Reglementaire benaming	Gezondheidsdienst van de Directie voor aan- en afvoer bij het Leger Services de Santé de la Direction des Ravitaillements et Evacuations de l’Armée | SSDREA
Type	Medische Steuneenheid
Ontdubbeld van	n.v.t.
Onderdeel van	Directie voor aan- en afvoer bij het Leger
Bevelhebber	Geneesheer Luitenant-kolonel Mathieu Riga
Standplaats	Diverse
Samenstelling	Evacuatiehospitalen (HME)	Evacuatiehospitaal van het Leger Nr 1 (Med Lt Albert Remy)
		Evacuatiehospitaal van het Leger Nr 2 (Med 1Kapt Laurent Souris)
		Evacuatiehospitaal van het Leger Nr 3 (Med 1Kapt Albert Wilmaers)
	Geneeskundige Evacuatiedienst (SME) (Geneesheer 1Kapt André Bech)	2 x Goederentreinen 11 x Geneeskundige Evacuatietreinen: T.E.A. Nr 1 onder leiding van Geneesheer Onderluitenant Content T.E.M. Nr 2 onder leiding van Geneesheer Onderluitenant Levecq T.E.M. Nr 3 onder leiding van Geneesheer Luitenant Stuyck T.E.M. Nr 4 onder leiding van Geneesheer Adjudant KROLt Castelain T.E.M. Nr 6 onder leiding van Geneesheer Luitenant Franz Vandervael T.E.M. Nr 7 onder leiding van Geneesheer Luitenant Goffart T.E.M. Nr 9 onder leiding van Geneesheer Luitenant Terlinck T.E.M. Nr 10 onder leiding van Geneesheer Onderluitenant Regniers T.E.M. Nr 12 onder leiding van Geneesheer Luitenant Hendrickx
	Ziekenstal van het Leger (IVA) (Dierengeneesheer 1Kapt Jacques Vandeursen)

Staf/SSDREA
De Geneeskundige Dienst van de Directie der Ravitailleringen en Evacuaties van het Leger (SSDREA) staat in voor de doorstroom van zieken en gewonden uit de mobiele Medisch-Chirurgische Centra (MCC) van de legerkorpsen en de Groepering der Eenheden van de Gezondheidsdienst van het Leger (Groupement des Unités du Service de Santé de l’Armée oftwel GUSSA) naar de niet-mobiele hospitalen van de Troepen en Etablissementen der Binnenlandse Gezondheidsdienst (TESSI) in het achtergebied. Hiervoor beschikt men over drie gespecialiseerde evacuatiehospitalen en elf geneeskundige evacuatietreinen.  De SSDREA zal ook gebruikt worden voor het ontruimen en evacueren van de militaire hospitalen naarmate de frontlijn opschuift naar het westen.

Het hoofdkwartier van de SSDREA bevindt zich sinds 14 januari 1940 aan de Kortenberglaan 115 te Brussel.

HME/SSDREA
Het HME beschikt over drie evacuatiehospitalen die elk kunnen opgesplitst worden in twee secties. Elke sectie beschikt over een aantal tenten met elk een ligcapaciteit van 30 bedden. Deze tenten vormen een veldhospitaal dat kan worden opgesteld in de buurt van een station en zal worden ingeschakeld om bij de ontruiming van MCC’s of Militaire Hospitalen de gewonden voor te bereiden op treintransport. Het HME is het enige type medische eenheid dat over hospitaal tenten beschikt.

De evacuatiehospitalen worden een eerste keer gemobiliseerd op 27 augustus 1939 te Kontich-Kazerne waar het materieel opgeslagen ligt in een groot depot. De troepen worden ondergebracht in openbare gebouwen in de omgeving. Op 9 oktober worden de drie eenheden echter op non-actief geplaatst en het personeel naar huis gezonden. De tweede en definitieve mobilisatie van de drie hospitalen wordt uitgevoerd bij het algemeen alarm van 14 januari 1940. Vanaf dan zullen de militairen onder de wapens blijven.

SME/SSDREA

De Geneeskundige Evacuatiedienst (oftewel Service Médical d’Evacuation – SME) zal het vervoer per spoor van zieken en gewonden verzorgen. De eenheid beschikt over voldoende materieel om drieëntwintig treinstellen voor het vervoer van gewonden samen te bemannen. Elk treinstel bestaat enerzijds uit twee gewone rijtuigen 3de klasse voor het vervoer van personeel en materieel en anderzijds elf SSA (Service de Santé de l’Armée) rijtuigen. Deze laatste worden in vredestijd door de NMBS voor het gewone reizigersverkeer ingezet, maar hebben een intern frame dat na uitbouw van de zitbanken de snelle ophanging van twintig draagberries per wagon toelaat. Er zijn twee types rijtuigen in dienst. Een eerste type houten rijtuigen werd besteld in 1905 door de voormalige Staatsspoorwegen. Het tweede type zijn de M1 rijtuigen met metalen kast die midden jaren 30 door de NMBS aangekocht werden. Voor elke trein is er een bemanning voorzien bestaande uit één geneesheer treinchef, een handvol onderofficieren en ongeveer twintig tot dertig brancardiers waarvan één aalmoezenier.

Het SME kan vier types treinstellen samenstellen:

• T.E.A. = Train d’Evacuation Assis met een capaciteit van ongeveer 300 zittende gewonden;
• T.E.M. = Train d’Evacuation Mixte bestaande uit 8 wagons voor personenvervoer met een evacuatiecapaciteit van ongeveer 240 zittende en 120 liggende gewonden en twee bagagewagons;
• T.E.C. = Train d’Evacuation Couchés bestaande uit 11 wagons voor personenvervoer met een evacuatiecapaciteit van ongeveer 200 liggende gewonden en 2 bagagewagons.
• T.E.F. = Train d’Evacuation de Fortune bestaande uit standaard gesloten goederenwagons.

De Geneeskundige Evacuatiedienst heeft op de vooravond van de oorlog zijn standplaats op de terreinen van de NMBS-werkplaatsen te Muizen nabij Mechelen. De troepen zijn ondergebracht in de gebouwen nabij het kruispunt van de Smisstraat en de Leuvensesteenweg, terwijl het nodige spoormaterieel klaar gehouden wordt op de sporenbundels. De commandopost van 1ste Kapitein Bech bevindt zich aan de Lokomotievenstraat.

Het SME beschikt alleen over rijtuigen. De locomotieven dienen geleverd te worden door de NMBS hetgeen niet altijd even vlot verloopt. Daarenboven is het voorgeschreven dat de treinchef telefonisch contact moet opnemen met het hospitaal van bestemming in elk station die hij passeert, hetgeen de reistijden gevoelig verlengt.

