereikt hebben om de verdediging van de stad Leuven over te dragen van de Belgische 10de Infanteriedivisie aan de Britse 3rd Infantry Division.
Staf/X/1DTCA
Terwijl het veldleger nu in volle sterkte toegekomen is op de K.W. Stelling, behoudt de Xde Groep zijn opdracht. De posities van de 29ste batterij te Bertem worden kortstondig gemitrailleerd door vijandelijke vliegtuigen.
Staf/X/1DTCA
De batterijen blijven aan de K.W. Stelling te Sint-Katelijne-Waver, Bertem en Buken.
Staf/X/1DTCA
De groep wordt verschoven aan de K.W. Stelling om de luchtafweer beter te concentreren binnen het centrale gedeelte van deze verdedigingslinie. Aan het eind van de dag vertrekt de 28ste batterij naar Kampelaar. De 29ste batterij wordt doorgestuurd naar List en de 30ste naar Berg.
Staf/X/1DTCA
Op 16 mei komt onverwachts het bevel van het geallieerd opperbevel (Franse generaal Bilotte) om verder westwaarts te trekken. Zonder dat men de K.W. Stelling ten volle verdedigd heeft moet de stelling worden prijsgegeven. Het Duitse leger wist immers een doorbraak te forceren in de streek van Sedan en in het noorden heeft Nederland zich overgegeven. Het veldleger zal aan het eind van de dag de K.W. Stelling ontruimen en zich terugplooien op de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde. De aftocht zal in drie nachtelijke etappes afgelegd worden waarbij men aan het Kanaal van Willebroek en aan de Dender en de Schelde telkens een vertragingsmanoeuvre zal uitvoeren zodat de terugtocht kan plaatsvinden op een veilige manier.
De 28ste batterij wordt verplaatst naar Nieuwrode, de 29ste naar Erpe en de 30ste naar Lede. De batterijen gaan er in stelling om het luchtruim tussen Aalst en Gent te bewaken.
Staf/X/1DTCA
De commandopost van de groep wordt rond 11u00 geopend in de school van Oordegem. De 28ste batterij staat 800m ten oosten van de kerktoren van dit dorp. Er ontbreekt een vuurmond. De 29ste batterij is compleet en heeft zich ontplooid te Erpe. De 30ste is opgesteld te Lede. Deze batterij heeft een vuurmond moeten achterlaten door gebrek aan een trekker. Het kanon is onderweg door de Britten gerecupereerd.
Staf/X/1DTCA
De batterijen blijven nog een laatste dag te Oordegem, Erpe en Lede.
Staf/X/1DTCA
De 28ste batterij staat te Zwijnaarde, de 29ste te Laarne en de 30ste te De Pinte.
Staf/X/1DTCA
De posities blijven ongewijzigd.
Staf/X/1DTCA
De batterijen staan nog steeds te Zwijnaarde, Laarne en De Pinte.
Staf/X/1DTCA
De 28ste en 29ste batterijen gaan in stelling te Nevele en de 30ste te Poesele.
Staf/X/1DTCA
De 28ste en 29ste batterijen staan rond Nevele. De 30ste batterij is opgesteld te Poesele.
Staf/X/1DTCA
De 28ste batterij staat nu opgesteld te Poeke. De 29ste batterij te Nevele en de 30ste batterij te Poesele.
Staf/X/1DTCA
De 28ste batterij staat nog steeds te Poeke. De 29ste batterij bevindt zich te Loveld en de 30ste te Lotenhulle.
Staf/X/1DTCA
De groep heeft zijn commandopost in Klein Goed ter Vlaagt ten westen van Ruiselede.
28/X/1DTCA
De batterij staat te Ruiselede.
29/X/1DTCA
De 29ste batterij staat nog steeds op zijn nieuwe stellingen op Loveld nabij Aalter en ondergaat hier rond 07u30 een bombardement. Twee militairen, waaronder Soldaat Van Wambeke, sneuvelen. Rond 15u15 worden de stukken uit stelling gehaald en afgevoerd om de terugstootremmen van de lopen te gaan vervangen. De batterij zit nu zonder geschut.
30/X/1DTCA
De batterij bevindt zich te Aalter.
Staf/X/1DTCA
De 28ste batterij bereikt Klaphulle. De geschutsloze 29ste Batterij trekt zijn manschappen en overgebleven materieel terug naar Ruddervoorde. De 30ste Batterij staat nog steeds te Aalter.
30/X/1DTCA
De 30ste Batterij bereikt Veldegem.
Batterijen C40mm
Aan de vooravond van de oorlog beschikt het Belgische leger over negen batterijen C40mm, een tiende batterij moet zijn bewapening nog krijgen. De negen operationele batterijen zijn doorlopend genummerd en worden verdeeld over de twee regimenten DTCA. De 4de, 5de, 7de, 8ste en de 9de Bij C40mm worden als onafhankelijke batterijen onder bevel van het 1DTCA geplaatst. Elke onafhankelijke batterij C40mm beschikt over drie secties (pelotons bij de artillerie) elk uitgerust met twee moderne en efficiënte 40mm Bofors kanonnen. Deze secties worden dikwijls in versterking gegeven van die groepen van de DTCA die over verouderde 75mm kanonnen beschikten. Soms wordt een sectie onafhankelijk ingezet voor de beveiliging van belangrijke infrastructuurwerken (bruggen, sluizen en haveninstallaties) of kwetsbare installaties van strategisch belang (brandstof- en munitiedepots) [1]. Hierdoor kan het zijn dat de secties van een bepaalde batterij elk op een andere locatie opgesteld staan, soms met grote tussenafstanden.
