Compagnie T13 Grenswielrijders

Situatie op 10 mei 1940

Reglementaire benaming Compagnie T13 Grenswielrijderseenheden | Cie T13 GrWi
Compagnie T13 des Unités Cyclistes-Frontière | Cie T13 CyF
Type Compagnie Gemechaniseerd Anti-tankgeschut
Ontdubbeld van Grenswielrijders
Taalstelsel Franstalig
Onderdeel van 1ste Regiment Grenswielrijders
Bevelhebber Luitenant Herman
Standplaats Stembert (Verviers)
Samenstelling 1ste Peloton (Onderluitenant Trousson)
  2de Peloton (Onderluitenant Moreau)
  3de Peloton (Onderluitenant Frenay)

Tijdens de mobilisatie

Staf/Cie T13 GrWi
Wanneer op 15 maart 1940 het enige Regiment Grenswielrijders wordt ontdubbeld in het 1ste Regiment Grenswielrijders (1CyF) en het 2de Regiment Grenswielrijders (2CyF) wordt ook een zelfstandige Compagnie T13 Grenswielrijders (Cie T13 GrWi) opgericht. Deze compagnie zal bij de start van de veldtocht slechts over negen van de twaalf voorziene voertuigen beschikken. Op 9 mei, aan de vooravond van de oorlog, is de eenheid integraal aangehecht bij het 1ste Regiment Grenswielrijders. Het 1CyF speelt een sleutelrol bij de beveiliging van de Versterkte Positie Luik (Position Fortifiée de Liège oftewel PFL) door op te treden als dekkingsmacht voor het IIIde Legerkorps (IIILK). De opdracht van het 1CyF omvat drie taken:

  • het leveren van troepen aan het netwerk van de Dienst der Bewaking en Inlichtingen aan de Grenzen van het Groot Hoofdkwartier (Service de Surveillance et de Renseignements aux Frontières) langsheen de Belgisch-Duitse grens tusssen Gemmenich en Kalterherberg.
  • het bezetten van het noordelijk gedeelte van de Voortuitgeschoven Positie vanaf de Voerstreek in het noorden tot aan Jalhay in het zuiden. Deze positie loopt over Buesdael, Hombourg, Henri-Chapelle, Grunhault, Dolhain, Jalhay.
  • de voorbereiding van een Opvangstelling om de dekkingsmacht op te vangen. Deze stelling loopt via Dalhem, Val-Dieu, Rossenfosse, La Strée, Mortroux, Froidthier, La Minerie, Chaineux, Hodimont/Pétaheid en Ensival naar Pépinster. Op 9 mei bevinden zich nog geen troepen op deze stelling.

De Cie Staf staat opgesteld in de kazerne Majoor Cogniaux te Stembert, een buitenwijk van Verviers.  In dit kwartier bevindt zich ook de commandopost van het IIIde Bataljon van 1CyF. Twee tankjagers T13 van het 1ste peloton zijn aangehecht aan de 2Cie van I/1CyF te Henri-Chapelle.  Drie voertuigen van het 2de peloton zijn in steun van de 4Cie van II/1CyF te Goé.  De vier overige tankjagers T13 vormen het 3de peloton en zijn aangehecht aan het III/1CyF te Jalhay.  Dit maakt een totaal van negen voertuigen aanwezig zijn, op een voorziene totaal van twaalf.

Opstelling 1CyF aan de Belgische oostgrens.

Staf/Cie T13 GrWi
Na ontvangst van het algemeen legeralarm verlaten de compagniestaf en het stafpeloton de kazerne Majoor Cogniaux om zich te verplaatsen naar hun oorlogskantonnement te Chênée.

Na het gevecht ondersteund te hebben op de Vooruitgeschoven Positie worden de tankjagers van de Cie teruggetrokken naar de Opvangstelling om de daar opgestelde eenheden te versterken.  Bij deze verplaatsingen moet een T13 pantserwagen opgegeven worden te Soumagne door een gebroken veer van een van de loopwielen.  Te Mortroux waar het 3Pl van het Wielrijderseskadron 3Div (Esk Cy 3Div) een anti-tankstelling voorbereidt komen twee T13 tankjagers de Cie aan rond 10u00.