IVA/SSDREA
De ziekenstal van het leger (oftewel Infirmerie Vétérinaire de l’Armée – IVA) wordt geleid door 1ste Kapitein Paardenarts J. Van Deursen en bestond uit een staf en drie Diergeneeskundige Evacuatie-infirmerieën (oftewel Infirmerie Vétérinaire d’Evacuation – IVE). De slagorde van de IVA bedroeg bij de start van de mobilisatie, zes officieren dierengeneesheer, een onbepaald aantal adjunct dierenartsen (meestal kandidaten militaire dierengeneesheer), vijf lagere officieren, negentien onderofficieren en 220 manschappen. Onder de manschappen waren ook hoefsmeden en zadelmakers. Eén van de zes dierengeneesheren had de leiding over het “Laboratorium voor bacteriologie en diergeneeskundig onderzoek van het leger” (oftewel Laboratoire de bactériologie et de recherches vétérinaires de l’Armée). Voorts kon de IVA beschikken over zes hippomobiele voederkarren, zes vrachtwagens, zestien trekpaarden en tien fietsen. De IVA kon veldsmidsen oprichten en beschikte ook over medicijnen en apotheekmateriaal voor de verzorging van paarden [5].

In de loop van de mobilisatie worden nog eens 129 dierengeneesheren opgeroepen om aan de noden van het leger te voldoen. Ze werden verspreid over bataljons, regimenten, divisies en legerkorpsen. De IVA stond vooral in contact met de dierengeneesheer van de legerkorpsen. Elk legerkorps beschikte over een diergeneeskundige sectie bestaande uit een dierengeneesheer, twee onderofficieren, twee brigadiers en een hoefsmid, tien soldaten en twee voederwagens. Zieke paarden die niet op niveau regiment, divisie of legerkorps konden worden behandeld werden doorgestuurd naar het IVA.

Staf/SSDREA
De SSDREA staat onder bevel van Geneesheer Luitenant-kolonel Riga die zich bij het uitbreken van de oorlog in Gent bevindt waar zijn staf staat opgesteld. Hier verneemt de staf het nieuws over de Duitse doorbraak ten noorden van Luik. De gevechten langs het Albertkanaal zijn zo intens dat er heel wat gewonden gevallen zijn die naar het westen geëvacueerd moeten worden. De toestand in het MCC van het I/LK te Borgloon is kritiek. Ook het MCC van het II/LK te Aarschot loopt vol door het groot aantal gewonden die te betreuren vallen bij het bombardement van het vliegveld van Schaffen en van het kamp van Beverlo. Daarenboven dreigt Luik omsingeld te worden en moet het Militair Hospitaal (HM) van Luik ontruimd worden.

HME/SSDREA
De drie evacuatiehospitalen (oftewel Hôpitale Militaire d’ Evacuation – HME) geopend:

• Het HEA nr 1 ontplooit een sectie te Sint-Niklaas en een sectie te Aalst ten voordele van de respectievelijke Medisch-Chirurgische Centra
• Het HEA nr2 stuurt een sectie naar Borgworm voor het IIIde Legerkorps en een sectie naar Herent voor het MCC Leuven
• Het HEA nr 3 opent met een sectie een evacuatiehospitaal te Sint-Truiden voor het Cavaleriekorps en plaatst zijn andere sectie te Muizen voor het MCC Mechelen.

SME/SSDREA
Rond het middaguur ontvangt Geneesheer 1ste Kapitein Bech het bevel om zes lichte treinstellen samen te stellen en naar het oosten van het land te sturen om er gewonden op te halen:

• Twee treinstellen vertrekken naar Borgloon om de gewonden van het MCC Borgloon (Geneeskundig korps I/LK) te evacueren. Het vertrek naar Borgloon loopt behoorlijk fout. De eerste trein wordt richting Namen gerangeerd en het tweede stel krijgt het vertreksein vooraleer de bemanning de kans heeft om in te stijgen. Door het niet afvoeren van de gewonden uit het veldhospitaal van Borgloon wordt de maximum capaciteit van het MCC al snel bereikt.
• Twee treinen rijden naar Luik om de gewonden van het Militair Hospitaal van Luik (MH Luik) op 11 mei over te brengen naar het Militair Hospitaal van Gent.
• Telkens één treinstel vertrekt naar Aarschot en Lier waar de MCC’s van het II/LK en het IV/LK werkzaam zijn.

IVA/SSDREA
De drie evacuatie-infirmerieën van de Ziekenstal van het Leger worden ontplooid te Borgworm (IIIde Legerkorps), Testelt (IIde Legerkorps) en Sint-Katelijne-Waver (IVde Legerkorps).

Staf/SSDREA
In de ochtend komen de eerste treinstellen met eenheden van het 7de Franse Leger toe te Mechelen. Het 7de Franse Leger zal richting Zuid-Nederland oprukken om de aansluiting te maken tussen de Belgische en Nederlandse legers. Na de middag komen rond Mechelen ook de eerste Belgische militairen toe die weggevlucht zijn van het Albertkanaal.

SME/SSDREA
De Geneeskundige Evacuatiedienst werkt te Muizen aan het inrichten van de T.E.A. en T.E.M. treinstellen. Daarnaast verzamelt de eenheid voldoende gesloten goederenwagons voor twee T.E.F. treinstellen.  Er worden op de tweede oorlogsdag geen evacuatietreinen uitgezonden. Omstreeks 18u00 vertrekt Geneesheer Onderluitenant Penning per auto naar Aalst en Zottegem om er een eventuele nieuwe standplaats voor de evacuatiedienst te verkennen.

• Om 16u00 stapt Geneesheer Majoor Pireaux, commandant van het Miltiair Hospitaal van Luik aan boord van één van de twee medische evacuatietreinen die zijn personeel en gewonden naar Gent zullen overbrengen. Kort hierna verlaten de twee treinstellen het station van Luik.

IVA/SSDREA
De evacuatie-infirmerie van de Ziekenstal van het Leger te Borgworm wordt geëvacueerd en zal teruggetrokken worden naar de Elsestraat te Willebroek.

Staf/SSDREA
Het hoofdkwartier van de SSDREA verhuist op 12 mei naar de Visserij 44 te Gent.

De toestand in de veldhospitalen begint dramatisch te worden, vele gewonden moeten geëvacueerd worden naar de verschillende reservehospitalen. Algauw wordt het duidelijk voor de Inspecteur Generaal van de Gezondheidsdienst, de Geneesheer Luitenant-generaal Luyssen, dat overbezetting van de Belgische hospitalen onvermijdelijk is en dat de optie om gewonden naar Frankrijk te evacueren onderzocht moet worden. Luyssen neemt contact op met de militair attaché van de Franse ambassade die onmiddellijk het Ministerie van Oorlog contacteert in Parijs waar beslist wordt dat de Belgische gewonden mogen afgevoerd worden naar het hospitaalcomplex van Le Touquet-Paris-Plage. De Fransen vragen om een geneesheer naar Le Touquet te sturen om de noodzakelijk praktische regelingen te treffen. Geneesheer Kolonel Sillevaerts, hoofd van de Geneeskundige Dienst van het Militair Vliegwezen, wordt om 20u00 op 12 mei met de opdracht belast.