4Bij C40mm/1DTCA
De 4de Batterij C40mm (4Bij C40mm) staat aan de vooravond van de oorlog verspreid over twee locaties in de Provincie Namen en één locatie in de Provincie Luik. De Staf/4Bij C40mm met de 2de Sectie (2/4Bij C40mm) en de 3de Sectie (3/4Bij C40mm) staan samen met 7/III/1DTCA (opgesteld te Ciney) en 10/IV/1DTCA (opgesteld te Durbuy) in voor de luchtverdediging van de Groepering Keyaerts (Gpg K) in de Ardennen. Op 9 mei om 16u00 krijgen de twee batterijen C75mm einde opdracht bij de Gpg K en dienen ze naar hun eigen groep terug te keren. De 1ste Sectie (1/4Bij C40mm) staat niet onder bevel van de staf van de batterij maar is tijdelijk onder bevel geplaatst van de 6Bij C40mm/2DTCA die verantwoordelijk is voor de verdediging van enkele militaire vliegvelden.
- 1/4Bij C40mm verzekert de luchtverdediging van het militaire vliegveld van Bierset. Op het vliegveld van Bierset staat ook nog de 1ste Sectie van de 2Bij C40mm/2DTCA opgesteld. Beide secties staan onder bevel van de 6Bij C40mm/2DTCA. Het vliegveld van Awans-Bierset is een vredesvoet vliegveld (met vliegveldnummer 02) en is de thuisbasis van de Staf, de Vde en de VIde Groep van het 1ste Luchtvaartregiment (1Lu).
- De 2de Sectie is opgesteld bij de militaire brug over de Maas te Ampsin
- De 3de Sectie verzekert de luchtverdediging van de vaste brug over de Maas te Amay .
4Bij C40mm/1DTCA
De 10/VI/1DTCA verlaat in de nacht van 09 op 10 mei zijn stelling te Durbuy en keert terug naar zijn eigen groep om rond 01u30 stelling te nemen west van Tongeren. Luitenant Boudart, commandant van 7/III/1DTCA, besluit om tijdens de ochtend van 10 mei in één ruk de tocht van zo’n 110Km naar de IIIde Groep te ondernemen en verlaat zijn stelling te Ciney bij eerste klaarte. De 4Bij C40mm staat er nu alleen voor om de luchtverdediging te verzekeren van de binnenloopwegen van de Gpg K. Later op de dag volgt de Staf/4Bij C40mm, tegen beter weten in, het bevel op om de reservelopen van de C40mm kanonnen over te dragen aan de Groep Namen van de Territoriale Wacht voor Luchtafweer (GTA). Door de levering van foute loten munitie aan de C40mm batterijen van de GTA trad er een abnormale slijtage van de lopen op en de GTA beschikte niet over reservelopen om de defecte lopen te vervangen.
- Bij de afkondiging van het algemeen alarm verzekert 1/4Bij C40mm nog steeds de luchtverdediging van het militaire vliegveld van Bierset. Zoals voorzien in de alarmplannen wordt het vliegveld van Bierset geëvacueerd na afkondiging van het algemeen alarm. V/1Lu krijgt even na middernacht het bevel om naar oorlogspiste van Wilderen (met vliegveldnummer 19) nabij Sint-Truiden uit te wijken. VI/1Lu vertrekt samen met de Staf/1Lu naar zijn oorlogsvliegveld (met vliegveldnummer 20) te Hannuit-Thisnes zodra het daglicht de verplaatsing toelaat. Later op de dag wordt het vliegveld van Bierset door de Duitse luchtmacht gebombardeerd echter zonder verlies aan vliegtuigen noch personeel. In de loop van de dag krijgt 1/4Bij C40mm einde opdracht te Bierset en moet de sectie zich klaarmaken voor een verplaatsing naar Hemiksem waar ze de militaire brug over de Schelde moeten verdedigen. 1/2Bij C40mm verhuist mee met V/1Lu naar Wilderen.
- 2/4Bij C40mm is nog steeds opgesteld bij de militaire brug over de Maas te Ampsin
- 3/4Bij C40mm bij de brug van Amay meldt verschillende vuuropdrachten.
5Bij C40mm/1DTCA
De 5de Batterij C40mm kanonnen (5Bij C40mm) is verdeeld over drie locaties in de Provincie Brabant.
- De 1ste Sectie beveiligt munitiedepot van Meerdaal op het grondgebied van Oud-Heverlee.
- De 2de Sectie staat op het grondgebied van Heverlee te Leuven en verdedigt het luchtruim boven het belangrijke spoorwegknooppunt aan de noordkant van het station.
