Reglementaire benaming	1ste Regiment Legerartillerie | 1LA 1er Régiment d’Artillerie d’Armée | 1RAA
Type	Regiment zware artillerie
Ontdubbeld van	n.v.t.
Taalstelsel	Nederlandstalig
Onderdeel van	Staf, Iste Groep, IIde Groep en IIIde Groep: Generale Staf der Legerartillerie
Bevelhebber	Kolonel SBH Paul Desoil
Adjudant-majoor	Kapitein-commandant René Schoonbaert
Standplaats	Dekkingsstelling Alberkanaal
Samenstelling	I Groep (Majoor Zénon Dujardin)	1ste Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Lt G. Vermassen) 2de Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Kapt N. Wagner) 3de Batterij van 4 x C155L M17 Schneider kanonnen (Cdt Jules Hamal)
	II Groep (Majoor Emile Suetens)	4de Batterij van 4 x C150 L/43 M16 Krupp & Rheinisch kanonnen (Cdt Michael Hoskens) 5de Batterij van 4 x C150 L/43 M16 Krupp & Rheinisch kanonnen (Lt R. Vanderoost) 6de Batterij van 4 x C150 L/43 M16 Krupp & Rheinisch kanonnen (Kapt R. Gijsen)
	III Groep (Majoor Maurice Dardenne)	7de Batterij van 4 x C155L M24 Krupp FRC kanonnen (Lt R. Carton) 8ste Batterij van 4 x C155L M24 Krupp FRC kanonnen (Cdt Hubert Parmentier) 9de Batterij van 4 x C155L M24 Krupp FRC kanonnen (Lt G. Trussart)
	Stafbatterij (Onderluitenant C. Van Gaever)

Staf/1LA
Het 1ste Regiment Legerartillerie (1LA) wordt als actief artillerieregiment op 3 september 1939, tijdens Fase C van het mobilisatieplan, gemobiliseerd in zijn vredesvoet garnizoen, Fort IV te Mortsel. ‘s Anderendaags vertrekt het regiment naar zijn alarmkantonnement te Vremde aan de rand van de Antwerpse agglomeratie. Men vreest immers dat de reguliere kazernes van ons leger gebombardeerd zullen worden door de Duitse luchtmacht en bijgevolg moet 1LA zich door een onmiddellijke verhuis in veiligheid stellen.

Het ganse regiment is weliswaar gemotoriseerd maar beschikt desondanks maar over een beperkte mobiliteit. Voor verplaatsingen moeten de zware kanonnen worden opgesplitst waardoor de artillerietrekkers twee aanhangwagens dienen voort te slepen. De colonnes van de legerartillerie zijn bijgevolg log en uitgestrekt. Het duurt ook een hele tijd vooraleer de stukken klaar tot vuren zijn na het beëindigen van een verplaatsing.

De verschillende groepen nemen tijdens de mobilisatie de volgende standplaatsen in:

• 16 september 1939: Staf, Iste en IIde Groep naar Kasterlee
• 26 september 1939: IIIde Groep naar Kampenhout
• 2 oktober 1939: IIIde Groep naar Veerle
• 11 oktober 1939: IIde Groep naar Zoerle-Parwijs en Ramsel
• 12 oktober 1939: Staf naar Schriek
• 17 november 1939: Iste Groep naar Ittegem
• 28 november 1939: Iste Groep naar Veerle, IIIde Groep naar Sint-Lambrechts-Herk
• 30 november 1939: Staf naar Rillaar
• 11 april 1940: IIIde Groep naar Strijtem
• 15 april 1940: IIIde Groep naar Eizeringen

Op 16 april 1940 wordt de opstelling van het veldleger een laatste keer grondig herschikt wanneer het Groot Hoofdkwartier (GHK) beslist om terug te keren naar een opstelling die een aanval vanuit het noordoosten veronderstelt. Hiermee komt een einde aan de reeks stellingnames van 1LA. De Generale Staf der Legerartillerie (GS/LA) die de tussenschakel vormt tussen het GHK en de vijf regimenten legerartillerie, werkt in dit kader een plan uit waarbij aan acht operatiezones artillerieformaties kunnen worden toegekend ter ondersteuning van de belangrijkste verdedigingslinies. Voor elke zone wordt nog tijdens de mobilisatie een dossier samengesteld met een aantal goed verkende schootsstellingen en bijhorende vuurplannen. In functie van de vijandelijke vorderingen kan aan bepaalde zones een tactische groepering van de legerartillerie toegewezen worden. Deze tactische groeperingen worden ad hoc samengesteld naargelang de beschikbare middelen en worden aangeduid met een letter. De rol van de GS/LA is in eerste instantie van technische aard en betreft in hoofdzaak de planning van de algemene vuursteun aan het veldleger onder directie van het GHK en de coördinatie van de bevoorrading aan munitie van de diverse formaties.