HME/SSDREA

Het volledige 2de Evacuatiehospitaal krijgt het bevel om zich dichter bij de frontlijn op te stellen en te Borgworm te ontplooien. Dit bevel wordt gelukkig tijdens de loop van de avond ingetrokken wanneer duidelijk wordt dat de Duitse troepen doorgebroken zijn in Haspengouw.

SME/SSDREA
Te Muizen neemt de bezorgdheid om de veiligheid van de Geneeskundige Evacuatiedienst toe. Hoewel de voorziene wagons op het dak en de wanden het Rode Kruis symbool dragen, vreest men voor een luchtaanval. De treinstellen staan immers opgesteld onder het glazen dak van de stelplaats te Muizen en zijn slecht zichtbaar vanuit de lucht. Ook vormt het nabije spoorarsenaal een uitgelezen doelwit voor de Luftwaffe. Bovendien zijn tijdens de nacht van 11 op 12 mei twee zware spoorwegkanonnen van het 5de Regiment Legerartillerie te Muizen aangekomen. OLt Med Penning keert even later terug met de melding dat alleen Zottegem geschikt bevonden wordt. De stationschef van Aalst verklaarde geen plaats te hebben voor de evacuatietreinen.

• Net voor het dag wordt vertrekt een T.E.A. stel naar Herent om er gewonden van het Militair Hospitaal te Leuven op te pikken. Aan deze trein wordt ook een wagon voor liggende gewonden toegevoegd.  De trein zal evenwel teruggestuurd worden naar Muizen door de stationschef van Zaventem waardoor de missie niet volbracht kan worden.
• Om 09u50 vertrekt onder bevel van Geneesheer Luitenant Goffart een T.E.M. stel naar Namen met de opdracht om de gewonden van het hospitaal aldaar over te brengen naar Nieuwpoort. Vervolgens dient de trein terug te keren naar Deinze.
• De hospitaaltreinen die het MH Luik vervoeren komen veilig en wel toe te Gent.
• Alle overgebleven T.E.C. stellen worden klaargemaakt voor de aftocht uit Mechelen. Drie treinen vertrekken naar Zottegem. Twee treinstellen verlaten Muizen met bestemming Deinze.  De T.E.F. treinstellen blijven voorlopig te Muizen.
• Even voor 23u00 wordt een uit goederenwagons samengesteld T.E.F. treinstel naar Floreffe gestuurd om de evacuatie van het hospitaal te Namen te hervatten.

Staf/SSDREA
Kolonel Sillevaerts overlegt met de chef van de Franse militaire missie bij het Groot Hoofdkwartier.  Hier wordt hij doorverwezen naar de Franse Chef d’ Escadron (Majoor) Zeller die te Gent zou zijn en van daaruit verantwoordelijk is voor de evacuatie per spoor van slachtoffers van het Franse leger.  Zeller blijkt echter pas vanf 16u00 beschikbaar te zijn voor een gesprek.

Sillevaerts spreekt Luitenant-kolonel Riga aan om zich te informeren over de beschikbaarheid van sanitaire evacuatietreinen.  Deze laatste laat weten dat hij voor een mogelijke evacuatie naar Frankrijk geen evactuatietreinen mag beschikbaar stellen.  Wel wordt overeengekomen om vijf nieuwe treinstellen te voorzien door het uit elkaar halen van de wagons van een van de T.E.M. stellen en deze dan aan te vullen met gewone passagiersrijtuigen.

Tegen 18u00 kan Sillevarts eindelijk Chef d’ Escadron Zeller spreken om de toegang tot het Noord-Franse spoornet voor deze treinstellen te regelen. Ze komen overeen dat “het transport van de gewonden naar Frankrijk zal verzekerd worden door Belgische sanitaire treinen hierbij uitsluitend gebruik makend van de spoorlijnen langsheen de kust. De evacuatie zal verlopen in twee etappes; in eerste instantie zullen de zieken en gewonden geëvacueerd worden naar lazaretten ten westen van de Bovenschelde om in tweede instantie doorgestuurd te worden naar Frankrijk wanneer de hospitalen aan de kust volzet raken. De evacuatie naar Frankrijk zal ten vroegste zal starten op 15 mei. Het hospitaalmateriaal zal vervoerd worden via de weg, hoofdzakelijk met opgeëiste voertuigen. Men zal beginnen met de licht gekwetsten en zieken, de anderen zullen volgen zodra de omstandigheden dit toelaten. Alle sanitaire treinen zullen België verlaten via het station te Adinkerke, de eindbestemming van de treinen zal het station van Etaples zijn. De rotatie der treinen zal plaats vinden om de vier dagen, ontsmetting inbegrepen”.

HME/SSDREA

• Het Evacuatiehospitaal Nr 2 wordt nu per spoor naar Gent gestuurd.
• Het Evacuatiehospitaal Nr 3 verlaat Kontich. Zijn 1ste Sectie wordt naar het MCC Waver gestuurd. De 2de Sectie zal zich te Muizen opstellen.  Deze sectie zal ondergebracht worden in de Ratau fabrieken.

SME/SSDREA
Te Muizen laat men de laatste overgebleven treinstellen nu ook naar Deinze vertrekken. Omstreeks 17u00 vertrekt tenslotte de kleine colonne wielvoertuigen van de eenheid naar de nieuwe standplaats.

De trein van Lt Med Goffart wordt inmiddels te Rhisnes gebombardeerd van uit de lucht. Er vallen twee doden en drie gewonden.

IVA/SSDREA
De Ziekenstal van het Leger heeft zijn drie evacuatie-infirmerieën opgesteld nabij het station van Willebroek in de nu verdwenen Elsestraat (IV/LK en V/LK), in de Kursaalstraat te Vilvoorde  (II/LK, VI/LK, 4Div en 1Div) en aan de De Pintelaan te Gent (7Div, 14Div en 16Div).  De staf van de IVA bevindt zich eveneens te Gent.

Staf/SSDREA
Kolonel Sillevaerts pleegt rond het middaguur opnieuw overleg met Luitenant-kolonel Riga te Gent.  Riga geeft eerst een stand-van-zaken over de evacuatietreinen: van de 10 treinstellen die momenteel op opdracht vertrokken zijn, zijn er 2 waarvan er nog geen nieuws vernomen is.  Riga verwacht ook dat er tegen de avond van 14 mei zo’n 400 tot 500 gewonden zullen aankomen te Gent en vreest dat het Evacuatiehospitaal Nr 2 dit niet gaat aankunnen.  Hij meldt ook dat er nog geen vooruitgang is bij de formatie van de vijf nieuwe treinstellen voor de evacuatie naar Frankrijk.  Tenslotte bevestigt hij dat van de 12.000 bedden die beschikbaar zijn in de Reserve- en Aanvullingshospitalen er ongeveer 8.00 bezet zijn. Het Belgische Rode Kruis kan daar in West- en Oost-Vlaanderen nog ongeveer 1.400 bedden aan toevoegen, maar die zijn na vier dagen oorlog ook reeds voor de helft volzet.