- De 3de Sectie is ontplooid op het militaire vliegveld van Evere.
7Bij C40mm/1DTCA
De 7de Batterij C40mm kanonnen (7Bij C40mm), bevolen door Lt Winand [2], is verspreid over twee locaties in de Provincie West-Vlaanderen en één locatie in de Provincie Oost-Vlaanderen.
- De 1ste Sectie bevolen door OLt Clément staat opgesteld in het Munitiedepot van Zedelgem. Naast de 1/7Bij C40mm staan ook nog de 2de Sectie van 6Bij C40/2DTCA met twee C40mm Bofors luchtafweerkanonnen en de 36ste Batterij van XII/2DTCA met vier C75 DTCA M28LR kanonnen opgesteld rond het munitiedepot.
- De 2de Sectie onder bevel van Adjt KROLt Vermeiren is ontplooid te Brugge Sint-Pieters langs het Kanaal Brugge-Zeebrugge voor de beveiliging van een brandstofdepot. De 2de Sectie onderschept op 10 mei meerdere vliegtuigen en meldt drie treffers.
- De 3de Sectie van Lt Merveille bewaakt samen met de 34Bij van de XII/2DTCA het luchtruim boven het Munitiedepot van Eeklo. Het munitiedepot van Eeklo wordt op de eerste oorlogsdag een eerste keer gebombardeerd. De 3de Sectie kan niet verhinderen dat twee bommen inslaan op de terreinen van Depot II waarbij de bunkers 36 en 46 worden beschadigd.
Het CPRA van Brugge bevestigd dat op 10 mei in het gebied waar de 7Bij C40mm staat opgesteld twee Duitse vliegtuigen door de Belgische luchtafweer worden neergehaald, één stort neer te Dudzele en tweede crasht in Maria-Aalter. Alle secties van de 7Bij C40mm blijven op dezelfde stellingen tot 21 mei.
8Bij C40mm/1DTCA
De 8ste Batterij heeft zijn 1ste en 2de Sectie op het militaire vliegveld van Goetsenhoven opgesteld. De 3de Sectie bewaakt de militaire brug over de Schelde te Hemiksem.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste Sectie is ontplooid op het militaire vliegveld van Nijvel. De 2de en de 3de Sectie beiden in steun van het Cavaleriekorps bewaken respectievelijk de bruggen te Hasselt (waaronder ook de militaire Algrain-brug aangelegd door het Bataljon Pontonniers) en de sluizen met brug te Diepenbeek over het Albertkanaal.
4Bij C40mm/1DTCA
- Na de evacuatie van het vliegveld van Bierset, komt de 1ste Sectie aan bij de militaire brug over de Schelde te Hemiksem waar zich reeds 3/8Bij C40mm bevindt. 1/4Bij C40mm komt nu onder bevel te staan van IX/1DTCA die de luchtverdediging verzekerd van het V/LK.
- De secties te Amay en Ampsin blijven op post. Tijdens de voormiddag kan door de nevel en het lage wolkendek niet effectief gevuurd worden. De 3de Sectie ondergaat een korte luchtaanval, zonder veel schade. Het weer klaart op tijdens de namiddag, maar er komen geen doelen in zicht. Inmiddels is de terugtocht van het leger uit Luik en de Ardennen via de brug van Amay op volle gang gekomen. De telefoonverbindingen vallen uit, maar de secties krijgen via estafettes het bevel om naar Vedrin bij Namen uit te wijken en de terugtocht te vervoegen.
5Bij C40mm/1DTCA
De secties blijven op post. Te Evere meldt de eerste sectie een treffer.
7Bij C40mm/1DTCA
Bij een tweede luchtaanval op het munitiedepot van Eeklo kan de 3de Sectie een treffer melden.
8Bij C40mm/1DTCA
Bij de evacuatie van Goetsenhoven na het bombardement op de eerste oorlogsdag, zal de 1ste sectie van Adjt KROLt Dereume (?) meeverhuizen met het IV/1Lu naar het vliegveld van Lonzée. Vanaf dit ogenblik zal 1/8Bij C40/1DTA aangehecht blijven aan het IV/1Lu en met deze eenheid naar Frankrijk geëvacueerd worden. De 1ste Sectie wordt niet meer in ons land ingezet. De 2de Sectie verhuist naar Hoboken. De 3de Sectie blijft op post te Hemiksem.
9Bij C40mm/1DTCA
De batterij geeft zijn stellingen op en de secties krijgen elk een nieuwe opdracht. De 1ste sectie wordt te Sint-Niklaas ontplooid, de 2de sectie te Geetbets en de 3de sectie te Halen. Deze laatste twee secties maken onderdeel uit van de ontplooiing van de cavalerie op de Demer/Gete-stelling tijdens de terugtocht van het leger naar de K.W. Stelling.
4Bij C40mm/1DTCA
- De 1ste Sectie blijft te Hemiksem.