Op 09 mei staat het gros van het 1LA onder bevel van de GS/LA en wordt in algemene steun van het veldleger ingezet.  De verschillende groepen van 1LA worden  verdeeld over meerdere tactische groeperingen van de legerartillerie die onafhankelijk van elkaar functioneren.

Schoolbatterij/1LA wordt 4/I/6LA
In tegenstelling tot de meeste andere regimenten van de artillerie, wordt de Schoolbatterij van 1LA bij de mobilisatie niet overgeheveld naar het Aanvullings en Opleidings Depot van de Artillerie (AOD/A). Het regiment behoudt zijn Schoolbatterij die achterblijft in Fort IV en tot maart 1940 blijft instaan voor de opleiding van de artilleristen van de klas ’39 bestemd voor 1LA. Deze batterij zal eind maart 1940 overgaan naar het 6de Regiment Legerartillerie (6LA) om er de 4de Batterij Instructie te vormen. De Schoolbatterij wordt bevolen door Luitenant Scheurmans.

Staf/1LA
De staf bevindt zich in een kantonnement te Rillaar wanneer in de vroege ochtend het algemeen alarm ontvangen wordt. Kolonel Desoil is naast korpscommandant van 1LA ook bevelhebber van Groepering A van de legerartillerie waar voorlopig enkel I/1LA deel van uitmaakt. De zone waarin de Groepering A schootsposities kan innemen ligt tussen Diest en Tessenderlo en laat toe doelen te bestrijken van Dessel tot Hasselt ter ondersteuning van het centrale deel van de Dekkingsstelling achter het Albertkanaal. Na het ontvangen van de alarmmelding verlaat Kolonel Desoil zijn kantonnement in Rillaar en trekt naar zijn operationele commandopost te Zichem.

I/1LA
De Iste Groep (I/1LA) van Majoor Dujardin bevindt zich in zijn rustkantonnement te Veerle, langsheen de baan van Veerle naar Diest, wanneer het alarm om 00u15 door de officier met wachtdienst ontvangen wordt. De rest van de groep wordt gealarmeerd waarna de commandoposten, de waarnemingsposten en de batterijstellingen te Schoot worden bemand. Tegen 01u00 is iedereen op post. De groep maakt onderdeel uit van Groepering A van de Legerartillerie onder bevel van zijn eigen regimentsstaf. Bij het aanbreken van de dag zien de manschappen een grote hoeveelheid Duitse bommenwerpers over de stelling vliegen en zijn ze getuige van het zware bombardement op Schaffen en Diest. Nog voor de afkondiging van de algemene mobilisatie zijn zij er zich van bewust dat de oorlog is uitgebroken. Er wordt de ganse dag bij de stukken gewacht op vuuraanvragen, maar er komt niets binnen gezien de vijand op 10 mei niet binnen schootsbereik van I/1LA komt.

II/1LA
De IIde Groep (II/1LA) heeft zijn schootsstellingen te Zoerle-Parwijs en zijn bagage-echelon te Ramsel. De groep maakt onderdeel uit van Groepering B van de Legerartillerie. Deze groepering wordt bevolen door de Staf van het 3de Regiment Legerartillerie (3LA) en omvat ook nog I/3LA, III/3LA en 8Bij/II/5LA. De zone waarin de Groepering B schootsposities inneemt ligt tussen Kermt en Zoerle-Parwijs en kan doelen bestrijken van Zoersel tot Mol. De eenheden van Groepering B leveren vuursteun aan het westelijke deel van de Dekkingsstelling.

III/1LA
De IIIde Groep (III/1LA) wordt bevolen door Majoor Dardenne en is ontplooid nabij Sint-Lambrechts-Herk ten zuidwesten van Hasselt waar de formatie aangehecht is bij de Groepering J van GS/LA. De zone waarin de Groepering J schootsposities kan innemen ligt tussen Herk-de-Stad, Waterschei en Bilzen ter ondersteuning van de Alarmstelling langs de Belgisch-Nederlandse grens tussen Maaseik en Lanaken en van het oostelijk deel van de  Dekkingsstelling tussen Briegden en Eben-Emael. Deze groepering, bevolen door Luitenant-kolonel Van Cutsem regimentscommandant van het 5de Regiment Legerartillerie  (5LA), bestaat naast III/1LA ook nog uit de spoorwegkanonnen van 4de, 6de en 9de Batterij van II/5LA. De groepering mag vuuropdrachten aanvaarden van het Cavaleriekorps en het Iste Legerkorps. De echelons van de groep bevinden zich te Kozen en Weyer.