Later op de dag laat de Franse ambassade via de staf van het TESSI weten dat er 15.000 tot 20.000 gewonde Belgische militairen naar Frankrijk geëvacueerd kunnen worden.

HME/SSDREA

• De 2de Sectie van het Evacuatiehospitaal Nr 3 wordt doorgestuurd naar Roeselare, samen met het MCC Mechelen.

SME/SSDREA
De op 13 mei uit Muizen vertrokken treinen rijden door de nacht van 13 op 14 mei in konvooi via Denderleeuw en Aalst naar Kortrijk waar ze ten prooi vallen aan een korte luchtaanval. Met alleen wat materiële schade wordt de tocht verdergezet naar Deinze. De installatie te Deinze verloopt door de moeizame samenwerking van het NMBS personeel bijzonder langzaam. Bovendien heeft het station geen militaire bevelhebber toegewezen gekregen zodat de communicatie met het leger helemaal mank loopt. De commandopost van de evacuatiedienst wordt ondergebracht in een villa op de grens met Petegem-aan-de-Leie.

Net voor de middag wordt gevraagd om een geïmproviseerde T.E.F. evacuatietrein samen te stellen voor Floreffe om hier gewonden van het VIIde Legerkorps op te halen. Het bevel wordt echter even later ingetrokken. De trein zal te Namen samengesteld worden.

Luitenant Maziers en Luitenant Med Baudry vertrekken met een ploeg naar Gent om twaalf bagagewagons op te vorderen en in te richten tot keukens voor de evacuatietreinen. Tezelfdertijd wordt ook gestart met het ombouwen van twee T.E.C. treinstellen tot tien T.E.M configuraties om de capaciteit te vergroten.  Elk van de T.E.M. treinen krijgt twee wagons voor liggende gewonden en vijf rijtuigen 3de klasse voor zittende gewonden.  Vijf van deze treinstellen zullen in ons land blijven. De overige vijf worden toegewezen aan de evacuatie van gewonden naar het nieuw opgezette Hospitaalcentrum te Bercq-Plage in Noord-Frankrijk.

IVA/SSDREA
De Ziekenstal van het Leger krijgt bezoek van Dierengeneesheer 1ste Kapitein De Caestecker van de Paardenartsenijdienst van het Groot Hoofdkwartier.  De IVA heeft ongeveer 460 paarden in beheer.  Omdat dit aantal wel eens te groot zou kunnen worden voor de beschikbare capaciteit, wordt besloten tot het slachten van de paarden die niet zullen genezen.  Dit zal gebeuren in het stedelijk slachthuis van Gent zodat het vlees kan gebruikt worden door de intendance.

Staf/SSDREA
Geneesheer Kolonel Sillevaerts verlaat de staf van Luitenant-kolonel Riga en zoekt opnieuw Geneesheer Luitenant-generaal Luyssen op te Westende.  Luyssen bevestigt dat er twijfel bestaat over wat de Fransen nu juist aanbieden en aanhoort Sillevaerts eis om onmiddellijk 8.000 tot 10.000 bedden te vinden.  Om tijd te winnen wordt besloten dat Sillevaerts per auto zelf naar Frankrijk moet vertrekken.  Hij vertrekt samen twee reserveofficieren: Majoor Med Emile Gallemaerts, professor aan de VUB en Kapitein Med Georges Debaisieux, professor heelkunde aan de Leuvense universiteit.  Na een mislukte poging om te Adinkerke de Franse grens over te steken, wordt via Hondschote omgereden.  Te Boulogne bekomt Sillevaerts een laissez-passer voor Le Touquet. Hier worden ze ontvangen door de Franse Geneesheer Kolonel Debeyre, directeur van het centrum van Le Touquet. Deze stelt onmiddellijk 1.500 van de 2.400 bedden ter beschikking van de Belgen en vraagt hen drie chirurgische teams te leveren. Via Debeyre heeft Sillevaerts ook contact met het Franse commando van de gezondheidsdienst die het akkoord bekrachtigt en Geneeskeer Kolonel Sergeant van het medisch centrum te Lille aanduidt als verbindingsofficier voor Luitenant-generaal Luyssen.  De drie artsen vertrekken om 17u30 en zijn tegen 23u00 terug in De Panne.

Het rechstreektse contact tussen Geneesheer Kolonel Sillevaerts en Luitenant-kolonel Riga houdt hiermee op.  Sillevaerts legt zich nu toe op de organisatie van de opvang van de Belgische zieken en gewonden in Frankrijk.  De rest van het relaas van de zending Sillevaerts staat op de pagina van de Troepen en Etablissementen van de Gezondheidsdienst van de Achterwaartse Zone.

SME/SSDREA
Om 01u15 wordt een T.E.M. aangevraagd voor Watermaal-Bosvoorde om het Militair Hospitaal van Brussel te helpen evacueren. Onderluitenant Med Penning vertrekt om 03u20. De gewonden van Brussel worden overgebracht naar Gent.

Na de middag loopt het bericht binnen dat Geneesheer Luitenant Goffard vast is komen te zitten te Tielt en maar niet tot op zijn eindbestemming Deinze raakt. De trein van Luitenant Everaert is in gelijkaardige omstandigheid geblokkeerd geraakt te Ingelmunster. Goffard kan uiteindelijk doorrijden naar Meulebeke terwijl zijn collega de nacht moet doorbrengen te Ingelmunster.

IVA/SSDREA
De Ziekenstal van het Leger gaat over tot het slachten van de paarden die niet kunnen terugkeren naar de actieve dienst.  De kadavers worden overgemaakt aan de intendance en zullen als paardenvlees verdeeld worden.

Staf/SSDREA
Op 16 mei komt onverwachts het bevel van het Groot Hoofdkwartier om verder naar het westen terug te trekken. Zonder dat men de K.W. Stelling ten volle verdedigd heeft moet de stelling worden prijsgegeven. In het zuiden wist het Duitse leger immers een doorbraak te forceren over de Maas in de streek van Sedan en in het noorden heeft Nederland zich overgegeven. Deze beslissing zal ook gevolgen hebben voor de evacuatie van de verschillende militaire hospitalen. De Belgische legerleiding besluit om het veldleger terug te trekken op een nieuwe defensieve lijn langs de as Terneuzen-Gent-Oudenaarde.

HME/SSDREA

• De 2de Sectie van het 1ste Evacuatiehospitaal bevindt zich nog steeds te Lede bij het MCC te Aalst. Om 17u15 wordt gestart met de evacuatie van deze installaties naar Torhout. De gewonden worden afgevoerd naar Lede waar ze voorbereid worden op hun transport naar Torhout.