- De 2de en de 3de sectie hebben intussen de aftocht richting Namen vervoegd en zijn door de nacht naar het zuidwesten getrokken, parallel met de oever van de Maas. De 3de Sectie bereikt na een langzame en moeilijke start Bierwart en houdt vervolgens halt in het Bois de Fernelmont. De talrijke overvliegende vijandelijke toestellen ontdekken de colonne en nemen de eerste munitievrachtwagen onder vuur. Een lekke radiator en een kapotte band zijn het resultaat. Er wordt besloten om de duisternis af te wachten en dan Vedrin te vervoegen. Hier krijgen zowel de 2de als de 3de Sectie het bevel om onmiddellijk helemaal tot in Temse door te rijden. De colonne vervolgt zijn reisweg via Temploux, Sombreffe en Genappe.
5Bij C40mm/1DTCA
Ook de 1ste Sectie van deze batterij wordt toegevoegd aan de verdediging van het luchtruim te Temse. De overige twee secties blijven op post aan het Leuvense station en te Evere.
7Bij C40mm/1DTCA
De secties blijven op hun stellingen te Zedelgem, Brugge en Eeklo.
8Bij C40mm/1DTCA
Deze batterij is na de aftocht van de 1ste Sectie naar Frankrijk tot twee secties herleid. De 2de Sectie staat te Hoboken en de 3de te Hemiksem.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie wordt opgesteld aan de Schelde te Kruibeke, waar de militaire noodbrug Hoboken met de linkeroever verbindt.
De 2de en 3de secties blijven betrokken bij de actie aan de Demer/Gete-stelling en hebben posities ingenomen rond Kumtich.
Het C40mm DTCA Bofors luchtdoelgeschut werd gebruikt voor de verdediging op lage hoogte (foto SOMA).
4Bij C40mm/1DTCA
- De opdracht van de 1ste Sectie aan de bruggen van Hemiksem wordt verder gezet.
- De 2de en 3de Sectie trekken verder richting Temse. De colonne van de 3de Sectie bereikt de Schelde slechts omstreeks 02u00 tijdens de nacht van 13 op 14 mei. De sectie is door Brussel gereden waar bij de firma Plasman een vrachtwagen werd opgevorderd om de beschadigde munitievrachtwagen te vervangen.
5Bij C40mm/1DTCA
De drie secties behouden hun posities.
7Bij C40mm/1DTCA
In het Westen van het land zetten de drie secties hun opdracht te Zedelgem, Brugge en Eeklo verder.
8Bij C40mm/1DTCA
De 2de en 3de Sectie staan respectievelijk aan de brug van Hoboken en Hemiksem.
9Bij C40mm/1DTCA
De 2de sectie is nu verplaatst naar Hofstade. De 1ste en 3de secties behouden hun opdrachten te Kruibeke en Kumtich. De Belgische cavalerie trekt zich evenwel terug van de Demer/Gete-Stelling en de sectie te Kumtich vervoegt de aftocht.
4Bij C40mm/1DTCA
De bewaking van de brug te Hemiksem wordt verdergezet door de 1ste sectie. Inmiddels zijn de twee overige secties geïnstalleerd bij de dubbele wegbrug en spoorbrug van Temse. De bruggen worden op dag ogenblik ook haast permanent beschermd door Franse jachtvliegtuigen die zo vaak mogelijk patrouilleren.
5Bij C40mm/1DTCA
De 3de sectie wordt ontplooid te Sint-Maria-Aalter. De twee overige secties blijven op post.
7Bij C40mm/1DTCA
Deze secties staan nog steeds te Zedelgem, Brugge en Eeklo.
8Bij C40mm/1DTCA
De twee overgebleven secties bewaken het luchtruim te Hoboken en Hemiksem.
9Bij C40mm/1DTCA
De 3de sectie heeft zich teruggetrokken tot Elewijt. De eerste twee secties staan nog steeds te Kruibeke en Hofstade.
4Bij C40mm/1DTCA
De secties staan nog steeds te Hemiksem en Temse. Te Temse wordt voor een eerste keer artillerievuur gehoord wanneer het Belgische zware geschut in actie komt aan de K.W. Stelling. Eenheden van het Franse 7de Leger trekken over de beide bruggen tijdens hun aftocht uit Nederland. De manschappen van de 3de sectie kijken toe hoe alle orde en tucht lijkt verloren onder de Fransen.
5Bij C40mm/1DTCA
De posities worden niet gewijzigd.
7Bij C40mm/1DTCA
De posities worden niet gewijzigd.
8Bij C40mm/1DTCA
De beide secties bevinden zich nog steeds te Hoboken en Hemiksem.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie staat nog steeds te Kruibeke aan de westelijke toegang tot de militaire noodbrug over de Schelde. De 2de sectie is verplaatst naar Over de Vaart en de 3de sectie naar Tildonk.
4Bij C40mm/1DTCA
De opdracht te Hemiksem en Temse loopt verder.
5Bij C40mm/1DTCA
De secties van 5de batterij zijn allen onderweg naar nieuwe posities.
7Bij C40mm/1DTCA
De secties behouden hun opdrachten.