Tijdens de late namiddag zijn Majoor Dardenne en zijn manschappen getuige van de doortocht van enkele Franse gemotoriseerde eenheden van het 12ème Régiment de Cuirassiers op weg naar Hasselt. Dardenne verneemt intussen ook dat zijn voorwaartse waarnemers zich teruggetrokken hebben uit Eisden, Maasmechelen en Rekem zodat de groep alleen blindelings kan vuren. De kanonnen komen niet in actie. Tijdens de late namiddag worden de stellingen opgebroken en de terugtocht aangevat. De groep moet zich in eerste instantie terugtrekken naar de Demer/Gete-Stelling en zal zich te Webbekom ontplooien in de zone van Groepering G. De zone van de Groepering G ligt tussen Diest en Drieslinter van waaruit de tussenstelling van de Gete (oftewel Getestelling)  ondersteund kan worden bij een mogelijke aftocht van het Albertkanaal naar de K.W. Stelling. De Groepering J wordt in de loop van de nacht van 10 op 11 mei ontbonden.

Staf/1LA
Aan het eind van de eerste oorlogsdag verlaten de spoorwegkanonnen van 4/II/5LA en 6/II/5LA de Groepering J en worden teruggetrokken naar het westen. Beide batterijen worden onder bevel geplaatst van de Staf/1LA die nog steeds het bevel voert over de Groepering A.  4/II/5LA verhuist naar Schaffen en 6/II/5LA verplaatst zich naar Deurne (bij Diest).

I/1LA
De kanonniers blijven op hun stellingen. In de nabijheid van de posities bevindt zich eveneens de commandopost van Majoor Bigwood van de Iste Groep van het 4de Regiment Legerartillerie (I/4LA). Deze eenheid laat omstreeks 20u15 weten dat zij het bevel tot de aftocht naar de K.W. Stelling hebben ontvangen. De Iste Groep ontvangt om 23u30 ook het bevel om te vertrekken. De colonnes worden naar Kampenhout gestuurd om posities in te nemen van waaruit de troepen opgesteld langs de K.W. Stelling ondersteund kunnen worden.

III/1LA
III/1LA bereikt Webbekom rond 19u30 waar Majoor Dardenne nog geen half uur later het bevel ontvangt van LtKol Van Cutsem, nu commandant van de Groepering G, om niet aan de Demer/Gete-Stelling te blijven maar zich achter de K.W. Stelling in veiligheid te stellen. Rond 20u25 zetten de colonnes zich opnieuw op weg, ditmaal richting Tervuren. Groepering G van de legerartillerie wordt herleid tot één spoorwegkanon van de 9Bij van II/5LA.

Staf/1LA
Groepering A wordt tijdens de nacht van 11 op 12 mei ontbonden en Kolonel Desoil wordt naar Perk doorgestuurd. Hij opent zijn commandopost om  04u00 in Kasteel de Ribeaucourt te Perk.

I/1LA
Het opbreken van de stellingen verloopt bijzonder traag. De eerste voertuigen kunnen Schoot pas rond 03u00 verlaten. Bovendien komt de colonne al snel vast te zitten in een enorme file van militaire voertuigen en terugtrekkende infanteristen op de baan van Veerle naar Averbode.

Bij de 3de Batterij valt een Brossel tractor uit met een gebroken as langs de baan van Schoot naar Veerle. Het kanon wordt dan maar in tandem aangehaakt bij een ander voertuig, maar de  aangehaakte vuurmond kantelt kort na vertrek om in een gracht en moet worden achtergelaten door de bemanning.

De marsroute van de groep loopt over Averbode, Zichem, Rillaar, Leuven en Herent tot in Kampenhout. De groep komt aan rondom 16u30. De kanonnen worden vanaf 21u00 opnieuw ontplooid. De 1ste Batterij heeft nog slechts één sectie meer. De 2de en 3de Batterij mankeren elk één vuurmond en zijn herleid tot drie kanonnen.

II/1A
Ook de IIde Groep installeert zich op de K.W. Stelling en realiseert een telefoonverbinding met de staf van het regiment. De posities van de groep bevinden zich rond Hofstade.

III/1A
De groep trekt via Leuven over de Tervuursesteenweg tot nabij de bossen aan de oostrand van Tervuren waar nieuwe bevelen afgewacht worden.

Staf/1LA
Te Perk komt Kolonel Desoil aan het hoofd te staan van de pas gevormde Groepering E bestaande uit de I/1LA, II/1LA en 4/II/5LA. De zone waarin de Groepering E schootsposities kan innemen ligt tussen Kampenhout en Muizen ter ondersteuning van de noordelijke helft van het Belgische gedeelte van de K.W. Stelling. Rond 21u00 verhuist de staf naar een nieuwe commandopost te Bulsom nabij Kampenhout.