SME/SSDREA
Het station van Gent Sint-Pieters laat rond 04u00 weten dat de trein van OLt Med Penning zonet is gepasseerd met bestemming Oostende.  Rond 09u45 worden twee treinstellen aangevraagd voor bijkomende assistentie te Brussel, maar de oproep moet bij gebrek aan middelen onbeantwoord blijven.

Na de middag krijgt 1Kapt Med Bech de opdracht om voor elke evacuatietrein een voedselvoorraad van ten minste vier dagen aan te leggen. Blijkbaar denk de legerleiding aan een evacuatie van zijn diensten. Hij verneemt ook dat te Kortemark een bijkomende stelplaats zal ingericht worden voor de vijf T.E.M. treinstellen die in Frankrijk circuleren om alzo nog meer gewonden te kunnen afvoeren.

Om 18u20 loopt een telefoontje binnen dat de onmiddellijke evacuatie van het park op rails naar Brugge, Oostende en Lichtervelde beveelt. Nabij het spoorwegknooppunt te Lichtervelde zullen tien nieuwe evacuatietreinen gevormd moeten worden. Dokter Bech moet zijn commandopost te Oostende inrichten. Alle keuken-bagagewagens worden doorgezonden naar Lichtervelde.

Terwijl alle materieel ingepakt wordt om de aftocht zo snel mogelijk te kunnen aanvatten, worden nog enkele nieuwe treinstellen uitgestuurd. Een T.E.M. vertrekt naar Gent en een T.E.A. rijdt naar Brugge. Er wordt ook vernomen dat de te Ingelmunster geblokkeerde trein van Luitenant Everaert eindelijk is kunnen doorrijden naar Nieuwpoort. Om 20u50 tenslotte komt een dringend verzoek aan voor een T.E.M. om te Lede nabij Aalst het MCC te gaan ontruimen. Diep in de nacht vertrekt nog een laatste T.E.C. naar Lichtervelde.

IVA/SSDREA
De staf van de Ziekenstal van het Leger wordt teruggetrokken naar Gent.

De evacuatie-infirmerie van Willebroek moet tegen 08u00 op 17 mei te Zele zijn en zal het IV/LK,  V/LK en III/LK bedienen.   Deze infirmerie heeft in de ochtend van 16 mei zo’n 115 paarden in verzorging.  Het personeel is gereduceerd tot een dierengeneesheer en een twintigtal manschappen die samen over een paardenvrachtwagen en enkele bestelwagens beschikken.  Omdat er geen tijd meer is om een transport per spoor te organiseren, wordt een poging gewaagd om bijkomende paardenvrachtwagens te bekomen.  Het is niet duidelijk of dit ook gelukt is.

De infirmerie van Vilvoorde moet tegen dezelfde deadline verplaatst worden naar Hofstade bij Aalst en zal werken voor het II/LK en VI/LK.

HME/SSDREA

• De 2de Sectie van het 1ste Evacuatiehospitaal verhuist naar Torhout.
• Het 2de Evacuatiehospitaal verlaat Gent met bestemming Brugge.

SME/SSDREA
Dokter Bech en zijn staf blijven nog een laatste dag te Deinze. Er worden opnieuw verschillende evacuatieopdrachten uitgevoerd om de in het binnenland gesitueerde MCC’s te helpen leegmaken. Alle beschikbare manschappen en treinstellen worden ondertussen uitgestuurd naar hun nieuwe standplaatsen aan de kust. Het gros van de middelen wordt naar Oostende verplaatst. Na de middag komen de eerste troepen aan die de achterliggende zone van het Bruggenhoofd Gent zullen bezetten.

Het Militair Hospitaal van Brugge wordt gesloten. De niet-vervoerbare gewonden worden overgedragen aan andere instanties, de overige gewonden vertrekken om 07u00 aan boord van de medische evacuatietrein T.E.A. 1 (Train d’Evacuation Assis Nr 1) onder leiding van Geneesheer Onderluitenant Content richting Berck-Plage.

De T.E.M Nr 10 onder bevel van Geneesheer Onderluitenant Regniers verlaat Gent op 17 mei om 09.30 uur met 130 liggende en 340 zittende gewonden. De reis duurt geweldig lang. Hij komt aan te Wevelgem op 18 mei om 06.00 uur, na een reis van 20 uren en 30 minuten voor een afstand van 46 km.

De T.E.M. van Geneesheer Luitenant Levecq bevindt zich eveneens te Gent waar hij om 12u55 kan vertrekken. Hij komt aan te Kortrijk om 17u40.

IVA/SSDREA
De Ziekenstal van het Leger krijgt om 17u00 een bevel om Gent te verlaten en naar Oostende uit te wijken.  De bedoeling is om de staf en de ziekenstal in te richten in de stallen van de Wellingtonrenbaan.  Deze installaties zullen echter bezet blijken door cavalerie van het Franse leger.  Er wordt dan maar een verkenning uitgevoerd van de paardenrenbaan te Bredene, maar hier blijken de stallen over onvoldoende water te beschikken.  Het Groot Hoofdkwartier vraagt dan maar aan de DREA om de ziekenstal in de omgeving van Jabbeke onder te brengen.  De ziekenstal zal per trein overgebracht worden en zal het station van Eeklo gebruiken als uitstijgplaats.  De staf wordt verplaatst naar Brugge.

De evacuatie-infirmerieën zullen opgesteld worden te Maldegem (IV/LK,  V/LK), Aalter (II/LK, VI/LK, 3Div, 7Div, 14Div, 18Div) en Tielt (VII/LK, 9Div, 10Div).

Staf/SSDREA

Het hoofdkwartier van de SSDREA wordt op 18 mei verplaatst van de Visserij te Gent naar de Sint-Jorisstraat 47 te Brugge.  Hier zal de staf verblijven tot het einde van de veldtocht.

HME/SSDREA

• Het 2de Evacuatiehospitaal is operationeel te Brugge vanaf 01u00.