8Bij C40mm/1DTCA
De 2de sectie is ontplooid te Humbeek-Sas-van-Gent. De 3de sectie te Sluiskil.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie staat nog steeds te Kruibeke. De 2de sectie beveiligd nu de Verbrande Brug tijdens de aftocht van het leger van de K.W. Stelling over het Kanaal van Willebroek. De 3de sectie doet het zelfde bij de brug van ‘t Sas.
4Bij C40mm/1DTCA
De opdracht te Hemiksem loopt af wanneer de militaire noodbrug opgegeven wordt. De 1ste sectie wordt doorgestuurd naar Vlaanderen. Te Temse loopt de bewaking van het lage luchtruim verder. Het Belgische leger is nu in volle aftocht naar de nieuwe verdedigingslinie van het Kanaal Gent-Terneuzen over Gent tot aan Oudenaarde langsheen de Bovenschelde.
5Bij C40mm/1DTCA
De secties van de 5de batterij verplaatsen zich richting Vlaanderen.
7Bij C40mm/1DTCA
De opdrachten te Zedelgem, Brugge en Eeklo duren voort.
8Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie staat te Humbeek-Sas-van-Gent, de 2de te Sluiskil.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie is opgesteld te Kruibeke, de 2de nabij de Verbrande Brug en de 3de nabij ‘t Sas. De secties zullen op post blijven tot het leger over het Kanaal van Willebroek en de Schelde is.
4Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie is onderweg naar Eeklo. De 2de sectie wordt doorgestuurd naar Balgerhoeke. Bij de bruggen van Temse heeft de 3de sectie een kanon in anti-tankstelling geplaatst wanneer de laatste Belgen de oostelijke oever verlaten hebben en de wegbrug en spoorbrug nog niet vernield zijn. De Duitsers hebben nu de oostelijke Scheldeoever in handen. De brug wordt vernield door de Belgische genie en de 3de sectie zet koers naar Strobrugge aan het Afleidingskanaal van de Leie. De rit verloopt vlot en de beide kanonnen worden te Strobrugge opgesteld. Er komt echter vrij snel een tegenbevel om nabij Maldegem stelling te nemen.
5Bij C40mm/1DTCA
De batterij wordt eveneens rond de belangrijke overgang te Balgerhoeke opgesteld.
7Bij C40mm/1DTCA
De opdrachten te Zedelgem, Brugge en Eeklo duren voort.
8Bij C40mm/1DTCA
De secties behouden hun posities te Humbeek-Sas-van-Gent en Sluiskil.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie wordt opgesteld te Sluiskil, de 2de te Zwijnaarde en de 3de te Aalterbrug.
4Bij C40mm/1DTCA
De posities blijven ongewijzigd. De 1ste sectie staat te Eeklo, de 2de sectie te Balgerhoeke en de 3de sectie is aangekomen te Maldegem.
5Bij C40mm/1DTCA
De posities blijven ongewijzigd.
7Bij C40mm/1DTCA
De opdrachten te Zedelgem, Brugge en Eeklo duren voort.
8Bij C40mm/1DTCA
De posities blijven ongewijzigd.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie is verplaatst naar Moerkerke, de 2de naar Beernem en de 3de naar Aalterbrug.
4Bij C40mm/1DTCA
De posities blijven ongewijzigd te Eeklo, Balgerhoeke en Maldegem.
5Bij C40mm/1DTCA
De posities blijven ongewijzigd.
7Bij C40mm/1DTCA
De opdrachten te Zedelgem, Brugge en Eeklo duren voort.
8Bij C40mm/1DTCA
De posities blijven ongewijzigd.
9Bij C40mm/1DTCA
De posities blijven ongewijzigd.
4Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie staat nog steeds te Eeklo en de 2de sectie te Balgerhoeke. De 3de sectie wordt bij dageraad van Maldegem verplaatst naar het militaire vliegveld van Aalter.
5Bij C40mm/1DTCA
De batterij blijft te Balgerhoeke.
7Bij C40mm/1DTCA
De batterij wordt aangehecht bij het VIIde legerkorps en moet zijn drie secties verplaatsen naar het front aan de Bovenschelde. De verplaatsingen zullen tijdens de nacht van 21 op 22 mei gebeuren.
8Bij C40mm/1DTCA
De secties blijven te Humbeek-Sas-van-Gent en Sluiskil.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie staat nog steeds te Oost-Eeklo, de 2de sectie wordt verplaatst naar Drongen en de 3de naar Wondelgem.
4Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie staat te Kortrijk, de 2de sectie te Heule en de 3de sectie te Aalter. De 3de sectie stuurt op bevel van Luitenant-kolonel Bolle een verkenningsploeg uit naar de bruggen over de Ijzer. Tot een verplaatsing naar de Westhoek komt het echter niet. Tijdens de avond krijgt de ganse batterij het bevel om aan het nieuwe front aan de Leie de Belgische voorste linies rond Kortrijk te gaan beveiligen tegen luchtaanvallen.
5Bij C40mm/1DTCA
De batterij blijft te Balgerhoeke.