I/1LA
De regimentsstaf laat weten dat  de achtergelaten kanonnen koste wat kost moeten gerecupereerd te worden. Onderluitenant Thoelen wordt uitgestuurd met een Brossel trekker om het kanon van de 3de Batterij te gaan zoeken tussen Schoot en Veerle. De officier en zijn ploeg zullen aan het eind van de dag terugkeren met het gezochte kanon. Ook de 2de Sectie van de 1ste Batterij en het ontbrekende stuk van de 2de Batterij zijn terecht. De groep is weer volledig, op twee defecte trekkers na. Intussen werkt de rest van de groep verder aan de camouflage en installatie van de stellingen.

II/1LA
De 4/II/5LA sluit zijn veldtelefoonlijn aan op de centrale van de IIde Groep. De groep wacht de ganse dag af.

III/1LA
De IIIde Groep, die zich nog steeds in een afwachtingsstelling te Tervuren bevindt, gaat aan het eind van de dag over naar Groepering H van de legerartillerie en komt onder tactische bevel van 3LA te staan. De zone waarin de Groepering H schootsposities kan innemen ligt tussen Wijnegem, Mortsel en Ranst ter ondersteuning van het noordoostelijke voorgebied van de Versterkte Positie Antwerpen. III/1LA krijgt het bevel om onmiddellijk noordwaarts te trekken en ontvangt Merksem als nieuwe bestemming.

Staf/1LA
De nieuwe commandopost is klaar voor de actie te Bulsom rond 07u00. Aan de K.W. Stelling bevinden elementen van 1LA zich nu bij volgende tactische groeperingen:

• De Staf/1LA, de Iste en de IIde Groep van het 1LA en de  4de Batterij van II/5LA vormen samen de Groepering E bevolen vanuit de commandopost van 1LA te Perk.
• De IIIde Groep van 1LA samen met de Staf/3LA, de Iste en IIIde Groep van 3LA vormen de Groepering H  bevolen vanuit de commandopost van 3LA te Wilrijk.

I/1LA
De groep opent rond 10u15 voor de eerste keer sinds het begin van de veldtocht het vuur.

II/1LA
De groep blijft op zijn stellingen.

III/1LA
Tijdens de nacht van 13 op 14 mei trekt de groep over Hofstade naar Merksem waar overdag  stelling wordt genomen.  De batterijen worden opgesteld nabij het Fort van Merksem, met waakriching naar Brecht.

I/1LA
De Iste Groep meldt via zijn voorwaartse waarnemers dat de Duitse artillerie tijdens de nacht van 14 op 15 mei in actie is gekomen. Intussen wordt Onderluitenant Boonefaes, instructeur bij de Schoolbatterij van 6LA, na de reorganisatie van 6LA op 14 mei toegewezen aan I/1LA. OLt Boonefaes brengt een klein detachement manschappen mee, alsook één Ob155 M17 Schneider houwitser. De groep wordt daarmee uitgebreid tot dertien vuurmonden. Boonefaes zal twee dagen later aankomen bij het regiment.

II/1LA
De groep neemt onder meer Putte onder vuur en voert verschillende vuuropdrachten uit van op zijn posities te Hofstade. Tussen alle opdrachten door ontdekken de militairen ook nog een belangrijke  voorraad benzine in een pompstation te Zemst. De 20.000 liter brandstof worden prompt opgevorderd door het leger. Aan het eind van de dag komt een munitietrein toe in het station van Hombeek met een lading voor de IIde Groep. De trein blijkt echter geen 150mm obussen aan boord te hebben.

Staf/1LA
Op 16 mei komt onverwachts het bevel van het geallieerd opperbevel (Franse generaal Bilotte) om verder westwaarts te trekken. Zonder dat men de KW Stelling ten volle verdedigd heeft moet de stelling worden prijsgegeven. Het Duitse leger wist immers een doorbraak te forceren in de streek van Sedan en in het noorden heeft Nederland zich overgegeven. Het veldleger zal aan het eind van de dag de K.W. Stelling ontruimen en zich terugplooien op de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde.

1LA blijft nog de ganse dag op post en verlaat vervolgens de K.W. Stelling om doorgestuurd te worden naar het Bruggenhoofd Gent. De verplaatsing vindt plaats op 16 en 17 mei.

I/1LA
Er wordt druk over een weer geschoten aan de K.W. Stelling. Bij een Duitse treffer op de posities van de 1ste Batterij sneuvelt Soldaat Peeters. De Iste Groep ontvangt het nieuwe marsbevel om 21u30. De batterijen worden naar de westelijke oever van de Schelde gestuurd en dienen het dorp Huise te vervoegen. De aangeduide route loopt over Vilvoorde en Aalst tot aan de Scheldebrug te Gavere.