SME/SSDREA

• De materieeltrein van de eenheid vertrekt naar Oostende onder leiding van Adjudant KROLt Med Van Roy. Er moet erg lang gezocht worden naar een beschikbare stoomlocomotief zodat dit vertrek pas rond de middag kan plaatsvinden. De rit naar Oostende loopt nota bene nog over Gent en tot overmaat van ramp komt de trein hierbij te De Pinte geblokkeerd te zitten door het falen van de verkeersleiding. Uiteindelijk loopt het konvooi rond 17u00 het verlaten Sint-Pietersstation te Gent binnen. Na alweer een oponthoud wordt koers gezet naar Bellem en Aalter.
• De T.E.A. Nr 1 komt om 02u00 aan te Le Touquet waar hij wordt doorgestuurd naar het station van Rang-du-Fliers. Dit station is het dichtst bij het hospitaalcentrum van Berck-Plage. In het station van Rang-du-Fliers worden de gewonden vanaf 05u00 afgeladen en vervoerd naar het hospitaalcentrum van Berck-Plage. De trein vertrekt leeg terug naar België om een nieuwe groep gewonde militairen naar Frankrijk over te brengen.
• T.E.M. Nr 2 bevindt zich te St.Omer om 04u30 en te Boulogne om 14u50. Om 18u00 wordt hij te Etaples ontladen. Hij vertrekt leeg terug naar België langs Hazebrouck en Armentières maar wordt dan teruggestuurd naar Boulogne via Desvres. T.EM. Nr 2 vertrekt naar het station van Desvres ten oosten van Boulogne.
• De T.E.M. Nr 3 van Lt Med Stuyck bevindt zich te Oostende om de gewonden op te halen van het Militair Hospitaal van Oostende en van de Militaire Reservehospitalen Nr 48 (Hotel Océan), Nr 49 (Grand Hotel Continental), Nr 57 (Hotel Monopole te Mariakerke) en Nr 63 (Rijksnormaalschool te Blankenberge). Deze gewonden zullen worden overgebracht naar het hospitaalcentrum van Berck-Plage. Lt Med Haulot van het HRM Nr 47 reist mee met de trein van Lt Med Stuyck. De evacuatietrein verlaat Oostende om 21.05 uur met 120 liggende en 250 zittende verwonden.
• T.E.M. Nr 4 van Adjt KROLt Med Castelain bevindt zich eveneens te Oostende met een gelijkaardige opdracht als de evacuatietrein van Li Med Stuyck. Hij heeft 642 personen aan boord en kan Oostende verlaten om 22u00.
• De T.E.M. Nr 6 van Lt Med Vandervael bevindt zich eveneens te Oostende waar hij de gewonden komt ophalen van het Militair Reservehospitaal Nr 47 (Hotel Grand Plage) dat het bevel kreeg naar Frankrijk te vertrekken. De vervoerbare gewonden alsook het medisch personeel stijgen in en brengen de nacht van 18 op 19 mei door in het station van Oostende.
• De T.E.M. Nr 7 (Train d’Evacuation Mixte Nr 7) loopt het station van Rang-du-Fliers binnen. Treincommandant Geneesheer Luitenant Goffart laat alle gewonden uitladen en stuurt zijn treinstel daarop leeg terug richting Duinkerke en ons land.
• De T.E.M. Nr 9 van Geneesheer Luitenant Terlinck wordt om 16u40 in zijn oorspronkelijke eindbestemming, het station van Etaples, tegengehouden door de Franse militaire autoriteiten en dient hier zijn gewonden uit te laden. De ongelukkige slachtoffers worden niet allemaal gehospitaliseerd te Le Touquet en velen moeten te voet op eigen houtje naar Berck-Plage. T.E.M. wordt leeg teruggestuurd naar Boulogne waar hij komt vast te zitten.
• De T.E.M. Nr 10 wordt drie uur opgehouden te Wevelgem en kan er pas vertrekken om 09u00. Vervolgens wordt nog eens twee uur verloren te Halluin en zes uur te Ballieul.
• De T.E.M. Nr 12 van Lt Med Hendrickx bevindt zich te Moorslede waar hij de gewonden aan boord neemt van het HRM

IVA/SSDREA
De Ziekenstal van het leger zal na de terugtocht van het veldleger van de K.W. Stelling naar de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde functioneren te Jabbeke.

SME/SSDREA

• Uiteindelijk komt 1Kapt Med Bech en zijn staf aan te Oostende rond 04u30. De treinstellen houden halt op zo’n 500 meter voorbij de Smet de Nayerbrug. Dokter Bech ontmoet er zijn reeds eerder geëvacueerde manschappen. Het station van Oostende biedt een desolate blik. Overal ligt rommel en vuilnis achtergelaten door de gevluchte burgers en toegekomen militairen. In een kantoor van de stationshal bewaken enkele oude Wachters der Verkeerswegen en Inrichtingen (GVCE) enkele personen die van spionage verdacht worden en in een nabije ruimte werden vier Duitse vliegeniers opgesloten. Enkele uren later komt ook de eerste T.E.M. aan te Oostende.
• De T.E.A. Nr 1 van OLt Med Content, op terugweg naar België, spoort naar het noorden via Boulogne, Calais en Saint-Omer. In St-Omer wordt de trein terug naar het zuiden gestuurd. Om 06u10 komt de T.E.A. Nr 1 toe in het station van Frévent en wordt van hieruit doorgestuurd richting Abbeville waar hij om 15u10 komt vast te zitten op enkele kilometer van de stad.
• De T.E.M. Nr 3 overschrijdt de grens (op 30 km van Oostende) om 15u00.
• De T.E.M. Nr 4 komt na veel stoppen, aan te Adinkerke om 08u00 en te Duinkerke om 22.00 uur. Tijdens de nacht van 19 op 20 mei worden zij, in de omgeving van Calais, gebombardeerd.
• De T.E.M. Nr 6 verlaat in de vroege ochtend Oostende en kan tegen de avond na een lange en vermoeiende treinrit Duinkerke bereiken waar overnacht wordt.
• De T.E.M. Nr 10 van OLt Med Regniers passeert Ebblinghem en Saint-Omer om Rang-du-Flier te bereiken rond middernacht. Twee gekwetsten sterven onderweg.

Staf/SSDREA
In de nacht van 20 op 21 mei bereiken de Duitsers Noyelle-sur-Mer aan de monding van de Somme. Hierdoor raken de hospitalen ingesloten door de Duitsers en wordt de spoorverbinding met de rest van Frankrijk verbroken.