7Bij C40mm/1DTCA
De 1ste en de 2de secties staan nu opgesteld tussen het 1ste en het 2de echelon van de linies van de infanterie bij de Scheldebrug te Gavere. De 3de sectie beschikt slechts over een vuurmond meer. De 2de sectie staat opgesteld bij de brug van Zingem. De eerste sectie zal een Junkers 88 en een Dornier 17 neerhalen. Rond 20u00 wordt de batterij naar het nieuwe front aan de Leie teruggeroepen.
8Bij C40mm/1DTCA
De drie secties zijn opgesteld rond Philippine.
9Bij C40mm/1DTCA
De secties blijven te Oost-Eeklo, Drongen en Wondelgem.
4Bij C40mm/1DTCA
De drie secties komen aan rond Kortrijk. De posities zijn niet nauwkeurig gerapporteerd, maar vermoedelijk is de 1ste sectie opgesteld te Heule, de 2de sectie te Kortijk en de 3de sectie te Kuurne. Tijdens de loop van de avond duiken de eerste Duitse verkenningsvliegtuigjes op en even later begint het vijandelijke artilleriebombardement op onze linies.
5Bij C40mm/1DTCA
De secties blijven te Balgerhoeke.
7Bij C40mm/1DTCA
Het rustkantonnement van de 1ste sectie nabij Zeveren wordt rond 10u00 aangevallen door Duitse jachtvliegtuigen die een twaalftal bommen van klein kaliber droppen. Brigadier Deschacht en Soldaat Pattyn sneuvelen. Er vallen ook 11 gewonden, waaronder Wachtmeester Van Lierde die later zal overlijden. Deschacht en Pattyn worden begraven te Zeveren. De gewonden worden naar Roeselare afgevoerd.
De 2ste sectie staat te Wakken en de 3de sectie te Dentergem.
8Bij C40mm/1DTCA
De eerste twee secties bevinden zich te Maldegem. De 3de sectie is te Adegem.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste en de 2de sectie verplaatsen zich naar Landegem.
4Bij C40mm/1DTCA
De secties blijven te Heule, Kortrijk en Kuurne. De 3de sectie neemt een nieuwe positie in op zo’n 700m van de oude stellingen nadat hun kanonnen ontdekt zijn door de vijand. Twee Duitse observatieballonnen worden opgelaten op de vijandelijke oever en het artillerievuur op de linies van de infanterie neemt toe. De sectie moet een GMC vrachtwagen afstaan aan de nabijgelegen infanterie om gewonden te evacueren. Tijdens de avond worden de eerste Duitse troepen en pantserwagens gemeld op de westelijke oever van de Leie nabij Kortrijk. Een kanon wordt onmiddellijk in anti-tankstelling geplaatst.
5Bij C40mm/1DTCA
De secties blijven te Balgerhoeke.
7Bij C40mm/1DTCA
Het bagage-echelon te Dentergem ondergaat een artilleriebeschieting. Er vallen gelukkig geen slachtoffers. De 1ste sectie staat nog steeds te Zeveren, de 2de sectie te Wakken en de 3de sectie te Dentergem.
8Bij C40mm/1DTCA
De secties blijven de Maldegem en Adegem.
9Bij C40mm/1DTCA
De eerste twee secties bevinden zich in Moerkerke. De derde sectie staat opgesteld te Waardamme.
4Bij C40mm/1DTCA
Na de Duitse aanval over de Leie te Kortrijk, heeft de batterij zich teruggetrokken. De 1ste sectie komt aan te Adegem. De posities van de 2de sectie zijn niet bekend. De 3de sectie bereikt Sint-Eloois-Winkel. Wanneer het front ook hier te dichtbij komt, wordt de 3de sectie teruggetrokken naar Oekene. Tijdens de nacht van 25 op 26 mei trekt de sectie zich opnieuw terug en rijdt Roeselare binnen.
5Bij C40mm/1DTCA
De batterij staat nog steeds te Balgerhoeke.
7Bij C40mm/1DTCA
De secties veranderen van positie om de vijandelijke luchtmacht te misleiden. Het geschut te Zeveren wordt verplaatst naar de omgeving van Vinkt en vervolgens doorgestuurd naar Aarsele. De 3de sectie wordt opgesteld nabij De Ginste in de buurt van Oostrozebeke.
8Bij C40mm/1DTCA
De secties bevinden zich allen te Maldegem.
9Bij C40mm/1DTCA
De 2de sectie is op het gehucht Keergoed nabij Torhout aangekomen. De 3de sectie staat te Roeselare.
4Bij C40mm/1DTCA
De eerste twee secties bevinden zich nu te Adegem. De 3de sectie is nog steeds te Roeselare en heeft de nacht in een hoeve doorgebracht. Roeselare wordt beschoten door vijandelijke artillerie. Een grote textielfabriek nabij het station staat in brand. De 3de sectie ontplooit zich op enige afstand van hun hoeve en brengt de ganse dag op hun nieuwe stelling door.
5Bij C40mm/1DTCA
De batterij is teruggetrokken naar Oostkamp.