II/1LA
Ook de IIde Groep blijft diverse vuuropdrachten uitvoeren en neemt de omgeving van Putte meerdere keren onder vuur. De munitiebevoorrading van de groep verloopt nog steeds via het station van Merchtem, waar de obussen met vrachtwagens opgehaald worden voor het transport naar de stellingen te Hofstade. Ook deze groep maakt zich tijdens de late namiddag klaar voor de evacuatie van de K.W. Stelling en meldt rond 17u00 dat de 4de en 5de Batterij alle munitie hebben kunnen opladen op vrachtwagens. De 6de Batterij zal echter een deel van zijn munitie moeten achterlaten door gebrek aan transportcapaciteit.

Staf/1LA
De staf komt tijdens de ochtend aan te Kruishoutem ten zuidwesten van Gent en blijft er de ganse dag staan om zijn eenheden te hergroeperen.

I/1LA
De groep komt omstreeks 08u30 aan te Huise ten oosten van Kruishoutem. De 1ste en de 3de Batterij zijn volledig. De 2de Batterij ontbreekt nog op het appel en meldt dat twee kanonnen zich tussen Gavere en Huise bevinden, en twee kanonnen tussen Aalst en Gavere. De batterij zal pas tijdens de late avond aankomen. Een Latil trekker is onderweg achtergelaten na een asbreuk. Er ontbreekt eveneens een handvol overige voertuigen. Voor de 14 overgebleven kanonnen beschikt de groep nog slechts over 6 Brossel en 3 Latil trekkers. Er worden voorlopig geen nieuwe stellingen ingenomen. Het detachement van OLt Boonefaes sluit aan bij de groep.

II/1LA
Ook de IIde Groep bereikt Kruishoutem na een lange en moeilijke tocht. Een kanon is rond Vilvoorde verloren gegaan door een gebroken as. Een Brossel trekker en een vrachtwagen zijn overgegaan naar de IIIde Groep. Er zijn ongeveer 1.000 obussen afgevoerd kunnen worden van de K.W. Stelling. Omstreeks 14u00 krijgt de groep de opdracht om een detachement uit te sturen naar Vilvoorde om het achtergelaten kanon te recupereren. Er dient een as van een reeds te Kruishoutem aangekomen kanon uitgebouwd te worden als wisselstuk voor de defecte vuurmond te Vilvoorde.

Staf/1LA
Het regiment is nu ontplooid ten westen van de Schelde en vormt samen met de I/3LA de Groepering B van het commando van de legerartillerie. Het geheel komt onder het bevel te staan van kolonel Desoil van 1LA. De groepen worden opgesteld en krijgen elk een reeks potentiële doelen voor interdictievuur bij het naderen van de vijand toegewezen.

• I/1LA ontplooit te Wannegem-Lede. De kanonnen worden vanaf 11u00 uitgestuurd naar de nieuwe stellingen en zullen omstreeks 21u00 melden dat ze klaar tot de actie zijn. Het dertiende stuk wordt aan de 2de batterij toegevoegd. De groep krijgt de doelen G20 (kruispunt 1,5Km oost van Paulatem), G18 (gehucht Den Hauw nabij Baaigem) en G19 (kilometerpaal 5 op de Baan van Beirlegem naar Scheldewindeke) toegewezen.
• II/1LA stelt zich op te Huise-Lozer. De doelen G17 (Oombergen), G14 (kruispunt 1Km oost van Oosterzele) en G15 (kruispunt 2Km oost van Balegem) worden toegewezen aan de groep.
• III/1LA ontplooit nabij het kasteel van Nazareth. De groep krijgt doelen met code-nummers G12 (Scheldewindeke), G16 (Hundelgem) en G13 (Balegem) toegwezen.
• I/3LA komt aan te Sint-Denijs-Westrem en heeft doelen G11 (Massemen-Strop), G10 (Wetteren) en G9 (kruispunt 2Km oost van Laarne) op zijn mogelijke lijst gekregen

Staf/1LA
De commandopost is verplaatst van Kruishoutem naar Nazareth.

De groepen worden bevoorraad en krijgen de opdracht om levensmiddelen af te halen in de stations van Diksmuide of Brugge Zeehaven. De nodige vrachtwagens vertrekken. Er wordt brandstof en smeerstoffen opgehaald bij het transportkorps van de 9de Infanteriedivisie te Wontergem en van de 10de Infanteriedivisie te Meulebeke. De batterijen worden vervolgens bevoorraad met munitie.