SME/SSDREA

• De ganse nacht en de daaropvolgende morgen blijft de T.E.A. Nr 1 geblokkeerd op dezelfde plaats. Om 12u00 komt een Franse medische evacuatietrein op het spoor naast de T.E.A. Nr 1 tot stilstand. OLt Med Content en zijn ploeg brancardiers laten hun trein achter en stappen over de Franse trein die zijn weg verderzet richting Tréport ten zuiden van de Somme. Op 2 km van het station van Abbeville komt de Franse trein tot stilstand. Het station van Abbeville werd zwaar gebombardeerd en de sporen zijn volledig vernield. Er is geen doorkomen aan en OLt Med Content en zijn ploeg beslissen te voet verder te trekken langs het spoor. Zij slagen erin om de Somme over te steken en marcheren verder naar het zuiden. In Fressenneville ten zuidwesten van Abbeville komen ze toe op de plaats waar de bagagetrein van het 63ste Linieregiment (63Li) werd aangereden door een konvooi locomotieven van de SNCF. De zware locomotieven versplinterden de wagon van de Belgische treinbegeleiders en de laatste tien platte goederenwagons. Drie militairen verloren het leven bij het ongeval maar ook talrijke gewonden dienden verzorgd te worden. De ploeg van OLt Med Content schiet ter hulp om de gewonden te verzorgen waarna ze hun tocht te voet langs het spoor verderzetten. Enkele uren later worden ze terug opgepikt door de trein van het 63Li, die eens de sporen hersteld, zijn tocht naar het zuiden kon voortzetten. OLt Med Content en zijn ploeg kunnen enkele dagen later uitstijgen in Toulouse.
• Het ontladen van T.E.M. Nr 10 begint om 04u00 maar alleen de zwaarst gekwetsten worden ontscheept en per vrachtwagen en ambulances naar de lazaretten te Berck vervoerd. Wegens plaatsgebrek in de hospitalen te Berck blijven de lichtgewonden in de trein. Het aantal patiënten in het hospitaal loop al snel op tot boven de 3.000
• T.E.M. Nr 3 onder Lt Med Stuyck komt aan te Rang-du-Fliers om 05u00. Men kan niemand ontschepen want te Berck is er geen plaats meer. De trein krijgt Nantes als nieuwe bestemming doch…er is geen locomotief beschikbaar om te vertrekken. De locomotief van de trein werd door Franse militairen afgekoppeld. De trein blijft dus in het station te Rang-du-Fliers staan. De hospitalen in Berck-Plage zitten nu overvol en er wordt besloten om alleen die gewonden over te brengen die gehospitaliseerd dienen te worden. Wie licht gewond is en verzorgd kan worden op de trein, blijft ter plekke. Het station wordt dan ook een ad-hoc annex van het hospitaalcentrum. De gezonde mannen krijgen toelating op eigen kracht te vertrekken. Eén van hen, Adjt KROLt Klein van het 8ste Linieregiment vertrekt op krukken samen met enkele andere lichtgewonden richting Somme. Wanneer ze zien dat de doorgang volledig afgegrendeld is keren ze op hun stappen terug tot Boulogne-sur-mer waar ze kunnen inschepen op één van de laatste Britse schepen die nog naar Engeland kan vertrekken.
• De medische evacuatietrein T.E.M. 4 (Train d’Evacuation Mixte n° 4) onder Geneesheer Adjudant KROLt Castelain passeert Boulogne om 04u00, Etaples om 11u00 en komt rond 23u00 als laatste aan te Rang-du-Fliers. Hij vindt er de T.E.M. Nr 10 en Nr 3, gedeeltelijk ontdaan van hun gezonde gekwetsten die de trein verlaten hebben en die proberen de bagagewagens met eetwaar te plunderen.
• Evacuatietrein T.E.M. Nr 6 zet zijn reis naar het zuiden verder langs de nog weinig overblijvende spoorverbindingen. Via Béthune kan het station van Arras bereikt worden waar treinchef Geneesheer Luitenant Vandervael kan telefoneren met Berck-Plage. Het hospitaalcentrum stuurt de trein door naar Abbeville in de hoop dat van hier uit een rijpad naar Rang-du-Fliers kan bekomen worden. De trein zet zijn reis verder via St-Pol tot in het station van Auxi-le-Châteaux waar het enige spoor vernield is ter hoogte van het station. Het treinstel is definitief geblokkeerd en zal zijn reis niet meer kunnen voortzetten tot Rang-du-Fliers. Lt Med Vandervael geeft de valide patiënten en personeel de toelating op eigen kracht verder te trekken naar het zuiden. Met een minimale medische bezetting wordt gewacht in de trein. Om 19u30 verschijnen enkele Duitse pantserwagens ten tonele die de locomotief, de voorste en de achterste wagon onder vuur nemen. Hierbij wordt de machinist verwond. De Duitsers laten alle valide reizigers uitstijgen om ze nadien in een wagon op te sluiten.
• T.E.M. Nr 2 komt toe te Desvres om 08u30. Men laadt er enkele gekwetsten op. Lt Med Levecq blijft in verbinding met Maj Med Fontana te Berck maar op 21 mei wordt de telefoonverbinding verbroken. Zonder bevelen passeert hij Hesdigneul op 21 mei om 18u03 waar hij gebombardeerd wordt. Hij is te Dannes-Camiers op 22 mei om 01.00 uur. Het spoor is onderbroken bij Etaples. Wanneer hij verneemt dat een andere sanitaire trein aan de andere zijde van Etaples, te Rang-du-Fliers, geblokkeerd staat, vertrekt luitenant-geneesheer Levecq op 22 mei ‘s morgens per fiets om zijn hulp aan te bieden. Aan de brug van Etaples stuit hij op Duitse tanks en gemotoriseerde troepen die bezig zijn met het ontwapenen van Franse soldaten. Met de Duitse tanks op zijn hielen vervoegt hij opnieuw Dannes-Camiers en lukt er in te vertrekken om 14u20 onder Duits vuur. Onderweg vangt hij enkele in een erbarmelijke staat verkerende gekwetsten op van het hospitaal te Berck aan dewelke men gezegd had zich op eigen kracht te redden. De trein komt aan te Boulogne om 16.00 uur en ondergaat er gedurende de nacht een intensief bombardement. Hier komt hij vast te zitten in Outreau, een rangeerstation net ten zuiden van Boulogne, waar zich nog een 12-tal andere Belgische treinen bevinden. Er is geen doorkomen meer aan en Luitenant-geneesheer Levecq wordt op 25 mei te Boulogne krijgsgevangen genomen

IVA/SSDREA
Te Jabbeke meldt de ziekenstal dat er nu 362 paarden opgenomen zijn, en er nog een 160-tal bijkomende dieren verwacht worden van de diverse grote eenheden van het veldleger,

HME/SSDREA
De drie evactuatiehospitalen zijn vanaf 12u00 operationeel op de volgende standplaatsen:

• het 1ste Evacuatiehospitaal baat het station van Torhout uit, dat functioneert als evacuatiestation voor het MCC Torhout
• het 2de Evacuatiehospitaal doet het zelfde met het station van Brugge ten voordele voor het MCC Brugge
• het 3de Evacuatiehospitaal bemant het station van Roeselare als evacuatiestation voor het MCC Roeselare/Izegem

SME/SSDREA

• Bij T.E.M. Nr 6, die zich nog steeds in Auxi-le-Château bevindt, worden alle validen en gewonden die in staat zijn zich te voet te verplaatsen door de Duitsers van de trein gehaald en te voet richting Duitsland gestuurd waar ze zullen worden opgesloten als krijgsgevangenen. De resterende gewonden worden zo goed en zo kwaad het gaat in de trein verzorgd hierbij logistiek ondersteund door een Duits detachement dat is ondergebracht nabij het station en dat Duitse tanks herstelt. Later op de dag neemt de Duitse medische dienst contact op met Lt Med Vandervael en Lt Med Van Rossum van het hospitaal Nr 47 met de boodschap dat de trein gewonde Franse en Britse soldaten alsook Franse burgers moet opnemen en verzorgen. Uiteindelijk zullen de vier aanwezige artsen (Lt Med Vandervael, Lt Med Van Rossum, Lt Med Coenen en Adjt KROLt Weytjens van het reservehospitaal 47 alsook OLt Wéry die in Calais door de Duitsers werd gevangen genomen) 150 zwaar en 50 licht gewonden behandelen. De gewonden zullen op de trein blijven tot ze op 5 juni uiteindelijk door de Duitsers naar hospitalen worden geëvacueerd. De Duitsers stonden in voor de bevoorrading in geneesmiddelen en medisch materieel dat werd buitgemaakt op de Fransen en de Britten. Ook werden twee Franse en één Britse arts aan het team toegevoegd. Zes slachtoffers overleefden hun verwondingen niet en werden in een boomgaard naast het spoor begraven. Op 10 juni wordt het Belgisch medisch personeel naar huis gestuurd en uit erkentelijkheid worden ze niet krijgsgevangen genomen.