7Bij C40mm/1DTCA
De vijand is doorgebroken aan het Leiefront, zowel ten noorden zuiden van Kortrijk en het gebied ten westen van de rivier wordt al snel onder de voet gelopen. De batterij krijgt het bevel om ter plekke weerstand te bieden en mag niet meer achteruit trekken. De 3de sectie te De Ginste staat het dichts bij het front en wordt rond het middaguur beschoten door Duitse infanteristen. Een artilleriebombardement volgt en de manschappen vluchten weg van het enkele nog werkende kanon. Adjudant Joos de ter Beerst slaagt er in om met een vrijwilliger het stuk aan de trekker te koppelen en het in veiligheid te slepen.
Rond 16u00 krijgt de batterij het bevel om zich naar Hooithoek te begeven.
8Bij C40mm/1DTCA
De batterij bevindt zich rond Adegem.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie staat te Oudendijk, de 2de sectie te Torhout en de 3de sectie te Roeselare. Om 18u00 ontvangt de 1ste sectie het bevel om naar Drongengoed Bos terug te trekken.
4Bij C40mm/1DTCA
De 3de sectie staat nog steeds te Roeselare en neemt vroeg op de ochtend een vlucht van 8 Heinkel 111 bommenwerpers onder vuur. Een toestel wordt getroffen. Tijdens de late namiddag trekt de sectie zicht terug op Staden. De ganse batterij wordt aan het eind van de dag naar Handzame bevolen.
5Bij C40mm/1DTCA
De batterij heeft zich teruggetrokken naar Oostkamp.
7Bij C40mm/1DTCA
De batterij bevindt zich te Pittem. De colonne wordt er beschoten door vijandelijk geweervuur en trekt verder in algemene noordoostelijke richting.
8Bij C40mm/1DTCA
De batterij is verspreid over Groot-Burkel en Oostende.
9Bij C40mm/1DTCA
De 1ste sectie staat nu te Male, de 2de sectie bereikt in de loop van de avond Oostende en de 3de sectie bevindt zich nog steeds te Roeselare.
4Bij C40mm/1DTCA
De batterij heeft zich te Handzame gehergroepeerd.
9Bij C40mm/1DTCA
De batterijstaf komt samen met de 2de sectie tijdens de nacht aan te Mariakerke nabij Oostende. De 3de sectie vervoegt de batterij rondom 09u30. Het materieel wordt op bevel van de batterijcommandant vernield.
1/9Bij C40mm/1DTCA in Frankrijk
Deze sectie wordt van 22 mei tot 11 juni ingezet voor de verdediging van het vliegveld van Tours en heeft zich weten te onderscheiden tijdens verschillende aanvallen op de Franse basis door Duitse vliegtuigen. 1ste Wachtmeester Piette rapporteert onder meer dat enkele dagen na de Belgische capitulatie de twee C40mm stukken de enige waren die in staat bleken te zijn te riposteren op de Duitse aanvallen hetgeen door de Fransen zeer op prijs werd gesteld.
- Hedendaagse inzichten met betrekking tot de luchtverdediging van belangrijke infrastructuur en gevoelige installaties wijzen uit dat per gevoelige installaties drie (voor een brug) tot zes of meer (voor depots) kanonnen met een vergelijkbaar kaliber nodig zijn. Door het groot aantal te verdedigen gevoelige punten in verhouding tot het relatief weinig aantal C40mm kanonnen heeft de legerleiding zich verzoend met het toekennen van een sectie met twee kanonnen per gevoelig punt. Men kan dan ook gerust stellen dat de verdedigde punten onvoldoende beschermd waren tegen vijandelijke luchtaanvallen.
- Naoorlogs verslag van de campagne van de 7Bij C40mm door Lt Winand, commandant van deze batterij (CHD Evere).