Om 12u30 wordt de Opvangstelling verlaten en vertrekken de eenheden naar de westelijke Maasoever.  De compagniestaf en het stafpeloton verplaatsen zich naar te Voroux-les-Liers.  De pantserwagens blijven bij de hun toegewezen eenheden.

De compagnie vervoegt de aftocht van het IIIde Legerkorps uit de Versterkte Positie Luik.

Van de vier T13 pantserwagens die in steun gegeven zijn van het III/1CyF zullen er onderweg drie verloren gaan.  De pelotonscommandant Onderluitenant Frenay raakt ernstig gewond te Hallembaye.  Zijn T13 wordt geïmmobiliseerd door een treffer van een PAK36 anti-tankkanon.  Een tweede voertuig moet op weg naar Namen achtergelaten worden door een motorpanne.  De T13 van Sergeant Tagnier wordt door mitrailleurvuur geraakt en brandt uit.

Het stafpeloton en de vier overgebleven T13 voertuigen worden in steun geplaatst van het II/1CyF en zullen samen met dit bataljon de aftocht over Hannuit richting Namen meemaken.

Samen met het gros van het 1CyF verlaat de compagnie verlaat de stad Hannuit in de ochtend van 12 mei.  Tijdens het verdere verloopt van de aftocht zullen opnieuw drie voertuigen met pannes te maken krijgen.  Deze kunnen niet geborgen worden en zijn dan ook verloren.  De compagnie bereikt Namen met nog een enkele T13 pantserwagen.

De compagnie volgt het 1CyF naar Gembloers.

De compagnie is onderweg naar Wemmel waar de grenswielrijders gereorganiseerd zullen worden.

De ambitie om de compagnie opnieuw samen te stellen en uit te rusten blijkt al snel ijle hoop te zijn.  De eenheid blijft in steun van het II/1CyF en zal met dit bataljon bij de afstoppingsactie aan het Kanaal van Willebroek ingezet worden.

Het IIde Bataljon van het 1CyF wordt bij de inzet aan het Kanaal van Willebroek verantwoordelijk voor een anti-parachutistenopdracht langsheen de snelweg Brussel-Antwerpen. Bataljonscommandant Majoor Hermand zal zijn commandopost in het gemeentehuis van Breendonk installeren. De Cie T13 wordt eveneens te Breendonk behouden.

Bij de aftocht van het Kanaal van Willebroek aan het eind van 17 mei volgt de compagnie het II/1CyF naar Grimbergen en Zele.

De compagnie trekt verder westwaarts via Dendermonde.

De compagnie volgt het 1CyF naar Beveren-bij-Roeselare.

Het 1CyF, 2CyF, de compagnie T13 en het VIIde Bataljon Speciale Vestingseenheden worden bij gebrek aan manschappen samengevoegd tot een nieuwe Brigade Grenswielrijders. Deze formatie komt onder het bevel van Kolonel Jacques van het eerste regiment te staan. De brigade bestaat uit de nu veel kleinere 1CyF en 2CyF en en nieuw Bataljon Zware Wapens.  Dit bataljon wordt geleid door Majoor L’Hoir die overkomt van het III/2CyF.  Het bataljon bestaan uit een enkele anti-tankcompagnie met als bevelhebber Luitenant Herman en als pelotonscommandanten de Onderluitenanten Martinet, Moreau en Van Gorp.  Deze compagnie groepeert de nog vier overgebleven T13 voertuigen van het 1CyF, 2CyF en de Cie T13 CyF.

Bibliografie en Bronnen

  1. Jacob, E. (1984) Historique des 1er et 2me régiment-cyclistes-frontière 1934-1940, Herstal : Amicale cycliste Frontière Vigilo