Staf/SSDREA
Nadat op 21 mei op de Conferentie van Ieper onderling tussen Belgen, Fransen en Britten afgesproken werd dat het front achteruit moet, geeft Koning Leopold III tijdens de vroege ochtend zijn akkoord voor de terugtocht van ons veldleger naar een nieuwe verdedigingslinie die het Leopoldkanaal, het Afleidingskanaal van de Leie en de Leie met elkaar dient te verbinden. De reden voor deze beslissing lag bij het feit dat de Duitsers er in geslaagd waren om bij Oudenaarde, in de Britse sector, een permanent bruggenhoofd over de Schelde te vestigen.

HME/SSDREA

• De 2de Sectie van het 2de Evacuatiehospitaal wordt doorgestuurd naar Oostende in steun van het nieuwe MCC Oostende. De 1ste Sectie blijft voorlopig nog te Brugge.
• Het 3de Evacuatiehospitaal verhuist samen met het MCC Roeselare/Izegem naar het nieuwe MCC Klerken/Zarren.

SME/SSDREA

• Om 10u00 wordt de staf op pre-advies geplaatst voor de evacuatie van de Geneeskundige Evacuatiedienst naar Ieper, Veurne en Poperinge.  Om 16u40 wordt de bestemming veranderd tot Nieuwpoort en Lichtervelde.  Hierbij zal de staf en het gros van de diensten in Nieuwpoort samengebracht worden.  Dit bevel wordt echter ingetrokken.  Er komt voorlopig geen verplaatsing.
• T.E.M. Nr 3 en T.E.M. Nr 4 worden overmeesterd door de Duitsers in het station van Rang-du-Fiers.

SME/SSDREA

• T.E.M. Nr 12 van Lt Med hendrickx wordt door de Duitsers gestopt in Coulogne en gevangen genomen.

IVA/SSDREA
De Ziekenstal van het Leger bevindt zich nu te Koekelare en heeft zijn drie evacuatie-infirmerieën te Loppem, Lichtervelde en Langemark.

HME/SSDREA
De diverse eenheden worden opnieuw verplaatst:

• het 1ste Evacuatiehospitaal wordt naar Diksmuide gezonden
• het 2de Evacuatiehospitaal gaat naar Nieuwpoort
• het 3de Evacuatiehospitaal naar Adinkerke
• de Geneeskundige Evacuatiedienst zal Oostende verlaten om zich te Nieuwpoort en Lichtervelde te installeren.

Oostende zal pas verlaten worden na volledige evacuatie van het MCC Brugge.  Aan de treinstellen van de Geneeskundige Evacuatiedienst zullen bovendien twee wagons van de Centrale Apotheek van het Leger toegevoegd worden.

SME/SSDREA

• T.E.M. Nr 2 en T.E.M Nr 9 worden door de Duitsers gevangen genomen in Boulogne.

IVA/SSDREA
De Ziekenstal van het Leger behoudt nog slechts twee evacuatie-infirmerieën te Loppem en te Lichtervelde.

SME/SSDREA
Twee treinstellen worden verplaatst van Oostende-Zeehaven naar Oostende in de hoop dat ze hier enigszins beter beveiligd staan tegen luchtaanvallen.

IVA/SSDREA
De Ziekenstal van het Leger heeft 467 dieren in beheer,  Hiervan zijn er 418 trekpaarden en 49 rijpaarden.   Slechts 58 dieren zijn onmiddellijk inzetbaar,

SME/SSDREA
Om 01u40 komt een bevel aan om een T.E.M. uit te sturen naar Lichtervelde ter ondersteuning van het MCC Torhout van het GUSSA.  Deze trein vertrekt om 02u40.  Om 16u55 wordt opnieuw versterking gevraagd van een T.E.M. trein en een geïmproviseerde T.E.F. trein.  Deze beide vertrekken te Oostende om 18u30.

IVA/SSDREA
De ziekenstal krijgt om 19u00 het bevel om terug te trekken naar Westende.  Er blijven heel wat dieren achter te Koekelare.

IVA/SSDREA
De ziekenstal brengt het grootse deel van de dag door te Westende en vertrekt om 19u00 naar Sint-Andries te Brugge.

Na de capitulatie wordt het rollend materieel van de Geneeskundige Evacuatiedienst opnieuw overgebracht naar het arsenaal van de NMBS te Muizen.  Hier blijven de wagons staan tot wanneer in augustus 1940 het Rode Kruis van België het plan opvat om zieke en gewonde civiele vluchtelingen uit Frankrijk te repatriëren.  Het Duitse militaire bestuur geeft zijn akkoord en de NMBS start met het herstellen en inrichten van 12 wagons voor elk 30 liggende gewonden, een apotheekwagon en de nodige gesloten goederenwagons voor drinkwater en bagage.  Aan dit treinstel worden nog enkele passagierswagons gehaakt voor het personeel en voor zittende gewonden en zieken.  Het project wordt aan Belgische kant geleid door prins Étienne de Croÿ.  De trein vertrekt op 19 september 1940 en komt 10 dagen later volgeladen aan te Brussel.

Geen gesneuvelden bekend.

1. Bech, A., 1945, Les trains sanitaires pendant la campagne 1940, Brussel: Wellens-Pay.
2. Jamart, J. 1994, L’armée belge de France en 1940, Bastenaken: Schmitz.
3. NMBS werkplaatsen in Muizen – Inventaris Onroerend Erfgoed. [On Line beschikbaar]: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/1477/beelden [Laatst geraadpleegd 16 december 2016]
4. Ik was 11 in 1940 (2), door Rudolf Weise in “De Plate”, maandblad Ed oktober 2005. [On Line beschikbaar]: https://www.deplate.be/2005-oktober [Laatst geraadpleegd 16 Dec 2016].
5. André Van de Sompel, “185 jaar Belgische Militaire Diergeneeskunde”, drukkerij Nevelland, Kalken, maart 2016, p135 – 150. [On Line beschikbaar]: http://www.academia.edu/35513739/160307_185_jaar_Belgische_Militaire_Diergeneeskundige_Dienst_1830-2015_.pdf [Laatst geraadpleegd 09 oktober 2018].
6. Dossier 4de Afdeling Groot Hoofdkwartier, Sectie Classified Archives, Centrum voor Historische Documentatie van Defensie te Evere.