| Eenheid | Naam | Voornaam | Foto | Graad | Stand | Klas | ° op | ° te | + op | + te | Nota |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 27/IX | BELLON | Maurice, L. | Sdt | Mil | 36 | 23.01.1912 | Sint-Amands | 27.05.1940 | Sint-Andries | ||
| 6/II | CNUDDE | Jules, G. |  | Sdt | Mil | 29 | 19.11.1909 | Wielsbeke | 12.05.1940 | Hingeon | |
| 5C40 | COPPEE | Ludolphe |  | Brig | BV | 11.08.1912 | Walcourt | 17.05.1940 | Dendermonde | ||
| 6/II | DE GRAEVE | Maurice, R. | Sdt | Mil | 30 | 03.07.1910 | Handzame | 12.05.1940 | Hingeon | ||
| 5/II | DE KERVEL | Maurice, C. |  | Sdt | Mil | 28 | 04.03.1908 | Poperinge | 12.05.1940 | Hingeon | |
| 22/VIII | DEFLANDRE | Arthur, M.F. | Wm | Mil | 23 | 12.01.1903 | Landen | 25.05.1940 | Meulebeke | Gedood in luchtaanval | |
| 7C40 | DESCHACHT | Albert, A. |  | Sdt | Mil | 38 | 15.05.1919 | Zerkegem | 23.05.1940 | Zeveren | Gedood in luchtaanval |
| 5/II | DINEUR | Robert, J.F. | Sdt | Mil | 25 | 03.12.1905 | Waterloo | 26.05.1940 | Torhout | ||
| Staf VII | DUPONT | Jean-François | Sdt | BV | 21 | 26.02.1901 | Herstal | 11.05.1940 | Herenthout | ||
| Onbekend | FIERS | Maurice, J. | Sdt | Mil | 28 | 23.06.1908 | Kalken | 27.05.1940 | Brugge | Verwond 27/05 te Maria-Aalter | |
| 22/VIII | HOCK | Boris, O.O. | Wm | Mil | 29 | 15.07.1906 | Jekaterinenburg (RUS) | 25.05.1940 | Meulebeke | Gedood in luchtaanval | |
| 5/II | KELLER | Jan, F. |  | Sdt | Mil | 38 | 16.06.1918 | Mechelen | 22.05.1940 | Gent | |
| 6/II | LAMORT | Jacques, M.G. | Cdt | Res | 17.04.1893 | Vielsalm | 13.06.1940 | Rennes (F) | Verwond 12.05 | ||
| 5/II | LEZY | Camille, F.J. | Sdt | Mil | 25 | 17.03.1905 | Pottes | 18.05.1940 | Liezele | ||
| 7/III | LINGIER | Oscar, J. | Sdt | Mil | 38 | 12.07.1919 | Bredene | 23.05.1940 | Ardooie | ||
| 7/III | MAENHOUT | Albert, C.J. |  | Wm | BV | 35 | 04.03.1919 | Waarschoot | 26.05.1940 | Oostrozebeke | |
| Staf/IV | MAES | Albert, O. |  | Sdt | Mil | 36 | 11.01.1917 | Ettelgem | 30.05.1940 | Middelkerke | Verwond 28.05 te Westende. Overleden in hospitaal te Raversijde. |
| 6/II | MICHIELS | Jean, F. | Sdt | Mil | 30 | 03.06.1910 | Leuven | 12.05.1940 | Hingeon | ||
| Onbekend | MIGNON | Félix, F.J. | Sdt | Mil | 31 | 03.12.1911 | Tillet | 28.05.1940 | Vinkt | ||
| 6/II | MOERENHOUT | Louis, A. |  | Sdt | Mil | 28 | 12.07.1908 | Overijse | 12.05.1940 | Hingeon | |
| 7C40 | PATTYN | Gerard, F.C. |  | Sdt | Mil | 35 | 25.02.1915 | Eeklo | 23.05.1940 | Zeveren | Gedood in luchtaanval |
| 10/III | PHILIPSEN | Constant | Sdt | Mil | 30 | 15.10.1910 | Beerse | 22.01.1941 | Isenbüttel (D) | Omgekomen in treinramp | |
| Staf/II | PUERS | Jean, Ph. | Sdt | BV | 11 | 5/10/1891 | Leuven | 12.05.1940 | Hingeon | ||
| 6/II | PUYNEERS | Eugeen, J. | Sdt | Mil | 26 | 31.08.1906 | Binkom | 12.05.1940 | Hingeon | ||
| Onbekend | QUEECKERS | Fernand | Sdt | Mil | 39 | 20.08.1919 | Brugge | 21.05.1940 | Brugge | ||
| 6/II | ROMBAUX | Gustaaf, J.B. | Brig | Mil | 28 | 14.07.1908 | Halle | 12.05.1940 | Hingeon | ||
| Onbekend | SEGIER | Maurice, L.G. | Sdt | BV | 17 | 28/06/1897 | Oostende | 24.05.1940 | Brugge | ||
| 8/III | TOUQUET | Daniël, B.C. | Sdt | Mil | 33 | 06.12.1913 | Reningelst | 27.05.1940 | Westende | ||
| 8/III | VAN AKEN | Edmond | Sdt | Mil | 28 | 02.06.1908 | Boom | 27.05.1940 | Oostende | ||
| Onbekend | VAN DAMME | Petrus, J. |  | Sdt | Mil | 36 | 24.02.1916 | Sint-Gillis (Dendermonde) | 27.05.1940 | Oostende | |
| 27/IX | VAN GLABEKE | Ghislenus, H. | Sdt | Mil | 25.04.1909 | Elsegem | 27.05.1940 | Knesselare | |||
| 7C40 | VAN LIERDE | René, Arthur | Wm | 28 | 16.05.1908 | Sint-Gillis | 15.07.1940 | Brugge | Verwond 23.05 in luchtaanval te Zeveren | ||
| 27/IX | VAN SPRINGEL | Frans, A. | Sdt | Mil | 38 | 14.08.1919 | Antwerpen | 30.05.1940 | De Panne | ||
| 7/III | VAN THOURNOUT | Daniël, J. | Sdt | Mil | 40 | 10.02.1920 | Wingene | 29.05.1940 | Zarren | ||
| 29/X | VAN WAMBEKE | Cyriel, Paul Joseph |  | Sdt | Mil | 35 | 27.10.1913 | Moorsele | 26.05.1940 | Aalter | Gedood in bombardement |
| Onbekend | VANDEVELDE | Gaston | Sdt | Mil | 02.12.1904 | Jette | 11.05.1940 | Riksingen |