Het regiment opent in de late avond het vuur. Vanaf 20u00 worden de volgende doelen bestookt:

• I/1LA vuurt met twee batterijen 32 obussen af op het kruispunt ten oosten van Oosterzele
• II/1LA laat een zelfde vuuropdracht neerkomen op Scheldewindeke-Hauw
• III/1LA vuurt met slechts één batterij eveneens 32 granaten af op Scheldewindeke. De voorwaartse waarnemer voor deze vuuropdracht bevindt zich in de maalderij van Zwijnaarde.

Rond 10u00 maakt het regiment een staat op van de verschoten munitie sinds de aankomst in het Bruggenhoofd Gent:

• De I/1LA heeft 132 obussen afgevuurd en heeft 13 kanonnen ter beschikking.
• De II/1LA verschoot 32 obussen en telt nog 10 stuks geschut.
• De III/1LA verbruikte eveneens 32 obussen en heeft nog elk van de 12 stukken operationeel.

Aan het eind van de dag wordt de zware artillerie teruggetrokken naar het westen.

Staf/1LA
Tijdens de tweede helft van de nacht van 21 op 22 mei verplaatst de staf zich naar het gehucht Rysselende ten oosten van Ardooie.

I/1LA
De Iste groep vertrekt naar Pittem via Kuishoutem en Deinze. De colonne komt aan rondom 16u00. De groepscommandant is bijzonder trots dat bijna alle munitie uit Wannegem-Lede afgevoerd is kunnen worden. Alleen de 1ste batterij heeft 27 obussen moeten achterlaten bij gebrek aan transportmiddelen.

II/1LA
De IIde groep wordt tijdens de nacht van 21 op 22 mei eveneens naar Pittem doorgestuurd.

III/1LA
De IIIde groep zal zich in de tweede helft van de nacht van 21 op 22 mei naar Koolskamp begeven.

Staf/1LA
De commandopost wordt opnieuw geopend te Rysselende en is vanaf 05u30 operationeel in een woning aan de Brugsesteenweg. Het regiment blijft aangehecht bij het IVde Legerkorps. De I/3LA blijft aangehecht bij de groepering van Kolonel Desoil. De staf krijgt de opdracht om alle overtollige munitie van de vier groepen onder zijn bevel af te leveren in het station van Tielt of Petegem en per trein door te sturen naar het station van West-Rozebeke. Alleen de munitie die met de organieke vrachtwagens kan vervoerd worden, mag behouden blijven. Het regiment wordt net voor de middag naar het oosten opgeschoven. De commandopost verhuis naar Oekene.

I/1LA
Terwijl het gros van de groep verdere bevelen afwacht, worden nieuwe posities te Meulebeke verkend. Rond 13u00 wordt dit plan afgeblazen en wordt de verkenningsploeg maar het gehucht Kriek nabij Ingelmunster doorgestuurd. De commandopost van de groep wordt voorlopig opgesteld te Oekene. De stellingname zal bij valavond uitgevoerd worden.

De colonnes vertrekken rond 16u00 en gaan aan de slag zodra het begint te schemeren. De observatieploegen worden uitgestuurd naar Bavikhove en Wielsbeke. De groep maakt zich klaar voor de komende slag aan de Leie.

II/1LA
De IIde groep krijgt aanvankelijk het bevel om nieuwe posities te verkennen ten zuiden van de dorpskern van Kanegem. Ook deze opdracht wordt gewijzigd en de groep moet van Pittem via Meulebeke en Ingelmunster naar Izegem rijden om vervolgens de colonnes in twee te splitsen. Een eerste deel houdt halt te Sint-Eloois-Winkel en een tweede deel rijdt verder naar het gehucht Snephoek ten oosten van dit dorp. De groep wacht eveneens de duisternis af alvorens met de installatie te starten.

III/1LA
De IIIde groep ontvangt het bevel om een stellingname 2Km zuidoost van Poeke te plannen. Na de middag wordt deze opdracht eveneens gewijzigd en de groep vertrekt via Koolskamp, Ardooie en Roeselare naar de baan van Roeselare naar Menen. De groep dient het gehucht Nachtegaal op te zoeken.

I/1LA
De groep neemt zijn nieuwe stellingen in rondom het gehucht Kriek. Een eerste vuuropdracht loopt binnen rond 12u10: er dient een Duitse colonne beschoten te worden aan de zuidwest rand van Waregem. Zestig obussen vertrekken binnen het uur. De groep komt een tweede keer in actie tussen 17u00 en 18u00. Deze keer worden twee kruispunten op de oostelijke oever van de Leie bestookt. De groep zal nog verschillende interdictieopdrachten uitvoeren in de loop van de avond.

II/1LA
In het donker wordt een telefonist-seingever geëlektrocuteerd bij het beklimmen van een elektriciteitspaal voor het aanleggen van een telefoonkabel. De man wordt zwaar gewond naar Izegem afgevoerd. De installatie van de batterijen wordt afgerond. De eerste vuuropdrachten volgen rondom 19u00 en houden de ganse avond aan.

III/1LA
De groep bereikt zijn nieuwe posities te Nachtegaal. Ook deze groep komt tijdens de avond een eerste keer in actie aan de Leie.

Het regiment heeft naast zijn eigen observatieposten ook de steun ontvangen van de 5de batterij van de Artillerie Meetdienst. Deze specialisten in waarneming voor de artillerie melden even na middernacht dat twee Duitse batterijen succesvol gepeild werden.

De coördinaten worden doorgegeven en de Iste en de IIIde groep openen het vuur. Ook de IIde groep komt al snel opnieuw in actie. Nog tijdens de tweede helft van de nacht is het ganse regiment bij de strijd betrokken.

Het vuren houdt de ganse voormiddag aan. Om 10u30 worden de munitiestocks geteld. De Iste en de IIde groep beschikken nog elk over anderhalve vuureenheid. De IIIde groep heeft net geen volledige vuureenheid meer.

Enkele observatieposten aan de oever van de Leie melden onder vijandelijk vuur gevallen te zijn.

Wanneer rond 13u00 een Duitse observatieballon gemeld wordt, krijgt de Iste groep het bevel om de vermoedelijke opstijgplaats onder vuur te nemen.

Omstreeks 14u30 loopt het bericht binnen dat de vijand ten zuiden van Kortrijk nabij Bissegem een oversteekpoging onderneemt en dat ook ten noorden van Kortrijk een aanval aan de gang is bij Harelbeke. De artilleristen van de IIde groep en de IIIde groep krijgen verschillende doelen rond Marke toegewezen om de zuidelijke aanval te helpen afslaan.

Rond 16u30 valt de Iste groep onder vijandelijk artillerievuur en worden de telefoonlijnen met de observatieposten aan de Leie verbroken.

De vuuropdrachten blijven binnenlopen en worden steeds frequenter en meer urgent. Tijdens de nacht ontvangt het regiment naar eigen zeggen elke tien minuten een nieuwe vuuraanvraag. De batterijen kunnen het tempo slechts met moeite bijhouden en de munitie wordt aan bijzonder snel tempo verschoten.

Staf/1LA
Het regiment ontvangt geen opdracht om zijn stellingen te verplaatsen en blijft dan ook op post. Het slechte nieuws van de naderende Duitse troepen blijft binnenlopen op de staf, die zelf rond 08u00 het bevel krijgt om alle eenheden naar Moorslede te verplaatsen. Tegen die tijd is het pleit van de Iste groep reeds beslecht. Alleen de IIde en IIIde groep kunnen nog bereikt worden. De commandopost verlaat Oekene omstreeks 09u00 en komt op het middaguur aan te Moorslede. Het 1LA wordt tijdelijk aangehecht bij het 1ste Legerkorps maar ontvangt slechts een enkele vuuropdracht die aan de IIde groep toegewezen wordt. Na enkele uren wachten krijgt Kolonel Desoil het bevel om naar Houthulst te laten verder trekken.

I/1LA
De stellingen van het 1LA kunnen na de snelle Duitse doorbraak over de Leie ten noorden van Kortrijk niet tijdig opgebroken worden. De groep wordt rond 08u00 overrompeld door de vijand. De 1ste, 2de en 3de batterij worden te Lendelede overrompeld. Kapitein Wagner raakt zwaargewond en zal de volgende dag overlijden. De staf van de Iste groep wordt nabij Ingelmunster gegrepen. Talrijke manschappen en officieren, waaronder Majoor Dujardin, OLt Voet, Adjt KROLt Somers, OLt Med De Vriendt en Aalm van Brée worden krijgsgevangen gemaakt.

II/1LA
De IIde groep meldt tijdens de tweede helft van de nacht dat de vijandelijke infanterie de stellingen nadert en op minder dan 2Km van de meest oostelijke positie zit. De stellingen worden opgebroken en de groep bereikt Moorslede net na de middag. De kanonnen worden in stelling geplaatst en een enkele vuuropdracht wordt uitgevoerd op aanvraag van het Iste Legerkorps. Tijdens de loop van de avond worden de colonnes weer klaargemaakt voor de mars en vertrekt de groep richting Houthulst.

III/1LA
Ook de IIIde groep blijft op post en laat nog tijdens de nacht weten dat de Duitsers tot op anderhalve kilometer van de stellingen genaderd zijn. Ook de IIIde groep verlaat zijn stellingen en kan kort na de middag het regiment vervoegen te Moorslede. De groep wordt hier echter rondom 18u00 ontdekt door vijandelijke vliegtuigen en ondergaat een zwaar bombardement door een 20-tal Stuka duikbommenwerpers. Er vallen enkele gewonden en talrijke vrachtwagens worden vernield. Enkele munitiecamions ontploffen in de uitslaande brand. De groep laat heel wat materieel achter en trekt zich terug naar Houthulst.

De laatste eenheden bereiken Houthulst rondom 09u00. Terwijl het regiment afwacht, vertrekt de korpscommandant rond het middaguur naar Roeselare voor verdere orders.

II/1LA
De IIde groep neemt aan het eind van de dag een nieuwe stelling in nabij Lichtervelde.

III/1LA
Ook de IIIde groep houdt enkele uren halt te Houthulst. De batterijen worden vervolgens opgsteld te Gits.

Staf/1LA
Kolonel Desoil opent een nieuwe commandopost in een boerderij te Lichtervelde, in de buurt van de commandopost van het IVde Legerkorps. Het 1LA blijft bij aangehecht bij deze formatie. De staf blijft hier tot 21u00 en laat de ganse dag door verschillende vuuropdrachten uitvoeren. Vervolgens verhuist de regimentsstaf samen met de staf van het IVde Legerkorps naar Handzame.

Staf/1LA
De staf installeert zich te Handzame waar ook de twee overgebleven groepen toekomen. Rond 07u00 laat Luitenant-generaal Bogaerts, commandant van het IVde Legerkorps, aan Kolonel Desoil weten dat het leger de wapens neergelegd heeft. Na de middag zoekt de regimentsstaf twee woningen uit in Kortemark om hier de verdere bevelen van de bezetter af te wachten. De Duitsers sturen het regiment de volgende dag naar Tielt. Kolonel Desoil brengt de nacht door in de hoeve van de burgemeester van Egem en verhuist op 30 mei naar een boerderij aan de Turkeijensteenweg. Hier laat hij de volledige administratie van het 1LA verbranden.

Op 1 juni vertrekt het regiment naar Huise waar op 8 juni het reservekader en de troep gedemobiliseerd wordt. Het beroepskader vertrekt dan in krijgsgevangenschap na een tocht via Lokeren en Brasschaat.

Krijgsgevangenen I/1LA
Op 29 mei worden de op 25 mei te Ingelmunster krijgsgevangen genomen militairen van I/1LA samen met andere krijgsgevangenen in colonne te voet overgebracht van Oudenaarde naar Aalst. OLt Voet slaagt erin om samen met Aalmoezenier van Brée, Lt Ponsart (5LD – TBC), Cdt Maurissen (II/4Li) en de twintig jarige 2Lt (UK) John Colin Jeffrey te ontsnappen. De Britse officier werd door de Duitse bewakers slecht behandeld en werd daarom bij de ontsnappingspoging betrokken [5].

1. Foto’s van de 6de batterij ter beschikking gesteld door René Winters en Geert Stevens, Grevenbroekmuseum Hamont-Achel (www.grevenbroekmuseum.be )
2. Foto’s Albert Snels ter beschikking gesteld door Steven Wuyts.
3. Lothaire, R., 2013, L’artillerie lourde de campagne belge 1914-1918, Verviers: Editions du Patrimoine Militaire.
4. De Pavesi P4/100 artillerietrekker is de gemilitariseerde versie van de landbouwtractor P4 in 1918 ontwikkeld door het Italiaanse bedrijf Pavesi. Daar waar de landbouwversie niet aanslaat door de te hoge kostprijs kent de artillerietrekker meer succes. Specifiek voor deze artillerietrekker zijn de vierwielaandrijving, de grote wielen van gelijke doormeter en het chassis dat uit twee frames bestaat. Het Italiaanse leger bestelde als eerste een groot aantal Pavesi artillerietrekkers. De omvang van de bestelling overtrof de productiecapaciteit van Pavesi waardoor het bedrijf genoodzaakt was de trekkers onder licentie door Fiat te laten produceren. Groot-Britannië, Frankrijk, Zweden, Finland, Hongarije, Spanje maar ook België kochten beperkte reeksen om testen mee uit te voeren. Hoeveel Pavesi artillerietrekkers België uiteindelijk kocht moet verder onderzoek uitwijzen.  Uiteindelijk opteerde België voor de Brossel artillerietrekker maar de trekkers gekocht om testen mee uit te voeren worden toch verdeeld aan 1LA en 2LA. [On Line beschikbaar]: https://it.wikipedia.org/wiki/Pavesi_P4 [Laatst geraadpleegd 27 augustus 2018].
5. Summier getypt verslag in het Frans betreffende de periode van 25 tot 27 mei opgesteld op 7 februari 1946 door Cdt Maurissen, compagniecommandant van de 7Cie van II/4Li. Het verslag bevindt zich in het dossier van het 4Li bij de Sectie Classified Archives, Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid, Ministerie van Defensie.